Η επιβράδυνση που εμφανίζουν οι δείκτες οικονομικής δραστηριότητας της Κίνας απασχολούν τους αστούς αναλυτές, παράλληλα με τις αυξανόμενα ανησυχητικές αναφορές σχετικά με την κατάσταση που βρίσκεται το τραπεζικό σύστημα της χώρας, αλλά και τα ερωτήματα για το κατά πόσο οι αρχές της χώρας είναι σε θέση να ελέγξουν τη μεγάλη δανειακή επέκταση που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια.

Υπάρχουν σήμερα εκτιμήσεις που αποτιμούν την επέκταση των κινεζικών τραπεζών τα τελευταία πέντε χρόνια μεταξύ 14 και 15 τρισ. δολαρίων, ποσό τέτοιο που, αν συμβεί το παραμικρό «ατύχημα», θα μπορούσε να προκαλέσει ανεξέλεγκτες συνέπειες πολύ πέραν της κινεζικής οικονομίας.

Υπενθυμίζουμε ότι στα μέσα του περασμένου Γενάρη μόλις την τελευταία στιγμή αποτράπηκε η πρώτη στην ιστορία της Κίνας κατάρρευση του ντόπιου επενδυτικού ταμείου «China Credit Trust Co.», αξίας 500 εκατ. δολαρίων, καθώς, όπως είχε ανακοινώσει η διοίκησή του, ήταν πιθανό στις 31 Γενάρη που έληγε μια κατηγορία επενδυτικών προϊόντων να μην ήταν σε θέση να πληρώσει τους κατόχους τους.

Παράλληλα, σύμφωνα με στοιχεία της βρετανικής εταιρείας «Markit», που δημοσιεύθηκαν την περασμένη Παρασκευή, ο τομέας υπηρεσιών στην Κίνα κατέγραψε το Γενάρη το χαμηλότερο ρυθμό μηνιαίας αύξησης τα τελευταία δυόμισι χρόνια. Πιο συγκεκριμένα, ο λεγόμενος δείκτης υπευθύνων παραγγελιών (PMI) στον τομέα υπηρεσιών έπεσε στο 50,7 από 50,9 που ήταν τον περασμένο Δεκέμβρη, με τη βάση του 50 να οριοθετεί τη συρρίκνωση από τη μεγέθυνση.

Παράλληλα, σύμφωνα με εκτιμήσεις οικονομολόγων που καταγράφει το «Reuters», η κινέζικη οικονομία το 2014 θα αυξηθεί με ρυθμό 7,4%, που μπορεί να είναι πολύ πιο υψηλός σε σχέση με άλλες ισχυρές οικονομίες, αλλά ταυτόχρονα αποτελεί και το χαμηλότερο ποσοστό το οποίο έχει εμφανίσει η Κίνα τα τελευταία 24 χρόνια...

Στα 3,4 τρισ. δολάρια αποτιμάται η τοποθέτηση κεφαλαίων από τις ευρωπαϊκές τράπεζες στις λεγόμενες αναδυόμενες οικονομίες σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών - διατραπεζικό ίδρυμα με έδρα την Ελβετία - ενώ, παράλληλα, μελέτη της «Morgan Stanley» εκτιμά ότι η έκθεση ευρωπαϊκών επιχειρήσεων σε αυτές τις αγορές είναι πολύ μεγαλύτερη από εκείνη των επιχειρήσεων των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας. Η αναφορά έχει σχέση με το γεγονός ότι στις λεγόμενες αναδυόμενες οικονομίες εμφανίστηκαν και συνεχίζουν σοβαρά προβλήματα, όπου, εκτός από τη μεγάλη μείωση ρυθμών ανάπτυξης, υπάρχει και μεγάλη υποτίμηση των νομισμάτων τους. Γεγονός που επιδρά αρνητικά στις ευρωπαϊκές και στις άλλες των ΗΠΑ, Ιαπωνίας τράπεζες αφού μεγαλώνουν οι κίνδυνοι να μην αποπληρωθούν δάνεια προς αυτές.

Ανάλυση της Deutsche Bank, που δόθηκε στη δημοσιότητα την περασμένη εβδομάδα, υπολογίζει στα 1,7 τρισ. δολάρια τις τοποθετήσεις κεφαλαίων σε αναδυόμενες αγορές από μόλις έξι ευρωπαϊκές τράπεζες: Των ισπανικών BBVA και Santander, των βρετανικών HSBC και Standard Chatered, της ιταλικής UniCredit και της αυστριακής Erste Bank.

Η Santander έχει χορηγήσει δάνεια ύψους 132 δισ. ευρώ σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική, με το 23% του συνολικού τους όγκου να έχει δοθεί σε τράπεζες της Βραζιλίας, ενώ η BBVA έχει μεγάλη εμπλοκή στην οικονομία του Μεξικού, απ' όπου το 2013 προήλθε το 80% των κερδών της. Η δανειακή έκθεση της τράπεζας στην οικονομία της χώρας - που το εθνικό της νόμισμα έχει απολέσει το 3% της αξίας του από τις αρχές του έτους - υπολογίζεται στα 55 δισ. ευρώ. Οι BBVA και UniCredit έχουν μεγάλες τοποθετήσεις στην Τουρκία, ενώ η Standard Chatered και η HSBC είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες στην Ινδία και την Ινδονησία.

Οι βρετανικές τράπεζες έχουν τοποθετημένα περί τα 518 δισ. δολάρια σε αγορές της Ασίας και του Ειρηνικού, οι ισπανικές περί τα 475 δισ. δολάρια στη Λατινική Αμερική και οι γαλλικές και ιταλικές τράπεζες περί τα 200 δισ. στον ευρωπαϊκό νότο. Πάντως, σύμφωνα με αναλυτές της Deutsche Bank, οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν τοποθετήσει το 12% των περιουσιακών τους στοιχείων στις αναδυόμενες αγορές, οι οποίες είναι υψηλού ρίσκου, αλλά και υψηλών αποδόσεων.

Ακόμη και όσοι προσπαθούν να εξηγήσουν τους κλυδωνισμούς που δέχονται τις τελευταίες εβδομάδες οι οικονομίες των λεγόμενων αναδυόμενων οικονομιών (Βραζιλία, Αργεντινή, Ινδία, Ρωσία, Τουρκία, Νότια Αφρική κλπ., αυτές που πέρασαν κρίση από το 1998-2001), θέτοντας στο επίκεντρο των αναλύσεών τους αποκλειστικά και μόνο το γεγονός ότι η μείωση αγοράς ομολόγων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ είναι η αιτία που φεύγουν κεφάλαια απ' αυτές τις οικονομίες και οδεύουν στις ΗΠΑ και την ΕΕ, που επιδρά στην υποτίμηση των νομισμάτων τους, παραβλέπουν το κύριο, δηλαδή την κρίση υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου που μάλλον χτυπά την πόρτα των «αναδυόμενων» οικονομιών.

Για παράδειγμα, σε άρθρο των «FT» της περασμένης Πέμπτης σημειώνεται ότι παρά την αισιοδοξία που διακατείχε τους οικονομικούς αναλυτές στα τέλη του '13 για τη νέα χρονιά, που ήδη διανύουμε, τα πράγματα δεν εξελίσσονται σύμφωνα με το αναμενόμενο. Η σταδιακή μείωση του προγράμματος επαναγοράς αμερικανικών κρατικών ομολόγων από τη FED και οι αποφάσεις για την έστω και μικρή διευκόλυνση της νομισματικής ρευστότητας από την ΕΚΤ θα έπρεπε να είχαν ως «λογικό» επακόλουθο ...«πάρτι» στα χρηματιστήρια και μια λελογισμένη άνοδο στις αποδόσεις των αμερικανικών και γερμανικών κρατικών ομολόγων. Αντ' αυτών όμως, τις πέντε πρώτες εβδομάδες του 2014 τα χρηματιστήρια βρίσκονται σε κάμψη, ενώ το δεκαετές κρατικό ομόλογο των ΗΠΑ, αντί να αυξηθεί, μειώθηκε κατά μισή ποσοστιαία μονάδα, καθόλου αμελητέο συμβάν για μία σταθερή οικονομία. Τι συμβαίνει; Οπως είπαμε πιο πάνω, από τις λεγόμενες αναδυόμενες οικονομίες φεύγουν κεφάλαια, υποτιμάται το νόμισμα, αλλά η βασική αιτία δεν είναι μόνο η τάση για τοποθετήσεις σε αμερικανικά ομόλογα αφού μειώνει η FED την αγορά τους, αλλά η μεγάλη κάμψη στην αύξηση των ρυθμών του ΑΕΠ. Κακό σημάδι αφού προοιωνίζεται κρίση. Ταυτόχρονα εμφανίστηκε πτώση στη μεταποίηση, δηλαδή στη βιομηχανία των ΗΠΑ. Μόνιμη, προσωρινή, μένει να το δούμε. Αυτό επιδρά και στα χρηματιστήρια.

Σε ανάλυση του βρετανικού «Economist» υπολογίζεται στα 3 τρισ. δολάρια η πτώση των μετοχών παγκοσμίως, με τους χρηματιστηριακούς δείκτες της Ιαπωνίας και των αναδυόμενων οικονομιών να εμφανίζουν τα μεγαλύτερα ποσοστά κατά 14% και 9% αντίστοιχα, από τις αρχές του έτους. Εδώ, βεβαίως, επιδρούν το τύπωμα γιεν που σημαίνει υποτίμηση, όπως και η υποτίμηση των νομισμάτων των «αναδυόμενων», η φυγή κεφαλαίων, αλλά και η δραματική μείωση των ρυθμών αύξησης του ΑΕΠ σ' αυτές τις οικονομίες.

Στην ανάλυση του «Εconomist» αποφεύγεται η χρήση της λέξης «κρίση», καθώς, όπως λέει, η δική του πρόγνωση είναι πολύ πιο θετική σε σχέση με όσα φοβούνται οι επενδυτές, αλλά όχι τόσο θετική ώστε να προκαλέσει ενθουσιασμό. Η παγκόσμια ανάκαμψη, υποστηρίζει, θα απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί «υγιής», καθώς θα είναι άμεσα εξαρτημένη από την κατάσταση των οικονομιών των ΗΠΑ και της Κίνας, αλλά και τη χαλαρή νομισματική πολιτική. «Με άλλα λόγια, φοβερά ασταθής», καταλήγει...

Επίσης, την περασμένη εβδομάδα δόθηκε στη δημοσιότητα έκθεση της τρίτης μεγαλύτερης τράπεζας των ΗΠΑ «Citibank Inc.» όπου καταγράφεται η μετακίνηση κεφαλαίων. Στις ΗΠΑ τοποθετήθηκαν 25 δισ. δολάρια και 28,3 δισ. δολάρια σε άλλες οικονομίες παγκοσμίως. Την ίδια στιγμή οι τοποθετήσεις στα αμερικανικά κρατικά ομόλογα μετρώνται στα 13 δισ. δολάρια, αντιπροσωπεύοντας το συντριπτικό όγκο του συνολικού χρηματικού κεφαλαίου, ύψους 14,8 δισ. ευρώ, που έρευσε τις τελευταίες εβδομάδες στις αγορές κρατικών ομολόγων παγκόσμια.

Ορισμένα στοιχεία των δύο διαφορετικών μελετών εμφανίζονται αντιφατικά. Εχουν σχέση με ιδιαίτερα συμφέροντα τμημάτων του κεφαλαίου που υπηρετούν οι αναλυτές και τα έντυπά τους. Δεν μπορούν όμως να κρύψουν ότι με την κρίση δεν ξεμπέρδεψαν.