Κυριακή 24 Δεκέμβρη 2000
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 18
ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Η ΑΛΛΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ
Διαχρονικές φυλακές - διαχρονική τιμωρία

Η εξουσία (και αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με την Τουρκία, θα ήταν αστείο...) δεν έφτασε τυφλά - και τυχαία - στα «λευκά κελιά»... Εκανε μια μακριά - και επίπονη - διαδρομή αναζήτησης. Σε κάποια φάση της ιστορίας, όταν η εξουσία έγινε περισσότερο αυταρχική, οι φυλακές έπαψαν να είναι τα άθλια σκοτεινά υπόγεια, που ο κρατούμενος έκανε παρέα με τα ποντίκια, όπως διαβάζαμε στα ρομαντικά, κυρίως, μυθιστορήματα. Εγιναν κτίρια με «αρχιτεκτονική» μελέτη και σκεπτικό. Εγιναν πραγματικά «σωφρονιστικά» καταστήματα. Πραγματικοί χώροι εξόντωσης.

Για το σκοπό αυτό, η εξουσία έφτιαξε τις πιο εκδικητικές νομοθεσίες, οργάνωσε τα πιο εξοντωτικά «σωφρονιστικά συστήματα», υπέβαλε τις πιο φρικιαστικές ποινές. Τις περισσότερες φορές, η τιμωρία ήταν - και είναι - χειρότερη από το έγκλημα. Η ηλεκτρική καρέκλα είναι μια ψυχρή δολοφονία. Το σύστημα πάντα είχε μια ασίγαστη επιθυμία: Να τιμωρεί!

«Αναψαν το θειάφι, αλλά επειδή η φωτιά δεν ήταν δυνατή, κάηκε μόνο το χέρι του μελλοθάνατου. Τότε, ο ένας από τους δήμιους, πήρε στα χέρια του κάτι ατσάλινες λαβίδες και τις έχωσε βαθιά πρώτα στην κνήμη του δεξιού ποδιού, ύστερα στο μηρό, στο δεξιό βραχίονα και, τέλος, στους μαστούς», έτσι περιγράφεται μια εκτέλεση του 17ου αιώνα...

Ποιος μπορεί, τώρα, να περιγράψει την πρόσφατη εκτέλεση των κρατουμένων στην Τουρκία; Ολα γίνανε στο σκοτάδι και οι δήμιοι, όπως έγινε γνωστό, δεν κρατούσανε πυρωμένες λαβίδες, αυτό είναι βέβαιο. Κρατούσανε σύγχρονα όπλα και φορούσανε σύγχρονες στολές. (Κουκούλες, φυσικά, φορούσανε και τούτοι). Πάντως, και τα δυο εγκλήματα, που τα χωρίζει απόσταση αιώνων, στόχευαν στο ίδιο αποτέλεσμα. Την τιμωρία του στασιαστή.

Θα πρέπει να μη μας διαφύγει, ότι εκείνο που τιμωρείται ιδιαίτερα από την εξουσία είναι το ψυχικό σθένος του τιμωρούμενου. Ο φυλακισμένος πρέπει να συντριβεί. Να μην του μείνει κανένα ίχνος και καμία δύναμη αντίστασης. Να γίνει ένα «φυσιολογικό» άτομο. Επίσης, δεν πρέπει να μας διαφεύγει και η ηδονή που προσφέρει στους δήμιους η τιμωρία. Αυτά τα δυο στοιχεία ήταν και είναι η φιλοσοφία του «σωφρονισμού».

Τα «λευκά κελιά», που γίνανε εισαγωγή από τη Γερμανία στην Τουρκία, είναι η συνέχεια της «πανοπτικής» φυλακής του Μπένθαμ. Μιας φυλακής, που ήταν έτσι καμωμένη, που ένας και μόνον παρατηρητής έφτανε να βλέπει κάθε στιγμή όλους τους φυλακισμένους και, μάλιστα, όλες τις ώρες. Μιας φυλακής, που ο κρατούμενος ήξερε πως τον παρακολουθούν. Που τον έχουν κάτω από το αυστηρό βλέμμα τους. Και αυτά τον 17ο αιώνα, ακόμα...

Το «καινούριο», που έφερε η «πανοπτική» φυλακή, ήταν ότι κατήργησε τα μπουντρούμια και στη θέση τους έβαλε το φως. Το εξοντωτικό φως. Ο κρατούμενος είναι όλη την ώρα εκτεθειμένος. Να πούμε, για την ιστορία, ότι τα σχέδια αυτής της περίφημης φυλακής ο δημιουργός της τα εμπνεύστηκε από ένα θηριοτροφείο; Μελέτησε τον τρόπο που «σωφρονίζονταν» τα ζώα και αποφάσισε πως ήταν ο καταλληλότερος και για τους ανθρώπους.

Να μια ακόμα ομοιότητα του 17ου αιώνα με το σήμερα. Ο φύλακας του συστήματος, ο χωροφύλακας, ο αστυνομικός, αυτός, τέλος πάντων, που έκανε «ντου» στις τούρκικες φυλακές, μοιάζει ακριβώς με τις περιγραφές που κάνουν για τον στρατιώτη - φύλακα εκείνης της περιόδου: Πρέπει να έχει φυσικά σημάδια ρώμης και θάρρους, σημάδια περηφάνιας. Το σώμα του να είναι το έμβλημα της δύναμης και της ανδρείας...

Ποιος αμφιβάλλει ότι όλοι αυτοί οι εκτελεστές δε διαθέτουν όλα αυτά τα προσόντα; Τυχαία, λέτε, να επιλέχτηκαν;

«Τα σημάδια που μας κάνουν να αναγνωρίζουμε τους πιο κατάλληλους για το επάγγελμα αυτό, είναι η ζωντάνια και η εξυπνάδα, το κεφάλι ψηλά, το ανυψωμένο στομάχι, οι φαρδείς ώμοι, τα μακριά χέρια, το ρυθμικό βάδισμα...». Κάπως έτσι φτιάχνει τον κατασταλτικό στρατό της η κάθε Τουρκία. Με περιγραφές του 18ου αιώνα, η εξόντωση πρέπει να είναι καθολική!

«Την πρώτη μέρα, οδηγήθηκε στην πλατεία, όπου υπήρχε ένα καζάνι με βραστό νερό. Του βούτηξαν μέσα σ' αυτό το χέρι, με το οποίο έκανε το έγκλημα. Την άλλη μέρα, του κόψανε το χέρι και το κλότσησαν πέρα μακριά. Την τρίτη μέρα, τον βασάνισαν με πυρακτωμένες λαβίδες. Την τέταρτη, επαναλήφθησαν τα ίδια στη ράχη και στους γλουτούς. Για δεκαοκτώ μέρες, κράτησαν τα βασανιστήρια»... στον άνθρωπο που σκότωσε τον Γουλιέλμο της Οράγης!

Πόσες μέρες - και νύχτες - πρέπει να βασανίζεται ένας σύγχρονος πολιτικός κρατούμενος; Και, μάλιστα, στην Τουρκία; Οπου, τόσο η Αμερική, όσο και η Ευρωπαϊκή Ενωση έχουν πολιτικά και εμπορικά ενδιαφέροντα;


Του
Νίκου ΑΝΤΩΝΑΚΟΥ



Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ