Ενα κυπριακό ιδιωτικό κολέγιο «πουλάει» στην Κύπρο μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης! Το θέμα αυτό, που αποκάλυψε την Κυριακή ο «Ρ», είναι ενδεικτικό τού πώς τα ελληνικά πανεπιστήμια ξεκινούν μπίζνες στο εξωτερικό, ανάλογες με τις συμφωνίες δικαιόχρησης (φραντσάιζινγκ) που έχουν κάνει διάφορα Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών στη χώρα μας και διαφημίζουν ότι δίνουν πτυχία ξένων πανεπιστημίων... Το κολέγιο πουλάει στην Κύπρο το διετές μεταπτυχιακό του Αριστοτέλειου προς 5.000 κυπριακές λίρες το χρόνο (περίπου 8.600 ευρώ) και το ίδιο μεταπτυχιακό απευθείας στο πανεπιστήμιο, στη Θεσσαλονίκη, κοστίζει περίπου 1.200 ευρώ το χρόνο! Δηλαδή, η επιχειρηματική δραστηριότητα που ακούει στο όνομα «τίτλοι σπουδών ΑΕ» είναι ιδιαιτέρως επικερδής τόσο για το πανεπιστήμιο, όσο και για το κολέγιο.

Η αποκάλυψη αυτή μάς οδηγεί να κοιτάξουμε πιο επισταμένα την ελληνική πραγματικότητα της ανώτατης εκπαίδευσης. Είναι επίκαιρη η συζήτηση που άνοιξαν η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ για την αναθεώρηση του άρθρου 16 και τη δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων. Ανάμεσα στα επιχειρήματά τους είναι ότι δήθεν θέλουν να ελέγξουν τα διάφορα κολέγια στην Ελλάδα που με συμφωνίες δικαιόχρησης πουλούν πτυχία αμφιβόλου ποιότητας, από επίσης αμφιβόλου ποιότητας πανεπιστήμια του εξωτερικού. Είναι τουλάχιστον υποκρισία, λοιπόν, από τη μια να εμφανίζονται ενοχλημένοι από αυτού του τύπου την επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ελλάδα και από την άλλη να «ευλογούν» αυτές τις μπίζνες για τα ελληνικά πανεπιστήμια στο εξωτερικό.

Η αποκάλυψη του «Ρ», όμως, φέρνει στο επίκεντρο της συζήτησης τους πραγματικούς στόχους της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ: Οταν μιλούν για αναθεώρηση του άρθρου 16, αυτό που τους ενδιαφέρει είναι η πλήρης ιδιωτικοποίηση των σημερινών δημόσιων πανεπιστημίων, ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα στις αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις. Ο δρόμος αυτός έχει ήδη ανοίξει: Από τη μια μεγάλες πολυεθνικές και κάθε είδους επιχειρήσεις έχουν εισβάλει μέσα στα ιδρύματα με τη μορφή των χορηγών - χρηματοδοτών ή των εργολάβων, παραγγέλνουν μελέτες, ελέγχουν και υποδεικνύουν το μεγαλύτερο μέρος της ερευνητικής παραγωγής με κριτήριο την αύξηση των κερδών τους... και από την άλλη, τα ίδια τα ιδρύματα αρχίζουν να λειτουργούν ως επιχειρήσεις, (ξε)πουλώντας υπηρεσίες, έρευνα και εκπαιδευτικά προγράμματα!

Αυτός ο δρόμος όμως, πέρα από άδειασμα της τσέπης των λαϊκών οικογενειών που προσπαθούν να σπουδάσουν τα παιδιά τους, είναι επικίνδυνος συνολικά για την κοινωνία. Γιατί, η επιστήμη είναι κοινωνικό δημιούργημα και δεν μπορεί να την εμπορεύεται κανένα ίδρυμα - επιχείρηση και καμιά πολυεθνική - χρηματοδότης. Η επιστήμη είναι κοινωνική ιδιοκτησία, δεν είναι «πατέντα» να την κατοχυρώνουν στο όνομά τους οι διάφοροι έμποροι και να κερδίζουν πουλώντας τη. Γιατί σε τελική ανάλυση, μήπως η Μάικροσοφτ (Microsoft) έχει πληρώσει πνευματικά δικαιώματα στους μαθηματικούς ανά τους αιώνες, από τον Θαλή και τον Πυθαγόρα, έως τον Μπουλ...;