Πέμπτη 3 Αυγούστου 2006
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΑΝ ΦΟΝΤΕΝ
Ανάμεσα στα χέρια του

Η Ιζαμπέλ Καρέ
Η Ιζαμπέλ Καρέ
Κατ' αρχάς θα πρέπει να ομολογήσω, πως η ταινία της Αν Φοντέν, δε με άφησε αδιάφορο, παρότι το θέμα της πολύ απέχει από τα ενδιαφέροντά μου και τις ανάγκες μου! Πρόκειται, για μια «φτιαχτή» ιστορία. Μια 30χρονη γυναίκα, που εργάζεται σε μια ασφαλιστική εταιρία, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα με τον άντρα της, με ένα θαυμάσιο κοριτσάκι, τελείως επιπόλαια και κουτά, χωρίς δραματουργική δικαιολογία, γνωρίζεται με έναν «παράξενο» άντρα.

Στην πόλη της, τη Λιλ της Γαλλίας, κυκλοφορεί ένας δολοφόνος γυναικών με ένα νυστέρι στο χέρι. Ο «παράξενος» άντρας, πελάτης της νεαρής γυναίκας, για την ακρίβεια, κρατάει και εκείνος νυστέρι: είναι κτηνίατρος (χειρουργός)!

Το μυστήριο, λοιπόν, έτοιμο. Είναι αυτός ο δολοφόνος; Δεν πρόκειται να σας πω το τέλος, γιατί τότε δε θα έχει αξία. Αν και το ενδιαφέρον της ταινίας δε βρίσκεται στο σασπένς, όσο στην κατασκευή. Που είναι προσεγμένη και με καλή κινηματογραφική ματιά. Αλλά και στις σχέσεις των ηρώων της. Ολοι μοιάζουν ικανοποιημένοι με αυτό που είναι και με τα πράγματα γύρω τους, αλλά δεν είναι! Ιδιαίτερα οι γυναίκες. Με αποτέλεσμα να εντυπωσιάζονται απ' ό,τι είναι ή μοιάζει να είναι ...διαφορετικό. Οπως ο κτηνίατρος, για παράδειγμα!

Μικρή ιστορία που, όμως, ευτύχισε στις ερμηνείες και κυρίως στη σκηνοθεσία. Που ενώ δε συμβαίνει τίποτα ή τέλος πάντων τίποτα σοβαρό στην οθόνη η σκηνοθέτης με τη δεξιοτεχνία της, με τους ήρεμους τόνους της, μας παρασύρει να πιστέψουμε πως μάλλον όλο και κάτι γίνεται. Στην ουσία, βέβαια, δε γίνεται τίποτα. Παρακολουθούμε μια ταινία, που δε βάζει κανένα ζήτημα, δε λύνει κανένα πρόβλημα!

Η υπόθεση του «Ανάμεσα Στα Χέρια Του», μου θυμίζει την περίπτωση του «δικού» μας «δράκου», ας πούμε, που, μόλις συνελήφθη, δεκάδες, εκατοντάδες γυναίκες έτρεξαν να του γράψουν. Μερικές απ' αυτές τον γύρεψαν και σε γάμο, Θυμάστε; Αυτό το κοινωνικό σύμπτωμα, βέβαια, μπορεί να απασχολήσει τον κινηματογράφο. Να τον απασχολήσει σοβαρά, κοινωνιολογικά, ψυχολογικά, ακόμα και ερωτικά. Επιστημονικά, όμως! Το «Ανάμεσα στα Χέρια του», δεν μπήκε καν στον κόπο να κοιτάξει, έστω, προς αυτή την κατεύθυνση. Η σκηνοθέτης με την ταινία της μάλλον έγραψε και αυτή ένα γράμμα στο «δράκο» της γειτονιάς της.


Παίζουν: Μπενουά Πελβόρντ, Ιζαμπέλ Καρέ.

10 Λεπτά Αργότερα - Η Τρομπέτα

Βιμ Βέντερς, Κάι Καουρισμάκι, Βίκτορ Ενρίκε, Σπάικ Λι, Βέρνερ Χέρτζογκ, Τζιμ Τζάρμους, Τσεν Καϊγκέ

Και μόνο τα ονόματα των σκηνοθετών είναι μια εγγύηση! Παρότι στις «σπονδυλωτές» ταινίες υπάρχει πάντα ο κίνδυνος του αποσπασματικού. Πολλές φορές ο θεατής μένει ανικανοποίητος, καθώς ο χρόνος μιας ταινίας δε φτάνει να χωρέσουν τόσες αγωνίες! Επτά, όσοι και οι σκηνοθέτες της, στην προκειμένη περίπτωση!

Τα «10 Λεπτά Αργότερα - Η Τρομπέτα» εύκολα απέφυγαν αυτό τον κίνδυνο. Με εξαίρεση, ίσως, το κομμάτι του Σπάικ Λι, που αναφέρεται στη νύχτα των τελευταίων εκλογών στην Αμερική και που, παρότι είναι το πιο πολιτικοποιημένο, είναι αρκετά εκτός ...«ρεύματος», τα άλλα έξι κομμάτια έχουν τρομερή ομοιογένεια μεταξύ τους. Το ένα είναι καλύτερο, τρυφερότερο, ομορφότερο, αισθητικότερο από το άλλο. Πρόκειται για έξι, άντε και του Σπάικ Λι επτά, μικρά κινηματογραφικά ποιήματα!

Συνδετικός κρίκος αυτών των επτά διαφορετικών ιστοριών η μουσική, η τρομπέτα για την ακρίβεια! Αυτή από μόνη της σου δημιουργεί μια τρομερή ευφορία! Σου υπογραμμίζει συναισθήματα, σου προαναγγέλλει γεγονότα, σου ολοκληρώνει ανολοκλήρωτες ματιές και ανάσες. Είναι η μισή ταινία!..

Η άλλη μισή είναι οι μικρές ιστορίες, που σκηνοθετήθηκαν, με τη σειρά που αναφέρουμε πιο πάνω τους σκηνοθέτες. α) Ενας άτολμος άνθρωπος θέλει να φύγει για τη Σιβηρία, να δουλέψει σκληρά, για να κερδίσει χρήματα. Δεν μπορεί, όμως, να φύγει, χωρίς να πάρει κάτι μαζί του, κάτι από τον τόπο του, που με σπαραγμό αφήνει πίσω του. Παίρνει, λοιπόν, μια γυναίκα! β) Ενα παιδί ζωγραφίζει στο χέρι του ένα ρολόι και το φέρνει στο αυτί του να ακούσει το χτύπο του κόσμου! Ενα μωρό γεννιέται! Την άλλη μέρα κινδυνεύει να πεθάνει από αιμορραγία. Οι συγγενείς του είναι στα χωράφια. Ολα θα κυλήσουν καλά. Και το νανούρισμα που ακούγεται, είναι μοναδικό! γ) Η τελευταία «κρυφή φυλή» ήρθε στο φως το 1981. Οσοι σώθηκαν από τις αρρώστιες, ντρέπονταν για το «φτωχό» παρελθόν τους. Ενιωθαν καλύτερα να παριστάνουν τους Πορτογάλους ή τους Βραζιλιάνους! δ) Μια ηθοποιός στη διακοπή ενός γυρίσματος έρχεται στο «βαν» που τη φιλοξενεί και περνάει δέκα λεπτά από τη ζωή της. ε) Ενας άντρας οδηγεί σε μια ερημιά ένα αυτοκίνητο ψάχνοντας για φαρμακείο, καθώς είναι πολύ άρρωστος. Η ζωή του κρέμεται από μια κλωστή. Ο χρόνος γι' αυτόν είναι τόσο σχετικός. στ) Διάφοροι άνθρωποι μιλάνε για τη νύχτα των τελευταίων εκλογών. Τη νύχτα που έφερε, δυστυχώς, νικητή τον Μπους. η) Το Πεκίνο αλλάζει. Ενας Κινέζος, όμως, δε θέλει να πιστέψει ότι το «μοντέρνο» θα του κλέψει το παρελθόν! Τη ζωή του!


Καλύτερα, ίσως, θα ήταν να μη σας διηγηθώ τις ιστορίες. Γιατί τις «στέγνωσα» απ' όλα αυτά που θα δείτε και θα ακούσετε! Η ιστορία του μωρού, για παράδειγμα, ένα ποταμός λυρισμού, πώς να ειπωθεί με λόγια; Αυτή του Πεκίνου, επίσης, που βγάζει ένα σπαραγμό χωρίς να ακούγεται άχνα! Η πρώτη ιστορία, πάλι, αυτή του άτολμου ταξιδιώτη για τη Σιβηρία! Τι πόνος και τι ομορφιά και αυτή! Πρόκειται για κινηματογραφικά κομψοτεχνήματα. Οι επτά γνωστοί και καλοί σκηνοθέτες σολάρουν! Πώς γίνεται στα μπαλέτα, που ο χορογράφος σχεδιάζει κάποια στιγμή του έργου και βγάζει τους πρώτους χορευτές έναν-έναν, για να δείξουν τις ικανότητές τους και την αξία τους. Να τους τιμήσει! Ετσι και ετούτοι. Χόρεψε ο καθένας το δικό του σόλο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση όλοι οι «χορευτές», στο σολάρισμά τους, δεν ξέχασαν το σύνολο. Ο καθένας έλαβε υπόψη του τον προηγούμενο και τον επόμενο. Ετσι η «επίδειξη» έγινε μέρος του έργου.

Παίζουν: Κάτι Ούτινεν, Μάρκου Πελτόλα, Αννα Σοφία Λιάπο, Πελάγιο Σουαρέζ, Τσαρλς Εστεν, Αμπερ Τάμπλιν, Χλόη Σεβενί κ.ά.

ΧΑΝΣ ΧΟΡΝ
Χαμένοι στον ωκεανό

Ευτυχώς, δε διαθέτουμε κότερο! Εδώ μπαίνει θέμα αν θα κάνουμε διακοπές σε κάμπινγκ, όχι και με πλεούμενο! Τέλος πάντων. Μια ομάδα φίλων, γυναίκες, άντρες, ανάμεσά τους και ένα μωρό, με ένα πανέμορφο ιστιοφόρο οργώνουν τις βαθιές, δυστυχώς γι' αυτούς, θάλασσες. Κάποια μέρα έχουν τη φαεινή ιδέα να σταματήσουν στη μέση του πουθενά, για να κολυμπήσουν. Βουτάνε οι πρώτοι, βουτάνε οι δεύτεροι, στο κότερο μένει η μάνα του μωρού και ο ιδιοκτήτης του κότερου. Εκείνη φοβάται τη θάλασσα, είναι συνέχεια ζωσμένη με το σωσίβιο. Εκείνος θέλει να την πειράξει. Τη σηκώνει στα χέρια του και πέφτουν και οι δυο στη θάλασσα!

Τι απρονοησία! Κανένας δεν είχε προβλέψει να ρίξει τη σκάλα! Το κότερο είναι ψηλό και γλιστράει. Στην αρχή γελάνε. Στη συνέχεια, βέβαια, τα πράγματα σοβαρεύουν. Η άνοδος στο ιστιοφόρο φαντάζει αδύνατη. Και επάνω το μωρό κλαίει!

Αυτά τα πράγματα, φυσικά, συμβαίνουν μία στα χίλια εκατομμύρια! Ας πούμε, όμως, ότι συνέβη και εδώ! Το μόνο κέρδος που έχει ο θεατής είναι να διαπιστώσει την ικανότητα του σκηνοθέτη να διηγηθεί μια ιστορία λίγων τετραγωνικών. Και μάλιστα υγρών τετραγωνικών. Οπου πολύ λίγα πράγματα μπορούν να κάνουν οι ήρωες.

Φτάνει αυτό; Φτάνει δε φτάνει αυτό είναι, δεν έχει άλλο! Από το σενάριο, και στη συνέχεια και από το σκηνοθέτη, δεν έγινε καμία άλλη προσπάθεια, μικρή έστω, να ειπωθεί κάτι άλλο. Να δούμε, ας πούμε, τη διαφορετικότητα των ηρώων και πώς αντιδρά ο Α ή ο Β μπροστά στον κίνδυνο, μπροστά στο βέβαιο θάνατο.

Τι να τα λέμε! Λείπει ο προσανατολισμός. Οι ταινίες που γίνονται με γνώμονα το εισιτήριο είναι καταδικασμένες να μείνουν μικρά θρίλερ. Το μόνο που τις διαφοροποιεί μεταξύ τους είναι η αγωνία των δημιουργών να «πρωτοτυπήσουν». Στη μέση της θάλασσας, λοιπόν, και πουθενά στεριά! Αντε να σωθείς κολυμπώντας. Και το μωρό να σπαράζει στο κλάμα!

Παίζουν: Σούζαν Μέι Πρατ, Ρίτσαρντ Σπέι Τζ., Νίκλαους Λανγκ, Αλι Χίλις, Κάμερον Ρίτσαρσον, Ερικ Ντέιν.

αντιΚουβανική ΑΘΛΙΟΤΗΤΑ!

Ο κινηματογράφος ποτέ δεν ήταν αθώος! Από το σημείο αυτό μέχρι τη χυδαία προπαγάνδα, βέβαια, πρέπει να υπάρχει κάποια απόσταση. Αμ, δε! Ο «όμορφος» Αντι Γκαρσία δεν κράτησε κανένα πρόσχημα. Εφτιαξε μια ταινία, «Αβάνα, Χαμένη Πόλη», που μόνο μέσα από τα εργαστήρια της CIA θα μπορούσε να βγει! Μακριά, λοιπόν, για τιμωρία.

Ευτυχώς, εφτά πολύ καλοί σκηνοθέτες, Βέντερς, Καουρισμάκι, Ενρίκε, Λι, Χέρτζοκ, Τζάρμους, Καϊγκέ, έφτιαξαν εφτά μικρά κινηματογραφικά ποιήματα, «10 Λεπτά Αργότερα - Η Τρομπέτα», για να μας αποζημιώσουν για την πλύση εγκεφάλου που υποστήκαμε από τον μισθοφόρο κ. Γκαρσία. Μην τη χάσετε!

Στη συνέχεια έχουμε δυο θρίλερ. Το ερωτικό, «Ανάμεσα στα Χέρια του», της Αν Φοντέν και το ...θαλασσινό, «Χαμένοι στον Ωκεανό», του Χανς Χορν. Καλά μπάνια και μακριά από τη CIA και τα ...κότερα!

ΑΝΤΙ ΓΚΑΡΣΙΑ
Αβάνα, Χαμένη Πόλη

Θέλω να σας γνωρίσω κάποιους κυρίους, και κυρίες, και εσείς βγάλτε τα συμπεράσματά σας! Πρώτα ο σκηνοθέτης, παραγωγός και πρωταγωνιστής, o κ. Αντι Γκαρσία. Γεννήθηκε στην Αβάνα το 1956. Πέντε χρόνια αργότερα, και δυο μόλις μετά την Επανάσταση, αμέσως μετά την αμερικάνικη εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων, η εξαιρετικά ευκατάστατη οικογένειά του «μετακόμισε» στην Αμερική! Στη συνέχεια, σπούδασε σε ακριβό κολέγιο της Φλόριντα και έγινε ένας πολύ γνωστός, και σε αρκετές ταινίες του, καλός ηθοποιός. Η ταινία, «Αβάνα, Χαμένη Πόλη», είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του με υπόθεση (fiction), σαν σκηνοθέτης.

Δεύτερος είναι ο συγγραφέας και σεναριογράφος, κ. Τζ. Καμπρέρα Ινφάντε! Αυτός γεννήθηκε το 1929 στη Τζιβάρα της Κούβας. Τελείωσε τη σχολή δημοσιογραφίας της Αβάνας και το 1952 συνελήφθη και κρατήθηκε για ένα δημοσίευμά του στην αγγλική γλώσσα (διήγημα) από τον Μπατίστα. Αναγκάστηκε να γράφει με ψευδώνυμο. Υπήρξε δημιουργός της ταινιοθήκης της Κούβας και, μετά την Επανάσταση, μορφωτικός ακόλουθος στο Βέλγιο. Το 1966, επτά μόλις χρόνια μετά την Επανάσταση, «μετακόμισε» στο Λονδίνο και έγινε ένας από τους μαχητικότερους εχθρούς της σοσιαλιστικής Κούβας και του Κάστρο προσωπικά, μέχρι το θάνατό του (2005).

Τρίτη γνωριμία η κ. Λορένα Φελτζόο. Γεννήθηκε και σπούδασε χορό στην Αβάνα. Από οικογένεια χορευτών (μάνα, αδελφές), έγινε πρώτη μπαλαρίνα στο Εθνικό Μπαλέτο της Κούβας. Το 1985 βραβεύτηκε με πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ χορού στη Βάρνα της Βουλγαρίας. Στη συνέχεια, λίγο καθυστερημένα, κάπως, αυτή, ακολούθησε το δρόμο των δύο προηγούμενων, «μετακομίζοντας» - και αυτή - στη ...Δύση. Την ακολούθησε και η αδερφή της, χορεύτρια επίσης.


Τέλος, ο γνωστός ηθοποιός κ. Τόμας Μίλιαν. Αυτός γεννήθηκε βέβαια στην Κούβα, όμως, έφυγε πολύ πριν την Επανάσταση (1950). Εκανε καριέρα στον κινηματογράφο, στην Ευρώπη κυρίως. Τα τελευταία χρόνια επέστρεψε στην Αμερική, όπου συνδέθηκε, «διακριτικά» είναι αλήθεια, με τους άλλους Κουβανούς αντικαθεστωτικούς!

Στους παραπάνω να προσθέσουμε τον Ισραηλινό διευθυντή φωτογραφίας κ. Εμμανουέλ Καντός, ο οποίος ήρθε σε επαφή με τον κινηματογράφο κατά τη διάρκεια της θητείας του στον ισραηλινό στρατό. Από κοντά, βέβαια και άλλα πρόσωπα, ηθοποιοί, μουσικοί, χορογράφοι, σκηνογράφοι, κλπ. Ολος αυτός ο «καλός» κόσμος ένωσε τις δυνάμεις του με τη CIA ή τέλος πάντων με όλους αυτούς που αγωνίζονται με νύχια και με δόντια να κάνουν την Κούβα το επόμενο αστέρι της αμερικάνικης σημαίας, γυρίζοντας μια εμετική αντικουβανική και αντικομμουνιστική ταινία. Την «Αβάνα, Χαμένη Πόλη».

Ετούτοι οι «δημιουργοί», βρισκόμενοι, μάλλον, σε διατεταγμένη υπηρεσία, άφησαν στην άκρη τα προσχήματα, κάθε καλλιτεχνική συνέπεια, και γύρισαν ένα αλλοπρόσαλλο προπαγανδιστικό φιλμ! Ιδιαίτερα μετά τη μέση, όταν η «υπόθεση», πια, έφτασε στην Επανάσταση, οι άνθρωποι ξεσαλώσανε! Πρώτη φορά στη ζωή μου είδα τέτοιο άθλιο κατασκεύασμα. Ατομα, όπως ο Φιντέλ, ο Τσε, άνθρωποι δηλαδή, που ακόμα και οι εχθροί τους μιλάνε με σεβασμό γι' αυτούς, ετούτοι τους έκαναν απλοϊκές καρικατούρες. Σχήματα εύκολα για ανάγνωση από θεατές με i.q. κότας. Να βλέπεις έναν Φιντέλ Κάστρο ωσάν κακοφτιαγμένο σκίτσο του Μποστ. Εναν Τσε Γκεβάρα με ένα ποτήρι ουίσκι στο χέρι ωσάν κοσμικός λιμοκοντόρος. Και τους συντρόφους τους, όλους αυτούς τους ηρωικούς αγωνιστές, σαν ένα ανοργάνωτο και θλιβερό ασκέρι. Ενα ασκέρι, που μόλις πήρε την εξουσία, την έπεσε στη μάσα και στην κονόμα! Ακόμα και τα γένια τους ήταν ψεύτικα. Και ήταν και φαίνονταν ψεύτικα! Στην προσπάθειά τους να τους εκθέσουν, ακόμα και εμφανισιακά, εκτέθηκαν οι ίδιοι! Εκτέθηκαν και στο επίπεδο της παραγωγής. Δε γυρίζει τέτοια πράγματα, πια, η Αμερική. Μόνον φτηνές κινηματογραφίες, γυρίζουν τέτοιες προπαγανδιστικές ασχήμιες...


Θα μπορούσε κανείς να βάλει τα γέλια και να βγει από την αίθουσα, φωνάζοντας «σας καταλάβαμε»! Ομως, τα πράγματα είναι σοβαρότερα. Κατ' αρχάς, το πρώτο μέρος, μέχρι να φτάσει στο ζουμί δηλαδή, η ταινία «είναι» φιλοκουβανική και ως ένα σημείο και με την Επανάσταση! Βοηθούντων της κουβανέζικης μουσικής και των προεπαναστατικών και επαναστατικών ασπρόμαυρων επικαίρων καταφέρνει να δημιουργήσει άλλοθι γι' αυτά που θα πράξει στη συνέχεια. Υστερα παίζουν πολύ γνωστοί ηθοποιοί (Χόφμαν, Μπιλ Μάρεϊ και ο ίδιος ο σκηνοθέτης). Μια πολύ όμορφη πρωταγωνίστρια, η Ισπανίδα Ινές Σάστρε. Και ακόμα το «story» είναι «ειδικά» προσεγμένο. Εχει συναίσθημα, μελό, έρωτα! Μια συνταγή, δηλαδή, που αφοπλίζει και αποβλακώνει τους ευκολόπιστους. Αυτούς που στοχεύει η ταινία.

Δεν μπορείς, λοιπόν, να αποστρέψεις τα μάτια σου, πρέπει να την πολεμήσεις! Οχι με κριτήρια καλλιτεχνικά, εκεί δεν αντέχει, αλλά με κριτήρια πολιτικά. Δεν έχουμε να κάνουμε με ένα καλλιτεχνικό έργο, αλλά με έναν πολιτικό λίβελο, ο οποίος εντάσσεται στη γνωστή αντικουβανική εκστρατεία! Και μόνο το τέλος της ταινίας, όπου διάφοροι «Κουβανοί», αντάμα με αμφιβόλου ποιότητας Αμερικανούς πίνουν και φωνάζουν «ελευθερία στην Κούβα», φτάνει για να αντιληφθεί ο καθένας τους σκοπούς αυτών των ανθρώπων.


Η τιμωρία των εισαγωγέων της ταινίας στη χώρα μας είναι να τη δουν μόνοι τους! Κάποτε, επιτέλους, και ο θεατής πρέπει να αναλαμβάνει τις ευθύνες του. Στο κάτω - κάτω και αυτόν, για να μην πω κυρίως αυτόν, προσβάλλουν! Και μη μου πει κανείς φιλελεύθερος, «όλα πρέπει να τα βλέπουμε», γιατί θα του απαντήσω, «ναι, όλα, εκτός από αυτά που μας προσβάλλουν». Και η ταινία προσβάλλει τη νοημοσύνη μας! Και την αισθητική μας! Και, πρωτίστως, προσβάλλει έναν ολόκληρο λαό, που αγωνίστηκε και αγωνίζεται για εθνική ανεξαρτησία! Επομένως: Δεν πρόκειται για αντίθετη άποψη. Για κριτική. Για καταγγελία, έστω! Πρόκειται για αθλιότητα!

Να προσθέσουμε στην πολιτική απάτη και την κινηματογραφική απάτη. Η Κούβα, που φαίνεται στην ταινία, είναι ο Αγιος Δομίνικος! Ο απληροφόρητος θεατής βλέποντας στην οθόνη την Αβάνα, διαβάζοντας και τα κουβανέζικα ονόματα στους τίτλους, ακούγοντας και τη γλώσσα, σχηματίζει την εντύπωση πως η ταινία έγινε τουλάχιστον με την ανοχή της κουβανέζικης κυβέρνησης. Και παθαίνει σύγχυση και οδηγείται στην υστερία!

Παίζουν: Αντι Γκαρσία, Ντάστιν Χόφμαν, Μπιλ Μάρεϊ, Ινές Σάστρε.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ