Τετάρτη 8 Ιούνη 2005
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟΥ
Ρεπερτοριακές αναζητήσεις
«Οδός Μετσάνσκαγια Νο 3» από τους «Χρυσοθήρες»

«Οδός Μετσάνσκαγια Νο 3»
«Οδός Μετσάνσκαγια Νο 3»
Η ιδέα ήταν πρωτότυπη και θεατρικά συμπαθής - χάρη στη φροντισμένη σκηνοθεσία της Ασπασίας Κράλλη - αλλά η ιδεολογική και αισθητική διαστρέβλωση του πρωτοτύπου από τους κειμενογράφους - διασκευαστές του, Χριστίνα Παπαδάκη - Δημήτρη Φραγκιόγλου, ακύρωσε τον πειραματικό χαρακτήρα της ιδέας και αποκάλυψε τις προθέσεις των προαναφερομένων στελεχών της ομάδας «Χρυσοθήρες». Προθέσεις, που είναι της μόδας... Οι κειμενογράφοι τάχα «πρωτοτύπησαν», χρησιμοποιώντας ένα «υλικό», που δεν έχει πνευματικά δικαιώματα και υπερασπιστές, σήμερα, και μεταβάλλοντάς το σε φερέφωνό τους. Πρόκειται για τη βουβή ταινία του Σοβιετικού σκηνοθέτη Αμπραάμ Ρουμ «Οδός Μετσάνσκαγια 3» (1927), στην ιστορία της οποίας αυθαιρέτως έβαλαν δικούς τους διαλόγους και τραγούδια... βγάζοντας τον ανιστόρητο, ανόητο, εξυπναδίστικο, ανύπαρκτο στην ταινία, επόμενα ασεβή προς το σημαντικότατο δημιούργημα του Ρουμ - αντισοβιετισμό - αντισταλινισμό τους. Οι διασκευαστές δεν κατάλαβαν τίποτα από το ιδεολογικοκοινωνικό περιεχόμενο του πρωτοτύπου. Διαστρέβλωσαν και τη ρεαλιστική αισθητική του, με τα ψευτογκροτέσκα, άνοστα σατιρικά σχόλια και την κακόγουστη μιμική του αφηγητή. Μπέρδεψαν και τον δόλιο «κώδικα ηθικής», γνωστό ως «κώδικα Χέις», που επέβαλαν στο Χόλιγουντ, στη δεκαετία του 1920, οι πρόδρομοι του μακαρθισμού, με φορέα τον ολότελα διεφθαρμένο, σκοταδιστή Γουίλ Χέις, τάχα για την «υπεράσπιση των χρηστών αμερικανικών ηθών» και την καταπολέμηση των λεγόμενων «πορνοταινιών» του αμερικάνικου βωβού κινηματογράφου, με την κοινωνική, ηθική, εργασιακή και ερωτική απελευθέρωση, ισοτιμία και χειραφέτηση της γυναίκας που διακήρυξε και κατοχύρωσε η Σοβιετική Ενωση. Η ταινία του Ρουμ διακηρύσσει την αξία της αληθινής κοινωνικής ηθικής, χωρίς κανενός είδους εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Δηλαδή τη συντροφικότητα, τη φιλία, την εργασία, τον έρωτα, το δικαίωμα της γυναίκας στη μητρότητα αν εκείνη το θέλει και χωρίς η ίδια και το τέκνο της να θεωρείται υποχείριο και «ιδιοκτησία» οποιουδήποτε άντρα. Για τους μη γνωρίζοντες την ταινία του Ρουμ να πούμε το «μύθο» της. Στη Μόσχα του 1926, όπου υπήρχε μεγάλη αστυφιλία αλλά και έλλειψη στέγης, όπως σ' όλες τις μεγάλες πόλεις του κόσμου τότε, φθάνει αναζητώντας δουλιά ένας νέος τυπογράφος. Βρίσκει την πρώτη κιόλας μέρα δουλιά, αλλά όχι στέγη. Περπατώντας στο δρόμο συναντά έναν σύντροφο και συναγωνιστή του στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο ενάντια στη νεαρή ΕΣΣΔ, ο οποίος του προσφέρει ύπνο στον καναπέ της γκαρσονιέρας που παραχώρησε το κράτος σ' αυτόν και στη μη εργαζόμενη γυναίκα του, την οποία αντιμετωπίζει, γενικά, ως «αντικείμενο» εξυπηρέτησής του. Σε ένα ταξίδι του συζύγου πλέκεται το ειδύλλιο της συζύγου με τον ευγενικό φιλοξενούμενο. Ο σύζυγος επιστρέφει, βλέπει την κατάσταση, φεύγει από το σπίτι, αλλά επιστρέφει ως «ιδιοκτήτης» της γυναίκας και του σπιτιού. Η γυναίκα αποκαλύπτει στους δυο άντρες ότι είναι έγκυος και εκείνοι απαιτούν να κάνει έκτρωση. Η γυναίκα παίρνει τη ζωή της στα χέρια της, επιλέγοντας τη μητρότητα και τη φυγή προς την κοινωνία και την εργασιακή χειραφέτηση. Ουδεμία, λοιπόν, σχέση έχει αυτή η ιστορία του Ρουμ με τις αμερικάνικες «πορνοταινίες», τον «κώδικα Χέις» και με την αντισταλινική «ερμηνεία» της από τους κειμενογράφους. Συντελεστές της παράστασης είναι και οι: Κέλλυ Βρεττού (σκηνικό - κοστούμια), Αντώνης Βεκρής (μουσική), Τιμόθεος Γεωργίου (στίχοι), Τάνιας Μιλτένοβα - Στούπελ, Τάσος Παλαιορούτος (φωτισμοί). Παίζουν (με σειρά εμφάνισης) Πέτρος Σταθακόπουλος, Δημήτρης Πλειώνης, Δημήτρης Φραγκιόγλου, Χριστίνα Παπαδάκη.

«Δυσαρμονίες» στο θέατρο «Πόρτα»

«Δυσαρμονίες»
«Δυσαρμονίες»
Ενα κείμενο ουσιαστικού και άκρως επίκαιρου πολιτικο-κοινωνικού προβληματισμού και μια σκηνοθεσία πραγματικού θεατρικού πειραματισμού, αληθινά μοντέρνας αισθητικής, εξαιρετική και ερμηνευτικά. Μια παράσταση «κέρδος» του θεάτρου μας, πρόσφερε η μία από τις δύο ανοιξιάτικες παραστάσεις της, στη μικρή σκηνή της, η «Μικρή Πόρτα» της Ξένιας Καλογεροπούλου, στο θέατρο «Πόρτα». Παράσταση, που, δυστυχώς, στερήθηκαν οι θεατρόφιλοι, καθώς ένα τροχαίο ατύχημα της ηθοποιού Υβόννης Μαλτέζου, επέβαλε τη διακοπή της. Ο λόγος για το μονόπρακτο έργο «Δυσαρμονίες» της Τζόις Κάρολ Οουτς, μιας από τις σημαντικότερες, σήμερα, ποιητικές, πεζογραφικές και δραματουργικές «φωνές» στις ΗΠΑ. Ενα εκπληκτικά υπαινικτικό «δοκίμιο» ανατομίας του πολιτικοκοινωνικού, ιδεολογικού, σχιζοφρενικά ιδεοληπτικού υποβάθρου της αμερικανικής κοινωνίας. Του ρατσισμού και εκφασισμού, των ψυχώσεων, των υστερικών εθνικιστικών - και μάλιστα από ένα μη έθνος - ιδεολογημάτων της. Η συγγραφέας, λιτά, ελλειπτικά, πλήρως αποδραματοποιητικά, ανατάμει και αποκαλύπτει την τρομοκρατούσα, αλλά και τρομοκρατούμενη αμερικανική κοινωνία. Μια κοινωνία που «χτίστηκε» με τη βία και την τρομοκρατία, της οποίας οι εξουσιαστικοί θεσμοί ήταν γέννημα της ταξικής βίας και τρομοκρατίας των ισχυροτέρων επί των αδυνάτων και εξακολουθούν να στηρίζονται στη βία και τρομοκρατία που εκτρέφει ο «πολιτισμός» τους, με πρωτεργάτη του τα ΜΜΕ, όχι μόνον εκτός, αλλά και εντός αυτής. Θύματα μιας τέτοιας κοινωνίας είναι και οι πολίτες της. Ιδιαίτερα, οι εκμεταλλευόμενες, αλλά κοινωνικοταξικά αφελείς και ασυνειδητοποίητες λαϊκές μάζες. Θύματα αυτής της κοινωνίας είναι τα δύο πρόσωπα του έργου της Οουτς. Ενα ζευγάρι νομοταγών μικροαστών - ο σύζυγος ταχυδρομικός υπάλληλος, η σύζυγος νοικοκυρά - που με δάνειο και στέρηση έχτισαν το σπιτάκι τους, που μεγάλωσαν το γιο τους με «πατριωτικές» αρχές και αξίες για να γίνει «φιλήσυχος» Αμερικανός πολίτης. Αίφνης οι δυο σύζυγοι, «πνιγμένοι» στα ψυχο-ηρεμιστικά φάρμακα και στα υπαρξιακά και κοινωνικά αδιέξοδά τους, καλούνται για ιδεολογικο-κοινωνική και ψυχοδιανοητική «ανάκρισή» τους σε τηλεοπτικό κανάλι, καθώς ύποπτος για τη δολοφονία ενός έγχρωμου πολίτη είναι ο γιος τους. Η συγγραφέας, με αυτό το δραματουργικό εύρημα (συνηθέστατο, πάντως, φαινόμενο στα ανθρωποβόρα αμερικανικά ΜΜΕ), μέσα από τις πολιτικές ιδεοληψίες, την κοινωνική σύγχυση, τη μη συνειδητοποίηση της ταξικής του αδυναμίας, την ψυχοδιανοητική διαταραχή, την παραβίαση και δημόσια έκθεση της ιδιωτικής ζωής του και την ανακριτική τρομοκράτηση του ζευγαριού, «σκιαγραφεί» την πολύπλευρα επικίνδυνη και ενδημική παθολογία της αμερικανικής κοινωνίας, μέσα και από τις ερωτήσεις του τηλεοπτικού «ανακριτή» και τις απαντήσεις των - εν απολύτω «αρμονία» με αυτή την κοινωνία - μικροαστών συζύγων.

Το έργο ευτύχησε με την ακριβοζυγισμένη, άμεση λεκτικά και δραστική νοηματικά μετάφραση του Νίκου Χατζόπουλου, ο οποίος και το δίδαξε. Λέμε «δίδαξε» και όχι σκηνοθέτησε, ακριβώς γιατί, χρησιμοποιώντας ένα πολύ λιτό σκηνικό (Μαργαρίτα Χατζηιωάννου), με ένα απόλυτα αρμόζον στο θέμα και στο ήθος του έργου βίντεο (συλλογική εργασία), με τη συμβολή των φωτισμών (Λευτέρης Παυλόπουλος) και της μουσικής (Κώστας Ανδρέου), ανέδειξε το «μεδούλι» του έργου, επικεντρώνοντας την προσοχή του στις ερμηνείες των δύο ηθοποιών, οι οποίοι αν και καθισμένοι σ' όλη τη διάρκεια του έργου, πρόβαλαν τα μέγιστα την εσωτερική, ιδεολογικοκοινωνική «δράση» του έργου και την ψυχολογική και χαρακτηρολογική «δράση» των προσώπων. Η Υβόννη Μαλτέζου με απέριττη λιτότητα και λεπτότητα έπλασε την αφελή, φιλήσυχη, αδιάφορη κοινωνικά και φοβική κατά βάθος, μέση Αμερικανίδα νοικοκυρά. Ο Κώστας Τριανταφυλλόπουλος με τη σπάνιας φυσικότητας, αμεσότητας, λεπτοδουλιάς σε κάθε ανάσα, λέξη, φράση, παύση, βλέμμα και χειρονομία του, την εσώτατης αλήθειας αλλά και πνευματικότητας ερμηνεία του στο ρόλο του μικροαστού μισθοσυντήρητου συζύγου, του ακούσια διαμορφωμένου με τον «πατριωτισμό» λ.χ. του πολέμου στην Κορέα και της Κου-Κουξ-Κλαν, «ευεργέτησε» και το έργο και τη σκηνοθεσία.


ΘΥΜΕΛΗ



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ