Σάββατο 8 Οχτώβρη 2022 - Κυριακή 9 Οχτώβρη 2022
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σε χωματερές οι τεράστιες φτερωτές των ανεμογεννητριών

Η «πράσινη ανάπτυξη» έχει κίνητρο το κέρδος και στο όνομα της προστασίας του περιβάλλοντος οδηγεί στη ρύπανση του περιβάλλοντος και τη σπατάλη πόρων

Οι κεφαλαιοκράτες και οι κυβερνήσεις τους που πλασάρουν την «πράσινη ανάπτυξη» και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), εφόσον νοιάζονται, όπως λένε, για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή δεν θα έπρεπε να έχουν κάνει μια ολιστική μελέτη για όλη τη διάρκεια ζωής των τεχνικών μέσων των ΑΠΕ, τα οποία σπέρνουν σε στεριά και θάλασσα σε όλο τον κόσμο;

Μια μελέτη που να ταιριάζει στα μεγάλα - αλλά κούφια - λόγια της αειφόρου ανάπτυξης και να υπολογίζει το περιβαλλοντικό κόστος κατασκευής, λειτουργίας, αλλά και απόσυρσης αυτών των συσκευών, συγκριτικά με το περιβαλλοντικό όφελος; Τι θα γίνουν π.χ. οι τεράστιες φτερωτές των ανεμογεννητριών όταν φτάσουν το προσδόκιμο ζωής τους, δηλαδή τα 20 χρόνια, ή νωρίτερα αν πάθουν ζημιά από κάποια αιτία;

Η απάντηση σ' αυτό σήμερα είναι ότι θα θαφτούν. Οι φτερωτές, διαμέτρου 50 και 100 μέτρων, δεν θα ανακυκλωθούν. Θα ταφούν σε χωματερές, σαν τεράστια σκουπίδια. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι το 2050 περισσότεροι από 2 εκατομμύρια τόνοι υλικού των φτερωτών αυτών θα αποσύρονται ετησίως και θα αντικαθίστανται με νέα εξαρτήματα.

Μόλις τώρα κάποιοι ερευνητές αρχίζουν να ψάχνουν λύσεις για το πρόβλημα, αναζητώντας υλικά τα οποία θα επιτρέψουν την επαναχρησιμοποίηση των λεπίδων, που θα κατασκευαστούν στο μέλλον. Ομως, έτσι κι αλλιώς, οι φτερωτές των χιλιάδων ανεμογεννητριών, που λειτουργούν σήμερα, είναι μάλλον οριστικό ότι θα θαφτούν ως έχουν, επειδή δεν συμφέρει, δηλαδή δεν είναι κερδοφόρο να υποστούν κάποια επεξεργασία.

Οι κατασκευές αυτές είναι πολύ μεγάλες και γι' αυτό δύσκολο να αποσυναρμολογηθούν και να μετακινηθούν. Είναι φτιαγμένες με τα φτηνότερα υλικά, που τους επιτρέπουν να είναι ελαφριές και ανθεκτικές στον χρόνο και στις τεράστιες δυνάμεις που ασκεί ο άνεμος πάνω τους και γι' αυτό αποτελούνται από ίνες φάιμπεργκλας, που «δένεται» με μια πολυμερή ρητίνη.

Θεωρητικά θα μπορούσαν να ανακυκλωθούν, αλλά, όπως λέει ο Τζον Ντόργκαν, καθηγητής χημικής μηχανικής και επιστήμης των υλικών στο πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, «είναι φτηνότερο απλώς να τα θάψεις στο έδαφος, από το να τα επανεπεξεργαστείς σε κάτι χρήσιμο».

Η δυσκολία μεταφοράς και η κατάληξή τους έτσι κι αλλιώς στο χώμα δεν αποκλείει όταν έρθει η ώρα να μπει ζήτημα να ταφούν επιτόπου, δηλαδή καταστρέφοντας επιπλέον παρακείμενες περιοχές στις κορυφές των βουνών. Για τις παράκτιες ανεμογεννήτριες πάλι, δεν αποκλείεται για οικονομικούς λόγους να προταθεί να ριχτούν στη θάλασσα.

Ο Ντόργκαν και οι συνεργάτες του ανέπτυξαν μια νέα πολυμερή ρητίνη, που θα μπορούσε να συγκρατήσει σφιχτά τις ίνες φάιμπεργκλας όσο χρησιμοποιούνται οι ανεμογεννήτριες, αλλά να μετατραπεί σε διάφορα προϊόντα, όταν έρθει η ώρα να αποσυρθούν. Η ρητίνη σχηματίζεται με τη διάλυση πολυλακτιδίου (πολυγαλακτικό οξύ, γνωστό και ως PLA), ενός βιοαποικοδομούμενου πολυμερούς, μέσα σε ένα συνθετικό μονομερές, που ονομάζεται μεθακρυλικό μεθύλιο (ΜΜΑ).

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν στη συνέχεια αντλίες κενού, ώστε να αναγκάσουν τη ρητίνη να αγκαλιάσει τις ίνες φάιμπεργκλας και στη συνέχεια επέτρεψαν στη ρητίνη να σκληρύνει, δημιουργώντας πλάκες στερεού φάιμπεργκλας. Η διαδικασία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία μεγαλύτερων δομών, όπως οι λεπίδες τουρμπίνων ή ο σκελετός πλεούμενων.

Το υλικό αυτό μπορεί να ξαναδιαχωριστεί σε ίνες και σιρόπι ρητίνης, αν βυθιστεί μέσα σε ΜΜΑ. Οι ίνες και η ρητίνη μπορούν να χρησιμοποιηθούν εκ νέου για την κατασκευή λεπίδων φτερωτών, που θα έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά αντοχής και άλλες φυσικές ιδιότητες με τις αρχικές. Η ρητίνη θα μπορούσε να βρει και άλλες χρήσεις, όπως για την παραγωγή πολυμεθακρυλικού μεθυλίου, δηλαδή πλεξιγκλάς, διαφανούς άθραυστου υλικού, εναλλακτικού του γυαλιού, με χρήση από παράθυρα μέχρι προβολείς αυτοκινήτων. `Η να μετατραπεί σε πολυμεθακρυλικό οξύ, υλικό απορροφητικό που χρησιμοποιείται σε πάνες και άλλα προϊόντα.

Οπως όλα στον καπιταλισμό, το αν θα αξιοποιηθούν τέτοιες τεχνολογίες ή όχι, εξαρτάται από το ποσοστό κέρδους που θα αποφέρουν στους κεφαλαιοκράτες, είτε απευθείας μέσω των νόμων της καπιταλιστικής αγοράς είτε με τη βοήθεια του κράτους, που θα βάλει πιο βαθιά το χέρι στη λαϊκή τσέπη, για να χρηματοδοτήσει τη διαφορά ως το επιθυμητό κέρδος, για το επενδεδυμένο κεφάλαιο. Στο μεταξύ, τα υπερσυσσωρευμένα στάσιμα κεφάλαια θα συνεχίσουν να επιζητούν «πράσινη» διέξοδο προς την κερδοφορία, με όποιο κόστος για το περιβάλλον και τον λαό (κόστος ηλεκτρικής ενέργειας, κόστος του «πράσινου» καυσίμου που ονομάζεται φυσικό αέριο κ.ο.κ).


Επιμέλεια:
Σταύρος Ξενικουδάκης
Πηγή: «Scientific American»

Σε ηφαιστειακή διέγερση η Ισλανδία

Από έκρηξη το 2021
Από έκρηξη το 2021
Μετά από επτά μήνες ηρεμίας, η χερσόνησος Reykjanes στη δυτική Ισλανδία, όπου βρίσκεται το περίφημο ηφαίστειο Fagradalsfjall, μόλις 32 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα Ρέικιαβικ, γέμισε το καλοκαίρι και πάλι από καπνούς και ρέουσα λάβα. Αυτού του είδους η συχνή ηφαιστειακή δραστηριότητα δεν είναι κάτι ασυνήθιστο για την Ισλανδία, που αποτελεί μια από τις νεότερες γεωλογικά μάζες ξηράς στον πλανήτη. Ολόκληρη η χώρα είναι το αποτέλεσμα εκατομμυρίων ετών ηφαιστειακών εκρήξεων και η τοποθεσία της, πάνω στη γραμμή επαφής της βορειοαμερικανικής και της ευρασιατικής τεκτονικής πλάκας, είναι από τις πλέον κατάλληλες για συχνά επαναλαμβανόμενη ηφαιστειακή δραστηριότητα. Επιστήμονες θεωρούν ότι η πρόσφατη ακολουθία εκρήξεων ίσως σηματοδοτεί το ξύπνημα ενός ισχυρού ηφαιστειακού συστήματος μετά από 800 χρόνια.

Η καλοκαιρινή έκρηξη έδωσε στους ερευνητές τη δυνατότητα να συλλέξουν δεδομένα για το αναπτυσσόμενο σύστημα και την υπόγεια κίνηση του μάγματος. Το γεγονός ότι η Ισλανδία έχει ελάχιστη ψηλή βλάστηση, επιτρέπει και στους δορυφόρους να δίνουν στους επιστήμονες συνολική εικόνα της επιφάνειας του νησιού και της εξέλιξης του φαινομένου. Η βορειοαμερικανική και η ευρασιατική τεκτονική πλάκα απομακρύνονται η μία από την άλλη με ρυθμό 5 εκατοστών το χρόνο, δημιουργώντας νέες λωρίδες βυθού στον Ατλαντικό, με υποθαλάσσια ηφαίστεια, που σχηματίζουν αλυσίδα, γνωστή ως μεσοωκεάνεια ράχη. Το ρευστό υλικό που αναδύεται τροφοδοτεί τα ηφαίστεια της Ισλανδίας με μάγμα. Ομως ολόκληρη η Ισλανδία βρίσκεται επιπλέον πάνω σε ένα «θερμό σημείο», μια στήλη θερμών βράχων, που ανεβαίνει μέσα στον μανδύα, καθώς επιπλέει έχοντας μικρότερη πυκνότητα απ' αυτόν. Ο συνδυασμός των δύο πηγών λάβας είναι η αιτία για τα τόσα πολλά και τόσο δραστήρια ηφαίστεια της Ισλανδίας.

Από την έκρηξη του ηφαιστείου Fagradalsfjall το 2021
Από την έκρηξη του ηφαιστείου Fagradalsfjall το 2021
Τα ηφαίστεια στην Reykjanes δεν εκδηλώνονται με ψηλούς ηφαιστειακούς κώνους, αλλά κυρίως ως ροές λάβας από ρωγμές, που δημιουργούνται εξαιτίας της διατμητικής συνιστώσας της κίνησης των πλακών και συνήθως συνοδεύονται ή έπονται έντονης σεισμικής δραστηριότητας. Οι κύκλοι ηφαιστειακής ηρεμίας στην περιοχή έχει διαπιστωθεί ότι διαρκούν 800 - 1.000 χρόνια και ακολουθούνται από δύο ή τρεις αιώνες εντυπωσιακών εκρήξεων, εποχή που οι επιστήμονες υποπτεύονται ότι αρχίζει τώρα.



Από την έκρηξη του ηφαιστείου Fagradalsfjall το καλοκαίρι του 2022
Από την έκρηξη του ηφαιστείου Fagradalsfjall το καλοκαίρι του 2022


Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ