Κυριακή 26 Αυγούστου 2001
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 4
ΑΠΟ ΜΕΡΑ ΣΕ ΜΕΡΑ

ΒΙΒΛΙΟ
Η ρητορική ανά τους αιώνες

«Ο λόγος είναι ένας μεγάλος αφέντης, ο οποίος με ένα πολύ μικρό και αδιόρατο σώμα πραγματοποιεί πολύ θεϊκά έργα (...)», έγραφε ο σοφιστής και δάσκαλος της ρητορικής Γοργίας. Και ο Ισοκράτης έγραφε «Ο λόγος μας βοήθησε να πραγματοποιήσουμε σχεδόν όλα τα πράγματα που επινοήσαμε. Αυτός έκανε τους νόμους για τη δικαιοσύνη και την αδικία, την τιμή και την ατιμία. Με αυτόν αντικρούομε τους κακούς και επαινούμε τους καλούς. Με αυτόν εκπαιδεύουμε τους αδαείς και ελέγχουμε τους σοφούς(...)». Λόγος είναι οτιδήποτε γράφεται ή λέγεται. Αλλά για να γίνεται ο λόγος της «πειθούς δημιουργός» πρέπει να διαθέτει λογισμό. Δηλαδή θέμα, τάξη, επιχείρημα. Στην τέχνη του λόγου, κυρίως του δημόσιου λόγου, της ρητορικής τέχνης, αφορά το σημαντικότατο, πλουσιοπάροχο σε ιστορικές και φιλολογικές γνώσεις, έργο του πανεπιστημιακού καθηγητή Τζορτζ Α. Κένεντι «Ιστορία της Κλασικής Ρητορικής» (μετάφραση Νίκος Νικολούδης, επίβλεψη του καθηγητή Κλασικής Φιλολογίας Ιωάννη Αναστασίου, εκδόσεις Δ. Παπαδήμα). Στο έργο αυτό ο συγγραφέας συμπτύσσει και αναθεωρεί ένα τρίτομο έργο του για τη ρητορική στον αρχαιοελληνικό, ρωμαϊκό και χριστιανικό κόσμο και με ελκυστική γραφή παρουσιάζει τη μακραίωνη ιστορία της ρητορικής (από τον πρόδρομό της Ομηρο, τους «ευρετές» αυτής της τέχνης Κόρακα και Τισία, μέχρι και τους νεότερους χρόνους). Την αμφίδρομη σχέση της με τη φιλοσοφία και τη γραμματεία. Τις θεωρίες, τις σχολές, τα συστήματα, τα γνωρίσματα, τις τεχνικές της. Τους ιστορικούς, τους δασκάλους, τους υποστηρικτές και επικριτές της. Το δραστικό ρόλο της στη διαμόρφωση των αξιών του πολιτισμού και της πολιτικής κάθε κοινωνίας στις διάφορες ιστορικές περιόδους.

Και, φυσικά, μας «μυεί» στις κατηγορίες του ρητορικού λόγου (δικανικός, συμβουλευτικός, επιδεικτικός). Στα μέρη του (εύρεση θέματος, τάξις του λόγου, αποδεικτικά στοιχεία, τεχνικά μέσα, λογικά επιχειρήματα, πάθος - συναίσθημα). Στη διάρθρωσή του (εισαγωγή - προοίμιο, διήγηση προηγηθέντων, πίστη - πειθώ, συμπέρασμα - επίλογος). Στα καλολογικά του στοιχεία (άρθρωση, σύνθεση λέξεων, ρυθμός, σχήματα, γραμματική ορθότητα, σαφήνεια, διακόσμηση, ευπρέπεια, τονικότητα και ύφος του λόγου). Στον αποτελεσματικό ρόλο που παίζουν στη ρητορική, κατά τον Αριστοτέλη, η «υπόκριση», η «μνήμη» (αποστήθιση) και η «υποδομή» του λόγου (έλεγχος φωνής, ματιών, χειρονομιών, μελών του σώματος). Χρήσιμο, λοιπόν, να διαβάσει το βιβλίο, όστις να... ρητορεύει βούλεται, ή να μάθει να διακρίνει τον Δίκαιο και Αδικο Λόγο, την αλήθεια ή το ψέμα του κάθε δημόσιου πολιτικού λόγου, ιδίως του κυβερνητικού, καθώς οι ρήτορές του, δημαγωγούν απατηλά και ασύστολα.


Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ



Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ