Οι αρετές του είναι η καλή διδαχή των ηθοποιών, η ατμόσφαιρα, η μεστή (σίγουρη) σκηνοθεσία. Τα ελαττώματά του δεν είναι κινηματογραφικά, είναι ιδεολογικά. Εφτιαξε μια ταινία, μέσα σε ένα κοφτό πολιτικά και κοινωνικά χώρο (Βαλκάνιοι μετανάστες στη Γερμανία), πολιτικά άχρωμη. Αντί να ασχοληθεί με τις αιτίες, ασχολήθηκε με το αποτέλεσμα. Και αυτό χωρίς κριτική ματιά, αλλά με καθαρά ...αμερικάνικη διάθεση.

Τρία αγόρια, ένας Τούρκος, ένας Ελληνας και ένας Σέρβος, μετανάστες γεννημένοι στη Γερμανία, κατέληξαν μικροεγκληματίες (χωρίς ικανοποιητική δικαιολογία) στους δρόμους (όπως οι συμμορίες του Μάρτιν Σκοτσέζε). Εκεί τους βρίσκει ο μαφιόζος Αλβανός και τους διαλύει (προσπάθησε να τους εντάξει στο χοντρό έγκλημα).

Ολα τα παραπάνω, που αν υπήρχε άλλο πολιτικό υπόβαθρο θα είχαν άλλη διάσταση, έγιναν μια μικρή περιπέτεια. Μια προσωπική περιπέτεια χωρίς πραγματικό πόνο. Ο θεατής παρακολουθεί την ιστορία με κάποιο ενδιαφέρον, αλλά δεν ιδρώνει. Δεν ιδρώνει, γιατί οι ήρωες δε βασανίζονται! Γιατί δείχνουν να μην τους νοιάζει η - ας την πούμε - κατάντια τους. Δείχνουν να «παίζουν» σε κάποια ταινία και όχι να βιώνουν την ίδια τη ζωή. Κρίμα!

Παίζουν: Μεχμέτ Κουρτουλούς, Αλεξάνταρ Γιοβάνοβιτς, Αδάμ Μπουσδούκος.

Επειδή μου άρεσε η ταινία, και για να διευκολυνθείτε, θα παραθέσω - ξανά - ολόκληρη την κριτική. Αν η ταινία, έγραφα, μιλούσε μια άλλη γλώσσα, πιο φιλική στο αυτί του Ελληνα θεατή, από τη δανέζικη, η οποία ηχεί δύσκολα στα αυτιά μας, γιατί είναι στομφώδης και γι' αυτό (αντικειμενικά) αντικινηματογραφική, τότε η ταινία θα ήταν ακόμα πιο ευχάριστη και αποτελεσματική. Παρ' όλες αυτές τις αντικειμενικές δυσκολίες η ταινία καταθέτει το χρήσιμο λόγο της.

Το «Πώς να Ξεφορτωθούμε τους Αλλους», είναι πολιτική σάτιρα. Και σαν τέτοια (σάτιρα) μοιάζει υπερβολική. Ωστόσο, όλα τα «υπερβολικά» που συμβαίνουν στην οθόνη συμβαίνουν και στη ζωή. Μόνο που στη ζωή συμβαίνουν, για την ώρα, καμουφλαρισμένα! Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει πως είναι λιγότερο σκληρά και λιγότερο απάνθρωπα! Πως το σύστημα δεν είναι φασιστικό και δολοφονικό, όσο αυτό της ταινίας!

Βρισκόμαστε στο αμέσως κοντινό μέλλον. Η συντηρητική δανέζικη κυβέρνηση, η δεξιά δηλαδή, έχει θεσπίσει νόμο, ο οποίος κυνηγάει μέχρις εξοντώσεως τους ανθρώπους, που «δεν προσφέρουν στην κοινωνία». Στο σύστημα, δηλαδή. Στις τράπεζες, στο κεφάλαιο. Ολα τα «παράσιτα», όλοι οι «αργόσχολοι», όλοι οι «αντιπαραγωγικοί», αλλά και οι μετανάστες, κυρίως οι μαύροι, θα πρέπει να φύγουν από τη μέση! Βέβαια, πρώτοι απ' όλους θα πρέπει να φύγουν οι κομμουνιστές και οι άλλοι πολιτικά ανυπάκουοι!

Η «προοδευτική» σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση, που έχει διαδεχτεί τη δεξιά που θέσπισε το νόμο, δείχνει την «αριστερή» κοινωνική ευαισθησία της (υποκριτικά). Εχει δημιουργήσει «επιτροπές», που εξετάζουν μια - μια τις περιπτώσεις. Αυτό το κοντινό ανατριχιαστικό καπιταλιστικό μέλλον περιγράφει η ταινία. Ενα μέλλον που δεν είναι και τόσο φανταστικό! Ο δανέζικος στρατός έχει συλλάβει και έχει κλείσει σε στρατόπεδα όλους τους «αντιπαραγωγικούς». Και τους ανυπάκουους! Στρατός και σοσιαλδημοκρατική πολιτική ηγεσία εξετάζουν μια - μια τις περιπτώσεις. Εναν - έναν τους κρατούμενους. Στόχος των ανακρίσεων είναι να ανακαλύψουν συνωμοσίες! Καθοδηγητές! Οποιος τους φέρνει αντιρρήσεις τον σκοτώνουν! Απλά, σηκώνουν το πιστόλι και τον πυροβολούν! (Οι αθώοι, αν υπάρξουν τέτοιοι, που δε θα υπάρξουν, θα αποδοθούν ελεύθεροι και καθαροί στην κοινωνία).

Οταν θα τελειώσει ο εξονυχιστικός έλεγχος, κάποιους από τους κρατούμενους θα τους εκτελέσουν και κάποιους άλλους θα τους φορτώσουν στα καράβια και θα τους στείλουν στην Αφρική! Η νέα τάξη πραγμάτων θα επιβληθεί! Και θα είναι καθαρή. Οπως ήλπιζε ο Χίτλερ για τη δική του κοινωνία!

Ποιος μπορεί να ισχυριστεί πως όλα αυτά είναι μύθος; Σενάριο κάποιας ταινίας; Μια ματιά στις Σέγκεν και στις Μέγκεν, στις κάμερες και στις συλλήψεις Πακιστανών, θα μας πείσει για το αντίθετο. Και επίσης μια ματιά στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν, στο Ιράν, θα μας αποκαλύψει τη διεθνοποίηση του δανέζικου μελλοντικού νόμου!

Εγώ θα ευχαριστιόμουν πολύ περισσότερο και θα συνέστηνα με μεγαλύτερο ενθουσιασμό την ταινία, αν αυτή είχε τολμήσει, και είχε καταφέρει, να ήταν πιο καθαρή πολιτικά. Δεν έχει σκοτεινά σημεία. Εχει ασαφή σημεία. Και η ασάφεια επιτρέπει, διευκολύνει καλύτερα, παρερμηνείες! Και αυτός ο κίνδυνος, ο οποίος προήλθε από την ατολμία της και τον κακώς εννοούμενο «αναρχισμό» της, υπάρχει στην ταινία! Απαίδευτοι θεατές μπορεί να τη διαβάσουν στραβά! Και κάποιοι άλλοι, πιο απαίδευτοι ακόμα, να παγιδευτούν και να «συμφωνήσουν» (σκεφτείτε τη σιωπηρή πλειοψηφία) στην ανάγκη να «καθαρίσει» η κοινωνία από τα «παράσιτα» (παιδεραστές, αιμομείκτες και άλλα λούμπεν στοιχεία). Και με την «ευκαιρία» και από τους μαύρους, τους μετανάστες και τους κομμουνιστές!

Παίζουν: Σόρεν Πίλμαρκ, Πουρ Γκλάργαρντ, Λένε Πούλσεν, Μαξ Χάνσεν, Τόμι Κέντερ, Λιν Τίμροθ.

Η ταινία είναι, σίγουρα, σκεπτόμενη ταινία! Αργή, κουραστική, αλλά σκεπτόμενη! Ο δημιουργός της, για την ακρίβεια ολόκληρη η οικογένεια του δημιουργού, αφού η ταινία είναι σχεδόν οικογενειακή, είναι, μάλλον, μέρος της τούρκικης διανόησης. Του πατριωτικού εκείνου κομματιού, που ενώ αγαπάει υπερβολικά την πατρίδα του και τους ανθρώπους της, δεν έμαθε ακόμα να μιλάει απλά γι' αυτά που αγαπάει. Οπως έκανε ο Ναζίμ Χικμέτ, ας πούμε! Με αποτέλεσμα να χάνεται η επαφή και η ποίηση!

Η ταινία χωρίζεται σε τέσσερις εποχές. Και προσπαθεί με ωραίες και παθιασμένες ασπρόμαυρες εικόνες να περιγράψει αυτά που ο Βιβάλντι περιέγραψε με τη μουσική του στις δικές «τέσσερις εποχές». Ο Τσεϊλάν, χωρίς να φτάνει στο ύψος του Ιταλού μουσικού του ρομαντισμού, καταφέρνει να δημιουργήσει συγκίνηση και ενδιαφέρον. Ιδιαίτερα στο πρώτο κομμάτι, το χειμώνα, όπου η δράση συμβαίνει μέσα σε μια σχολική αίθουσα και έξω από αυτή, μέσα από τα παράθυρα, περνάει ολόκληρη η Τουρκία! Καλό κομμάτι είναι και η άνοιξη, όπου τα δυο παιδιά, οι πρωταγωνιστές, έρχονται σε επαφή με τη φύση και τους οργασμούς της!

Οσο προχωράει η ταινία - και οι εποχές - τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα. Ο Τσεϊλάν προσπαθεί να βάλει περισσότερο φιλοσοφικά ζητήματα. Ζητήματα πολέμου, ειρήνης. Προσπαθεί να μπει σε ερμηνείες του κόσμου. Επειδή, όμως, τα ζητήματα που βάζει δεν εικονογραφούνται σωστά, η ταινία, τελικά, μετατρέπεται σε ραδιόφωνο ή σε λογοτεχνικό και ιστορικό βιβλίο.

Ενδιαφέρουσα, οπωσδήποτε, αλλά άνιση ταινία! Καλές, πολύ καλές προθέσεις, που, όμως, δεν μπόρεσαν, σε όλο το μάκρος της ταινίας, να μετουσιωθούν σε κινηματογραφικές εικόνες. Εικόνες που θα «μιλούσαν» αυτές, όπως πρέπει να γίνεται στον κινηματογράφο, και θα απάλλασσαν την ταινία από τη λεκτική φλυαρία της!

Παίζουν: Χάνα Σαγκλάμ, Εμίν Τοπράκ, Φατμά Τσεϊλάν, Εμίλ Τσεϊλάν, Τσιχάτ Μπουτούμ.

Ο «Iron man», του Τζον Φαβρό, θα σας ξεκουφάνει με τα σιδερικά του! Το κακό, όμως, δεν είναι ο ασυγχώρητος θόρυβός του, αλλά η χυδαία χρησιμοποίηση του Αφγανιστάν, αυτής της τόσο βασανισμένης χώρας, σαν φόντο στην άθλια προπαγάνδα του. Εμετική αμερικάνικη ταινία που παρουσιάζεται, δήθεν, αθώα σαν κόμικς, λες και τα κόμικς δεν μπορεί να είναι άθλια και φασιστικά!

«Επιτέλους xήρα», της Ιζαμπέλ Μεργκό. Η Αν-Μαρί ζει με τον πλούσιο άντρα της (πλαστικός χειρουργός) σε ένα πολύ πλούσιο σπίτι. Η Αν-Μαρί, όμως, δε νιώθει, πια, ερωτική έλξη για τον άντρα της και καταφεύγει σε εραστή (μεγάλη πρωτοτυπία)! Μια μέρα ο άντρας της σκοτώνεται σε ατύχημα. Τώρα, πια, το πρόβλημα της Αν-Μαρί είναι πως ενώ είναι ελεύθερη να χαρεί τον έρωτά της (και τα πλούτη της) νιώθει «φυλακισμένη», γιατί πρέπει να προσποιείται τη θλιμμένη! Αυτά, σαν προειδοποίηση!

Τα παιδιά αυτά, εργάτες σε «δεύτερες» δουλειές (ναυπηγεία, εργοστάσια, μεταφορές), κάτοικοι φτωχών συνοικιών, παιδιά όλων των χρωμάτων και όλων των εθνοτήτων που ζούσαν στην Αγγλία, αντιδρώντας στην αντιλαϊκή πολιτική της Θάτσερ, σχημάτισαν ομάδες με στρατιωτική πειθαρχία, ομάδες που αμφισβητούσαν το σύστημα! Ορφανά, όμως, από πολιτική καθοδήγηση και έχοντας τεράστια ιδεολογικά κενά, μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, μετεξελίχτηκαν σε ασπίδες και στρατιώτες του συστήματος! Εγιναν ο φόβος και ο τρόμος των μεταναστών! Εγιναν η «Χρυσή Αυγή», της Αγγλίας. Το φυτώριο του φασισμού!

Η ταινία του Σέιν Μίντοουζ προσπαθεί - και επιτυγχάνει αρκετά - να αποκαλύψει τους λόγους και τις αιτίες αυτής της μεταλλαγής! Τα λαϊκά στρώματα, όταν είναι πολιτικά απληροφόρητα, αμόρφωτα και ανώριμα, πέφτουν, μοιραία, στα χέρια των επιτήδειων και μετατρέπονται από δυνατή αγωνιστική δύναμη σε όπλο της αστικής τάξης, σε εκτελεστικά όργανα φασιστικών μεθόδων και ιδεολογιών! Η πολιτικά ανώριμη εργατική τάξη στρέφεται εναντίον του εαυτού της! Δέχεται να υπηρετήσει εθνικιστικές και φασιστικές ιδεολογίες!

Η ταινία έχει μεγάλη αξία και για εμάς, γιατί οι δικοί μας εθνικιστές, οι στρατολόγοι των ανώριμων αγανακτισμένων και απογοητευμένων παιδιών, των παιδιών του απελπισμένου και αποπροσανατολισμένου εκείνου κομματιού της εργατικής τάξης, του πιο αμόρφωτου και πολιτικά καθυστερημένου κομματιού της εργατικής τάξης, έχουν, χρόνια τώρα, βγει σε παγανιά! Πότε για τη Μακεδονία, πότε για την Τουρκία, και πότε για την καθαρότητα της φυλής! Στη χώρα μας σήμερα υπάρχουν όλες οι συνθήκες, που υπήρχαν στην Αγγλία της Θάτσερ, για παρόμοιους στρατούς! Υπάρχουν άφθονοι μετανάστες για να τους μαχαιρώσουμε. Υπάρχει μεγάλη φτώχεια. Υπάρχει μεγάλη πολιτική και κοινωνική απελπισία. Και με αυτήν την έννοια, η ταινία είναι πολύ χρήσιμη και πολύ διδακτική!

Παίζουν: Τόμας Τέργκουζ, Στίβεν Γκρέιαμ, Τζο Χάρετλεϊ.

Η ταινία του Τσίκο Τεχέιρα είναι μια μικρή ψυχολογική και πολιτική πραγματεία για το αδιάφορο (ανώριμο και αμόρφωτο) πολιτικά κομμάτι της εργατικής τάξης. Το κομμάτι εκείνο που, έχοντας υποκύψει στη μικροαστική αντίληψη «ζήτω ο εαυτός μου», παγιδεύεται μέσα στα μικροαστικά αδιέξοδα και συνθλίβεται! Σπαταλάει τη ζωή του με μικροψευτιές, μικροαπάτες, μικροέρωτες και μικροαπιστίες! Μια αθλιότητα!

Υπαρκτό εκατό τοις εκατό το κομμάτι της εργατικής τάξης που δείχνει η ταινία! Υπαρκτή και η ζωή αυτού του κομματιού της κοινωνίας. Μια ζωή που σε οδηγεί στην απελπισία ή στην αυτοκτονία! Με έπιασε άγχος παρακολουθώντας την οικογένεια της Αλίκης να σέρνεται και να εκφυλίζεται! Ο πατέρας ερωμένη, η μάνα εραστή, το ένα αγόρι πληρωμένη ανδρική πουτάνα, το άλλο μικροκλέφτης και το τρίτο τεμπέλης. Και η γιαγιά του σπιτιού να λιώνει παρακολουθώντας τα τεκταινόμενα!

Ο Τεχέιρα με πολύ λίγα «πράγματα» κατάφερε να περιγράψει, νηφάλια και αποτελεσματικά, αυτό το μεγάλο, δυστυχώς, κομμάτι της κοινωνίας μας. Και ενώ δείχνει να το συμπαθεί και να το κατανοεί, με την άμεση ειλικρίνεια και το ρεαλισμό της ταινίας, δε διστάζει να το στιγματίσει και να το παρουσιάσει σαν παράδειγμα προς αποφυγή! Και σωστά πράττει!

Μια τρυφερή, αποκαλυπτική ταινία! Πολύ καλές ερμηνείες. Θα την αγαπήσετε, γιατί θα πονέσετε μαζί της!

Παίζουν: Κάρλα Ρίμπας, Βινίσους Ζιν, Ρικάρντο Βιλάκα, Φελίπε Μασούια, Μπέρτα Ζέμελ κ.ά.

Σήμερα (αύριο) δεν έχουμε αργία, έχουμε απεργία! Αν επιλέξετε καλή ταινία, ταινία που να ανταποκρίνεται στα αιτήματα των καιρών, τότε η παρακολούθηση της προβολής είναι πολιτική πράξη! Αυτό ισχύει για όλες τις μέρες και για όλες τις εποχές. Η επιλογή μιας ταινίας είναι πάντα πολιτική επιλογή, πολιτική πράξη!

Οι έξι από τις οκτώ ταινίες της βδομάδας κρατάνε τα προσχήματα! Κάποιες από αυτές περνάνε με σχετική άνεση και τη βάση. Για παράδειγμα η δανέζικη «Πώς να Ξεφορτωθούμε τους Αλλους», του Αντερς Ρόνοου Κλάρλουντ. Μια αυστηρή πολιτική σάτιρα, η οποία διαλύει το μύθο της δανέζικης δημοκρατίας και ελευθερίας. Στο ίδιο μήκος κύματος και η εγγλέζικη «This Is England», του Σέιν Μίντοουζ. Οι κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές συνθήκες και η έλλειψη ταξικής συνείδησης, μετατρέπουν κινήματα και ανθρώπους σε παθητικές και επικίνδυνες μαριονέτες. Από κοντά και η βραζιλιάνικη «Μυστικά & Ψέματα στο Σπίτι της Αλίκης», του Τσίκο Τεχέιρα. Οταν η εργατική τάξη δεν έχει οράματα γίνεται φτωχό παρακλάδι και κακέκτυπο της μικροαστικής τάξης!

Ενδιαφέρουσα και η δεύτερη βραζιλιάνικη ταινία της βδομάδας. «Σινεμά, Ασπιρίνες και Ψέματα», του Μαρσέλο Γκόμες. Ενα οδοιπορικό στην άνυδρη βραζιλιάνικη ενδοχώρα με φόντο τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο! Ακολουθούν δύο σοβαρές τούρκικες ταινίες. Η σοφιστικέ και καλλιτεχνική «Kasaba», του Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν. Τρεις διαφορετικές τούρκικες γενιές ακούνε τα ίδια πράγματα: πόλεμος, θάνατος, πείνα, δουλειά, καταπίεση! Η δεύτερη τούρκικη ταινία, το «Βαθιά, Κοφτά, Ανθρώπινα», του Φατίν Ακίν, είναι αρκετά καλός κινηματογράφος, αλλά μιμείται τον ...Σκορτσέζε. Μετανάστες πρώτης και δεύτερης γενιάς σχηματίζουν - χωρίς ικανοποιητικό πολιτικό λόγο - πολυεθνικές συμμορίες στη σημερινή Γερμανία.

Μετά τις παραπάνω, τουλάχιστον ανήσυχες, κινηματογραφικές απόπειρες, ξαναπέφτουμε -απότομα και χωρίς σωσίβιο - στη γνωστή ...δόση μας! Ο «Iron Man», του Τζο Φαβρό, χαλάει τον κόσμο με τα παλιοσίδερά του και προσβάλλει - και αυτός - ασύστολα το ταλαίπωρο Αφγανιστάν! Μια ακόμα ταινία χυδαίας αμερικάνικης προπαγάνδας! Η «Επιτέλους Χήρα», της Ιζαμπέλ Μεργκό, σε σύγκριση με τον «Iron Man», φαντάζει αθώα παιδούλα. Μια αστή απατάει τον άντρα της, ο οποίος σκοτώνεται, και αυτή είναι αναγκασμένη να παριστάνει τη θλιμμένη! Τρομερό πρόβλημα!

Θα παρατηρήσατε, ίσως, πως από τις οκτώ ταινίες της βδομάδας μόνον μία είναι καθαρά αμερικάνικη! Η μία από τις δύο χειρότερες! Η κινηματογραφική βδομάδα, λοιπόν, που ανοίγει σήμερα, στέλνει το δικό της μήνυμα: Υπάρχουν και αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια! Στέλνει, επίσης, και ένα αίτημα: Αφήστε όλες τις κινηματογραφίες να ανθίσουν!

1942. Βραζιλία! Γύρω να καίγεται ο τόπος. Η γη να έχει χαρακωθεί από την ξηρασία. Ενας Γερμανός φυγάς από τη ναζιστική Γερμανία (όχι τίποτα ιδεολόγος, απλώς δεν ήθελε να πολεμήσει) πουλάει ασπιρίνες (νέο προϊόν) στη Βραζιλία! Για να πείσει τους ανθρώπους, για το νέο «θαυματουργό φάρμακο», προβάλλει διάφορα διαφημιστικά σποτ (όπως ακριβώς γίνεται και σήμερα). Ο κόσμος χαζεύει τον κινηματογράφο, που βλέπει για πρώτη φορά, και αγοράζει την ασπιρίνη, που επίσης παίρνει για πρώτη φορά.

Αυτός είναι ο σκελετός της ταινίας! Πάνω σ' αυτόν το σκελετό ο Γκόμες μάς παρουσίασε μια σειρά ανθρώπινων και αληθινών χαρακτήρων. Εφτιαξε μια ενδιαφέρουσα ανθρώπινη τοιχογραφία της Βραζιλίας εκείνης της περιόδου. Εκανε ένα ενδιαφέρον και αποκαλυπτικό οδοιπορικό. Μας μίλησε, όπως μιλήσανε οι παλιοί περιηγητές! Με αγάπη και θαυμασμό για τους ανθρώπους και για τα τοπία.

Η ταινία χωρίς να βάζει μεγάλα ζητήματα είναι, τελικά, πολύ ανθρώπινη και πολύ αγαπησιάρα! Σκηνή τη σκηνή, πλάνο το πλάνο, σε παγιδεύει! Και χωρίς να έχεις μεγάλες δικαιολογίες, νιώθεις να την έχεις ερωτευτεί! Να συμπάσχεις με τους ήρωες. Να λυπάσαι που τελείωσε!

Παίζουν: Χοάο Μιγκουέλ, Πέτερ Κέτναθ, Μανταλένα Αξιόλι, Τζιν Aλβις, Ντανιέλα Καμάρα κ.ά.