ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Παρασκευή 31 Μάη 2019
Σελ. /24
ΑΡΚΤΙΚH
Στο στόχαστρο ισχυρών μονοπωλιακών ομίλων

Οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις «τρίβουν τα χέρια τους» και «ακονίζουν τα μαχαίρια» για τον ορυκτό πλούτο και τις εμπορικές διαδρομές που θα αναδειχθούν στην περιοχή εξαιτίας της υπερθέρμανσης

Από το 11ο Αρκτικό Συμβούλιο στη Φινλανδία. Πίσω από τα χαμόγελα των εκπροσώπων καπιταλιστικών κρατών υπάρχει ο αδυσώπητος ανταγωνισμός
Από το 11ο Αρκτικό Συμβούλιο στη Φινλανδία. Πίσω από τα χαμόγελα των εκπροσώπων καπιταλιστικών κρατών υπάρχει ο αδυσώπητος ανταγωνισμός
Ο άφθονος ορυκτός πλούτος της Αρκτικής και οι εμπορικές διαδρομές που θα αναδειχθούν με το λιώσιμο των πάγων βρίσκεται στο επίκεντρο του ανταγωνισμού, όπως φάνηκε και στο 11ο Αρκτικό Συμβούλιο (6 - 7 Μάη) στο Ροβανιέμι της Φινλανδίας, όπου για πρώτη φορά μετά την ίδρυσή του το 1996 δεν επιτεύχθηκε ούτε καν αυτή η μη δεσμευτική, συμβιβαστική κοινή διακήρυξη ανάμεσα στα οκτώ κράτη που το απαρτίζουν (ΗΠΑ, Καναδάς, Ρωσία, Φινλανδία, Νορβηγία, Σουηδία, Δανία, Ισλανδία).

Η άρνηση των ΗΠΑ για μια κοινή διακήρυξη που θα αναφερόταν στην «καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής» ως «σοβαρή απειλή για την Αρκτική» συνδέεται και με την αποχώρησή τους από τη Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή, που - που όπως δηλώνει η αμερικανική κυβέρνηση - «ωφελεί την Κίνα», αλλά και με τη συνολικότερη αμφισβήτηση των υπαρχόντων παγκόσμιων «κανόνων», οργανισμών, συνθηκών, στην προσπάθεια να διατηρήσουν την πρωτοκαθεδρία τους.

Πέρα από την υποκριτική ατζέντα του Αρκτικού Συμβουλίου για μια υποτιθέμενη «εξισορρόπηση» των «προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής» με την «αειφόρο ανάπτυξη του ορυκτού πλούτου», αυτό που κυριάρχησε ήταν οι ευκαιρίες που ανοίγονται στην περιοχή με την αύξηση των θερμοκρασιών, ο ανταγωνισμός για «πόστα» και εκμετάλλευσή της, η αυξημένη στρατιωτική παρουσία. Διεκδικώντας μερίδιο της «πίτας», στο Συμβούλιο συμμετέχουν ως παρατηρητές η Κίνα, η Ινδία, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα, η Σιγκαπούρη και η Ιταλία. Πέρυσι η Κίνα αυτοχαρακτηρίστηκε «κράτος κοντινό στην Αρκτική» και παρουσίασε τον «Πολικό Δρόμο του Μεταξιού».

Μάχη για τις νέες ευκαιρίες

Χωρίς να «μασάει» τα λόγια του, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο ξεκαθάρισε πως ήρθε η στιγμή οι ΗΠΑ να αναδειχθούν «ως έθνος της Αρκτικής και για το μέλλον της Αρκτικής». «Μπαίνουμε σε μια νέα εποχή στρατηγικής δέσμευσης στην Αρκτική, μια εποχή γεμάτη νέες απειλές για τον πλούτο και όλα τα συμφέροντά μας στην περιοχή», πρόσθεσε.

Διότι, συνέχισε ο Πομπέο, «η Αρκτική είναι στην πρώτη γραμμή των ευκαιριών και της αφθονίας. Συγκεντρώνει το 13% των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου και το 30% των αποθεμάτων φυσικού αερίου που δεν έχουν ανακαλυφθεί. Επίσης αφθονούν το ουράνιο, οι σπάνιες γαίες, ο χρυσός, τα διαμάντια, η αλιεία, διαθέτει εκατομμύρια τετραγωνικά μίλια αναξιοποίητων πόρων».

Επιπλέον, χαρακτήρισε τις αρκτικές θαλάσσιες οδούς που θα προκύψουν από το λιώσιμο των πάγων τα «κανάλια του Σουέζ και του Παναμά του 21ου αιώνα», δηλαδή τεράστιας εμπορικής και γεωπολιτικής σημασίας. «Οι σταθερές μειώσεις του θαλάσσιου πάγου ανοίγουν νέους ναυτικούς διαδρόμους και νέες ευκαιρίες για το εμπόριο, ενδεχομένως μειώνοντας το χρόνο που απαιτείται για τα πλοία να ταξιδεύουν μεταξύ Ασίας και Δύσης κατά 20 μέρες», είπε ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ.

Σύμφωνα με αμερικανικά δημοσιεύματα («Washington Post» κ.λπ.) η βόρεια διαδρομή θα μπορούσε να μειώσει την απόσταση κατά 5.000 μίλια, από 13.000 σε περίπου 8.000, μειώνοντας παράλληλα το χρόνο ταξιδιού των εμπορικών πλοίων κατά δυο βδομάδες και καθιστώντας τα ανταγωνιστικά με τα τρένα, που κοστίζουν πολύ περισσότερο. Το περασμένο καλοκαίρι, πλοίο του δανέζικου ναυτιλιακού κολοσσού «Maersk» ολοκλήρωσε πειραματικά για πρώτη φορά τη βόρεια διαδρομή.

Στο ίδιο πνεύμα, φυσικά, ήταν και οι τοποθετήσεις των υπόλοιπων ΥΠΕΞ των κρατών του Αρκτικού Συμβουλίου, που δεν είχαν πρόβλημα να υιοθετήσουν μια κοινή δήλωση με αναφορά στην κλιματική αλλαγή.

«Οι αλλαγές που συμβαίνουν σε αυτήν την περιοχή του κόσμου ανοίγουν νέες ευκαιρίες για εμάς», σημείωσε και ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ. Η Ρωσία αναπτύσσει στην Αρκτική «ναυτιλία, παραγωγή εγκαταστάσεις υγροποίησης και μεταφοράς φυσικού αερίου» και σχεδιάζει να συνεχίσει τον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης και της Ασίας και με νέες «αρτηρίες μεταφορών».

«Η Αρκτική αλλάζει ταχύτατα: Η υπερθέρμανση του πλανήτη θα αλλάξει τα περιβαλλοντικά και οικονομικά τοπία της περιοχής», είπε ο Φινλανδός ΥΠΕΞ Τίμο Σόινι, χωρίς να κρύψει τον ενθουσιασμό του για τις «νέες θαλάσσιες διαδρομές και την ευκολότερη πρόσβαση στους φυσικούς πόρους». Οσο για την κλιματική αλλαγή, που «θα συνεχιστεί ακόμη περισσότερο», η βασική ανησυχία είναι ότι «μπορεί να επηρεάσει τις διακρατικές σχέσεις, τη σταθερότητα και ασφάλεια στην περιοχή μας».

Αλλά και η Καναδή ΥΠΕΞ Κρίστια Φρίλαντ δήλωσε ότι η μεταβολή του κλίματος και των συνθηκών στο Βορειοδυτικό Πέρασμα «είναι πραγματικά λόγος για στενότερη συνεργασία με τις ΗΠΑ».

Οι «πραγματικές απειλές» και η διεκδίκηση σφαιρών επιρροής

Αντί για την κλιματική αλλαγή, οι συνομιλίες του 11ου Αρκτικού Συμβουλίου κέντραραν στις πραγματικές «απειλές», δηλαδή στον λυσσαλέο ανταγωνισμό των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων για σφαίρες επιρροής στην περιοχή, που «αποκτά ραγδαία νέα στρατηγική σημασία».

Πλευρές του ανταγωνισμού ΗΠΑ - Ρωσίας - Κίνας ανέδειξε και η ομιλία του Μ. Πομπέο. Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ επιτέθηκε στην Κίνα, απορρίπτοντας τους ισχυρισμούς της ότι είναι ένα κράτος «κοντά στην Αρκτική» εγείροντας κυριαρχικές διεκδικήσεις. Χαρακτήρισε θετικό ότι «μεταξύ 2012 - 2017 η Κίνα επένδυσε στην Αρκτική περίπου 90 δισ. και σχεδιάζει να κατασκευάσει υποδομές από τον Καναδά έως τη Σιβηρία», ωστόσο «τα λόγια και οι ενέργειες της Κίνας δημιουργούν αμφιβολίες σχετικά με τις προθέσεις της», πρόσθεσε. Προειδοποίησε δε για αντίστοιχες πρακτικές με αυτές στη Νότια Κινεζική Θάλασσα (πλούσια σε αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά και στρατηγικής σημασίας για τις παγκόσμιες εμπορικές οδούς), όπου η Κίνα διεκδικεί το σύνολο των νησιών και υφάλων.

Στο μεταξύ, τον περασμένο μήνα η Ρωσία ανακοίνωσε σχέδια για σύνδεση της διαδρομής της Βόρειας Θάλασσας με τον «Θαλάσσιο Δρόμο του Μεταξιού» της Κίνας, που θα αναπτύξει ένα νέο θαλάσσιο κανάλι από την Ασία στη βόρεια Ευρώπη. Παράλληλα, η Κίνα αναπτύσσει ήδη ναυτιλιακές οδούς στον Αρκτικό Ωκεανό.

Το Πεντάγωνο προειδοποίησε την προηγούμενη βδομάδα ότι «η Κίνα θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την πολιτική παρουσία της στην Αρκτική για να ενισχύσει τη στρατιωτική της παρουσία και με ανάπτυξη υποβρυχίων».

Αλλά και οι διεκδικήσεις της Ρωσίας στα διεθνή ύδατα της διαδρομής της Βόρειας Θάλασσας, σε συνδυασμό με τα σχέδια για σύνδεσή της με τον «Θαλάσσιο Δρόμο του Μεταξιού», «ανησυχούν» την αμερικανική κυβέρνηση. Οπως είπε ο Πομπέο, στη διαδρομή της Βόρειας Θάλασσας η Μόσχα απαιτεί από άλλα κράτη να ζητήσουν άδεια για να περάσουν, θεωρώντας τη διαδρομή μελλοντική πηγή εσόδων και χρεώνοντας τις εταιρείες που θα επιδιώκουν να περάσουν την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Η Ρωσία αυξάνει τη στρατιωτική της παρουσία στην περιοχή και χάρη στον μεγάλο στόλο παγοθραυστικών που διαθέτει, ανακαινίζοντας στρατιωτικές βάσεις και υποδομές, αλλά και μέσω εξελιγμένων συστημάτων αεράμυνας και αντιπυραυλικών συστημάτων, υπογράμμισε ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ.

Το κυνήγι του κέρδους φέρνει νέους κινδύνους για τους λαούς

Μετά από όλα αυτά, μόνο σαν φάρσα ακούγονται οι διατυπώσεις της (μη δεσμευτικής) Κοινής Υπουργικής Δήλωσης του 11ου Αρκτικού Συμβουλίου. Οι ΥΠΕΞ των οκτώ ιμπεριαλιστικών κρατών επιβεβαίωσαν τη... δέσμευσή τους να διατηρήσουν «την ειρήνη, τη σταθερότητα και την εποικοδομητική συνεργασία στην Αρκτική» αλλά και την ευημερία των κατοίκων της, ενώ θα «συνεργαστούν με καλή πίστη με τους ιθαγενείς λαούς»! Παράλληλα, ξεκαθαρίζουν πως τα «αρκτικά κράτη» και τα μόνιμα μέλη του Αρκτικού Συμβουλίου «ηγούνται στην αντιμετώπιση των νέων ευκαιριών και προκλήσεων στην περιοχή».

Ακόμα κι αν τα καπιταλιστικά κράτη ανησυχούν πράγματι για πλευρές της κλιματικής αλλαγής, κυρίως για την αποσταθεροποίηση και τις φυσικές καταστροφές που μπορεί να προκληθούν, αντικειμενικά και πέρα από προθέσεις δεν μπορούν να ακολουθήσουν μια πολιτική που σέβεται και προστατεύει το περιβάλλον. Αντίθετα, το ασταμάτητο κυνήγι του κέρδους, οι αντιθέσεις και ο ανελέητος ανταγωνισμός μετατρέπουν ένα ζωτικής σημασίας πρόβλημα για όλο τον πλανήτη σε «ευκαιρία» για επενδύσεις και εμπορικούς δρόμους. «Ευκαιρία» για κέρδη η οποία αυξάνει και τον κίνδυνο για μια γενικευμένη ιμπεριαλιστική σύγκρουση σε κάθε γωνιά του πλανήτη.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ