«Ηταν περίοδος του 1919 που το Κόμμα είχε βάλει τις πρώτες βάσεις της ίδρυσης τοπικής κομματικής οργάνωσης στη Δράμα. Η δύναμη της οργάνωσης μικρή στην αρχή, ολοένα και μεγάλωνε. Τα πρώτα βήματα της δουλειάς ήταν το ξεκαθάρισμα του σωματείου των καπνεργατών η "Ευδαιμονία", του οποίου πρόεδρος ήταν ένας βενιζελικός τυχοδιώκτης ονομαζόμενος Κεφαλάς. Αυτός από την πρώτη στιγμή που έμαθε την ίδρυση της κομματικής οργάνωσης, αμέσως άρχισε μια συστηματική αντίδραση, φτάνοντας και σε χαφιέδικες πράξεις, συνεργαζόμενος με τις στρατιωτικές αρχές που διοικούσαν ακόμα την εποχή εκείνη (...) για την κατάκτηση του μόνου μαζικού σωματείου η κομματική οργάνωση έρριξε όλες τις δυνάμεις της (...) ύστερα από λίγο καιρό ο πολύς αυτός πρόεδρος μέσα σε μια συνέλευση των καπνεργατών και κάτω από τα χτυπήματα των μελών του Κόμματος έπεσε, το δε σωματείο πέρασε στα χέρια των συνειδητών εργατών υπό την καθοδήγηση της κομματικής οργάνωσης.

(...) το 1920 - πρωτοστατώντας πάντοτε του Κόμματος - ιδρύεται η Πανεργατική Ενωση Δράμας με καταστατικό βασισμένο πάνω στην πάλη των τάξεων, στην οποία συγκεντρώθηκαν όλα τα εργατικά σωματεία (...) η κομματική οργάνωση, δουλεύοντας για τη συγκέντρωση των εργατών μέσα στην Πανεργατική, άρχισε να κάνει ταχτικές διαλέξεις, στις οποίες έπαιρνε μέρος μεγάλος αριθμός εργατών».

(Από το φύλλο του «Νέου Ριζοσπάστη» στις 18/11/1933 στο αφιέρωμα για τα 15χρονα του ΚΚΕ)

Το πλήρες πρόγραμμα της Διημερίδας είναι το ακόλουθο:

Σάββατο, 21 Νοέμβρη (17.00 - 20.00)

Κεντρική εισήγηση από την Αλέκα Παπαρήγα, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, με θέμα: «Οι σκοποί, οι ιδέες και η στρατηγική του ΚΚΕ δεν είναι σημαία ευκαιρίας».

Παρεμβάσεις με θέμα:

«Η σχέση του Κόμματος με την εργατική τάξη. Ζητήματα στρατηγικής και τακτικής στην οργάνωση των αγώνων και του κινήματός της», από τον Γιάννη Πρωτούλη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνο του Εργατικού Συνδικαλιστικού Τμήματος της ΚΕ του ΚΚΕ.

«Η οικοδόμηση του Κόμματος στην εργατική τάξη, βασική προϋπόθεση για την υλοποίηση της στρατηγικής του», από την Λουίζα Ράζου, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.

Θα ακολουθήσει καλλιτεχνικό πρόγραμμα (20.15 - 21.30), με θέμα: «Το εργατικό - επαναστατικό τραγούδι στο μεσοπόλεμο 1918 - 1935».

Κυριακή, 22 Νοέμβρη (10.00 - 13.00)

Ομιλία από τον Μάκη Παπαδόπουλο, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνο του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ του ΚΚΕ, με θέμα: «Η καπιταλιστική οικονομική κρίση και οι ταξικοί αγώνες. Η πείρα και τα συμπεράσματα».

Παρεμβάσεις με θέμα:

«Η διαπάλη με τον οπορτουνισμό στο εργατικό κίνημα σε συνθήκες κρίσης», από τον Γρηγόρη Λιονή, μέλος του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ του ΚΚΕ.

«Εργατικό κίνημα και ιμπεριαλιστικός πόλεμος», από τον Γιώργο Πέρρο, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ.

«Η καπιταλιστική οικονομική κρίση, ένα μεγάλο μάθημα για τη νεολαία», από τον Νίκο Αμπατιέλο, Γραμματέα του ΚΣ της ΚΝΕ.

1911. Η εφημερίδα «Εργάτης - Γεωργός» που εκδιδόταν κάθε Τετάρτη και Σάββατο από τα Εργατικά Κέντρα Βόλου και Λάρισας (από το Αρχείο του ΚΚΕ)

1898. Επιστολή του Σταύρου Καλλέργη «προς άπαντας τους Ελληνας Σοσιαλιστάς» (από το Αρχείο του ΚΚΕ)

«Στον πόλεμο του 1912 στο Π. Ναυτικό ο Τάσος Πιτσάς, ένας επαναστατικός τύπος, πτώμα από τη φθίση, μαζί με το Θανάση Γκέλο, ιδρύσανε, ναύτες ακόμα, μαζί με άλλους ναύτες τη πρώτη ομαδούλα στον Πειραιά με τον τίτλο "Σοσιαλιστική Νεολαία". Η ομάδα αυτή - που είχε αρχές αναρχο-σοσιαλδημοκρατικές - διαλύθηκε, αφού έβγαλε ένα θεατρικό έργο γραμμένο από τον Πιτσά με τον τίτλο "Για το ψωμί" που έδειχνε πώς ένας ιδιοχτήτης ατίμαζε εκβιάζοντας την αδελφή ενός εφέδρου (...) Μετά τη διάλυση της ομάδας Πιτσά - Γκέλου, ιδρύθηκε το "Σοσιαλιστικό Κέντρο του Πειραιά". Ιδρυτές του ήτανε μερικοί τσιγαράδες, τσαγκαράδες και μηχανουργοί. Το Κέντρο αυτό συνεργαζότανε με το Σοσιαλιστικό Κέντρο του Γιαννιού, που βρισκόταν στο Ιστορικό Πατάρι, στον Κήπο του Κλαυθμώνα. Είχε 20-30 μέλη και έβγαζε μαζί με το Κέντρο της Αθήνας την εφημερίδα "Σοσιαλισμός", που την έγραφε ο Γιαννιός.

Η εφημερίδα αυτή βγήκε 2-3 φορές και σταμάτησε γιατί τότε διαγράφτηκε ο Γιαννιός, που την έγραφε. Το Κέντρο του Πειραιά έκανε διαλέξεις και συνδικαλιστική δουλειά στα Σωματεία Τσιγαράδων, Τσαγκαράδων και Μηχανουργών, αλλά ανοργάνωτα.

Στα 1914 - στις 14 του Απρίλη - (παληό ημερολόγιο) με πρωτοβουλία του Κέντρου του Πειραιά και της Σοσιαλιστικής Νεολαίας της Αθήνας ιδρύθηκε στον Πειραιά η Σοσιαλιστική Νεολαία με τον τίτλο "Σοσιαλιστικός Ομιλος Ελληνικής Νεολαίας Πειραιώς". Την ίδρυσαν 14 νέοι εργάτες τσιγαράδες, τσαγκαράδες, μηχανουργοί και ηλεκτρολόγοι. Πριν αρχίσει η ιδρυτική συνεδρίαση, που έγινε στο σχολείο του Βρυώνη, ήρθαν οι τότε χαφιέδες, χωροφύλακες με το διευθυντή της Καταδιώξεως Δροσόπουλο για να την διαλύσουν. Αναγκάστηκαν όμως να φύγουν μπροστά στην αποφασιστική στάση όλων (...) την άλλη Κυριακή που πήγαμε για συνεδρίαση στο ίδιο σχολείο το βρήκαμε κλειστό (....) κάναμε τη συνεδρίασή μας στα βράχια της Πειραϊκής.

Η Νεολαία άρχισε μια προπαγανδιστική δουλειά με διαλέξεις και κυριακάτικες εκδρομές στο Πέραμα, Δαφνί, Ρέντη. Σ' αυτές έπαιρναν μέρος 100-150 άτομα κάθε φορά (...)

Σε λίγο το Σοσιαλιστικό Κέντρο του Πειραιά διαλύθηκε γιατί διαφωνούσε στη σύγκληση του Συνεδρίου που επρόκειτο να γίνει το 1915 με σκοπό τη δημιουργία Κόμματος. Είχαμε την αντίληψη πως δεν είμαστε ακόμα ώριμοι για Κόμμα, πως έπρεπε να ...μορφωθούμε πρώτα (...) Η Νεολαία διαφώνησε τότε με το Κέντρο και εντάχθηκε με τη γνωστή "Φεντερασιόν" της Θεσσαλονίκης που ήταν υπέρ της άμεσης δημιουργίας Κόμματος. Η επιστράτευση του 1915 όμως εματαίωσε όλες τις προσπάθειες.

(...) Στο 1918, που έγινε το ιδρυτικό συνέδριο του Κόμματος όλα τα παληά μέλη της Νεολαίας ήταν στρατιώτες. Το Κόμμα που δημιουργήθηκε ήταν βέβαια σοσιαλδημοκρατικό, μέσα στην καθημερινή δράση του όμως και με την καθοδήγηση της Κομμουνιστικής Διεθνούς ξεκαθαρίστηκε από τα σάπια στοιχεία και τις σοσιαλδημοκρατικές αντιλήψεις και έγινε το σημερινό Κομμουνιστικό Κόμμα της Ελλάδος που παλεύει ακούραστα για το ξεσκλάβωμα της τάξης μας».

(Μαρτυρία του Ανδρέα Αλιζιγάκη στον «Ριζοσπάστη» στις 22/10/1933).

Ενόψει της Διημερίδας της ΚΕ του ΚΚΕ με θέμα «Η εμφάνιση της εργατικής τάξης, ο ρόλος της στους κοινωνικούς πολιτικούς αγώνες στον 20ό αιώνα και η στρατηγική του ΚΚΕ», παρουσιάζουμε σήμερα στον «Ριζοσπάστη» δύο ενδιαφέροντα ρεπορτάζ από εκείνα τα πρώτα βήματα πρωτοπόρων εργατών να συγκροτήσουν το δικό τους κόμμα, το κομμουνιστικό, καθώς, όπως σημειώνεται και στην εισαγωγή του Β' Τόμου του Δοκιμίου Ιστορίας του ΚΚΕ: «Η ιστορία του ΚΚΕ είναι η ιστορία της ιδεολογικής, οργανωτικής και πολιτικής χειραφέτησης της εργατικής τάξης στην Ελλάδα από την αστική. Γι' αυτό στην υπερενενηντάχρονη πορεία του δέχτηκε και συνεχίζει να δέχεται την αντικομμουνιστική επίθεση με όλες τις μορφές: Την πιο ωμή κρατική βία - φυλακίσεις, εξορίες, θανατικές ποινές και εκτελέσεις για δήθεν εθνική προδοσία - τη συκοφάντηση της προσφοράς του στον απελευθερωτικό αγώνα, με τη διαστρέβλωση γεγονότων, με το "ξαναγράψιμο της ιστορίας της Αντίστασης 1941-1944" και την απαξίωση της ιστορίας του ΔΣΕ και του ηγέτη του ΚΚΕ, Νίκου Ζαχαριάδη, που συνδέθηκαν με περιόδους ανόδου της ταξικής πάλης.

Κάθε βήμα ιδεολογικής και πολιτικής ισχυροποίησης του ΚΚΕ στις σύγχρονες συνθήκες εξαγριώνει τον ταξικό αντίπαλο και ταυτόχρονα τον κάνει πιο ευέλικτο στη χρησιμοποίηση αποστατών, αναχωρητών, οπορτουνιστών προερχόμενων από τις γραμμές του ΚΚΕ.

Ασπίδα του Κόμματός μας είναι η ίδια η εργατική τάξη, οι πρωτοπόροι νέοι και νέες εργατικής και λαϊκής καταγωγής, οι συνειδητοί επιστήμονες και επιστημόνισσες, γιατί επιστήμη σημαίνει αλήθεια, γιατί αλήθεια για την κοινωνική πρόοδο σημαίνει σοσιαλιστική - κομμουνιστική προοπτική».