Σάββατο 5 Γενάρη 2002
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΟΙΚΟΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ
Γνώση και αγώνας για τη σωτηρία του περιβάλλοντος

Γρηγοριάδης Κώστας

Μια νέα χρονιά ξεκίνησε και σκεφτήκαμε το πρώτο σημείωμα της στήλης να παρουσιάσει τέσσερα οικολογικά βιβλία της χρονιάς που πέρασε που και μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και θα μας απαλλάξουν από την ενασχόληση των «κακώς κειμένων» της σοσιαλφιλελεύθερης κυβέρνησης, που ως οδοστρωτήρας δεν έχει αφήσει τίποτα όρθιο σε τούτον τον τόπο. Ας τους αφήσουμε λοιπόν στην περιτυλιγμένη με στρας μίζερη καθημερινότητά τους κι ας ασχοληθούμε με το περιεχόμενο των βιβλίων, που πέρα από το ενδιαφέρον που παρουσιάζουν έρχονται να θυμίσουν σε αναγνώστες και εκδότες, ότι η αναγκαιότητα του οικολογικού βιβλίου παραμένει ζώσα και ίσως βρισκόμαστε σε μια περίοδο που είναι χρησιμότερη από ποτέ.

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση - Θεωρία και Πράξη

Για τη θεωρία της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΠΕ) οι τίτλοι που κυκλοφορούν δεν ξεπερνούν τους δέκα. Είναι δηλαδή αντιστρόφως ανάλογοι της σημασίας του τομέα αυτού και της δουλιάς που γίνεται στα σχολεία - σε εθελοντική βάση - από εκπαιδευτικούς και μαθητές. Ενας πανεπιστημιακός, ο Κ. Ουζούνης, κι ένας εκπαιδευτικός, ο Δ. Καλαϊτζίδης, είναι οι συγγραφείς του πολύ καλού αυτού βιβλίου, που πραγματικά αποτελεί μια πλήρη εργασία με το πολύπλοκο και με αντικρουόμενες απόψεις θέμα που καταπιάνεται. Στα κεφάλαια 3 και 4 αναλύονται με σαφήνεια η ορολογία, οι σκοποί, οι στόχοι, το πλαίσιο και οι μεθοδολογικές προσεγγίσεις της ΠΕ, ακολουθούν οι τρόποι αξιολόγησης της ΠΕ, τα παιδαγωγικά παιχνίδια, οι παιδαγωγικές δραστηριότητες και υποδειγματικά Προγράμματα ΠΕ, που έχουν εφαρμοστεί σε διάφορα σχολεία. Ενα βιβλίο απαραίτητο για τους εκπαιδευτικούς που θέλουν να εμπλακούν στη συναρπαστική περιπέτεια της ΠΕ και συχνά εκτός από το μεράκι, τον ενθουσιασμό και την έγνοια τους για το περιβάλλον δεν έχουν την παραμικρή βοήθεια, στην καλύτερη περίπτωση, γιατί δεν είναι λίγες οι φορές που οι τρικλοποδιές - από διευθύνσεις και τοπικούς φορείς που θίγονται - διαδέχονται η μια την άλλη. Το βιβλίο κυκλοφορεί σε δεύτερη έκδοση από τον οίκο Σπανίδη.

Πράσινοι Παραμυθοποιοί

Αν το προηγούμενο βιβλίο αναφερόταν στη θεωρία της ΠΕ, το συγκεκριμένο είναι μια πτυχή της εφαρμοσμένης ΠΕ στο Δημοτικό Σχολείο της Μήθυμνας Λέσβου. Πριν από δυο χρόνια με τη συνεργασία του Πανεπιστημίου Αιγαίου υλοποιήθηκε ένα συγκεκριμένο Πρόγραμμα ΠΕ με τίτλο «Πόσο πράσινο είναι το σπίτι, το σχολείο και η γειτονιά σου - Η παρατήρηση των εσωτερικών και εξωτερικών χώρων του σπιτιού, του σχολείου και της γειτονιάς ως μέσο για την οικολογική ευαισθητοποίηση και την οικολογικοποίηση της σκέψης των μαθητών». Στο πρόγραμμα αυτό υπήρξαν 24 πειραματικά μαθήματα και αντίστοιχες δραστηριότητες. Μια από αυτές ήταν η συγγραφή ενός οικολογικού παραμυθιού από τους μαθητές της έκτης τάξης, που παρουσιάζονται σ' αυτό το βιβλίο μαζί με την ανάλυση που ακολούθησε από τον ερευνητή που είχε την ευθύνη του προγράμματος. Στο βιβλίο αναφέρονται τα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά των μαθητών της Πειραματικής Ομάδας και υπάρχουν σημαντικότατες παρατηρήσεις, που ενισχύονται με διαγράμματα και πίνακες, οι οποίες αφορούν στις ιστορίες των μαθητών. Φυσικά το ενδιαφέρον εστιάζεται στις ιστορίες και στη φαντασία των παραμυθοποιών. Αποδεικνύεται για άλλη μια φορά ότι η εκπαίδευση χωρίς τα βαρίδια άχρηστων συχνά γνώσεων και προγραμμάτων που έλκουν την καταγωγή τους δεκαετίες πριν μπορεί να κάνει θαύματα. Τα πάντα είναι θέμα πολιτικής βούλησης και οι «σελήνες» του ΥΠΕΠΘ πάνω στο συγκεκριμένο θέμα σφυρίζουν κλέφτικα! Το βιβλίο κυκλοφορεί σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων από την Ευώνυμο Οικολογική Βιβλιοθήκη.

Η Οδύσσεια της Ελληνικής Αγροτικής Βιοποικιλότητας

Οταν αναφερόμαστε στη βιολογική ποικιλότητα εννοούμε τους ζωντανούς οργανισμούς που υπάρχουν στη Γη. Στην ανατολή της τρίτης μ.Χ. χιλιετίας βρισκόμαστε μπροστά στην πιθανότητα της μαζικής εξαφάνισης χιλιάδων ειδών. Ενα φαινόμενο που είχε σημειωθεί πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια. Τότε βέβαια η αιτία ήταν οι παρατεταμένοι παγετώνες, ενώ σήμερα είναι οι ανθρώπινες δραστηριότητες ή πιο σωστά το πρότυπο ανάπτυξης που ακολουθείται. Πάνω από χίλια είδη εξαφανίζονται το χρόνο, ενώ πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν ότι ο αριθμός αυτός είναι πολύ μεγαλύτερος. Είναι μια σημαντική διάσταση του οικολογικού προβλήματος που συνειδητά υποβαθμίζεται γιατί τα συμφέροντα που θα θιχτούν από μια διαφορετική πολιτική είναι τεράστια. Αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση. Στο παρόν βιβλίο η Νέα Οικολογία με μια πλειάδα συνεργατών της ανέλαβε να αναδείξει το πρόβλημα σε ό,τι έχει σχέση με τον αγροτικό τομέα της χώρας. Ποικιλίες εξαφανίζονται κι άλλες οδεύουν προς τα κει με τη συνενοχή ενός κράτους διεφθαρμένου και υποταγμένου πλήρως στις εντολές της ΕΕ και των αμερικανικών πολυεθνικών, ναρκοθετώντας το μέλλον της χώρας. Γιατί, ας μη γελιόμαστε, τα τρόφιμα και οι υδάτινοι πόροι θα αποτελέσουν το στρατηγικό σημείο της επιβίωσης των περιφερειακών χωρών, αν λάβουμε υπ' όψη μας την εκρηκτική αύξηση του πληθυσμού του πλανήτη, σε συνδυασμό με την απερήμωση μεγάλων εκτάσεων και τις κλιματικές αλλαγές. Στο βιβλίο αυτό υπάρχει πλούσια εικονογράφηση, που αποδεικνύει τους ισχυρισμούς των συγγραφέων και αφήνει έκθετους τους διάφορους απίθανους που «διαχειρίζονται» τα της ελληνικής γεωργίας και αφορούν μεγάλο μέρος του ελληνικού πληθυσμού. Ενα βιβλίο που πρέπει να συζητηθεί και να διαβαστεί όχι μόνο από ειδικούς, αλλά και από τους αγρότες μας, που για μια ακόμη φορά βρίσκονται στο στόχαστρο της κυβέρνησης. Το βιβλίο διατίθεται από τα γραφεία του περιοδικού Νέα Οικολογία.

Πού πάμε;

Με τον προκλητικό, αλλά καθόλου προβοκατόρικο αυτό τίτλο κυκλοφορεί το νέο βιβλίο του διαπρεπούς και ταυτόχρονα πολύ σεμνού επιστήμονα Γ. Καλοπίση, από τις εκδόσεις «Παπαζήση» με πρόλογο του πανεπιστημιακού Κ. Κριμπά, τις απόψεις του οποίου έχει φιλοξενήσει στο παρελθόν ο «Ριζοσπάστης». Να επισημάνουμε ότι ο Γ. Κ. είναι από τους λίγους που με επιστημονικό τρόπο κόντρα στο ρεύμα αντέκρουσε τα επιχειρήματα περί βιώσιμης ανάπτυξης αποδεικνύοντας ότι πρόκειται περί «τρικ» αν όχι περί απάτης στο πλαίσιο του καπιταλιστικού συστήματος που ο μοναδικός στόχος είναι το κέρδος με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό και σε περιβαλλοντικό επίπεδο. Η μεγάλη ευχέρεια του συγγραφέα στη χρήση των μαθηματικών τού παρέχει τη δυνατότητα να αποδεικνύει και με αριθμούς τα όσα υποστηρίζει και προδιαγράφουν ένα εφιαλτικό μέλλον για τον πλανήτη, αν ακολουθηθεί το ίδιο πρότυπο ανάπτυξης. Και που για να μεταβληθεί θα πρέπει κατά τη γνώμη μας να υπάρξουν ανατροπές σε πολιτικό επίπεδο, γιατί διαφορετικά η επερχόμενη καταστροφή είναι θέμα χρόνου και μάλιστα προσδιορίσιμου. Τα μαθηματικά μοντέλα και η δυνατότητα των Η/Υ μάς δίνουν την ευκαιρία να γνωρίζουμε στο πού πάμε. Αλλά και η κοινή λογική που δυστυχώς δεν περισσεύει. Γιατί ποιος αντιλέγει ότι τα οικοσυστήματα θα καταρρεύσουν αργά η γρήγορα με την υφιστάμενη ρύπανση; Ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι το φαινόμενο του θερμοκηπίου θα αποτραπεί όταν οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα συνεχίζονται με τους ίδιους ρυθμούς; Συνυπογράφουμε την άποψη του συγγραφέα ότι «η πίστη πως η ανάπτυξη, με εφαλτήριο τις συνεχώς εξελισσόμενες επιστήμη και τεχνολογία, μπορεί να συνεχίζει απεριόριστα στο μέλλον, αποτελεί ουτοπία». Καλή ανάγνωση, ευτυχισμένος και αγωνιστικός ο νέος χρόνος.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ