ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΝΣΤΟΛΟΥΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΝΣΤΟΛΟΥΣ

Οι Ελληνες στρατιωτικοί και η πορεία προς την 4η Αυγούστου

Ο δικτάτορας Μεταξάς επιθεωρεί το στράτευμα

Η αστική τάξη, για να αντιμετωπίσει το οργανωμένο λαϊκό κίνημα, αλλά και για να ξεπεράσει τις δικές της αντιθέσεις, χρησιμοποιεί όλους τους μηχανισμούς του κράτους για να επιβάλει στρατιωτικά πραξικοπήματα. Τον 20ό αιώνα έγιναν 19 στρατιωτικά κινήματα και πραξικοπήματα, τα οποία επεδίωκαν τον εκσυγχρονισμό του φθαρμένου αστικού πολιτικού συστήματος, προκειμένου να εκπληρωθούν οι ανάγκες της καπιταλιστικής ανάπτυξης κ.ά.

Θα αναφερθούμε στα γεγονότα που προηγήθηκαν της δικτατορίας του Μεταξά, όταν οι αιματηρές ενδοαστικές συγκρούσεις οξύνθηκαν μετά την επιστροφή του βασιλιά και την απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου το 1935. Το Μάρτη του ίδιου χρόνου η ΚΕ του ΚΚΕ υπογράμμισε: «Η ιστορία των τελευταίων 20 - 25 χρόνων στη χώρα μας είναι ιστορία διχασμού και αιματοκυλισμάτων του ελληνικού λαού από τους βενιζελικούς και αντιβενιζελικούς εκμεταλλευτές του». Στις 26 Φλεβάρη δημοσιεύτηκε στον «Ριζοσπάστη» ανώνυμη επιστολή με την υπογραφή «αντιφασίστας αξιωματικός», με την οποία αποκάλυπτε ότι την 1η του Μάρτη θα γινόταν στρατιωτικό πραξικόπημα, στο οποίο θα ηγούνταν ο απόστρατος συνταγματάρχης Σαράφης και άλλοι αξιωματικοί των Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΔ).

Πράγματι, την 1η Μάρτη εκδηλώθηκε πραξικόπημα από τους Βενιζέλο - Πλαστήρα, το οποίο, όμως, κατεστάλη αμέσως. Μετά την καταστολή του πραξικοπήματος άρχισε η δίκη των αξιωματικών Σαράφη, Στεφανάκου, αδελφών Τσεγάντε κ.ά. Οι αδελφοί Τσεγάντε καταδικάσθηκαν σε ισόβια δεσμά και οι υπόλοιποι με μικρότερες ποινές. Το ίδιο στρατοδικείο καταδίκασε ερήμην του σε θάνατο τον Ελ. Βενιζέλο. Την 1η Απρίλη καταργείται η Γερουσία, προκηρύσσονται εκλογές και αποφασίζεται η αναθεώρηση του Συντάγματος. Στις 5 Απρίλη εκτελέστηκε ο επίλαρχος Βολάνης, στις 24 ο αρχιστράτηγος της Μικράς Ασίας, Παπούλας, και ο υποστράτηγος Κοιμήσης για τη συμμετοχή τους στο πραξικόπημα Βενιζέλου - Πλαστήρα. Μέχρι τις 14 Μάη του 1935, οπότε έγινε άρση του στρατιωτικού νόμου, είχαν παραπεμφθεί και δικαστεί 1.130 στρατιωτικοί και μη. Από αυτούς 60 σε θάνατο, 57 σε ισόβια και οι υπόλοιποι με μικρότερες ποινές. Από αυτούς οι 55 είχαν διαφύγει στο εξωτερικό.

Οι κυριότεροι εργατικοί αγώνες αναπτύχθηκαν το δεύτερο εξάμηνο του 1935 με αντιπολεμικές διαδηλώσεις και γενικές απεργίες σε όλη την Ελλάδα. Η κυβέρνηση Τσαλδάρη, θορυβημένη, κήρυξε στρατιωτικό νόμο και κινητοποίησε πολεμικά πλοία και σμήνος βομβαρδιστικών αεροπλάνων, με αποτέλεσμα να σηκωθεί θύελλα αντιδράσεων. Οι εκλογές, οι οποίες είχαν προκηρυχθεί για τον Απρίλη, έγιναν τελικά στις 9 Ιούνη, με το Λαϊκό Κόμμα να τάσσεται υπέρ της επιστροφής του βασιλιά και να προκηρύσσει δημοψήφισμα για τις 3 Νοέμβρη 1935. Στις 10 Οκτώβρη οι Κονδύλης - Παπάγος ανέτρεψαν την κυβέρνηση Τσαλδάρη και σχημάτισαν κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Κονδύλη. Ακολούθως επιβλήθηκε στρατιωτικός νόμος, έγιναν εκλογές βίας και νοθείας, αλλά και δημοψήφισμα για την επιστροφή του βασιλιά. Στις 25 Νοέμβρη επανήλθε ο Γεώργιος ο Β', ο οποίος έκανε δεκτή την παραίτηση Κονδύλη και διόρισε νέα κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον καθηγητή Δεμερτζή.

Μετά το πραξικόπημα Κονδύλη - Παπάγου ακολούθησε κύμα συλλήψεων και εκτοπίσεων σε όλη την Ελλάδα. Η κυβέρνηση Δεμερτζή δίνει αμνηστία στους στρατιωτικούς κινηματίες του πραξικοπήματος Βενιζέλου - Πλαστήρα, όχι, όμως, και στους πολιτικούς κρατούμενους. Οι φυλακισμένοι και οι εξόριστοι κομμουνιστές έκαναν ηρωικό αγώνα για την απελευθέρωσή τους και για τις άθλιες συνθήκες της κράτησής τους. Η ίδια κυβέρνηση διέλυσε τη Βουλή και προκήρυξε εκλογές για τις 26 Γενάρη 1936. Στο μεταξύ, το Παλλαϊκό Μέτωπο (ΚΚΕ) με το κόμμα των Φιλελευθέρων προχώρησαν στο σύμφωνο Σκλάβαινα - Σοφούλη, το οποίο προέβλεπε την κατάργηση του Ιδιωνύμου, την παροχή γενικής αμνηστίας, την καθιέρωση της απλής αναλογικής, την καταπολέμηση των δικτατορικών και φασιστικών τάσεων κ.ά. Η εκλογή, όμως, του Σοφούλη ως προέδρου της Βουλής προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις. Ο στρατηγός Παπάγος, ως υπουργός Στρατιωτικών, επισκέφτηκε τον βασιλιά και του ανακοίνωσε την απόφαση των στρατιωτικών ηγετών να μη μείνει ο στρατός αδιάφορος, εάν σχηματιζόταν κυβέρνηση με ψήφους των κομμουνιστών.

Στις 18 Μάρτη 1936 πέθανε ο Βενιζέλος και ο Δεμερτζής με τον βασιλιά ανέθεσαν την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Ιωάννη Μεταξά, ο οποίος πήρε ψήφο εμπιστοσύνης ή ανοχής από το σύνολο σχεδόν των βουλευτών των αστικών κομμάτων, πλην του Παλλαϊκού Μετώπου (ΚΚΕ). Στις 30 Απρίλη η Βουλή αποφάσισε την αναστολή της λειτουργίας της και εξουσιοδότησε την κυβέρνηση Μεταξά να διοικεί με διατάγματα. Στις 8 Μάη πραγματοποιήθηκε συγκέντρωση 7.000 καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη, οι οποίοι δέχθηκαν σφοδρή επίθεση από τη χωροφυλακή. Στο μεταξύ, φαντάροι διατάχθηκαν να επιτεθούν κατά των απεργών, αλλά αρνήθηκαν να ακολουθήσουν τους αξιωματικούς τους. Από τις συγκρούσεις είχαμε 17 νεκρούς και περίπου 280 τραυματίες. Το βράδυ της 4ης Αυγούστου 1936 ο Μεταξάς με διάγγελμα κηρύσσει στρατιωτικό νόμο και διαλύει τη Βουλή. Τα αστικά κόμματα εναντιώθηκαν στη δικτατορία, αλλά στην πράξη δεν προσπάθησαν να οργανώσουν το λαό εναντίον της δικτατορίας.

Αστοί πολιτικοί σε συνεργασία με αξιωματικούς των ΕΔ έκαναν μερικές ανεπιτυχείς προσπάθειες για να ανατρέψουν το καθεστώς. Τα αλλεπάλληλα πραξικοπήματα απομάκρυναν από το στράτευμα όλα σχεδόν τα ικανά, δημοκρατικά και προοδευτικά στελέχη των ΕΔ. Η μόνη αντιδικτατορική οργάνωση αστικού προσανατολισμού ήταν η «Φιλική Εταιρεία», η οποία, όμως, εξαρθρώθηκε γρήγορα. Στις αρχές του 1937 συγκροτήθηκε το Αντιδικτατορικό Μέτωπο Νέων, στο οποίο συμμετείχαν οι νεολαίες των αστικών κομμάτων και η Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας (ΟΚΝΕ).

Το ΚΚΕ υπήρξε ο βασικός ταξικός αντίπαλος της 4ης Αυγούστου, της οποίας διακηρυγμένος στόχος ήταν η καταπολέμηση του κομμουνισμού. Με ιδιαίτερη μανία η δικτατορική κυβέρνηση και τα κρατικά όργανα επιτέθηκαν στο ΚΚΕ και στην ΟΚΝΕ, με στόχο την πολιτική και ηθική τους εξόντωση. Από την πρώτη νύχτα της δικτατορίας η Γενική Ασφάλεια Αθηνών έθεσε σε εφαρμογή τα σχέδια σύλληψης στελεχών του ΚΚΕ, όπως ακριβώς είχε διαταχθεί, αλλά ευτυχώς δεν έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Την περίοδο αυτή συλλαμβάνεται και ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Νίκος Ζαχαριάδης.

Πηγές:

Επίσημα κείμενα ΚΚΕ. Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή». Τόμος 4ος, 1975.
Δοκίμιο Ιστορίας ΚΚΕ. Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή». Τόμος Α2, 2018.
Γρηγόρης Δαφνής. Εκδόσεις «Ικαρος». Τόμος Β', 1974.
Σπύρος Λιναρδάτος. Εκδόσεις «Διάλογος», 1978.
Σπύρος Λιναρδάτος. Εκδόσεις «Θεμέλιο», 1988.
Ιστορία του Ελληνικού Εθνους. Τόμος ΙΕ'. «Εκδοτική Αθηνών», 1978.

Μιχάλης ΣΟΦΙΚΙΤΗΣ
Ταξίαρχος (ΠΖ) ε.α.

75 χρόνια από τη ρίψη των ατομικών βομβών στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι

Σε λίγες μέρες συμπληρώνονται 75 χρόνια από τη ρίψη των ατομικών βομβών από τις ΗΠΑ στις 6 και 9 Αυγούστου του 1945, που ισοπέδωσαν τις ιαπωνικές πόλεις της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ενώ χιλιάδες εξακολουθούν να πεθαίνουν από τις συνέπειες της ραδιενέργειας.

Ο πραγματικός στόχος της ρίψης των ατομικών βομβών δεν ήταν άλλος από τον εκφοβισμό των λαών, αλλά και της Σοβιετικής Ενωσης, του ανερχόμενου τότε σοσιαλιστικού συστήματος και κομμουνιστικού κινήματος, ιδιαίτερα μετά τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και τη νέα κατάσταση που είχε διαμορφωθεί. Καθόλου τυχαία, μάλιστα, δεν είναι η χρονική στιγμή της ρίψης των ατομικών βομβών, αφού ήδη είχε προηγηθεί η άνευ όρων συνθηκολόγηση της Γερμανίας, ενώ ήταν πλέον θέμα χρόνου η ιαπωνική συνθηκολόγηση, μιας και η ΕΣΣΔ είχε εμπλακεί στον πόλεμο εναντίον της.

Σήμερα, 75 χρόνια μετά, θερμές εστίες πολέμου καίνε σε όλη την υδρόγειο. Οξύνονται οι ανταγωνισμοί και κλιμακώνεται η επιθετικότητα ανάμεσα στις ΗΠΑ, την ΕΕ και τη Ρωσία, την Κίνα, με την εμπλοκή δεκάδων κρατών. Η Ανατολική Μεσόγειος, η Μ. Ανατολή, ο Περσικός Κόλπος, η Βαλτική, η Ουκρανία, η Κεντρική Ασία είναι τα κύρια πεδία αντιπαράθεσης ανάμεσα σε ισχυρά ιμπεριαλιστικά κράτη και ενώσεις. Υπάρχει τεράστια συγκέντρωση δύναμης πυρός, ιδιαίτερα στην περιοχή μας και το ενδεχόμενο τοπικών, περιφερειακών, ακόμη κι ενός γενικευμένου πολέμου έχει μπει στην ημερήσια διάταξη.

Στο έδαφος των παραπάνω επικίνδυνων εξελίξεων η χώρα μας εμπλέκεται ολοένα και βαθύτερα με ευθύνη της σημερινής κυβέρνησης της ΝΔ και διαχρονικά όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων. Κλιμακώνεται η τουρκική επιθετικότητα. Είναι χαρακτηριστικές οι τελευταίες εξελίξεις με τις έρευνες του τουρκικού πλοίου «Oruc Reis», οι NAVTEX και ANTINAVTEX ανάμεσα στο ελληνικό και στο τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό για τη θαλάσσια περιοχή του Καστελόριζου. Αμφισβητούνται Συνθήκες που καθορίζουν τα σύνορα, ενώ την ίδια ώρα το προσφυγικό πρόβλημα εντάσσεται στις γεωστρατηγικές της επιδιώξεις αξιοποιώντας την άθλια Συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας. Πληθαίνουν οι υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά, «γκριζάρεται» το Αιγαίο. Ο κίνδυνος θερμού επεισοδίου είναι υπαρκτός και η κυβέρνηση της ΝΔ από κοινού με τον ΣΥΡΙΖΑ και τα άλλα κόμματα καλλιεργούν ψεύτικο εφησυχασμό. Ποντάρουν και προσδοκούν στην παρέμβαση των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, παίζουν με την αγωνία του λαού μας. Απώτερος στόχος είναι η μελλοντική συνδιαχείριση των ενεργειακών κοιτασμάτων στο Αιγαίο και την Ανατ. Μεσόγειο με αμερικανοΝΑΤΟική επικυριαρχία.

Κυριότερο, όμως, στοιχείο που αποδεικνύει το βάθεμα της εμπλοκής σε αυτό το επικίνδυνο κουβάρι των ανταγωνισμών, αποτελούν η ανανέωση, επέκταση κι ενίσχυση της Ελληνοαμερικανικής Συμφωνίας, τον Οκτώβρη του 2019, που διατηρεί και αναβαθμίζει το ήδη υπάρχον πλέγμα των αμερικανοΝΑΤΟικών υποδομών, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί και νέες βάσεις, μετατρέποντας τη χώρα μας όχι μόνο σε πολεμικό ορμητήριο αλλά και σε στόχο σε ενδεχόμενη πολεμική σύγκρουση. Παράλληλα, προχωρά, μέσω της εξαγοράς του Νεωρίου Σύρου από την αμερικανική ΟΝΕΧ, στη δημιουργία ναυπηγοεπισκευαστικής βάσης, για τα αμερικανοΝΑΤΟικά πλοία που βρίσκονται στη Μεσόγειο, η οποία θα λειτουργεί όμως και συμπληρωματικά ως προς τις υποδομές της Σούδας. Αντίστοιχα, βέβαια, σχέδια υπάρχουν για τα Ναυπηγεία της Ελευσίνας, για την Καβάλα κ.ά.

Οι Ενοπλες Δυνάμεις, τόσο οι αξιωματικοί όσο και οι φαντάροι που υπηρετούν τη θητεία τους, εμπλέκονται άμεσα σε όλες αυτές τις επικίνδυνες εξελίξεις, αφού, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η χώρα μας έχει αναπροσαρμόσει εδώ και χρόνια το δόγμα των Ενόπλων Δυνάμεων στις ΝΑΤΟικές ανάγκες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τόσο στο ήδη υπάρχον πλέγμα ευρωατλαντικών υποδομών, όσο και στις νέες βάσεις (Αλεξανδρούπολη, Λάρισα, Στεφανοβίκειο) εκτός από τους ΝΑΤΟικούς επιτελάρχες να υπηρετούν τη θητεία τους φαντάροι και αξιωματικοί, που τελούν υπό τις διαταγές του ΝΑΤΟικού διοικητή. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η 117 Πτέρυγα Μάχης στην Ανδραβίδα που κάθε χρόνο διεξάγει την πολυεθνική άσκηση συνεκπαίδευσης «ΗΝΙΟΧΟΣ», με τη συμμετοχή των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, η Μονάδα Υποστήριξης FOB AKTION (M.Y. FOB AKTION), που έχει αναλάβει την επιτήρηση του εναέριου χώρου των Βαλκανίων, η 110 Πτέρυγα Μάχης στη Λάρισα, όπου εκτός από έδρα του στρατηγείου της ΕΕ που συντόνισε τις πολεμικές επιχειρήσεις στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, αναβαθμίστηκε σε βάση μη επανδρωμένων αεροσκαφών, κ.ο.κ.

Αξίζει, επίσης, να σημειώσουμε με αφορμή την επέτειο της ρίψης των ατομικών βομβών στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι ότι δεν είναι η πρώτη φορά που οι Ενοπλες Δυνάμεις της χώρας μας εμπλέκονται μεταξύ άλλων και με τους σχεδιασμούς για πυρηνικά όπλα, στο πλαίσιο του γενικότερου σχεδιασμού των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Στην Ελλάδα, οι πρώτες πυρηνικές βόμβες εγκαταστάθηκαν στον Αραξο στις 14 Ιούλη 1962 κι αντίστοιχα βλήματα πυροβολικού των 8 ιντσών με πυρηνική γόμωση μεταφέρθηκαν στη βάση της Ελευσίνας και στη συνέχεια σε στρατόπεδα στο Κιλκίς, στα Γιαννιτσά και τη Δράμα. Το 1984 με τη συμφωνία απομάκρυνσης των βάσεων, τα τελευταία πυρηνικά βλήματα μεταφέρθηκαν από τη βάση της Ελευσίνας στο Κορωπί και στη συνέχεια επιστράφηκαν στους Αμερικανούς.

Σήμερα, με το παραπέρα βάθεμα της εμπλοκής της χώρας μας, είναι πολύ ανησυχητικές οι συζητήσεις για μεταφορά πυρηνικών στην 116 Πτέρυγα Μάχης στον Αραξο.

Οι εξελίξεις απαιτούν ετοιμότητα και επαγρύπνηση, συσπείρωση και νέων δυνάμεων στο αντιιμπεριαλιστικό αντιπολεμικό κίνημα, στην οργάνωση και το δυνάμωμα της πάλης συνολικά του λαϊκού κινήματος, που μπορεί να βάλει εμπόδια σε όλους αυτούς τους επικίνδυνους σχεδιασμούς. Τώρα είναι η ώρα να δυναμώσει ακόμη περισσότερο η πάλη ενάντια στο σάπιο εκμεταλλευτικό σύστημα, που γεννά τη φτώχεια, τους ανταγωνισμούς, τους πολέμους, την προσφυγιά, τις πυρηνικές απειλές.

Είναι ανάγκη να δυναμώσει η διεκδίκηση για:

Απεμπλοκή της Ελλάδας από τους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς και πολέμους
Καμιά αλλαγή των συνόρων και των Συνθηκών που τα καθορίζουν
Να κλείσουν η βάση της Σούδας και όλες οι ευρωατλαντικές βάσεις και στρατηγεία στην Ελλάδα
Να επιστρέψουν όλες οι στρατιωτικές αποστολές από τις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ και της ΕΕ στο εξωτερικό
Να καταργηθούν όλα τα πυρηνικά όπλα. Να απαγορευτούν οι πυρηνικές δοκιμές
Οχι στη μεταφορά πυρηνικών στον Αραξο και σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή της Ελλάδας.
Αποδέσμευση από ΝΑΤΟ - ΕΕ με το λαό νοικοκύρη στον τόπο του.

Γρηγόρης ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ
Οργανωτικός γραμματέας της ΕΕΔΥΕ