Στιγμιότυπα από την κινητοποίηση των εργαζομένων στις 3 Νοέμβρη στη Γενική Γραμματεία Ερευνας και Τεχνολογίας

Χρειάζεται να σημειώσουμε ότι η κυβέρνηση, από την πλευρά της, μέσω του αρμόδιου αναπληρωτή υπουργού, Κ. Φωτάκη, και άλλων κυβερνητικών παραγόντων, συνεχίζει να προκαλεί, τονίζοντας με κάθε ευκαιρία τη σημασία που έχει ο χώρος της Ερευνας για το σχεδιασμό του περάσματος της ελληνικής οικονομίας σε φάση ανάπτυξης, δίνοντας κούφιες υποσχέσεις ότι θα πάρει μέτρα για να σταματήσει η διαρροή νέων επιστημόνων στο εξωτερικό, ισχυριζόμενη ότι με το νόμο που ετοιμάζει για την Ερευνα θα βελτιώσει τις εργασιακές σχέσεις για τους νέους επιστήμονες κ.ο.κ. Ο αναπληρωτής υπουργός με επιστολή του στις διοικήσεις των Ερευνητικών Κέντρων τις προτρέπει να δώσουν τα λεγόμενα «matching funds» (δηλαδή, τα μη καταβεβλημένα έως τώρα ποσοστά εθνικής συμμετοχής στα διάφορα προγράμματα) για τα προγράμματα που λήγουν και τώρα έχει ξεκινήσει μια τέτοια διαδικασία στα Κέντρα, που συναντά όμως νομικά και άλλα εμπόδια, καθώς δεν είναι καθόλου βέβαιο πως αυτά τα ποσά μπορούν να καλύψουν όλους τους εργαζόμενους που μένουν ξεκρέμαστοι από τη λήξη των προγραμμάτων. Πρόκειται πρακτικά για μια προσπάθεια μερικού μπαλώματος του προβλήματος, το οποίο θα ταλανίζει τους εργαζόμενους στα Ερευνητικά Κέντρα για πολλούς μήνες, μέχρι περίπου τις αρχές του καλοκαιριού, οπότε και αναμένεται να προκηρυχθούν τα νέα προγράμματα, μέσα από τα οποία οι ερευνητές θα μπορέσουν να πάρουν μια ανάσα, και πάλι όμως με ημερομηνία λήξης...

Σταθμός στις διεκδικήσεις τους ήταν η κινητοποίηση που οργάνωσαν πριν από ένα μήνα περίπου στη Γενική Γραμματεία Ερευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ). Η κινητοποίηση αποφασίστηκε μετά από πρωτοβουλία των ταξικών δυνάμεων που δραστηριοποιούνται στο χώρο να καλέσουν, προηγουμένως, σε κλαδική σύσκεψη τα πρωτοβάθμια σωματεία, προσπερνώντας έτσι την ουσιαστική απραξία στην οποία καταδικάζει τους εργαζόμενους η στάση των ηγεσιών των δύο Ομοσπονδιών του κλάδου (ΠΟΣΕΕΙΙΔ και ΠΟΕΕΚ-Ι, για τα Ερευνητικά Κέντρα ιδιωτικού και δημοσίου δικαίου αντίστοιχα). Οσο κι αν οι συσχετισμοί στο χώρο είναι αρνητικοί, η πρωτοβουλία αγκαλιάστηκε πλατιά από τους εργαζόμενους, οδηγώντας έτσι τη σύσκεψη σε επιτυχία, με μεγάλη συμμετοχή. Συγκεκριμένα, συμμετείχαν με τις αποφάσεις είτε των Γενικών τους Συνελεύσεων είτε των Διοικητικών τους Συμβουλίων τα σωματεία από το «Φλέμινγκ», το ΕΙΕ, το ΙΓΜΕ και το ΕΛΚΕΘΕ, ο Σύλλογος Υποψήφιων Διδακτόρων του ΕΜΠ καθώς και η Επιτροπή Αγώνα Συμβασιούχων του «Δημόκριτου», ενώ το «παρών» έδωσαν εκλεγμένοι συνδικαλιστές και από άλλα σωματεία καθώς και δεκάδες άλλοι εργαζόμενοι στους χώρους της Ερευνας.

Οπως σημείωσε εισηγητικά στην προαναφερθείσα σύσκεψη ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων στο ΕΚΕΒΕ «Αλ. Φλέμινγκ», Αιμίλιος Κακλαμάνος, «η ιδέα για την πραγματοποίηση της σύσκεψης αυτής προέκυψε από την επιτακτική ανάγκη να ανασυνταχθεί το εργατικό κίνημα γενικότερα αλλά και ειδικότερα μέσα στα Ερευνητικά Κέντρα ώστε να μπορέσουμε από κοινού οι εργαζόμενοι να δώσουμε μια ισχυρή απάντηση στην καταιγίδα που έρχεται», ενώ αποτυπώνοντας την κατάσταση που επικρατεί στο χώρο εργασίας του είπε ότι: «Μόνο στο "Φλέμινγκ" τελείωσαν πρόσφατα ή τελειώνουν 15 προγράμματα σε όλα σχεδόν τα εργαστήρια, ενώ ένα ολόκληρο εργαστήριο έχει ήδη εγκαταλείψει το Κέντρο λόγω λήξης της χρηματοδότησής του. Πιο αναλυτικά, τα προγράμματα τα οποία λήγουν μέχρι το τέλος του Δεκέμβρη καλύπτουν τη μισθοδοσία 44 εργαζομένων σε ένα Κέντρο με περίπου 120 εργαζόμενους (μαζί με τους αορίστου χρόνου και τους ερευνητές). Πολλοί από τους συναδέλφους οι οποίοι εργάζονται με μπλοκάκι, δε δικαιούνται καν το πενιχρό επίδομα ανεργίας του ΟΑΕΔ εάν δεν έχουν κλείσει 3ετία πριν μείνουν άνεργοι! Παράλληλα, πολλοί υποψήφιοι διδάκτορες ή μεταδιδακτορικοί ερευνητές εξωθούνται να συνεχίσουν να δουλεύουν αμισθί, έτσι ώστε να μην πάει στράφι η δουλειά τόσων χρόνων και να ολοκληρώσουν τη διατριβή τους ή κάποια δημοσίευση».

Αντίστοιχη είναι η κατάσταση και στα άλλα Ερευνητικά Κέντρα, π.χ. στο «Παστέρ» λήγουν 22 συμβάσεις μέχρι το τέλος του χρόνου, στο ΙΤΥΕ 203 κ.ο.κ.

Η προαναφερθείσα σύσκεψη ήρθε ως αποτέλεσμα μιας πλατιάς δουλειάς που είχε αναπτυχθεί από τις ταξικές δυνάμεις στον κλάδο της Ερευνας όλο το προηγούμενο διάστημα. Συγκεκριμένα, ανέπτυξαν δουλειά από τα κάτω για την οργάνωση της πάλης των εργαζομένων, με Γενικές Συνελεύσεις και ανοιχτή διαπάλη με τις συμβιβασμένες συνδικαλιστικές ηγεσίες στα ΔΣ, με πρωτοβουλίες για να γίνουν δεκτοί οι συμβασιούχοι ως μέλη στα σωματεία (πολλά εκ των οποίων αρνούνται να τους δεχτούν), με κινητοποιήσεις και παραστάσεις διαμαρτυρίας στις διοικήσεις των Ερευνητικών Κέντρων, με προετοιμασία και συμμετοχή των εργαζομένων στις απεργίες του προηγούμενου διαστήματος κ.ά.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα από όλη αυτή τη διαδικασία συγκροτήθηκε Επιτροπή Αγώνα Συμβασιούχων στο «Δημόκριτο», που έχει ήδη κατοχυρώσει τακτική συνέλευση, έχει μαζέψει πολλές αιτήσεις συμβασιούχων για να γραφτούν μέλη στο Σωματείο Εργαζομένων και τις έχει καταθέσει στο ΔΣ, έχει οργανώσει κινητοποιήσεις κ.ά. Οπως είπε στον «Ριζοσπάστη» ο Γιάννης Λιονής, μέλος της Επιτροπής, «μπροστά στον εφιάλτη της απόλυσης και της ανεργίας, αρκετοί συνάδελφοι κατάλαβαν ότι δεν βγάζει πουθενά η μεμψιμοιρία και η στάση αναμονής, ότι μονόδρομος είναι η οργάνωση της πάλης, η ανάπτυξη αγώνων, η σύγκρουση με τις λογικές που θέλουν τους εργαζόμενους διασπασμένους με βάση τη σχέση εργασίας κ.ο.κ. Επίσης - και αυτό είναι πολύ σημαντικό - έγινε καλύτερα κατανοητό στις σημερινές συνθήκες ότι ο εφιάλτης της ανεργίας, οι εργασιακές σχέσεις - λάστιχο, το επαίσχυντο καθεστώς με το μπλοκάκι που κυριαρχεί στο χώρο, είναι αποτέλεσμα των στρατηγικών σχεδιασμών του κεφαλαίου για το χώρο της Ερευνας, είναι η άλλη όψη του νομίσματος της κινητικότητας και της εμπορευματοποίησης ερευνητικών προϊόντων και υποδομών. Εξίσου σημαντικό είναι πως γίνεται καλύτερα κατανοητό ότι ο χώρος της Ερευνας δεν είναι μια γυάλα, αλλά επιστημονικό προσωπικό, τεχνικοί, διοικητικοί και όλοι οι υπόλοιποι εργαζόμενοι είμαστε μέρος της εργατικής τάξης της χώρας, βιώνουμε κοινές αγωνίες και αντιμετωπίζουμε επιθέσεις που εξαπολύει ο ίδιος εχθρός. Γι' αυτό και οι συμβασιούχοι στο "Δημόκριτο" αποφασίσαμε να οργανωθούμε, να απαιτήσουμε από τη διοίκηση του σωματείου να σταματήσει να κωφεύει στις αγωνίες μας, να μας κάνει δεκτούς ως μέλη. Βέβαια, σε αυτό συγκρουόμαστε αντικειμενικά με τη λογική του κυβερνητικού (παλιού και νέου) και εργοδοτικού συνδικαλισμού, που θέλει να τα έχει καλά με τη διοίκηση και την κυβέρνηση, που στο πρόσωπό τους βλέπει ένα συνομιλητή κι όχι έναν αντίπαλο. Είναι χαρακτηριστική η απαξίωση ως και χλευασμός με την οποία στελέχη της ηγεσίας του σωματείου αντιμετώπισαν τις πρωτοβουλίες και τις κινήσεις μας, όμως η αποφασιστικότητα και η μαζικότητά μας τους ανάγκασαν να μας πάρουν σοβαρά υπόψη. Είναι προφανές ότι φοβούνται πως η ένταξη νέων δυνάμεων, γαλουχημένων σε διαφορετικές συνθήκες και που έκαναν τα πρώτα βήματα στην οργάνωση της πάλης σε διαφορετικό προσανατολισμό, ακολουθώντας το κάλεσμα των ταξικών δυνάμεων, των δυνάμεων που συμπορεύονται με το ΠΑΜΕ, μπορεί να αλλάξει τους συσχετισμούς».

Αντίστοιχες διεργασίες έχουμε το τελευταίο διάστημα και σε άλλα Ερευνητικά Κέντρα, π.χ. στο Ιδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ), όπου οι συμβασιούχοι εργαζόμενοι (που μάλιστα πρόσφατα κλήθηκαν να τροποποιήσουν επί τα χείρω και τις συμβάσεις τους) οργανώνονται, κάνουν συνελεύσεις και συσκέψεις, πιέζουν τη διοίκηση του σωματείου να τους γράψει. Η κινητικότητα αυτή οδήγησε να δημιουργηθεί και στο ΙΙΒΕΑΑ Επιτροπή Αγώνα Συμβασιούχων, όπως επίσης και στο Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά» (Κέντρο Καινοτομίας στις Τεχνολογίες της Πληροφορίας, των Επικοινωνιών και της Γνώσης), ενώ αντίστοιχες πρωτοβουλίες αναπτύσσονται από εργαζόμενους στο Αστεροσκοπείο και αλλού.

Αλλωστε, το γεγονός ότι υπάρχουν διαθέσεις που μπορεί και πρέπει να καλλιεργηθούν ώστε οι εργαζόμενοι να στοχεύσουν σωστά τον πραγματικό αντίπαλο, τα μονοπώλια και την ΕΕ, που υπηρετεί η κυβέρνηση (όπως, άλλωστε, και όλες οι αστικές κυβερνήσεις, διαχρονικά) με την πολιτική της, αποδεικνύεται και από το ότι το Σωματείο Εργαζομένων του ΕΚΕΒΕ «Αλ. Φλέμινγκ», ο Σύλλογος Προσωπικού του ΕΙΕ, η Επιτροπή Αγώνα Συμβασιούχων του «Δημόκριτου» και ο Σύλλογος Υποψήφιων Διδακτόρων ΕΜΠ είχαν πάρει απόφαση συμμετοχής στο μεγάλο συλλαλητήριο του ΠΑΜΕ στις 22 Οκτώβρη, ακόμα κι αν οι δυνάμεις που πρόσκεινται στο ΠΑΜΕ δεν πλειοψηφούν σε όλες τις περιπτώσεις.

Αυτές οι διεργασίες ταρακούνησαν τις ηγεσίες των δύο Ομοσπονδιών, που προσπάθησαν να επιβάλουν το δικό τους προσανατολισμό στον αγώνα των εργαζομένων. Ετσι, μετά και τη μαζική ανταπόκριση που βρήκε το κάλεσμα της κλαδικής σύσκεψης, έσπευσαν δήθεν να «αγκαλιάσουν» την κινητοποίηση, απονευρώνοντας φυσικά το περιεχόμενό της. Οπως χαρακτηριστικά δηλώνει στον «Ριζοσπάστη» ο Αντώνης Ρεκλείτης, εργαζόμενος στο ΕΙΕ και εκλεγμένος με το ψηφοδέλτιο των δυνάμεων που συσπειρώνονται στο ΠΑΜΕ στο ΔΣ της ΠΟΣΕΕΙΙΔ, «είναι χαρακτηριστικό ότι όλο αυτό το διάστημα η πλειοψηφία του ΔΣ της Ομοσπονδίας δεν κούνησε το δαχτυλάκι της μπροστά σε όλη αυτήν την κατάσταση - κι εδώ δεν αναφέρομαι μόνο στο πρόβλημα με τα προγράμματα που λήγουν, αλλά συνολικά στην επίθεση που δέχονται οι εργαζόμενοι του κλάδου, όπως και όλη η υπόλοιπη εργατική τάξη. Σε ό,τι, δε, αφορά το ζήτημα των συμβάσεων και των προγραμμάτων, είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ ήδη πριν από το καλοκαίρι στα Ερευνητικά Κέντρα επικρατεί μεγάλος αναβρασμός, η πλειοψηφία αναλώνεται σε συζητήσεις με τον υπουργό, καλλιεργεί εφησυχασμό μεταφέροντας στους εργαζόμενους τις κυβερνητικές υποσχέσεις και κουνά προειδοποιητικά το δάχτυλο σε όποιον θέλει να τους χαλάσει τη σούπα της συναίνεσης, λέγοντας ότι ακραίες αντιδράσεις μπορεί να αναστρέψουν το φιλικό πνεύμα που επιδεικνύει η κυβέρνηση. Εφτασε, δε, στο αποκορύφωμα ενόψει της κινητοποίησης στη ΓΓΕΤ στις 3 Νοέμβρη, όπου - παρότι ήταν χαρακτηριστικά απούσα από όλες τις αγωνιστικές διεργασίες - ήθελε να επιβάλει το δικό της διεκδικητικό πλαίσιο στους εργαζόμενους και τα σωματεία που αποφάσισαν την κινητοποίηση, ενώ επιδίωκε να είναι αυτή που θα εκπροσωπήσει τους εργαζόμενους στη συνάντηση με το ΓΓΕΤ, προφανώς για να υλοποιήσει τη δική της γραμμή. Ποια γραμμή είναι αυτή; Είναι χαρακτηριστικό ότι στην επιστολή που απέστειλε στη ΓΓΕΤ, αυτό που δειλά δειλά ζητά είναι, αν και όποτε και σε όποιο βαθμό είναι δυνατό, να ανακυκλωθεί η κατάσταση που προκαλεί τα σημερινά εκρηκτικά προβλήματα. Αντί δηλαδή να διεκδικούμε σταθερή δουλειά με πλήρη δικαιώματα για όλους - επιχειρηματολογεί, μάλιστα, γιατί δεν πρέπει να διεκδικούμε κάτι τέτοιο - προπαγανδίζει την κυβερνητική πολιτική περί ανακύκλωσης των εργαζομένων στα Ερευνητικά Κέντρα. Είναι σα να λέει, δηλαδή, ότι με το να μείνει άνεργος κάποιος που δουλεύει σε ένα Ερευνητικό Κέντρο τώρα και να μπει κάποιος άλλος στη θέση του, θα μειωθεί η ανεργία!».

Ποια είναι όμως η μήτρα που γεννά τα προβλήματα των εργαζομένων στην Ερευνα; Οπως δηλώνει στον «Ριζοσπάστη» η Βάλια Ράπτη, μέλος του ΔΣ του Συλλόγου Προσωπικού του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνων (ΕΙΕ), «τα προβλήματα αυτά αποτελούν εγγενές χαρακτηριστικό του πλαισίου εντός του οποίου διεξάγεται σήμερα η έρευνα. Η απρόσκοπτη συνέχιση του ερευνητικού έργου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την εξασφάλιση προγραμμάτων. Ως εκ τούτου, το ίδιο το αντικείμενο της έρευνας καθορίζεται από τη διαθεσιμότητα προγραμμάτων. Αρα, είναι σαφές ότι οι προτεραιότητες και οι σχεδιασμοί των μονοπωλίων και των ιμπεριαλιστικών ενώσεων καθορίζουν και το περιεχόμενο της έρευνας που γίνεται. Κριτήριο είναι η αύξηση της κερδοφορίας και της ανταγωνιστικότητας, η διαιώνιση του καθεστώτος της εκμετάλλευσης, η ενίσχυση του ιδεολογικού οπλοστασίου του κεφαλαίου. Αυτό αφήνει χαρακτηριστικά το αποτύπωμά του και στις κοινωνικές επιστήμες. Οσο, λοιπόν, η Ερευνα συνεχίζει να λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο, τόσο θα επανεμφανίζονται συνεχώς τα ίδια προβλήματα σε όλο και πιο έντονη μορφή. Η διέξοδος βρίσκεται σε έναν άλλο δρόμο οργάνωσης όχι μόνο της Ερευνας, αλλά και της κοινωνίας και της παραγωγής συνολικά, που μέσα σε αυτόν η Ερευνα θα γίνεται με σχέδιο και με κριτήριο τι έχει ανάγκη και τι συμφέρει τη λαϊκή ευημερία. Σε αυτό το πλαίσιο, όταν δηλαδή θα 'χει βγει από το κάδρο το καπιταλιστικό κέρδος και η εκμετάλλευση, και ο πλούτος θα 'χει περάσει στα χέρια των παραγωγών του, δε θα υπάρχει ο σημερινός φόβος μπροστά στον εφιάλτη της ανεργίας, δε θα αναπαράγονται τα αδιέξοδα που σήμερα βιώνουν οι εργαζόμενοι».