Κείμενα: Γιώργος ΜΟΥΣΓΑΣ

Στις 5.12.2007 η βρετανική εφημερίδα «Guardian» αποκάλυψε ένα σκάνδαλο «πρώτου μεγέθους», στο οποίο εμπλέκονται «μεγάλες τράπεζες» της χώρας, οι οποίες - απ' το 2000 και μετά - δημιουργούσαν ταμεία (funds) των οποίων θα αξιοποιούσαν τα κέρδη σε φιλανθρωπίες.

Το σκάνδαλο ξεκίνησε απ' την «Norhern Rock» - μια τράπεζα που παρουσιάζει πολλά προβλήματα - η οποία είχε ιδρύσει ένα fund αξίας 71 δισ. λιρών, του οποίου - υποτίθεται - ότι θα αξιοποιούσε τα κέρδη σε φιλανθρωπίες, υπέρ ενός ιδρύματος για πάσχοντες από το σύνδρομο Dawn. Μόνο που στο ίδρυμα αυτό δε γνώριζαν καν την πρωτοβουλία και δεν είχαν πάρει ποτέ οποιοδήποτε ενίσχυση. Ετσι το ίδρυμα για τους πάσχοντες προσπαθούσε να αντλήσει μερικές εκατοντάδες λίρες μέσω φιλανθρωπικών εκδηλώσεων και εξορμήσεων στα σχολεία.

Επίσης, η «Halifax» ίδρυσε προ πενταετίας fund υπέρ των παιδιών - θυμάτων της βίαιης μεταχείρισης. Και σε αυτή την περίπτωση το ίδρυμα, όπου θα κατέληγαν τα χρήματα, δε γνώριζε τίποτε για την ύπαρξη του fund αξίας 48,9 δισ. λιρών. Παρόμοιες πρακτικές - σύμφωνα με το «Guardian» ακολούθησαν συνολικά 11 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα («Abbey», «Lloyds», «Royal Bank of Scotland», «Bradford & Bingley», «Bank of Scotland», «Birmingham Midshires», «Alliance & Leicester», «Bristol & West», «Standard Life» και «Clydesdate»).

Οι τράπεζες - σημειώνει ο «Guardian» - χρησιμοποιούν στεγαστικά δάνεια ως ενέχυρο για να αντλήσουν κεφάλαια από επενδυτές, τα οποία ισχυρίζονται ότι προορίζονται για τη φιλανθρωπία. Με τον τρόπο αυτό οι τράπεζες δεν καταγράφουν στους ισολογισμούς τους τα δάνεια, περιορίζοντας το επίπεδο κινδύνου στα χαρτοφυλάκιά τους και εμφανίζοντας μεγαλύτερη κερδοφορία. Η συνολική αξία των στεγαστικών δανείων που έχουν τιτλοποιηθεί ξεπερνά τα 230 δισ. λίρες - περίπου 320 δισ ευρώ.

Το προτελευταίο (12ο) άρθρο του Νομοσχεδίου για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) προβλέπει τη δημιουργία του «Οργανισμού "Εθελοντών Κοινωνία"» και προβλέπει τα εξής:

1. Ιδρύεται με συμβολαιογραφική πράξη, που υπογράφει ο υπουργός Υγείας, ως εκπρόσωπος του Ελληνικού Δημοσίου, Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) με τη μορφή κοινωφελούς ιδρύματος, μη κερδοσκοπικού σκοπού, με την επωνυμία «Εθελοντών Κοινωνία», εποπτευόμενο από το υπουργείο Υγείας.

2. Με την ιδρυτική πράξη καθορίζονται ο σκοπός του ιδρύματος, που είναι η ανάπτυξη του κοινωνικού εθελοντισμού στη χώρα, η ανάπτυξη του θεσμού της άτυπης φροντίδας Υγείας και η ανάπτυξη του προγράμματος υιοθεσίας νησιωτικών συμπλεγμάτων από φορείς, δημόσιους και ιδιωτικούς, της δευτεροβάθμιας φροντίδας Υγείας.

3. Οι πόροι του ιδρύματος, μεταξύ των οποίων είναι οι ετήσιες επιχορηγήσεις του υπουργείου Υγείας, έσοδα από την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και τα Ευρωπαϊκά Προγράμματα.

4. Στη διοίκηση του Ιδρύματος μετέχουν εκπρόσωποι του υπουργείου Υγείας, των μη κυβερνητικών οργανώσεων των εθελοντών πολιτών καθώς και προσωπικότητες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη του κινήματος και ορίζονται με απόφαση του υπουργού Υγείας. Το ίδρυμα μπορεί να ιδρύει γραφεία σε όλες τις περιφέρειες της χώρας και να αναπτύσσει περιφερειακά δίκτυα εθελοντικής δράσης.

ICON

Με προκλητικές φιέστες για τη βράβευση «εθελοντών», η κυβέρνηση προωθεί τις «άτυπες υπηρεσίες υγείας» για βασικές ανάγκες του πληθυσμού

Πρόκειται για ενσωμάτωση στην εθνική νομοθεσία των κατευθυντήριων γραμμών που προβλέπει η «Λευκή Βίβλος» για τη «Στρατηγική προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την περίοδο 2008-2013». Η στρατηγική αυτή υιοθετήθηκε από κοινού από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο στις 23.10.2007 και διαπερνάται απ' την αντίληψη ότι «οι δαπάνες Υγείας δεν είναι μόνο έξοδο αλλά και επένδυση», όπως αναφέρεται στη «Λευκή Βίβλο».

Η πολιτική της Υγείας και η παροχή φροντίδας, τουλάχιστον στα λόγια, κατά τη «Λευκή Βίβλο», εμπίπτει κατά κύριο λόγο στη σφαίρα αρμοδιοτήτων των κρατών-μελών, αλλά δικαιολογεί τη συνεργασία σε κοινοτικό επίπεδο για σημαντικές απειλές για την Υγεία, όπως προσδιορίζονται οι πανδημίες και η βιοτρομοκρατία, που «έχουν σχέση με την ελεύθερη κυκλοφορία των αγαθών, των υπηρεσιών και των προσώπων».

Ομως η απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι πιο αποκαλυπτική: «Η αύξηση της διάρκειας της υγιούς ζωής με την πρόληψη των ασθενειών και την προώθηση πολιτικών για έναν υγιεινό τρόπο ζωής, είναι σημαντική για την ευεξία των πολιτών της ΕΕ και συμβάλλει στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της διαδικασίας της Λισαβόνας όσον αφορά την κοινωνία της γνώσης και τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών που δέχονται πιέσεις από την αύξηση του κόστους της υγειονομικής περίθαλψης και κοινωνικής ασφάλισης».

Δηλαδή, μ' ένα σμπάρο δύο τρυγόνια: Απ' τη μια να υπάρχει υγιής εργατική δύναμη στην υπηρεσία του κεφαλαίου και απ' την άλλη να περιοριστούν οι κοινωνικές δαπάνες.

Και για να περιοριστούν οι κοινωνικές δαπάνες πρέπει τα κράτη να έχουν όσο το δυνατόν λιγότερες υποχρεώσεις, ενώ ταυτόχρονα εκχωρούνται τομείς σε «νέους εταίρους». Είναι αποκαλυπτική η ίδια η «Λευκή Βίβλος»: «Η συμπερίληψη, αναφέρεται, της υγείας σε όλες τις πολιτικές σημαίνει επίσης συμμετοχή νέων εταίρων στην πολιτική υγείας. Η Επιτροπή θα συνάψει εταιρικές σχέσεις για την προώθηση των στόχων της στρατηγικής με μη κυβερνητικές οργανώσεις, τη βιομηχανία, ακαδημαϊκούς κύκλους και μέσα μαζικής ενημέρωσης».

Για όλο αυτό το σχεδιασμό η Επιτροπή θα παρουσιάσει ένα «νέο μηχανισμό δομημένης συνεργασίας σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με στόχο την παροχή συμβουλευτικής υποστήριξης προς την Επιτροπή και την προώθηση του συντονισμού μεταξύ των κρατών μελών».

Την πρόγευση αυτών των μέτρων για τη χώρα μας έδωσε ο υπουργός Υγείας Δημήτρης Αβραμόπουλος στις 6.12.2007 απ' τις Βρυξέλλες, όπου συμμετείχε στο Συμβούλιο Υπουργών Υγείας της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Μετά το Συμβούλιο Υπουργών ο Δημήτρης Αβραμόπουλος δήλωσε: «Η στρατηγική για την Υγεία στην Ελλάδα, και υπό το φως της 4ης Προγραμματικής Περιόδου, συνοψίζεται στο πεντάπτυχο: πρόληψη, επείγουσα ιατρική, πρωτοβάθμια φροντίδα Υγείας, εθελοντική προσφορά».

Και τρεις μέρες πριν τη δημοσιοποίηση του νομοσχεδίου για την ΠΦΥ ο Δ. Αβραμόπουλος, στη διάρκεια ημερίδας του Ομίλου Εθελοντών κατά του Καρκίνου «Αγκαλιάζω» (21.1.2008) διακήρυσσε: «Το μέλλον της κοινωνίας μας - και όχι μονάχα της ελληνικής - περισσότερο θα στηριχτεί στο εθελοντικό κίνημα και λιγότερο στην κρατική οργάνωση»...

«Η προώθηση της υγείας και η πρόληψη θα πρέπει να μετριούνται βάσει της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας και όχι βάσει αμιγώς οικονομικών όρων».

Ετσι το συνολικό ύψος της χρηματοδότησης για την πενταετία 2008-2013 ανέρχεται σε 321,5 εκατ. ευρώ. Δηλαδή 64,3 εκ. ευρώ το χρόνο.

Η οικονομική συνεισφορά της Κοινότητας θα κυμαίνεται κατά βάση από 50-80% των δράσεων, ανάλογα με τον ανάδοχο της δράσης (αν θα είναι μη κυβερνητικός οργανισμός ή κρατικός φορέας). Τα υπόλοιπα θα καταβάλλονται από το κράτος ή τα κράτη μέλη στα οποία θα αναπτύσσεται η δράση. Μάλιστα, μπαίνει και ο περιορισμός ότι «οι ενέργειες στο πλαίσιο της παρούσας στρατηγικής θα υποστηριχτούν από τα υφιστάμενα χρηματοδοτικά μέσα μέχρι το 2013, χωρίς πρόσθετες επιβαρύνσεις».

Πρόκειται δηλαδή για δράσεις με ημερομηνία λήξης, και οι οποίες μπορεί να διακοπούν και ενδιαμέσως καθώς υπάρχει παρακολούθηση και αξιολόγηση.