Α. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το παρακάτω κείμενο:

In ea civitate, quam leges continent, boni viri libenter leges servant. Lex enim est fundamentum libertatis, fons aequitatis. Mens et animus et consilium et sententia civitatis posita est in legibus. Ut corpora nostra sine mente, sic civitas sine lege non stat.

............

Prope Tiberim fluvium Hercules boves refecisse fertur et ipse de via fessus ibi dormivisse. Tum Cacus pastor, fretus viribus, boves quosdam in speluncam caudis traxit aversos. Ubi Hercules, e somno excitatus, gregem aspexit et partem abesse sensit, pergit ad proximam speluncam; sed postquam bourn vestigia foras versa vidit, confusus gregem ex loco infesto amovere coepit.

Μονάδες 40

Β. Παρατηρήσεις

1α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω συνεκφορές:

ea civitate: τη γενική του ενικού αριθμού

boni viri: την κλητική του ενικού αριθμού

corpora nostra: τη γενική του πληθυντικού αριθμού

proximam speluncam: την αφαιρετική του πληθυντικού αριθμού

loco infesto: την αιτιατική του ενικού αριθμού.

Μονάδες 10

β. ipse: Να κλιθεί η αντωνυμία στο θηλυκό γένος του ενικού αριθμού.

Μονάδες 2,5

2α. traxit: Να γράψετε τους αρχικούς χρόνους του ρήματος στην ίδια φωνή.

Μονάδες 2

est: Να κλίνετε την οριστική του παρακειμένου στον ενικό αριθμό.

Μονάδες 3

β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ρήματα:

continent: το γ' πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα στην ίδια φωνή

fertur: το β' πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην ενεργητική φωνή

aspexit: το γ' ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην παθητική φωνή

sensit: το απαρέμφατο του ενεστώτα στην ίδια φωνή

vidit: το α' πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού στην παθητική φωνή.

Μονάδες 7,5

3α. Cacus pastor boves quosdam in speluncam traxit: Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.

Μονάδες 7,5

β.Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τις λέξεις της Στήλης Α και δίπλα στην καθεμιά το συντακτικό χαρακτηρισμό που της αντιστοιχεί από τη Στήλη Β με βάση το κείμενο. Δύο στοιχεία της Στήλης Β περισσεύουν.

Στήλη Α

fundamentum

libertatis

gregem

ibi

proximam

Στήλη Β

επιθετικός προσδιορισμός

γενική κτητική

επιρρηματικός προσδιορισμός

υποκείμενο

γενική αντικειμενική

αντικείμενο

κατηγορούμενο

Μονάδες 5

4α. Prope Tiberim Hercules boves refecisse fertur: Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους όρους της πρότασης.

Μονάδες 7,5

β. abesse, amovere: Να γράψετε το υποκείμενο καθενός από τα δυο αυτά απαρέμφατα του κειμένου και να δικαιολογήσετε την πτώση του.

Μονάδες 5

5α. Ποια νέα ποιητικά είδη επινόησε και καλλιέργησε ο Οβίδιος;

Μονάδες 4

β. Τι γνωρίζετε για τις «Μεταμορφώσεις» του Οβιδίου;

Μονάδες 6.

Στο φόντο αντιδράσεων για το θέμα των Μαθηματικών κατεύθυνσης στο οποίο εξετάστηκαν την περασμένη Πέμπτη οι τελειόφοιτοι της Γ' Λυκείου, συνεχίζονται σήμερα οι εξετάσεις. Ο λόγος για το τρίτο ερώτημα του 4ου θέματος, για το οποίο από βαθμολογητές σημειώνεται ότι έχει λάθος διατύπωση με αποτέλεσμα οι μαθητές να μην μπορέσουν να ανταποκριθούν. Το υπουργείο Παιδείας επέμενε ότι η βαθμολόγηση των γραπτών συνεχίζεται κανονικά ενώ σε ανακοίνωση που εκδόθηκε χτες από ορισμένα μέλη του ΔΣ της ΟΛΜΕ, γίνεται λόγος για «στάση συγκάλυψης από πλευράς του υπουργείου Παιδείας απέναντι στο πρόβλημα». Παράλληλα η ανακοίνωση ζητά «να σταματήσει η βαθμολόγηση σε όλα τα κέντρα μέχρι να διευκρινιστεί απολύτως ο τρόπος βαθμολόγησης» και σημειώνει ότι πρόκειται «για λανθασμένη διατύπωση» και «το θέμα πάσχει επιστημονικά». Την ανακοίνωση του ΔΣ της ΟΛΜΕ, δηλώνουν ωστόσο ότι δε γνώριζαν πολλά μέλη του, αφού όπως επίσης δηλώνουν ουδέποτε συγκλήθηκε.

Ταυτόχρονα από εκπαιδευτικούς υπήρξαν καταγγελίες ότι στα Λατινικά Β' Λυκείου που εξετάστηκαν το περασμένο Σάββατο, αρχικά έφτασαν στα σχολεία τα περσινά θέματα για να αλλαχτούν στη συνέχεια μετά τη διαπίστωση του λάθους.

Σημειώνουμε ότι και σε προηγούμενες εξετάσεις και πριν με τη Φυσική έχουν σημειωθεί παρόμοια προβλήματα, ως το άμεσο αποτέλεσμα της πλημμυρίδας εξετάσεων που δημιούργησε η εκπαιδευτική πολιτική της κυβέρνησης και που από τη φύση τους δεν μπορούν να απαλλαγούν από τέτοιες καταστάσεις.

Μέσα σε αυτό το κλίμα οι εξετάσεις συνεχίζονται σήμερα για τη Γ' Λυκείου σε μαθήματα κατεύθυνσης. Οι μαθητές θεωρητικής κατεύθυνσης εξετάζονται στην Ιστορία, θετικής στη Βιολογία, οι μαθητές του κύκλου τεχνολογίας και παραγωγής της τεχνολογικής κατεύθυνσης εξετάζονται στη Χημεία - Βιοχημεία ενώ οι μαθητές του κύκλου πληροφορικής και υπηρεσιών στο μάθημα Ανάπτυξη Εφαρμογών σε προγραμματιστικό περιβάλλον. Οι μαθητές της Β' Λυκείου εξετάζονται στη Φυσική γενικής παιδείας.

Ακολουθούν τα θέματα στα οποία εξετάστηκαν το Σάββατο 31 Μάη οι μαθητές των Β' και Γ' Λυκείου.

Στις ερωτήσεις 1 - 4 να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

1. Λέγοντας «το φως έχει διπλή φύση» εννοούμε ότι:

α. απορροφάται και εκπέμπεται

β. αλληλεπιδρά με θετικά και αρνητικά φορτισμένα σωματίδια

γ. συμπεριφέρεται ως κύμα και ως σωματίδιο

δ. είναι συνδυασμός ηλεκτρικού και μαγνητικού κύματος.

Μονάδες 5

2. Σε μια εξώθερμη πυρηνική αντίδραση:

α. η συνολική μάζα ηρεμίας των προϊόντων είναι ίση με τη συνολική μάζα ηρεμίας των αντιδρώντων

β. η ενέργεια Q της αντίδρασης είναι θετική

γ. η ενέργεια Q της αντίδρασης είναι αρνητική

δ. δεν ισχύει ο νόμος της διατήρησης του συνολικού αριθμού των νουκλεονίων.

Μονάδες 5

3. Ο Rutherford κατά το βομβαρδισμό λεπτού φύλλου χρυσού με σωμάτια α παρατήρησε ότι:

α. κανένα σωμάτιο α δεν εκτρέπεται από την πορεία του

β. όλα τα σωμάτια α εκτρέπονται κατά 180°

γ. λίγα σωμάτια α εκτρέπονται κατά 180°

δ. τα σωμάτια α έχουν αρνητικό φορτίο.

Μονάδες 5

4. Σύμφωνα με την κβαντική θεωρία του Planck, κάθε άτομο εκπέμπει ή απορροφά στοιχειώδη ποσά ενέργειας, που ονομάζονται:

β. ηλεκτρόνια

γ. ποζιτρόνια

δ. νετρόνια

Μονάδες 5

5.Να γράψετε στο τετράδιο σας το γράμμα της πρότασης και δίπλα τη λέξη που τη συμπληρώνει σωστά.

α. Η διαδικασία της συνένωσης δυο ελαφρών πυρήνων για να σχηματίσουν ένα βαρύτερο, λέγεται πυρηνική....

β. Οσο μεγαλύτερη είναι η ενέργεια σύνδεσης ανά νουκλεόνιο τόσο.... είναι ο πυρήνας.

γ. Κατά τη διάσπαση β (βήτα πλην) εκπέμπεται από τον πυρήνα.... και αντινετρίνο.

δ. Τα μήκη κύματος των ακτινών Χ είναι πολύ.... από τα μήκη κύματος των ορατών ακτινοβολιών.

ε. Ατομικός αριθμός είναι ο αριθμός των..... του πυρήνα.

Μονάδες 5

ΘΕΜΑ 2°

1. Ερευνητής χειρίζεται συσκευή παραγωγής ακτινών Χ και επιθυμεί να αυξήσει τη διεισδυτικότητά τους. Πώς θα πρέπει να μεταβάλει την τάση μεταξύ ανόδου - καθόδου της συσκευής;

α. Να την αυξήσει.

β. Να την ελαττώσει.

Μονάδες 2

Να δικαιολογήσετε την απάντηση σας.

Μονάδες 5

2. Δυο παράλληλες ακτίνες μονοχρωματικού φωτός (Α) και (Β) προσπίπτουν σε πρίσμα και εκτρέπονται, όπως φαίνεται στο σχήμα. Ποια ακτίνα φωτός έχει το μεγαλύτερο μήκος κύματος;

α. Η ακτίνα Α.

Μονάδες 2

Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.

Μονάδες 5

{... ΣΧΗΜΑ 1}

3. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας συμπληρωμένες τις παρακάτω πυρηνικές αντιδράσεις:

....(σχημα 1α)....

Μονάδες 4

4. Το παρακάτω σχήμα παριστά την καμπύλη διάσπασης για ένα δείγμα ραδιενεργού στοιχείου. Ο χρόνος υποδιπλασιασμού του στοιχείου αυτού είναι:

α. 7s β. 10,5s γ. 3,5s

Μονάδες 2

Να δικαιολογήσετε την απάντηση σας.

Μονάδες 5

{... ΣΧΗΜΑ 2 }

ΘΕΜΑ 3°

Ακτίνα ορατής μονοχρωματικής ακτινοβολίας συχνότητας 6.10¹⁴Hz, διέρχεται από τον αέρα σε γυάλινη πλάκα. Ο δείκτης διάθλασης του γυαλιού για την παραπάνω ακτινοβολία είναι 1,5.

1. Να υπολογίσετε το μήκος κύματος της ακτινοβολίας λ₀ στο κενό.

Μονάδες 6

2. Να υπολογίσετε την ταχύτητα διάδοσης της ακτινοβολίας μέσα στο γυαλί.

Μονάδες 6

3. Να υπολογίσετε το μήκος κύματος της ακτινοβολίας λ μέσα στο γυαλί.

Μονάδες 6

4. Να βρείτε πόσο διαφέρει η ενέργεια ενός φωτονίου της ακτινοβολίας στο κενό από την ενέργεια του φωτονίου αυτού, όταν η ακτίνα βρίσκεται μέσα στο γυαλί.

Μονάδες 7

Δίνονται: η ταχύτητα του φωτός στο κενό c₀=3.10⁸m/s

ΘΕΜΑ 4°

Κινούμενο ηλεκτρόνιο συγκρούεται με ακίνητο άτομο υδρογόνου, το οποίο βρίσκεται στη θεμελιώδη κατάσταση με ενέργεια Ε₁= -13,6 eV. Η κινητική ενέργεια του ηλεκτρονίου πριν από την κρούση είναι 16,12eV. To άτομο του υδρογόνου απορροφά μέρος της ενέργειας του προσπίπτοντος ηλεκτρονίου, διεγείρεται στη δεύτερη διεγερμένη στάθμη (η=3) και εξακολουθεί να παραμένει ακίνητο μετά την κρούση.

1. Να σχεδιάσετε στο τετράδιο σας σε διάγραμμα ενεργειακών σταθμών όλες τις δυνατές μεταβάσεις από τη διεγερμένη κατάσταση (n=3) στη θεμελιώδη κατάσταση.

Μονάδες 4

2. Να υπολογίσετε το μήκος κύματος του φωτονίου που εκπέμπεται κατά την αποδιέγερση του ατόμου από την κατάσταση n=3 στην κατάσταση n=2.

Μονάδες 6

3. Να υπολογίσετε το ποσοστό (επί τοις εκατό) της κινητικής ενέργειας του προσπίπτοντος ηλεκτρονίου που απορροφήθηκε από το άτομο του υδρογόνου κατά την κρούση.

Μονάδες 7

4. Να υπολογίσετε την κινητική ενέργεια και το μέτρο της στροφορμής του ηλεκτρονίου του ατόμου του υδρογόνου στη διεγερμένη κατάσταση n=3.

Μονάδες 8

Δίνονται: η ταχύτητα του φωτός στο κενό c₀=3.10⁸m/s

η σταθερά του Planck, h=6,6.10^-34J.s

1eV=l,6.10^-19J και π=3,14.

Διήμερη απεργία για χθες και σήμερα είχε κηρύξει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων των πανεπιστημιακών (ΠΟΣΔΕΠ), απαιτώντας να δεσμευτεί η κυβέρνηση για την εφαρμογή των προτάσεών της από την αρχή του 2004, δηλαδή για σταδιακή αύξηση της τάξης του 20%, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας θα είναι πάνω στα επιδόματα. Σ' αυτήν τη «συμφωνία», κατέληξαν οι συμμετέχοντες στην Επιτροπή Διαλόγου για τα οικονομικά των πανεπιστημίων και των πανεπιστημιακών, στην οποία η πλειοψηφία της ΠΟΣΔΕΠ έσυρε τον κλάδο, ξεχνώντας τα αιτήματα για κατάργηση του επιδοματικού χαρακτήρα του μισθού και ενσωμάτωση των επιδομάτων στο βασικό μισθό.

Τα πανεπιστήμια βρίσκονται περίπου μια βδομάδα πριν τη θερινή εξεταστική περίοδο και στις περισσότερες των περιπτώσεων δε γίνονται μαθήματα, οπότε η εικόνα των άδειων αμφιθεάτρων είναι αυτή που παρουσίαζαν χθες οι περισσότερες σχολές. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, αρκετοί ήταν οι σύλλογοι που δεν κατάφεραν να κάνουν γενικές συνελεύσεις και να πάρουν αποφάσεις για την απεργία.

α. Στο σημερινό επίπεδο ανάπτυξης των επιστημονικών κατακτήσεων του ανθρώπου.

β. Στις ανάγκες και στη θέληση της νεολαίας και των εργαζομένων για εξασφάλιση ίσων δυνατοτήτων σε όλες και όλους, ώστε να μπορούν να κατακτήσουν τη γνώση.

γ. Στην απαίτηση για προβολή και αφομοίωση κοινωνικών αξιών και αγωνιστικής στάσης ζωής.

δ. Στην επιδίωξη για μια αρμονική, «συμμετρική» ανάπτυξη της κοινωνικής προσωπικότητας των νέων, που να συνθέτει όλες τις επιμέρους «πτυχές» της: Τη νόηση, το συναίσθημα, τη θέληση, την αισθητική, τις χειρωνακτικές και, γενικότερα, σωματικές δεξιότητες. Μιας προσωπικότητας, που θα τάσσεται με το μέρος της επιστημονικής, αντικειμενικής αλήθειας και της κοινωνικής προόδου.

α. Το περιεχόμενο των μαθημάτων πρέπει να επικεντρώνει στις θεμελιακές δομές των επιστημονικών γνώσεων, να «ανοίγει» το δρόμο προς την κατανόηση των επιστημονικο-τεχνικών εξελίξεων, να διαπαιδαγωγεί, έτσι, τη νεολαία στο πνεύμα της εμπιστοσύνης προς τις δημιουργικές δυνάμεις του ανθρώπου. Να εξετάζει τα κοινωνικά - ιστορικά φαινόμενα με αντικειμενικότητα, προβάλλοντας τη σημασία των κοινωνικών αγώνων. Να διαμορφώνει, με αυτόν τον τρόπο, συνειδήσεις αγωνιστικές, προοδευτικές, φιλειρηνικές, τους αυριανούς φορείς της κοινωνικής προόδου.

Ακόμη:

Να παρουσιάζει τις γνώσεις των επιστημονικών κλάδων με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι κατανοητές και αφομοιώσιμες από τις μαθήτριες και μαθητές, να τις οργανώνει σε στενή διασύνδεση μεταξύ τους, γύρω από τη μελέτη συγκεκριμένων θεμάτων, όσο αυτό είναι δυνατό, ανταποκρινόμενο έτσι στην πολυπλοκότητα της πραγματικότητας και της ικανότητας της ανθρώπινης συνείδησης να την αντανακλά.

Συνοψίζοντας, να λειτουργεί στα πλαίσια μιας ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, χωρίς πρόωρες, γι' αυτό επιφανειακές, εξειδικεύσεις.

β. Οι μέθοδοι διδασκαλίας - επομένως και μάθησης - πρέπει να διακρίνονται από πολυμορφία, εναλλακτικότητα και, πάνω από όλα, από τη δυνατότητά τους στο να προωθούν την ενεργητικότητα, πρωτοβουλία και δημιουργικότητα κάθε μαθήτριας και μαθητή.

Να προσανατολίζουν τη διδασκαλία και μάθηση προς την αρχική εμπειρία των μαθητριών και μαθητών, με στόχο την επεξεργασία της, αλλά και τη διεύρυνσή της σε τομείς και κατευθύνσεις, που είναι αρχικά ξένες προς αυτούς.

Να έχουν ως θεμελιακή αρχή τη μετατροπή των πληροφοριών σε βαθιές, επεξεργασμένες γνώσεις, με την ανάπτυξη της κριτικής διάστασης της σκέψης και της αντίστοιχης ψυχολογικής στάσης απέναντι σε ό,τι παρουσιάζεται.

Τέλος, να προωθούν τη συλλογική επεξεργασία των διδακτικών - μαθησιακών αντικειμένων σε πλαίσια ομαδικής εργασίας, με ταυτόχρονη εξασφάλιση της προσωπικής υπευθυνότητας κάθε μέλους των ομάδων.

γ. Ο εξοπλισμός του Σχολείου πρέπει να είναι επαρκής σε σχέση με τη φύση του περιεχομένου των μαθημάτων, τις απαιτήσεις των μεθόδων διδασκαλίας και μάθησης, το φάσμα όλων των δραστηριοτήτων, που λαμβάνουν χώρα σ' αυτό.

Να περιλαμβάνει ευρύχωρες, ευάερες και ευήλιες αίθουσες διδασκαλίας, εφοδιασμένες με βασικά μέσα, τα οποία χρειάζονται σε κάθε μάθημα, καθώς και μια ξεχωριστή «γωνιά» - χώρο σύντομης ανάπαυσης ή μελέτης, με κατάλληλη επίπλωση και μέσα (βιβλία κλπ.).

Επίσης, απαιτούνται ειδικές αίθουσες, όπως εργαστήριο Φυσικών Επιστημών, Πληροφορικής, Μουσικής, Γυμναστήριο, Βιβλιοθήκη - Αναγνωστήριο, Αίθουσα Σίτισης - Ανάπαυσης, με όλα τα μέσα που αντιστοιχούν στη χρήση τους. Αυτά, σε συνδυασμό με μια ευρύχωρη αυλή, η οποία θα παρέχει δυνατότητες ανάπαυσης, ψυχαγωγίας και άθλησης (πράσινο, «γωνιές» με παγκάκια, όργανα «παιδικής χαράς» και γυμναστικής).

Η υποδομή αυτή θα πρέπει να δίνει τη δυνατότητα πλήρους ανάπτυξης - ολοκλήρωσης του ημερήσιου προγράμματος μέσα στο Σχολείο.

Προτείνουμε, λοιπόν, τη δημιουργία και διεύρυνση της βασικής υποχρεωτικής εκπαίδευσης μέχρι την ηλικία των 18 ετών, που αποτελεί χρονικό ορόσημο ενηλικίωσης. Βασικό Σχολείο, λοιπόν, διάρκειας 12 χρόνων, που θα «στηρίζεται» σε γενικευμένη, υποχρεωτική 2χρονη προσχολική Αγωγή. Κανένας νέος και νέα δε θα πρέπει να μπαίνει στη διαδικασία επιλογής για τα ΑΕΙ ή να «βγαίνει» στην παραγωγή ή στην επαγγελματική εκπαίδευση πριν αποφοιτήσει. Μόνο μετά από την αποφοίτησή του, θα συνεχίζεται η εκπαίδευση σε επαγγελματικές σχολές ή στα Πανεπιστήμια.

Ταυτόχρονα, προτείνουμε το ξεπέρασμα του κατακερματισμού της εκπαίδευσης σε ξεχωριστές βαθμίδες (Πρωτοβάθμια, Δευτεροβάθμια) ή τμήματα (Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο), καθώς και σε ξεχωριστούς τύπους Σχολείων («Ενιαίο Λύκειο» και ΤΕΕ ή όπως αλλιώς ονομαστεί). Στη θέση τους θα πρέπει να λειτουργεί ΕΝΑ, ΕΝΙΑΙΟ Σχολείο, γιατί αυτή η οργανωτική μορφή μπορεί να υπηρετεί καλύτερα τη συνέχεια και συνοχή της γνώσης και διαπαιδαγώγησης, καθώς και την εξασφάλιση της ισοτιμίας στη μόρφωση ΟΛΩΝ των μαθητριών και μαθητών, ενάντια στις ταξικές και λοιπές διαφοροποιήσεις τους.

Το στοιχείο της ΕΝΙΑΙΑΣ μορφής του αποτελεί καίριο χαρακτηριστικό, καθώς η θεσμοθέτηση της 12χρονης εκπαίδευσης προβάλλεται, τελευταία, και από άλλες πολιτικές δυνάμεις, με τη διατήρηση, όμως, της ταξικής δομής και λειτουργίας της.

Σημειώνουμε ακόμη ότι τόσο το ΕΝΙΑΙΟ 12ΧΡΟΝΟ ΒΑΣΙΚΟ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ Σχολείο, όσο και τα Νηπιαγωγεία, οι Τεχνικές - Επαγγελματικές Σχολές και τα Πανεπιστήμια θα πρέπει να είναι εξ ολοκλήρου ΔΗΜΟΣΙΑ, που σημαίνει πως αποκλειστικός ιδιοκτήτης και χρηματοδότης θα πρέπει να είναι το Δημόσιο.

Τέλος, ένα τέτοιο Σχολείο, φορέας το ίδιο της κοινωνικής προόδου, δεν μπορεί να προσφέρει χωρίς την πρωτοπόρα δράση των εκπαιδευτικών του. Απαιτεί δασκάλες και δασκάλους με ζωντάνια, αγάπη προς το παιδί, πάθος προς τη γνώση, στρατευμένους στους κοινωνικούς αγώνες. Εκπαιδευτικούς, που θα επιμορφώνονται τακτικά, σε Πανεπιστημιακές Παιδαγωγικές Σχολές, με απαλλαγή από τα διδακτικά καθήκοντα. Εκπαιδευτικούς, που θα πρέπει να βρίσκονται στην πρωτοπορία της κοινωνίας, θέση, που θα πρέπει να επιβεβαιώνει η πολιτεία με τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων.