Κυριακή 3 Φλεβάρη 2008
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
Για τον δεξιό οπορτουνισμό

Δωδέκατο μέρος

Οι οπορτουνιστές ενώ καταριούνται λαϊκές εποποιίες, φροντίζουν από τη μια να εξυμνούν (και σωστά) τον ηρωισμό και τη θυσία χιλιάδων αγωνιστών του Δεκέμβρη και του ΔΣΕ και από την άλλη να διαχωρίζουν τους απλούς αγωνιστές από τη «δογματική ηγεσία»... Η δημαγωγία σε όλο το μεγαλείο της. Γιατί είναι τελείως διαφορετικό πράγμα να επισημαίνεις τις αληθινές ευθύνες της ηγεσίας και τελείως διαφορετικό να τη μετατρέπεις σε αποδιοπομπαίο τράγο.

Στο πλαίσιο του ίδιου διαχωρισμού εξαπολύεται οχετός ύβρεων ενάντια στον Νίκο Ζαχαριάδη. Απουσιάζει και από εδώ η νηφάλια προσπάθεια αντικειμενικής εκτίμησης των συνθηκών, μέσα στις οποίες πρέπει να κριθεί και ο τότε Γενικός Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ. Κυριαρχεί η εμπάθεια, το μίσος. Και μόνο γι' αυτόν το λόγο θα έπρεπε, δικαιωματικά πλέον, να καταταγούν στους ιδεαλιστές «ερευνητές» και στους κυριαρχούμενους από σκοπιμότητα.

Ας δούμε στο σημείο αυτό πώς αντιλαμβάνονται τη σχέση λαϊκών μαζών και προσωπικότητας. Η σκοπιά που αντικρίζουν το όλο θέμα είναι επίσης ιδεαλιστική, θέλοντας ή όχι, αποδίδουν στον ηγέτη υπερφυσικές ικανότητες, σε αντίθεση με τις μάζες, που... άγονται και φέρονται από αυτόν!.. Και, μάλιστα, ποιες μάζες; Εκείνες που αποτελούσαν την πρωτοπορία του κινήματος: Τα μέλη και τα στελέχη του ΚΚΕ και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος.

Καταρχήν δε «σκύβουν» στη βαθιά ανάλυση των συγκεκριμένων συνθηκών της εποχής. Γράφει ο Λ. Κύρκος: «Η προσωπολατρία ήταν μια ψυχρά υπολογισμένη επιλογή που είχε πολλές παραμέτρους. Οσο πιο καθυστερημένο ήταν το επίπεδο της πολιτικής κουλτούρας των μαζών τόσο πιο χρήσιμη ήταν η καλλιέργεια της θρησκευτικής σχεδόν πίστης στο πρόσωπο του αρχηγού - για να εξασφαλίζεται η κινητοποίησή τους στους κομματικούς στόχους»1.Και συνεχίζει: «Τα αστικά κόμματα ήταν - και είναι - βασικά προσωποπαγή κόμματα. Αλλά πουθενά η προσωπολατρία, ως οργανωμένη κατεύθυνση, δεν πήρε την έκταση και τον πολιτικό χαρακτήρα που πήρε στο κομμουνιστικό κίνημα και στα ΚΚ»!2

Το γεγονός ότι εκατομμύρια λαϊκές δυνάμεις σε όλο τον κόσμο -και στη χώρα μας - συνειδητοποιήθηκαν και έκαναν επιλογή ζωής τη συμμετοχή τους στην πάλη για την οικοδόμηση μιας νέας κοινωνίας, της σοσιαλιστικής, οι αφ' υψηλού κριτές των πάντων το παραμερίζουν σκόπιμα, θέλουν ν' αποκρύψουν τους συντελεστές αυτής της ποιοτικής αλλαγής στη συνείδηση των λαϊκών μαζών, που είναι: Η πείρα τους από την καταπίεση και εκμετάλλευση. Η αγωνιστική ανάταση των «ψυχών» μέσα από τη συλλογική πάλη. Η γνώση (έστω στοιχειώδης ή και ταξικά ενστικτώδης σε αρκετές περιπτώσεις) για τις ρίζες της κοινωνικής αδικίας. Η πίστη στο όραμα ενός κόσμου απαλλαγμένου από πολέμους, πείνα, αθλιότητα. Και, βέβαια, θέλουν ν' αποκρύψουν το ρόλο των ΚΚ, που με την ακούραστη και ηρωική δουλιά τους ήταν ο αποφασιστικός παράγοντας αυτής της πολιτικής και πολιτιστικής ανάτασης.

Η Κομμουνιστική Διεθνής, όπως και το ΚΚΕ, επιδίωκαν αυτή η συνειδητοποίηση ν' ανεβαίνει διαρκώς. Δεν ήθελαν καθυστερημένο πολιτικά λαό, ο οποίος «με την καλλιέργεια μιας θρησκευτικής σχεδόν πίστης στο πρόσωπο του αρχηγού θα εξασφαλίζει την κινητοποίηση στους κομματικούς στόχους». Τέτοιες εκτιμήσεις έχουν καθαρά συκοφαντικό περιεχόμενο. Δείχνουν ότι οι αρνητές του Κομμουνισμού στερούνται και αυτοσεβασμού.

Σε στιγμές μαζικής έξαρσης και ηρωισμού, όταν εκατομμύρια άνθρωποι, ως χτες περιθωριοποιημένοι, μπαίνουν στο πολιτικό προσκήνιο της ιστορίας, είναι φυσικό αυτές οι μεγαλειώδεις διαστάσεις των λαϊκών κινημάτων ν' αντανακλώνται στα ΚΚ και στους ηγέτες τους. Στα μάτια των λαών, πολλοί κομμουνιστές ηγέτες δεν είχαν το μέγεθος που απόκτησαν αργότερα, όσο οι εργαζόμενοι δε χειραφετούνταν μαζικά από την αστική ιδεολογία.

Το ζήτημα είναι, αν και πώς η κάθε φορά συλλογική ηγεσία εξασφάλιζε τους όρους εκείνους που η ανάπτυξη της συλλογικότητας του καθοδηγητικού οργάνου του Κόμματος, της λαϊκής πρωτοβουλίας θα έκανε αδύνατη ή θα περιόριζε την τυχόν αυθαιρεσία, τον όποιο συγκεντρωτισμό.

Τέτοια φαινόμενα ασφαλώς και υπήρξαν, όχι, όμως, μόνο στα χρόνια της λεγόμενης προσωπολατρίας. Για παράδειγμα, στα χρόνια της κατοχής, όταν ο Ν. Ζαχαριάδης βρισκόταν δεσμώτης στο Νταχάου, η ανεπαρκέστατη συλλογικότητα στα καθοδηγητικά όργανα του ΚΚΕ ήταν ένα βασικό χαρακτηριστικό στη λειτουργία τους και οφειλόταν σε μια σειρά παράγοντες, πάντως όχι στην «προσωπολατρία».

Οσο για το περιβόητο «ανώμαλο εσωκομματικό καθεστώς», ας είναι πιο συγκρατημένοι. Ιδεολογική πάλη γινόταν. Κι ας προσέξουν καλύτερα ποια ήταν η εσωκομματική λειτουργία μετά το 1956, μετά την 6η Ολομέλεια δηλαδή, η οποία υποτίθεται ότι έβαλε τέρμα στο «ανώμαλο καθεστώς». Ησαν κι εκείνοι στο τιμόνι του Κόμματος...

Με μοχλό και «φύλλο συκής» την «προσωπολατρία», επιχειρήθηκε μια άνευ προηγουμένου ιδεολογικοπολιτική επίθεση μηδενισμού της συγκλονιστικής διαδρομής του κομμουνιστικού κινήματος. Πίσω από τον μπουχό που σηκώθηκε, επιχειρήθηκε να εμφανιστεί ως πρόοδος η οπορτουνιστική τάση που είχε διαμορφωθεί και στη συνέχεια κυριάρχησε.

«Η ΕΟΚ των εργαζομένων»

Η θέση του ΚΚΕ και της προδικτατορικής ΕΔΑ στο θέμα της ΕΟΚ ήταν εξαρχής καθαρή και σωστή: Η ΕΟΚ είναι συμμαχία των λεόντων, η Ελλάδα δεν πρέπει να έχει καμιά συμμετοχή σε αυτήν.

Αυτή η θέση που επιβεβαιώνεται και στις μέρες μας, μετά τα όσα «είδε κι έπαθε ο λαός» από την ένταξη στην ΕΟΚ (Ευρωπαϊκή Ενωση σήμερα), με συνέπεια υποστηρίζεται μόνο από το ΚΚΕ, με μοναδική παρέκκλισή του ορισμένα χρόνια πριν από τη διάσπαση του 1991.

Από το 1968 η «ανανεωτική Αριστερά» εγκατέλειψε τη θέση «όχι στην ΕΟΚ των μονοπωλίων». Σήμερα, μάλιστα, οι εκπρόσωποί της επικρίνουν την πριν από το 1968 θέση της ΕΔΑ ως βαθύτατα λαθεμένη. Ο δε Λ. Κύρκος βλέπει τη δυνατότητα να προέκυπταν και πολλά θετικά από τις καπιταλιστικές ενοποιήσεις, ακόμα και για τη Σοβιετική Ενωση! Γράφει, σε σχέση με αυτό, για το «Σχέδιο Μάρσαλ»: «Ενα σημείο τομής στην πολιτικοοικονομική ανασυγκρότηση της Ευρώπης, πριν από την ΕΟΚ, είναι ασφαλώς το "Σχέδιο Μάρσαλ". Αναρωτιόμουν από καιρό ποιες θα ήταν οι συνέπειες για την Ευρώπη, αλλά και για την προοπτική του σοβιετικού συστήματος, αν η σοβιετική ηγεσία αποδεχόταν στα 1947 τη συμμετοχή της Σοβιετικής Ενωσης στο "Σχέδιο Μάρσαλ". Για μένα μένει το ερώτημα, και θα άξιζε στο σημείο αυτό να βαθύνουμε, αν μια ενδεχόμενη προσχώρηση της Σοβιετικής Ενωσης διαμόρφωνε όρους για μια διαφορετική ευρωπαϊκή πορεία, όπως επίσης όρους για μια διαφορετική εξέλιξη των πραγμάτων στην ίδια τη Σοβιετική Ενωση»3.

Οι παραπάνω αντιλήψεις αρκούν για ν' αποδείξουν την απόλυτη προσαρμογή των φορέων τους στον καπιταλιστικό χώρο. Παραγνωρίζεται ότι στο «Σχέδιο Μάρσαλ» δεν μπορούσε - κι αν ακόμα ήθελε - να συμπεριληφθεί χώρα που δε θα προσάρμοζε τη δομή της οικονομίας της στο καθεστώς της «ελεύθερης αγοράς». Για παράδειγμα, η Τσεχοσλοβακία και η Ουγγαρία, που αρνήθηκαν να δεχτούν αυτόν τον ιμπεριαλιστικό όρο, αποκλείστηκαν από το «Σχέδιο Μάρσαλ». Παραγνωρίζει, δηλαδή, ο Λ. Κύρκος ότι το «Σχέδιο Μάρσαλ» ήταν και πολιορκητικός κριός της καπιταλιστικής αντεπανάστασης - υπονόμευσης των χωρών που μόλις είχαν αποσπαστεί από το ιμπεριαλιστικό σύστημα, θα ήταν θηλιά στο λαιμό τους και στο λαιμό της Σοβιετικής Ενωσης, αν δέχονταν να ενταχθούν σε αυτό. Θα συνέβαινε (πολύ νωρίτερα απ' ό,τι συνέβη) η ανατροπή του σοσιαλιστικού συστήματος. Επομένως, θα έπαιρνε σάρκα και οστά νωρίτερα η σημερινή καπιταλιστική ευρωπαϊκή πορεία, για την οποία αδημονούσαν οι οπορτουνιστές.

Την ιδεολογική βάση του «ναι στην Ευρώπη, ναι στην ΕΟΚ (ΕΕ)» αποτέλεσε το όραμα της «ΕΟΚ των εργαζομένων». Αυτή η επιλογή οδήγησε και στην απόρριψη του ταξικού χαρακτήρα της ΕΕ και στην υπερψήφιση της «Συνθήκης του Μάαστριχτ» και στις φλυαρίες για δυνατότητα ριζικής ή και επιμέρους μεταρρύθμισης του Μάαστριχτ.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Το άρθρο περιέχεται στη συλλογή κειμένων, που εκδόθηκε από τη «Σύγχρονη Εποχή» υπό τον τίτλο «Ο σύγχρονος δεξιός οπορτουνισμός» με την επιμέλεια της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1. Λ. Κύρκου, ό.π., σελ. 139.

2. Λ. Κύρκου, ό.π., σελ. 140.

3. Λ. Κύρκου, «Ανατρεπτικά», σελ. 81, εκδ. Προσκήνιο.


Του
Μάκη ΜΑΪΛΗ



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ