Η ειδική έκδοση που θα κυκλοφορήσει μαζί με τον «Οδηγητή» του Μάρτη

«Το Σάββατο 14 Μάρτη θα κυκλοφορήσει το νέο τεύχος του "Οδηγητή" που θα μείνει σε κυκλοφορία μέχρι το τέλος του Απρίλη. Μαζί με τον "Οδηγητή" θα κυκλοφορήσει μια πολύ ενδιαφέρουσα έκδοση της Επιτροπής του ΚΣ της ΚΝΕ για τις νέες γυναίκες και τα νέα ζευγάρια, με τίτλο "Παλεύουμε για την απελευθέρωση της γυναίκας από κάθε κοινωνική ανισοτιμία τον 21ο αιώνα".

Το Σαββατοκύριακο 7-8 Μάρτη δίνουμε όλες μας τις δυνάμεις για την επιτυχία της πανεξόρμησης με τον "Ριζοσπάστη του Σαββατοκύριακου" που θα περιλαμβάνει DVD με το ντοκιμαντέρ της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 100 χρόνια του Κόμματος, "Ο Δρόμος μας". Παίρνουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα για να ξεκινήσει με τους καλύτερους όρους η 4μηνη καμπάνια για την αύξηση της κυκλοφορίας και της αξιοποίησης του "Ριζοσπάστη".

Ταυτόχρονα, συνεχίζουμε την προσπάθεια για να φτάσει σε χιλιάδες νέους και νέες ο "Οδηγητής" του Φλεβάρη, που συνεχίζει να κυκλοφορεί με πλούσια αρθρογραφία για όλα τα ζητήματα που αφορούν τη νεολαία».

Μετά από κάλεσμα της Συντονιστικής Επιτροπής Μαθητών Αθήνας, μαθητές από όλη την Αττική συγκεντρώθηκαν στα Προπύλαια και με τη ζωντάνια, τα πανό των σχολείων τους και τα συνθήματά τους δήλωσαν πως απορρίπτουν τα μέτρα που την περασμένη βδομάδα ανακοίνωσε η κυβέρνηση για τα σχολεία τους. Δήλωσαν προς την κυβέρνηση και το υπουργείο Παιδείας πως «Οι μαθητές είναι στους δρόμους ακόμα μια φορά», τόνισαν την αποφασιστικότητά τους φωνάζοντας πως «Ρεαλισμός δεν είναι να κάτσουμε στ' αυγά μας, είναι να παλέψουμε τα δικαιώματά μας», ενώ παρομοίωσαν με «της Παιδείας τον κορονοϊό» τα μέτρα της κυβέρνησης. Οι μαθητές, μαζί με φοιτητές και εκπαιδευτικούς, πορεύτηκαν μέσω των οδών Πανεπιστημίου και Σταδίου στο Σύνταγμα, με την πορεία να καταλήγει και πάλι στα Προπύλαια με ανανέωση του αγωνιστικού ραντεβού στις συνελεύσεις, στα μαθητικά συμβούλια και σε νέα κινητοποίηση τις επόμενες βδομάδες.

• Να δίνουμε σε όλο το Λύκειο, επί τρία χρόνια και σε κάθε τάξη, εξετάσεις που θα κρίνουν το μέλλον μας και την πρόσβασή μας στα πανεπιστήμια. Δεν συμφωνούμε με τη λογική του παραλόγου της κυβέρνησης πως αυτό μας δίνει περισσότερες ευκαιρίες. Αντίθετα, μας δίνει περισσότερο άγχος, πίεση και φροντιστήρια, από το Δημοτικό ακόμα, για να τα βγάλουμε πέρα.
• Την επαναφορά της "τράπεζας θεμάτων", δηλαδή θέματα ενιαία πανελλαδικά, με κλήρωση και με διαβαθμισμένη δυσκολία σε όλες αυτές τις εξετάσεις. Τη μία και μόνο χρονιά που εφαρμόστηκε η "τράπεζα θεμάτων" άφησε το 40% των εξεταζόμενων μαθητών μετεξεταστέους. Δεύτερη φορά δεν έγινε "τράπεζα θεμάτων" γιατί την ακύρωσαν οι μαθητές με τους αγώνες τους! Και τώρα θα μας την ξαναεπιβάλουν;
• Την ελάχιστη βάση εισαγωγής στα πανεπιστήμια! Οταν στα σχολεία μας δεν καλύπτονται τα κενά ούτε στους καθηγητές των πανελλαδικά εξεταζόμενων μαθημάτων, επιλέγουν να περάσουν τέτοιο νόμο, να μας βάλουν δηλαδή επιπλέον εμπόδια στη μόρφωσή μας, δήθεν για να μας βοηθήσουν να ανταποκριθούμε στα πανεπιστήμια; Ποιον κοροϊδεύουν; Ας αγχωθούν πρώτα για το τι και πώς μας διδάσκουν, τι γνώσεις παίρνουμε στο σχολείο, και μετά για το πώς θα ανταποκριθούμε στο πανεπιστήμιο!
• Τη μείωση των εισακτέων στις σχολές από φέτος. Οσοι από εμάς πάμε τώρα Γ' Λυκείου, πάμε για πρώτη φορά στο Λύκειο Γαβρόγλου, που δεν έχει πια μαθήματα Γενικής Παιδείας, και έχουμε "πήξει". Πάμε σε ένα Λύκειο με μόνο μια επιλογή σε επιστημονικό πεδίο, άρα και λιγότερες επιλογές σε σχολές, που μας αγχώνει. Και τώρα - λίγους μήνες πριν από τις πανελλαδικές - μας λένε πως θα μπουν κι άλλα εμπόδια; Για να μην αναφερθούμε στην εξίσωση των πτυχίων ΑΕΙ και ιδιωτικών κολεγίων που πέρασαν πριν από λίγο καιρό...».

Παίρνοντας το λόγο η Στέλλα Βαλαβάνη, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Γονέων Αττικής, αναφέρθηκε στο περιεχόμενο των εξαγγελιών της κυβέρνησης: «Σε αυτά τα νέα μέτρα είμαστε αντίθετοι, όπως αντίθετη είναι και η πλειοψηφία μαθητών και εκπαιδευτικών. Με ακόμα μεγαλύτερη αποφασιστικότητα θα σταθούμε δίπλα σας, και σήμερα και σε κάθε νέο αγώνα, σε κάθε μορφή πάλης που συλλογικά αποφασίζετε. Συμπαραστεκόμαστε στα δίκαια αιτήματά σας, που είναι και δικά μας, για τη βελτίωση των συνθηκών μόρφωσής σας».

Κατήγγειλε παράλληλα για εμπαιγμό το υπουργείο Παιδείας, που δεν δέχεται συνάντηση με την ΑΣΓΜΕ για τα νέα μέτρα για τον κορονοϊό, τα οποία η Συνομοσπονδία χαρακτηρίζει αναποτελεσματικά, καθώς δεν πληρούνται μια σειρά από προϋποθέσεις και μέτρα πρόληψης στα σχολεία.

Στην ανάγκη εκπαιδευτικοί και μαθητές από κοινού να διεκδικήσουν ένα άλλο σχολείο αναφέρθηκε ο Ανδρέας Καργόπουλος, μέλος του ΔΣ της ΟΛΜΕ. «Θέλουμε ένα σχολείο όπου να μπορούν να παιδιά να αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους ελεύθερα, να μαθαίνουν την επιστημονική αλήθεια, που θα δίνει την απαραίτητη γνώση έτσι ώστε να μπορούν οι μαθητές να σπάνε το άγνωστο, το φόβο, να μπορούν να προχωρούν την κοινωνία προς τα μπροστά», τόνισε, κάνοντας λόγο για ένα σχολείο όπου ο καθένας θα μπορεί να ακολουθεί ανεμπόδιστα αυτό που θέλει, «ανεξάρτητα από τον τραπεζικό λογαριασμό των γονιών του...».

• Με ζωντάνια η μαθητική κινητοποίηση για να μείνουν στα χαρτιά τα σχέδια της κυβέρνησης για το Λύκειο.
• Αρθρα στη στήλη «Τι μαθαίνουν τα παιδιά μας στο σχολείο»:

-- STEM και Εκπαίδευση: Με ποιους όρους και ποιες αλλαγές;

-- Οψεις της ταξικής διαφοροποίησης στο εκπαιδευτικό σύστημα.

• Επίκαιρη Ερώτηση του ΚΚΕ για τα δικαιώματα των μαθητών στα ΕΠΑΛ.

Το STEM, ακρωνύμιο από τα Science (Θετικές Επιστήμες), Technology (Τεχνολογία), Engineering (Μηχανική) και Mathematics (Μαθηματικά), είναι μία μεθοδολογία (trans- disciplinary / εγκάρσια διεπιστημονικότητα) που ενοποιεί τα προαναφερθέντα πεδία και γνωστικά αντικείμενα, δίνοντας έμφαση στην κατασκευή (στο engineering), π.χ. στο να κατασκευαστεί μια ανεμογεννήτρια. Η κατεύθυνση αυτή απασχολεί τα εκπαιδευτικά συστήματα διεθνώς (εμβληματική είναι η αναφορά των αναδιαρθρώσεων επί Ομπάμα στις ΗΠΑ), υλοποιούνται αποφάσεις των πολιτικών ηγεσιών σε συνεργασία με επιχειρηματικούς ομίλους, με στόχο, όπως διακηρύσσουν, τη συμβολή στην καπιταλιστική ανάπτυξη. Μεγάλα ποσά εκταμιεύονται (δισ. δολάρια) προκειμένου οι εταιρείες να αναπτύξουν προγράμματα, λογισμικά και εργαλεία. Η σε τέτοια κατεύθυνση αλλαγή των προγραμμάτων έγινε σε σύντομο διάστημα και αφορά αρκετές χώρες (πάνω από 25). Η αλλαγή αφορά όλη την Εκπαίδευση, από το νηπιαγωγείο ακόμη. Υπάρχουν χώρες (π.χ. Λιθουανία) που διακηρύσσουν την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο εκπαιδευτικών STEM και όχι διακριτών ειδικοτήτων. Σε διεθνές επίπεδο γίνονται συστηματικά συνέδρια και υπάρχει ανταλλαγή πείρας.

Στην Ελλάδα υπήρξαν και υπάρχουν διεργασίες με άξονα το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) και το υπουργείο Παιδείας, το οποίο μόλις πρόσφατα ανακοίνωσε νέο πλαίσιο για την υλοποίηση νέων θεματικών στα σχολεία, όπου περιλαμβάνεται και η θεματική του STEM, ενταγμένη στη λογική της καλλιέργειας των νέων δεξιοτήτων του 21ου αιώνα. Ηδη όμως στο σημερινό σχολικό αναλυτικό πρόγραμμα «τρέχουν» διάφορες δράσεις που εντάσσονται στο STEM. Για παράδειγμα, στο πλαίσιο της «καινοτομίας» του «ανοιχτού σχολείου» διενεργείται το τρέχον σχολικό έτος (2019 - 2020) σχολικός διαγωνισμός με θέμα «Φτιάξε τον δικό σου σεισμογράφο». Βασικός άξονας εδώ είναι οι Φυσικές Επιστήμες και τα αντικείμενα του STEM, όπως αναφέρεται «σε θεματικές που συνδέονται με σύγχρονες κοινωνικές προκλήσεις, σε όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης». Ετσι, μελετάται ένα φυσικό φαινόμενο με μεγάλο κοινωνικό αντίκτυπο, με στόχο «την αύξηση του ενδιαφέροντος των εκπαιδευτικών σχετικά με την εισαγωγή της καινοτομίας στην καθημερινή διδασκαλία».

Οι δράσεις αυτές είναι συχνά προβεβλημένες, έχουν μαζική μαθητική συμμετοχή δίνοντας απάντηση σε μια εκπαιδευτική ρουτίνα, σε συνδυασμό με εργασίες π.χ. γύρω από προγραμματισμό με Scratch, Arduino, ρομποτική, που γενικεύονται σε εργαστήρια πληροφορικής, πώς φτιάχνεις ένα φωτεινό σηματοδότη που να λειτουργεί με πρόγραμμα και λεντάκια (LED, Δίοδος Εκπομπής Φωτός). Υπάρχει η δυνατότητα να έχεις λογισμικό που παίρνει δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, που μπορεί να πραγματοποιήσει προσομοιώσεις πειραμάτων (υπολογιστικό πείραμα). Δεν είναι τυχαίο ούτε άσχετο με τα προηγούμενα το ενδιαφέρον της αμερικάνικης πρεσβείας στην Ελλάδα για τη δημιουργία των λεγόμενων American Spaces, με πολυχώρους στους οποίους εκπαιδεύονται νέοι σε δεξιότητες σχετικές με την επιστήμη και την τεχνολογία. Παράλληλα, όπως και πολλές άλλες καινοτομίες, οι αστοί και το επιστημονικό τους προσωπικό επιχειρηματολογούν, προκειμένου να κρύψουν τον εκμεταλλευτικό χαρακτήρα της κοινωνίας στην οποία εντάσσονται. Ετσι, αναπτύσσεται μια θεωρητική συζήτηση γύρω από τη μετάβαση από την κοινωνία του κεφαλαίου στην κοινωνία της γνώσης, τη δυνατότητα υποβοήθησης των παιδιών της εργατικής τάξης (κοινωνική ισότητα και αντιστάθμιση), τη συσχέτιση εφαρμογής του STEM με την κατοχή της επιστημονικής μεθοδολογίας.

Μέσα στο χώρο των επιστημόνων που διαμορφώνουν το παιδαγωγικό υπόβαθρο για την εισαγωγή του STEM στην Ελλάδα δεν λείπουν οι αντιπαραθέσεις περί της ανάγκης ή μη ύπαρξης διακριτών επιστημονικών αντικειμένων και εργαστηρίων στα σχολεία, ενώ προφανώς η συζήτηση συνδέεται με τη γενικότερη θεωρητική συζήτηση γύρω από τους άξονες τις διαθεματικότητας και της διεπιστημονικότητας.

Το STEM αποτελεί έκφραση τεχνολογικών επιτευγμάτων, συνεργασίας επιστημονικών αντικειμένων και σύνδεσης θεωρίας - πράξης.

Η ένταξη στο σχολικό περιβάλλον και την εκπαιδευτική διαδικασία θεματικών που φέρνει στο προσκήνιο η εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνικής είναι αντικειμενικά απαραίτητη. Είναι αναγκαιότητα η συνεργασία διαφορετικών επιστημονικών κλάδων, προκειμένου να διερευνηθεί σε βάθος μια κατάσταση ή ένα φαινόμενο. Η ίδια η εμπλοκή του μαθητή και της μαθήτριας με την πρακτική εργασία, και όχι μόνο με τη νοητική άσκηση, είναι όρος για να κατανοήσει το περιβάλλον όπου ζει και να το μετασχηματίσει. Η σύνδεση της θεωρίας με την πράξη, η καλλιέργεια του πνεύματος από κοινού με τη σωματική - χειρωνακτική επιδεξιότητα, βοηθάει στην ολόπλευρη γνώση. Η πρακτική ενασχόληση, οι κατασκευές, δεν είναι μια «κατώτερη» δραστηριότητα για τα παιδιά των φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων. Ούτε η τεχνολογία, η επιστήμη των μέσων παραγωγής, αποτελούν προνόμιο κάποιων υψηλά καταρτισμένων ειδικών, που οι πολλοί δεν μπορούν να κατανοήσουν.

Σε αυτή τη φάση και με βάση την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων - η οποία φυσικά δεν έχει ουδέτερο χαρακτήρα, αλλά εξυπηρετεί την καπιταλιστική κερδοφορία - η αστική τάξη προχωρά σε αναπροσαρμογές του σχολείου. «Ομορφαίνει» και «διανθίζει» το αποστεωμένο σχολείο της. Γι' αυτό το θέμα δεν είναι να αντιπαρατεθούμε με τις αντικειμενικές εξελίξεις, σαν σύγχρονοι «Λουδίτες», αλλά να προβάλουμε τους όρους και τις προϋποθέσεις που απαιτούνται ώστε να διασφαλίζεται η σύγχρονη γενική μόρφωση για το σύνολο των μαθητών. Δε μπορούμε να αποδεχτούμε να δίνεται στο σχολείο τόση και τέτοια επιστημονική γνώση ώστε να μπορεί να «τρέχει» το project μιας εταιρείας ή ενός προγράμματος περιφερειακής ανάπτυξης. Δεν μπορούμε να δεχτούμε άλλα γράμματα να μαθαίνει ο μαθητής σε μια περιοχή κι άλλα σε μια άλλη. Είναι απαραίτητο το στέρεο επιστημονικό - μορφωτικό υπόβαθρο, που μπορεί να υποστηρίξει την εφαρμογή - υλοποίηση μιας ιδέας με σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία και πρακτικές εφαρμογές (όχι τυχαίες και επουσιώδεις, αλλά που μπορεί να εισάγουν τους μαθητές στον πυρήνα της επαναστατικοποίησης της παραγωγικών δυνάμεων). Από αυτή τη σκοπιά αναδεικνύουμε την ανάγκη τα σχολεία να ενσωματώσουν ό,τι προοδευτικό δίνει η επιστήμη σήμερα, με παιδαγωγικά ορθό τρόπο. Ταυτόχρονα ξεσκεπάζουμε την υποκρισία των κυβερνήσεων που, ενώ μιλάνε για STEM και σύγχρονες δεξιότητες, αφήνουν την πλειοψηφία των σχολείων χωρίς εργαστήρια. Για παράδειγμα, μόνο το 16% των Δημοτικών Σχολείων και τα μισά ΕΠΑΛ έχουν εργαστήρια Φυσικών Επιστημών, ενώ εργαστήρια Τεχνολογίας έχουν το 3,2% των Δημοτικών, το 13% των ΕΠΑΛ, το 16% των Γενικών Λυκείων και τα μισά Γυμνάσια....

Η κατάργηση των διακριτών επιστημονικών αντικειμένων στο σχολείο είναι λάθος, όχι για να μπορέσουμε να φτιάξουμε μια σκέψη με «κουτάκια» αλλά για να γονιμοποιήσουμε την επιστημονική μεθοδολογία. Η περίπτωση του σεισμογράφου που αναφέρθηκε μπορεί να μετατραπεί σε μια εκπαιδευτική δραστηριότητα από την οποία να μη μάθει τίποτε ο μαθητής. Μάλιστα, μπορεί να γίνει εφαλτήριο για ένα θεωρητικό «πασάλειμμα» και μια αντιδιαλεκτική «ανάμειξη» Φυσικής - Μαθηματικών, δηλαδή για μια υποβάθμιση της απαραίτητης επιστημονικής γνώσης. Αντίθετα, οι στέρεες βάσεις στη Φυσική και στα Μαθηματικά μπορούν να εμπεδωθούν και να αναπτυχθούν δημιουργικά από τον μαθητή μέσα από την εν λόγω κατασκευή και όποια άλλη ανάλογη. Είναι αρκετοί οι εκπαιδευτικοί που δουλεύουν σε αυτήν την κατεύθυνση. Επομένως, είμαστε «ανοιχτοί» στη διεπιστημονική συνεργασία, στη σύνδεση θεωρίας - πράξης. Το αστικό σχολείο, ως στοιχείο των αντιφάσεων ενός κόσμου ξεπερασμένου, δεν μπορεί να ικανοποιήσει αυτή την ανάγκη ολόπλευρα και για το σύνολο των μαθητών.

Η πρόταση του ΚΚΕ για ενιαίο δωδεκάχρονο σχολείο σύγχρονης γενικής παιδείας, πρόταση που ενσωματώνει τις εξελίξεις στην τεχνολογία και στην επιστήμη, με βασική προϋπόθεση την αλλαγή τάξης στην εξουσία, είναι η μόνη που μπορεί να δώσει ολοκληρωμένη και μόνιμη λύση στο εκπαιδευτικό πρόβλημα. Ακριβώς γιατί θέτει με σχεδιασμένο τρόπο στο επίκεντρο την ανάπτυξης της επιστήμης και τη διάχυσή της, χωρίς να μεσολαβεί το μικρόβιο του κέρδους. Αυτή η πρόταση φωτίζει και στο σήμερα τις διεκδικήσεις, δίνοντάς τους επιθετικό χαρακτήρα και προοπτική.

Το εκπαιδευτικό σύστημα, έτσι όπως διαμορφώνεται, εγκαθιδρύεται και λειτουργεί ανά τις εποχές και τις περιοχές, έχει ως κύριο στόχο του την κάλυψη των υλικών αναγκών της εποχής και της περιοχής - χώρας. Των υλικών αναγκών όχι γενικά και αόριστα της κοινωνίας, αλλά του συγκεκριμένου κάθε φορά κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού και της τάξης που κατέχει την εξουσία. Αυτό με τη σειρά του περιλαμβάνει δύο κύριους άξονες. Από τη μία την εκπαίδευση των παιδιών των υποτελών τάξεων και από την άλλη την εκπαίδευση των παιδιών της άρχουσας τάξης.

Στη φεουδαρχία οι υποτελείς τάξεις των δουλοπάροικων δεν απαιτούνταν να έχουν καμία ιδιαίτερη εκπαίδευση προκειμένου να είναι αποδοτικοί στον ρόλο τους στον κοινωνικό καταμερισμό της εργασίας, και γι' αυτό δεν υπήρχε καν οργανωμένο εκπαιδευτικό σύστημα. Οσον αφορά δε τους γόνους της άρχουσας τάξης, αυτοί κάλυπταν την εκπαίδευση και μόρφωσή τους από ιδιωτικές διαδρομές, διδασκάλους και τα πρώιμα πανεπιστήμια απευθυνόμενα μόνο σε αυτούς, ώστε να μπορούν επάξια να αντικαταστήσουν τους γονείς τους στον κοινωνικό τους ρόλο.

Παρόμοια, αν και ελαφρώς αναβαθμισμένη, ήταν η κατάσταση στον πρώιμο καπιταλισμό. Εκεί η ανάγκη η εργατική τάξη να έχει κάποιες στοιχειώδεις γνώσεις και δεξιότητες, τόσο για να χειρίζεται τις μηχανές, όσο και να αντεπεξέρχεται στις συνθετότερες σε σχέση με τη φεουδαρχία εμπορευματοχρηματικές σχέσεις, οδήγησε στην εγκαθίδρυση μιας υποτυπώδους εκπαίδευσης για όλους μέσω του συστήματος των βασικών σχολείων. Αντίθετα, η αστική τάξη, τόσο το τμήμα της που ήταν ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής, όσο και το τμήμα της που σχετιζόταν με την οικονομική βάση και τη διεύθυνση της παραγωγής, χρειαζόταν να έχει ουσιαστική εκπαίδευση και μόρφωση, προκειμένου να μπορεί να διαχειρίζεται και να διευθύνει το συνθετότερο καπιταλιστικό κοινωνικοοικονομικό σύστημα. Αυτό πραγματοποιούνταν στα πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια σχολεία που απευθύνονταν στις ελίτ, καθώς και στο σύστημα των πανεπιστημίων που πλέον απέκτησαν συστηματικό χαρακτήρα, διαθέτοντας βέβαια ισχυρό ταξικό φίλτρο.

Η κατάσταση άλλαξε σημαντικά μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Η καπιταλιστική οικονομία της Δύσης, προκειμένου να εξέλθει από την υποχώρηση λόγω πολέμου, αλλά και να αντεπεξέλθει στον νέο ανταγωνισμό με την ΕΣΣΔ και τις Λαϊκές Δημοκρατίες, είχε ανάγκη από ένα πολυάριθμο επιστημονικοτεχνικό δυναμικό, υψηλού βαθμού ειδίκευσης, το οποίο θα αποτελούσε τον καταλύτη για μεγάλους ρυθμούς ανάπτυξης. Αυτό οδήγησε στο να ανοίξει το εκπαιδευτικό σύστημα στις μεγάλες μάζες της εργατικής τάξης και της αγροτιάς, με μαζική και ποιοτική Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, αλλά και σχετικά εύκολη πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Ειδικά για την Ελλάδα, παιδιά φτωχών εργατικών και αγροτικών οικογενειών μπορούσαν να γίνουν μηχανικοί, επιστήμονες, γιατροί, δικηγόροι, οικονομολόγοι κ.ά., λαμβάνοντας στη συνέχεια την αντίστοιχη θέση στην παραγωγή. Είναι η κατάσταση την οποία περιγράφει επακριβώς ο Μαρξ στον Τρίτο Τόμο του «Κεφαλαίου»: «Ακόμα και στην περίπτωση που ένας χωρίς περιουσία άνθρωπος, που διαθέτει όμως ενεργητικότητα, ακεραιότητα, ικανότητα και επιχειρηματική γνώση ή που παίρνει πίστωση, μπορεί με αυτόν τον τρόπο να μετατραπεί σε κεφαλαιοκράτη, (...) όσο και αν το περιστατικό αυτό οδηγεί διαρκώς στο στίβο, δίπλα στους υπάρχοντες ήδη ξεχωριστούς κεφαλαιοκράτες, μια ανεπιθύμητη γι' αυτούς σειρά από νέους ιππότες της τύχης, στερεώνει ωστόσο την κυριαρχία του ίδιου του κεφαλαίου, διευρύνει τη βάση της κυριαρχίας αυτής και της δίνει τη δυνατότητα να στρατολογεί διαρκώς νέες δυνάμεις από το κοινωνικό υπόστρωμα (...). Οσο πιο ικανή είναι μια κυρίαρχη τάξη να δέχεται στις γραμμές της τους πιο σημαντικούς ανθρώπους των καταπιεζόμενων τάξεων, τόσο πιο στέρεη και πιο επικίνδυνη είναι η κυριαρχία της». Παράλληλα, εκτός από τους παραπάνω λόγους, το άνοιγμα της εκπαίδευσης στις κατώτερες τάξεις εξυπηρετούσε τη Δύση και πολιτικά - κοινωνικά, καθώς ήταν η απάντησή της στη μαζικοποίηση της εκπαίδευσης στις σοσιαλιστικές χώρες, καθώς και μια από τις δικλίδες εκτόνωσης απέναντι στο μαζικό μεταπολεμικό εργατικό κίνημα.

Και ερχόμαστε στις αλλαγές που συντελέστηκαν και συντελούνται στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική τις τελευταίες δυο δεκαετίες, με τον αγγλοσαξωνικό κόσμο ως πιλότο και τις υπόλοιπες χώρες να τις υιοθετούν προοδευτικά. Ετσι, μια σειρά από διακηρύξεις και κατευθυντήριες Οδηγίες (Μπολόνια, Βερολίνο, Μπέργκεν κ.ά.), νομοσχέδια σε εθνικό επίπεδο και η εκκίνηση υλοποίησής τους, παρά τις διαφορετικές ταχύτητες και το βάθος εφαρμογής, μας επιτρέπουν να σχηματίσουμε μια συνολική εικόνα, που αν και αδρομερής, δείχνει καθαρά τη στοχοθεσία και τις επιπτώσεις των παραπάνω αλλαγών.

Ενα γενικό στοιχείο είναι η αδιαμφισβήτητη αντιστροφή της μαζικοποίησης της ποιοτικής εκπαίδευσης των προηγούμενων δεκαετιών. Αυτό συντελείται σε τρία επίπεδα. Το πρώτο αφορά τη στροφή μεγάλου τμήματος του μαθητικού πληθυσμού από τη γενική στην τεχνικοεπαγγελματική κατεύθυνση. Το δεύτερο αφορά την αλλαγή της εκπαιδευτικής ύλης συνολικά στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, με την υποβάθμιση της «παραδοσιακής» θεματολογίας και του τρόπου διδασκαλίας, προς όφελος «σύγχρονης» ύλης και μεθοδολογίας. Το τρίτο αφορά τη μείωση του ποσοστού εισόδου στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και την ενίσχυση των ταξικών φραγμών σε αυτήν.

Οι παραπάνω αλλαγές στην εκπαιδευτική διαδικασία αντικατοπτρίζουν τις αλλαγές που συντελούνται το αντίστοιχο διάστημα στην παραγωγή, υπό το φως και των εξελίξεων στον διεθνή ανταγωνισμό. Συγκεκριμένα, και περιοριζόμενοι για συντομία στη Δύση, βλέπουμε ότι η ανάγκη για πολυπληθές επιστημονικοτεχνικό δυναμικό ποιοτικής μόρφωσης και βαθιάς ειδίκευσης έχει υποχωρήσει σημαντικά και αντικαθίσταται από την ανάγκη εργατικού δυναμικού χαμηλής σχετικά γενικής μόρφωσης και καταρτισμένου να συντελεί συγκεκριμένο εκτελεστικό έργο.

Το κρίσιμο στοιχείο - και ποιοτικά νέο χαρακτηριστικό - όμως είναι το ότι η κατεύθυνση για «απλοποίηση» στην Εκπαίδευση, για αντικατάσταση της κριτικής σκέψης από «ικανότητες», για αντικατάσταση της σφαιρικής γνώσης από έναν «λειτουργικό αναλφαβητισμό» κ.ο.κ., αφορούν τη μεγάλη πλειοψηφία των σχολείων, που απευθύνονται στη μεγάλη μάζα των μαθητών, καθώς αυτοί οι μαθητές θα είναι εκείνοι που θα στελεχώσουν ως εργάτες τη μελλοντική καπιταλιστική παραγωγή. Στον αντίποδα, τα σχολεία που απευθύνονται στην άρχουσα τάξη και στις ελίτ, εξακολουθούν και μάλιστα εντεινόμενα να παρέχουν βαθιά «παραδοσιακή εκπαίδευση», τόσο στο περιεχόμενο όσο και στις μεθόδους. Γιατί είναι προφανές ότι αυτοί που θα διευθύνουν ή θα έχουν πρωτοπόρο ρόλο στην καπιταλιστική παραγωγή και θα αποτελέσουν την αιχμή του δόρατος της οικονομίας, της γνώσης και της βιομηχανίας, θα πρέπει να διαθέτουν τα απαραίτητα εφόδια.

Εχουμε δηλαδή τη διαμόρφωση ενός εκπαιδευτικού συστήματος δυο ταχυτήτων, που την ίδια στιγμή που ο κύριος όγκος των μαθητών σπρώχνεται προς την «απλοποιημένη» και υποβαθμισμένη εκπαίδευση, όπου η Τριγωνομετρία, τα Λατινικά, η Φιλολογία κ.ά. εξοβελίζονται, στα σχολεία πρώτης ταχύτητας οι μαθητές εξακολουθούν να τα διδάσκονται σε βάθος. Γιατί προφανώς δεν μπορεί κάποιος στα 25 να γίνει μακροοικονομολόγος χωρίς να έχει αρχίσει να αποκτά βαθιά γνώση των Μαθηματικών από τα 10 του, ούτε μπορεί κάποιος να είναι ικανός να παράγει νέα τεχνολογία αιχμής, χωρίς να έχει αρχίσει να μαθαίνει Φυσική από το Δημοτικό.

Τονίζουμε ότι αυτά αφορούν όχι διαφορετικού αλλά ίδιου τύπου σχολεία. Εστιάζοντας στην Αγγλία βλέπουμε ότι π.χ. δυο γενικά λύκεια, ένα σε υποβαθμισμένη και ένα σε πλούσια περιοχή, έχουν με θεσμοθετημένο τρόπο διαφορετικά προγράμματα σπουδών και διαφορετικά συγγράμματα. Για παράδειγμα, και χωρίς βλάβη της γενικότητας, σε σχολείο στο Μπέρμιγχαμ το πρόγραμμα περιλαμβάνει Αγγλικά, Μαθηματικά, Τεχνολογία πληροφορίας και επικοινωνίας, Ιστορία, Τέχνες και Σχεδίαση, Καλλιτεχνικά, Γυμναστική και δημόσιες σχέσεις, ενώ στο κολέγιο «Eton», που θεωρείται από τα καλύτερα σχολεία στον κόσμο, διδάσκονται Αγγλική Γραμματεία, Μαθηματικά, Ιστορία, Βιολογία, Χημεία, Φυσική, σύγχρονες γλώσσες, Γεωγραφία, Λατινικά και Αρχαία Ελληνικά. Επιπλέον, σημειώνουμε ότι ακόμα και το ίδιο μάθημα, π.χ. τα Μαθηματικά, διδάσκεται με διαφορετική ύλη, διαφορετικά βιβλία και διαφορετικές διδακτικές μεθόδους, εστιάζοντας στο μεν πρώτο σχολείο στην «επίλυση προβλημάτων», ενώ στο «Eton» στη «θεμελιακή κατανόηση της μαθηματικής επιστήμης». Οπως λέει και η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Cambridge, κοινωνιολόγος Diane Reay, με ειδίκευση στις εκπαιδευτικές ανισότητες στα σχολεία του Ηνωμένου Βασιλείου: «Υπάρχει μια σαφής τάση μετασχηματισμού της ταξικής διαφοροποίησης σε εκπαιδευτική διαφοροποίηση. Η εργατική τάξη λαμβάνει λιγότερη εκπαίδευση από τη μεσαία τάξη, όπως ακριβώς όταν ο ανθρακωρύχος πατέρας μου πήγαινε σχολείο στις αρχές του 20ού αιώνα».

Οι παραπάνω αλλαγές μπορεί να φαίνονται μακρινές, καθώς για πολλούς κοινωνικούς, οικονομικούς, πολιτικούς λόγους βρίσκονται σε πρώιμο επίπεδο και είναι δυσδιάκριτες στην Ελλάδα, δείχνουν όμως ξεκάθαρα την κατεύθυνση στην οποία θα επιχειρηθεί να κινηθεί η εκπαιδευτική αναδιάρθρωση και στη χώρα μας, δηλαδή στην προσαρμογή του εκπαιδευτικού συστήματος στις γενικότερες αναδιαρθρώσεις της καπιταλιστικής οικονομίας και των εργασιακών σχέσεων.

Στις πρώτες δύο σελίδες γίνεται μία πολύ σύντομη αλλά περιεκτική αναφορά στην ιστορική πορεία της εισόδου της γυναίκας στα μεγάλα εργοστάσια, στη συμμετοχή των γυναικών σε σημαντικούς κοινωνικούς αγώνες, στις πρώτες απεργίες και τελικά στην καθιέρωση της 8ης Μάρτη ως Παγκόσμιας Μέρας της Γυναίκας. Στη συνέχεια, στις επόμενες δύο σελίδες, γίνεται αναφορά στη θέση της γυναίκας σήμερα. Οπως σημειώνεται, η 8η Μάρτη εξακολουθεί να είναι μια πολύ σημαντική ημερομηνία για τις εργαζόμενες γυναίκες. Ισότητα στα λόγια ή ισοτιμία στην πράξη;

Το περιοδικό καλεί τους μικρούς του αναγνώστες να πουν τη γνώμη τους και να στείλουν την άποψή τους. «Μπορείς να περιγράψεις την ιδανική μαμά για σένα; Πώς θα ήθελες να ζει η μαμά σου; Να δουλεύει ή όχι και σε τι δουλειά; Ποιες να είναι οι αγαπημένες της ασχολίες; Πού να αφιερώνει τον χρόνο της; Σήμερα οι γυναίκες είναι "ίσες" με τους άνδρες; Δικαιολόγησε την απάντησή σου. Αν όχι, τι φταίει γι' αυτό; Τι προβλήματα αντιμετωπίζει σήμερα μία νέα κοπέλα ή μία γυναίκα όταν μεγαλώσει; Τι μπορεί να κάνει γι' αυτά;».

Οι συγκεκριμένες σελίδες του περιοδικού είναι εμπνευσμένες από παρουσίαση που έχει επιμεληθεί η ΟΓΕ ειδικά για μαθητές και Σύλλογοι Γυναικών την μεταφέρουν αυτήν την περίοδο σε τάξεις Δημοτικών και Γυμνασίων. Τα παιδιά, μέσα από συζήτηση, παιχνίδια ερωταπαντήσεων και άλλα, μαθαίνουν για την 8η Μάρτη.

Μετά από επίμονες κινητοποιήσεις, οι φοιτητές στα Γιάννενα πέτυχαν μείωση του κόστους μετακίνησης για τους εστιακούς φοιτητές, καθώς χτες εκδόθηκε ανακοίνωση από την Οικονομική Επιτροπή του δήμου, η οποία αναφέρει ότι μειώνεται το κόστος της μηνιαίας κάρτας μετακίνησης στα 25 ευρώ για όλους τους εστιακούς φοιτητές. Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων έχει στείλει τους καταλόγους των δικαιούχων προκειμένου να ξεκινήσει η έκδοση των καρτών.

Οπως σημειώνουν χαρακτηριστικά σε ανακοίνωσή τους γι' αυτήν την εξέλιξη οι εκλεγμένοι φοιτητές με το ψηφοδέλτιο της «Πανσπουδαστικής ΚΣ», «μετά από συγκέντρωση άνω των 2.000 υπογραφών, αλλεπάλληλες κινητοποιήσεις και παραστάσεις διαμαρτυρίας σε Πρυτανεία, διοίκηση ΚΤΕΛ και δήμο ο αγώνας μας δικαιώνεται! Η νίκη αυτή είναι αποτέλεσμα του ανυποχώρητου αγώνα των φοιτητών και αποδεικνύει για άλλη μια φορά πως ο συλλογικός και οργανωμένος αγώνας μέσα από τους Φοιτητικούς Συλλόγους μας μπορεί να έχει αποτελέσματα!

Κάθε φοιτητής που ανησυχεί για τις σπουδές και το μέλλον του να δείξει εμπιστοσύνη στη δύναμη της συλλογικής διεκδίκησης, να μπει στον οργανωμένο αγώνα σε κάθε έτος και σχολή, κόντρα στην πολιτική κυβερνήσεων - ΕΕ που χτυπούν τα όνειρα και τις ανάγκες μας.

Συνεχίζουμε μαχητικά μέσα από τους Φοιτητικούς Συλλόγους μας παλεύοντας για σύγχρονες δωρεάν σπουδές και δουλειά με δικαιώματα».

Σήμερα, Τετάρτη: Η ΟΒ ΣΔΟ Σπουδάζουσας Λάρισας της ΚΝΕ οργανώνει εκδήλωση, στις 2 μ.μ., στο μικρό αμφιθέατρο της ΣΔΟ με θέμα: «Μπορεί να υπάρξει οικονομία χωρίς το κίνητρο του κέρδους;». Θα μιλήσει η Αγγέλα Τσιάτσιου, μέλος του ΓΠ Θεσσαλίας της ΚΝΕ.

Αύριο, Πέμπτη 5 Μάρτη: Η Οργάνωση της ΚΝΕ στο Τμήμα ΕΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών καλεί στο κτίριο Ιπποκράτους Β' του ΕΚΠΑ (Ιπποκράτους 7), στις 12 το μεσημέρι, σε εκδήλωση με θέμα «Ο ρόλος του δημοσιογράφου στη σημερινή εποχή». Θα μιλήσει η Λιάνα Κανέλλη, βουλευτής του ΚΚΕ.

Την Παρασκευή 6 Μάρτη: Οι Μαθητικές ΟΒ Βόλου της ΚΝΕ διοργανώνουν προβολή αντιπολεμικής ταινίας.

Την Τρίτη 10 Μάρτη: Οι Οργανώσεις του ΚΚΕ και της ΚΝΕ στο Τμήμα Πληροφορικής του ΕΚΠΑ καλούν στην αίθουσα Ζ', στις 3 μ.μ., σε εκδήλωση με θέμα «Αλήθειες και ψέματα για την 4η βιομηχανική επανάσταση». Θα μιλήσει ο Γρηγόρης Λιονής, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ.

«Το ΚΚΕ στηρίζει τις διεκδικήσεις μαθητών και εκπαιδευτικών για σπουδές αναβαθμισμένες, για να λαμβάνουν οι μαθητές ουσιαστική μόρφωση, για να μπορούν να ασκήσουν το επάγγελμά τους, για δουλειά με δικαιώματα, ενάντια στις υλοποιούμενες πολιτικές των κυβερνήσεων που θέλουν τα ΕΠΑΛ δεξαμενή φθηνού εργατικού δυναμικού και που αντιμετωπίζουν τους μαθητές σαν παιδιά "δεύτερης κατηγορίας"». Τα παραπάνω τονίζονται στην Επίκαιρη Ερώτηση που κατέθεσε το ΚΚΕ στη Βουλή και αφορά την κατάσταση στα ΕΠΑΛ.

Οπως αναφέρεται σε αυτήν, «οι μαθητές των ΕΠΑΛ κάθε χρόνο βιώνουν περικοπές τμημάτων, καταργήσεις - συγχωνεύσεις ολόκληρων τάξεων, τομέων και ειδικοτήτων από τα σχολεία, αναγκαστικές μετακινήσεις για χιλιόμετρα, που οδηγούν ακόμη και σε φαινόμενα ολοκληρωτικής διακοπής των σπουδών. Μεγάλες είναι οι καθυστερήσεις στις προσλήψεις συμβασιούχων εκπαιδευτικών και λοιπού προσωπικού τόσο στο "κανονικό" πρόγραμμα όσο και για το πρόγραμμα της "νέας αρχής". Αντίστοιχα, τραγικές είναι οι ελλείψεις σε βιβλία, ακόμη και πανελλαδικά εξεταζόμενων μαθημάτων, ενώ ο αναγκαίος εργαστηριακός εξοπλισμός παραμένει πεπαλαιωμένος και ανεπαρκής στην πλειονότητα των περιπτώσεων.

Οι διαρκείς εξετάσεις - πιστοποιήσεις για τους ΕΠΑΛίτες, προκειμένου να πιστοποιήσουν γνώσεις για τις οποίες έχουν ήδη εξεταστεί (άλλωστε το πτυχίο θεωρείται ένα προσόν ανάμεσα στα πολλά), ο περιορισμός της πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, η εργασιακή εξάντληση και η δουλειά μακριά από το αντικείμενο αποκαλύπτουν την υποκρισία των διακηρύξεων περί "αναβάθμισης". Επιπλέον, το ποσοστό εισαγωγής των αποφοίτων ΕΠΑΛ, από 20% που ήταν κάποτε για τις σχολές των ΤΕΙ, περιορίστηκε δραματικά. Τελικά, μετά από κινητοποιήσεις των μαθητών, προσδιορίστηκε στο 10% για όσες από αυτές εντάχθηκαν σε Πανεπιστήμια, με κατ' έτος εξαίρεση, που η ανανέωσή της είναι διαρκώς υπό αίρεση.

Η ίδια η πείρα αλλά και μια σειρά μελέτες αποδεικνύουν ότι πολλοί μαθητές στα ΕΠΑΛ αντιμετωπίζουν μεγάλα κοινωνικά προβλήματα, ότι υπάρχει ανάγκη για στήριξη των εκπαιδευτικών ώστε να καταφέρουν να ανταποκριθούν στις σύνθετες απαιτήσεις. Επίσης, διαπιστώνουν τα μεγάλα κενά στη Γενική Παιδεία που αντιμετωπίζει το τμήμα εκείνο των αποφοίτων που συνεχίζει τις σπουδές του. Μεγάλα λόγια ακούγονται για τη μαθητεία και το πρόγραμμα "μια νέα αρχή" για τα ΕΠΑΛ, για "αναβάθμιση". Εντούτοις, η πείρα των μαθητών και των εκπαιδευτικών δεν επιβεβαιώνει τους πανηγυρισμούς των κυβερνήσεων και κανένα ουσιαστικό μέτρο δεν λαμβάνεται».

Τα παραπάνω τονίζονται στην Επίκαιρη Ερώτηση που υπογράφει ο βουλευτής του Κόμματος Γιάννης Δελής και με την οποία ρωτάται η υπουργός τι μέτρα θα παρθούν, ώστε:

• Ο κάθε μαθητής και μαθήτρια των ΕΠΑΛ να μπορούν να έχουν πρόσβαση στην επιλογή τους, χωρίς καταργήσεις τμημάτων - τάξεων - ειδικοτήτων, χωρίς εμπόδια στην ολοκλήρωση των σπουδών και αναγκαστικές μετακινήσεις μαθητών, με εξασφάλιση έγκαιρης έναρξης της ενισχυτικής διδασκαλίας, με πρόσληψη του αναγκαίου μόνιμου προσωπικού (εκπαιδευτικών, ψυχολόγων κ.λπ.), με στήριξη των εργαστηριακών κέντρων και σύγχρονα εργαστήρια (χωρίς την εμπλοκή εταιρειών και ιδιωτών) για τη σύνδεση θεωρίας - πράξης, με επαρκή δωρεάν βιβλία από την αρχή της χρονιάς, με μείωση των μαθητών ανά τάξη και εργαστήριο (δύο εκπαιδευτικοί ανά 10 μαθητές).
• Να διασφαλιστεί ότι το πτυχίο είναι η μόνη προϋπόθεση για την πλήρη πρόσβαση στο επάγγελμα, με κατάργηση κάθε πιστοποίησης και επαγγελματικών εξετάσεων, με μαθητεία πάνω σε εργασιακά αντικείμενα που συνδέονται με τον κλάδο των αποφοίτων, με πλήρη εργασιακά δικαιώματα, ασφάλιση και πληρωμή στο ύψος του βασικού μισθού της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, καθώς επίσης και να παραμείνει επ' αόριστον το ποσοστό 10% της εισαγωγής για τα τμήματα ΤΕΙ που συγχωνεύτηκαν με πανεπιστήμια.
• Να έχουν κάλυψη Υγείας και Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης με την κάρτα μαθητή όλοι οι μαθητές, με 6ωρο, 5ήμερο, 30ωρο για όσους μαθητές εργάζονται και διευκόλυνση με άδεια και αποδοχές στην περίοδο των εξετάσεων.