Κυριακή 5 Οχτώβρη 2014
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΥΓΕΙΑ
Η πείρα της Σουηδίας

Η «ψυχιατρική μεταρρύθμιση» εφαρμόζεται εδώ και δεκαετίες σε μια σειρά χώρες της ΕΕ. Η πείρα είναι ιδιαίτερα αρνητική, με αύξηση των επιχειρηματιών στην ψυχική Υγεία, με συρρίκνωση των δημόσιων δομών και φοβερή επιβάρυνση των συγγενών των ασθενών αλλά και αύξηση των ψυχικών διαταραχών, ως αποτέλεσμα της συνολικής υποβάθμισης των υπηρεσιών ψυχικής Υγείας και ιδιαίτερα στον τομέα της πρόληψης.

Στη Σουηδία οι ψυχικές παθήσεις υπολογίζονται στο 60% όλων των νέων αιτημάτων για παροχές αναπηρίας και έχουν γίνει η κύρια αιτία αποκλεισμού από την αγορά εργασίας των ανθρώπων που βρίσκονται σε ηλικία εργασίας, σύμφωνα με έκθεση (Ψυχική Υγεία κι Εργασία: Σουηδία) του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ).

Οι νέοι άνθρωποι είναι αυτοί που πλήττονται περισσότερο, με σχεδόν 1 στους 4 νέους ηλικίας 16-18 ετών να υποφέρουν από κάποια ψυχική διαταραχή. Με ανεργία των νέων στο 20% στη Σουηδία, η κακή ψυχική Υγεία είναι πολύ πιο συνήθης στους νέους που ούτε δουλεύουν, ούτε είναι στην εκπαίδευση. Η κακή ψυχική Υγεία επιδεινώνει τη δύσκολη κατάσταση στην αγορά εργασίας γι' αυτούς που εγκαταλείπουν το σχολείο και για τους νέους εργαζόμενους και μεγαλώνει τον κίνδυνο του αποκλεισμού.

Τα αιτήματα νέων για παροχές αναπηρίας εξαιτίας κάποιας ψυχικής πάθησης έχουν σχεδόν τετραπλασιαστεί από τις αρχές του 2000 - με διαφορά η μεγαλύτερη αύξηση μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ, για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία. Πάντως, η έκθεση καταλήγει πως οι ισχύουσες δράσεις για την ψυχική Υγεία είναι ανεπαρκείς, σε σχέση με το μέγεθος της επιβάρυνσης της ψυχικής Υγείας.

Η θέση του ΚΚΕ

Το ΚΚΕ λέει «όχι» στην κατάργηση των ειδικών νοσοκομείων, όπως είναι και τα ψυχιατρικά νοσοκομεία, χωρίς αυτό να σημαίνει υπεράσπιση της προηγούμενης κατάστασης. Το «όχι» στο κλείσιμο είναι στοιχείο της πάλης για ένα αποκλειστικά δημόσιο σύστημα Υγείας, με κατάργηση κάθε επιχειρηματικής δράσης και παροχή απολύτως δωρεάν υπηρεσιών σε όλο τον πληθυσμό, με χρηματοδότηση αποκλειστικά από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Σ' αυτό το σύστημα, βασικός πυρήνας είναι η πρόληψη σε όλα τα επίπεδα (πρωτογενές, δευτερογενές, τριτογενές), σε όλους τους πυρήνες της κοινωνικής δραστηριότητας (εκπαίδευση, στρατός, εργασιακός χώρος, οικογένεια), με έμφαση στην πρωτογενή πρόληψη, πριν την έναρξη μιας νόσου ή διαταραχής, με το δραστικό περιορισμό των αιτιολογικών παραγόντων, των παραγόντων κινδύνου.

Μέσα στον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης, για ποια πρόληψη να μιλήσει κανείς; Αντίθετα, όλοι οι παράγοντες κινδύνου υπάρχουν και κατά καιρούς οξύνονται. Η φτώχεια, η ανεργία, η εξαθλίωση, ο ανταγωνισμός, η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, η κλιμάκωση της επίθεσης του κεφαλαίου σε όλες τις πτυχές της ζωής, υποσκάπτουν ακόμη περισσότερο την ψυχική Υγεία, ακόμα και σε όσους δεν έχουν προηγούμενο ιστορικό ψυχικής διαταραχής.

Οι λαϊκές ανάγκες για υπηρεσίες ψυχικής Υγείας σύγχρονες και υψηλού επιπέδου μπορούν να ικανοποιηθούν με τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου δικτύου αποκλειστικά δημόσιων - δωρεάν υπηρεσιών, που να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες όχι μόνο των ασθενών αλλά και των οικογενειών τους και όλου του λαού.

Κεντρικό ρόλο διαδραματίζει το Κέντρο Ψυχικής Υγείας (ΚΨΥ), τμήμα του ενιαίου λειτουργικά Κέντρου Υγείας, το οποίο επιτελεί τη φροντίδα της κοινότητας και διασυνδέεται με τους χώρους ευθύνης του σε κάθε επίπεδο (σχολεία, ξενώνες, προστατευόμενα διαμερίσματα, οικοτροφεία, δημόσια ψυχιατρική κλινική ή νοσοκομείο).

Από τις υπηρεσίες του ΚΨΥ καλύπτονται όλες οι ηλικιακές ομάδες και οι κατηγορίες ασθενειών όλου του πληθυσμού. Τα κριτήρια επιλογής μεταξύ διαφορετικών δομών ένταξης του ασθενούς, είναι μόνο επιστημονικά. Οι παροχές ολόπλευρης φροντίδας της ψυχικής Υγείας αξιοποιούν την επιστημονική γνώση και το σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό για όλους, χωρίς εξαιρέσεις και προϋποθέσεις. Η διαρκής και υπεύθυνη διασύνδεση όλων των υπηρεσιών εξασφαλίζει τη θεραπευτική συνέχεια και την αποτελεσματική θεραπεία και αποκατάσταση.

Προϋπόθεση για αυτό είναι να καταργηθεί κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα συνολικά στην Υγεία, να πάψει να είναι εμπόρευμα. Απαιτείται, λοιπόν, ρήξη και σύγκρουση με την πολιτική της ΕΕ, με τους επιχειρηματικούς ομίλους που εμπορεύονται υπηρεσίες Υγείας, Πρόνοιας και Φάρμακα, με την καπιταλιστική ανάπτυξη που στηρίζεται στα αποκαΐδια των κοινωνικών παροχών και δικαιωμάτων.

ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΕΕ - ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ
Φορτώνει όλο το βάρος στους ψυχικά πάσχοντες και τις οικογένειές τους

Από παλιότερη κινητοποίηση στο χώρο της Ψυχικής Υγείας
Από παλιότερη κινητοποίηση στο χώρο της Ψυχικής Υγείας
Το «όχι» στο κλείσιμο των ψυχιατρικών νοσοκομείων δεν μπορεί παρά να συνοδεύεται από την πάλη για δημόσιες και δωρεάν υπηρεσίες, χωρίς επιχειρηματίες. Η «ψυχιατρική μεταρρύθμιση», με το προδιαγεγραμμένο κλείσιμο των τριών εναπομεινάντων ψυχιατρικών νοσοκομείων, τον Ιούνη του 2015, δεν στοχεύει στη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, στην αντιμετώπιση των αιτιών της υποβάθμισής τους.

Αντίθετα, υπηρετεί τον δραστικό περιορισμό των κρατικών δαπανών για την Ψυχική Υγεία, τη μετακύλιση της ευθύνης για τη θεραπεία και την αποκατάσταση των ατόμων με ψυχικές διαταραχές στους ασθενείς και τις οικογένειές τους - φυσικά με το ...αζημίωτο. Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά. Και η Ψυχική Υγεία ακολουθεί τη συνολική πορεία των υπηρεσιών Υγείας, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ακολουθεί το δρόμο των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων: Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της επιχειρηματικής δράσης.

Αυτό το σχέδιο - με ιδεολογικό πρόσχημα την «αποασυλοποίηση» - εκπονήθηκε μετά το 1999, δηλαδή τότε που δεν υπήρχαν μνημόνια στην Ελλάδα. Ηδη έχουν κλείσει 6 από τα 9 ψυχιατρικά νοσοκομεία (Χανίων, Πέτρας, Ολύμπου, Κέρκυρας, Τρίπολης και Νταού Πεντέλης) και απομένει το κλείσιμο του ΨΝΑ Δαφνί (400 κλίνες), του ΨΝΑ Δρομοκαΐτειο (300 κλίνες) και του ΨΝ Θεσσαλονίκης (400 κλίνες). Το υπουργείο Υγείας ισχυρίζεται πως το κενό θα καλυφθεί από τα κρεβάτια που βρίσκονται σε ψυχιατρικές κλινικές Γενικών Νοσοκομείων και ήδη «βουλιάζουν» από ράντζα.

Η ίδια η πολιτική της διαχρονικής υποχρηματοδότησης και της υποβάθμισης κατάντησε τα δημόσια ψυχιατρικά νοσοκομεία, που θα μπορούσαν να προσφέρουν εξειδικευμένες τριτοβάθμιες υπηρεσίες, σε «άσυλα». Από στοιχεία που παραθέτουν οι εργαζόμενοι του ΨΝΑ Δαφνί προκύπτει ότι η κάλυψη των κλινών του είναι 123%, με 23 ράντζα σε μόνιμη βάση.

Ακόμη, μόλις 2 νοσηλευτές καλούνται να φροντίσουν πάνω από 30 ασθενείς, ενώ σε τμήματα οξέων περιστατικών ένας ψυχίατρος κι ένας διευθυντής φροντίζουν 35 ασθενείς. Η μέση διάρκεια νοσηλείας είναι 33 μέρες. Θα μειωνόταν με περισσότερο προσωπικό όλων των ειδικοτήτων, κατάλληλο σύγχρονο ιατρικό εξοπλισμό, υποδομές, επαρκές υγειονομικό υλικό κ.λπ.

Αυξάνονται οι ανάγκες

Οι ανάγκες για Πρωτοβάθμια Φροντίδα Ψυχικής Υγείας δεν καλύπτονται ούτε στοιχειωδώς από τις υπάρχουσες ελάχιστες και υποβαθμισμένες δομές. Για παράδειγμα, το 2013 μόνο στα Εξωτερικά Ιατρεία του ΨΝΑ Δαφνί προσήλθαν 26.000 άρρωστοι και στα Κέντρα Ψυχικής Υγείας (ΚΨΥ) 13.000 άρρωστοι.

Στο ΚΨΥ Περιστερίου, η αναμονή για ραντεβού ξεπερνά τους 2 μήνες και στην περιοχή έχουν ξεφυτρώσει σαν μανιτάρια ιδιωτικές υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας. Είναι χαρακτηριστικό πως οι υπηρεσίες για αυτιστικά παιδιά κοστίζουν έως και 1.000 ευρώ το μήνα, απ' τα οποία η οικογένεια εισπράττει μόλις 250 ευρώ από τον ΕΟΠΥΥ.

Να σημειωθεί ακόμα πως τα ελάχιστα Κέντρα Ψυχικής Υγείας υπολειτουργούν και ουσιαστικά το μόνο που κάνουν είναι συνταγογράφηση. Στο σχέδιο του ΨΥΧΑΡΓΩΣ Γ' (2011 - 2020) προτείνεται να συσταθούν 15 Κέντρα Ψυχικής Υγείας (με κλίνες και μονάδα αντιμετώπισης κρίσης) από ΝΠΙΔ (σ.σ. ΜΚΟ κ.λπ.).

Το 2013 αυξήθηκαν κατά 50% τα καταθλιπτικά επεισόδια στη χώρα μας σε σχέση με το 2011, σύμφωνα με στοιχεία του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ) του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 2013 το 12,3% του πληθυσμού έπασχε από μείζονα κατάθλιψη - χρειάζεται άμεση θεραπεία - όταν το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 8,2% το 2011.

Μάλιστα, το 33,8% των πασχόντων αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα και το 10,7% λιγότερα οικονομικά προβλήματα. Δεν κρύβει άλλωστε η ΕΕ από τα κείμενά της πως θα πρέπει να προσεχθούν οι επιπτώσεις της οικονομίας και της πολιτικής της στην ψυχική υγεία του πληθυσμού.


Ε.

Αύριο η συναυλία για το ΨΝΑ

Συναυλία αλληλεγγύης ενάντια στο κλείσιμο των ψυχιατρικών νοσοκομείων και στην επιχειρούμενη αντιδραστική ψυχιατρική μεταρρύθμιση, που υλοποιείται από τις κυβερνήσεις και την ΕΕ, οργανώνει ο Σύλλογος Εργαζομένων ΨΝΑ (Δαφνί) αύριο Δευτέρα 6/10 στις 6 μ.μ. στην πύλη του νοσοκομείου. Στη συναυλία συμμετέχουν αλφαβητικά οι εξής καλλιτέχνες: Αλκαίου Λένα, Ανδρεάτος Γεράσιμος, Ανεστόπουλος Θάνος («Διάφανα Κρίνα»), Δήμας Βασίλης, Θαλασσινός Παντελής, Λέκκας Βασίλης, Παρίσης Κώστας («Υπόγεια Ρεύματα»), Σαρρής Γιώργος, Στίγκα Θεοδοσία, Χαλκιάς Λάκης, Χατζηευσταθίου Σταμάτης, ενορχήστρωση από τον Μανώλης Ανδρουλιδάκη. Συγκροτήματα: «ΑΜΥΜΩΝΗ» - τα κορίτσια της Αμυμώνης με την Μουσικοθεραπεύτρια, Ευαγγέλλου Πελίνα - Ρεμπετοκαφενές (Αιγάλεω), Υπεραστικοί, Μουσικό συγκρότημα 18 ΑΝΩ, Μουσικό συγκρότημα Πανελλήνιου Συλλόγου Γονέων - Κηδεμόνων - Φίλων ατόμων με προβλήματα όρασης και πρόσθετες αναπηρίες, απαγγελία ποιημάτων από τους ηθοποιούς Καραγιώργη Νίκο και Παπαδημητρίου Μάνια, ο Γραικούσης Αρης στο πιάνο.

Την Πέμπτη 9/10 η Λαϊκή Επιτροπή Χαϊδαρίου, μαζικοί φορείς της περιοχής και με τη συμμετοχή των συλλόγων Εργαζομένων των νοσοκομείων ΨΝΑ και «Αττικόν» διοργανώνουν κινητοποίηση για την Ψυχική Υγεία στις 7 μ.μ. στο Παλατάκι.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ