Σύμφωνα με την πρόσφατη εξαμηνιαία έκθεση του ΟΟΣΑ η παγκόσμια οικονομία θ' αναπτυχθεί φέτος με ρυθμό 2,7% και κατά 3,6% το 2014, ενώ τον περασμένο Μάη ο ΟΟΣΑ προέβλεπε ανάπτυξη 3,1% το 2013 και 4% το 2014. «Αναθεωρήσαμε επί τα χείρω τις προβλέψεις μας για πολλούς λόγους, αλλά ο σημαντικότερος είναι η επιβράδυνση της ανάπτυξης στις αναπτυσσόμενες χώρες», εξήγησε στο «Ρόιτερς» ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΟΟΣΑ, Πιερ Κάρλο Πάντοαν, ενώ σ' αυτήν επιδρούν η επιβράδυνση του εμπορίου και οι υποτονικές επενδύσεις, όπως είπε, σύμφωνα με ρεπορτάζ της «Καθημερινής». Σύμφωνα με τον ίδιο οικονομολόγο, «η αμερικανική οικονομία αναπτύσσεται, αλλά οι ΗΠΑ πρέπει να σοβαρευτούν όσον αφορά τα δημοσιονομικά τους. Η Ευρωζώνη επιστρέφει στην ανάπτυξη, αλλά με πολύ ασθενικό ρυθμό και η Ιαπωνία αναπτύσσεται ταχύτερα, όμως το ερώτημα είναι αν η ανάπτυξή της είναι βιώσιμη».

Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ η ομοσπονδιακή κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) θα πρέπει να αρχίσει τον σταδιακό περιορισμό της ποσοτικής χαλάρωσης το 2014, καθώς θα ενισχύεται η ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας. Εκτιμούν δε ότι η αμερικανική οικονομία θ' αναπτυχθεί με ρυθμό 1,7% το 2013, ενώ του χρόνου οι ΗΠΑ φαίνεται ότι θα γίνουν και πάλι η ατμομηχανή της παγκόσμιας οικονομίας, διότι προβλέπεται ότι θ' αναπτυχθούν με ρυθμό 2,9%, επίδοση που έχουν να επιτύχουν από το 2005.

Ο ΟΟΣΑ περιγράφει ως σοβαρή απειλή για την παγκόσμια οικονομία ενδεχόμενη αδυναμία του αμερικανικού Κογκρέσου να αυξήσει το ανώτατο όριο δανεισμού των ΗΠΑ, υποστηρίζοντας ότι υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους θα έπρεπε να καταργηθεί το ανώτατο όριο χρέους. Θυμίζουμε ότι αυτό ήταν αιτία κόντρας Δημοκρατικών - Ρεπουμπλικάνων και μέχρι να επέλθει συμβιβασμός έκλεισαν οι δημόσιες υπηρεσίες στις ΗΠΑ περίπου για ένα μήνα.

Η Ευρωζώνη προβλέπεται ότι το 2014 θ' αναπτυχθεί με ρυθμό 1% (η Κομισιόν προβλέπει 1,1%), ωστόσο ο ΟΟΣΑ περιγράφει την ανάκαμψη ως άνιση μεταξύ των 17 κρατών - μελών, ενώ βασικά χαρακτηριστικά της θα είναι η πολύ υψηλή ανεργία και ο ασθενικός πληθωρισμός. Η Γερμανία προβλέπεται ότι θ' αναπτυχθεί με ρυθμό 1,7% του ΑΕΠ το 2014, από 0,5% το 2013, ενώ η Γαλλία εκτιμάται ότι θ' αναπτυχθεί με ρυθμό 1% του ΑΕΠ. Παράλληλα, ο ΟΟΣΑ καλεί την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να εξετάσει την πιθανότητα ν' αγοράσει κρατικά και εταιρικά ομόλογα προκειμένου η Ευρωζώνη να μην πέσει στην παγίδα του αποπληθωρισμού.

Ο ΟΟΣΑ καλεί, επίσης, την κυβέρνηση της Γερμανίας να στηρίξει την «εξισορρόπηση» των εμπορικών ισοζυγίων ανάμεσα στα κράτη της ΕΕ. Είναι η γνωστή κόντρα, των ΗΠΑ, του ΔΝΤ, των κρατών - μελών του Νότου της ΕΕ, με τη Γερμανία για τα πλεονάσματά της, που, όπως λένε, εμποδίζουν την ανάκαμψη του Νότου.

Ας δούμε, λοιπόν, ορισμένα χαρακτηριστικά ζητήματα της εξέλιξης της καπιταλιστικής οικονομίας διεθνώς, αλλά και στα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη και κέντρα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ.

Το πρώτο ζήτημα είναι η ανησυχία για τις δυνατότητες αντιμετώπισης της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης και της εξόδου απ' αυτήν σε όφελος του κεφαλαίου διεθνώς.

Ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι «οι ανεπτυγμένες οικονομίες δεν είναι σε θέση ν' αντισταθμίσουν τις απώλειες των αναπτυσσόμενων».

Το δεύτερο ζήτημα, όχι βεβαίως σε σημασία (κανένα από τα ζητήματα αυτά δεν είναι ήσσονος σημασίας συγκριτικά με άλλα), είναι η εκτίμηση για τις απώλειες των αναπτυσσόμενων οικονομιών. Αυτή η εκτίμηση σημαίνει ότι έχουν μεγάλη επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης μετά από περίπου 12 χρόνια ανάπτυξης. Πράγματι, το 1998-2000, η Ρωσία, η Βραζιλία, η Αργεντινή, η Τουρκία, άλλες καπιταλιστικές οικονομίες της Ασίας, οι επονομαζόμενες και «Ασιατικές Τίγρεις», πέρασαν βαθιά καπιταλιστική οικονομική κρίση. Οι ρυθμοί αύξησης του ΑΕΠ (έτσι μετρούν την ανάπτυξη) έφτασαν στη συνέχεια μέχρι και στο 8%. Τώρα ξαναπέφτουν γύρω στο 2%-3%. Μόνο που αυτά είναι ανησυχητικά σημάδια για νέα κρίση. Ετσι κι αλλιώς ο κύκλος από την ανάπτυξη ξαναπερνά στην κρίση. Ο ΟΟΣΑ προειδοποιεί λοιπόν λέγοντας ότι «οι ανεπτυγμένες οικονομίες δεν είναι σε θέση ν' αντισταθμίσουν τις απώλειες των αναπτυσσόμενων». Γιατί αν θεωρεί «ατμομηχανή» τις ΗΠΑ με ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ 2,9%, και με την Ευρωζώνη να καταγράφει 1%, ενώ οι «αναπτυσσόμενες οικονομίες» βρίσκονται σε αρκετά μεγάλους ρυθμούς υποχώρησης, αυτό σημαίνει ότι η παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία συνεχίζει να βολοδέρνει στη δίνη της κρίσης. Η ανάπτυξη θα είναι συνολικά αναιμική στις οικονομίες που βρίσκονται στην έξοδο, αλλά η κρίση σε άλλες θα έχει συνολικά αρνητική επίδραση.

Το τρίτο ζήτημα είναι οι άλλες δύο αιτίες τις οποίες αναδεικνύει ο ΟΟΣΑ ως παράγοντες επίδρασης στην πορεία της καπιταλιστικής οικονομίας, «η επιβράδυνση του εμπορίου και οι υποτονικές επενδύσεις». Οταν υπάρχει συγχρονισμένη κρίση σε πολλές καπιταλιστικές οικονομίες και μάλιστα ισχυρών κρατών, αυτό επιδρά αρνητικά στο εμπόριο. Αλλωστε, αυτό έχει διαπιστωθεί και με τη μείωση των εξαγωγών της Κίνας. Ταυτόχρονα, η διαπίστωση για «υποτονικές επενδύσεις» δείχνει ότι η ανάκαμψη από την κρίση δεν έρχεται. Η έξοδος από την κρίση σε όφελος του κεφαλαίου απαιτεί επενδύσεις. Αυτός είναι και ο δείκτης ότι ο οικονομικός κύκλος περνά στην ανάκαμψη. Αυτό δείχνει επίσης ότι υπερσυσσωρευμένα κεφάλαια δυσκολεύονται να βρουν διέξοδο.

Την ίδια ώρα ο ΟΟΣΑ κάνει και ορισμένες υποδείξεις. Καταρχήν φαίνεται ότι προτρέπει σε ένα μείγμα πολιτικής διαχείρισης της κρίσης που μοιάζει μ' αυτό των ΗΠΑ και αυτό φαίνεται από τις υποδείξεις στη Γερμανία με το μεγάλο πλεόνασμα και την αυστηρή δημοσιονομική πολιτική. Οι ΗΠΑ για την αντιμετώπιση της κρίσης τύπωσαν χρήμα. Ουσιαστικά αυτό προτείνει εμμέσως πλην σαφώς και ο ΟΟΣΑ για την Ευρωζώνη. Η Fed, επίσης, αγόραζε ομόλογα, που σημαίνει ότι έδινε ρευστό στην αγορά. Το κόψιμο χρήματος και τα ομόλογα συνδέονται επίσης. Ο ΟΟΣΑ προτείνει στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να κάνει το ίδιο με τη Fed. Είναι αυτό που χαρακτηριστικά έγραψε αρθρογράφος της «Καθημερινής»:

«Οι συστάσεις του ΟΟΣΑ εμπίπτουν όλες στην κατηγορία Μην Κουνηθεί Κανείς Και Πέσουμε: "Οσοι τυπώνετε μη σταματήσετε, όσοι δεν τυπώνετε, για να αρχίζετε..."». Εννοεί τύπωμα χρήματος. Διαφορετικά, όπως εκτιμά και έτσι είναι στην καπιταλιστική οικονομία, «την επόμενη φορά που η αμερικανική Fed θα κάνει έστω νύξη για λιγότερα "φρέσκα" δολάρια, το ξένο κεφάλαιο θα φύγει από τις χώρες σας πιο γρήγορα». Γιατί το λέει αυτό και το εκτιμά μάλιστα ως συνέπεια στις λεγόμενες «αναπτυσσόμενες οικονομίες»; Μα γιατί το τύπωμα χρήματος ωθεί στην υποτίμησή του, ενώ η μείωση τυπώματος συμβάλλει στην ανατίμησή του. Αυτό το συνδυάζει επίσης με τη μείωση της αγοράς ομολόγων από τη Fed. Αυτά τα δύο μαζί συμβάλλουν στην προσέλκυση κεφαλαίων στις ΗΠΑ και στις εξαγωγές τους από άλλα καπιταλιστικά κράτη, ακόμη και από την Ευρωζώνη. Με δεδομένη βεβαίως την εκτίμηση ότι η οικονομία των ΗΠΑ μπαίνει σε μεγάλους ρυθμούς ανάπτυξης. Τα οποία τα συμφέρει να επενδύσουν στις ΗΠΑ, αφού περνά στην ανάκαμψη. Γι' αυτό ο ΟΟΣΑ κάνει την υπόδειξη ότι «η Fed θα πρέπει να αρχίσει τον σταδιακό περιορισμό της ποσοτικής χαλάρωσης το 2014, καθώς θα ενισχύεται η ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας».

Ηδη, στην εξαμηνιαία έκθεσή της η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανησυχεί για το ενδεχόμενο μείωσης της αγοράς ομολόγων από τη Fed, προειδοποιώντας ότι αυτό θα πλήξει τις λεγόμενες αναδυόμενες οικονομίες, αλλά και την Ευρωζώνη. Φοβάται ότι η «σκλήρυνση της νομισματικής πολιτικής στις ΗΠΑ επηρεάζει τις αγορές», δηλαδή τα χρηματοπιστωτικά συστήματα, τις τράπεζες. Ουσιαστικά φοβάται την αρνητική για το ευρώ επίδραση στη σχέση ευρώ - δολαρίου.

Επίσης, μιλά για την κατάργηση του ανώτατου ορίου εξωτερικού δανεισμού και χρέους στις ΗΠΑ, ακριβώς για να μπορεί το κράτος να συμβάλει με κεφάλαια στις επενδύσεις, ενισχύοντας τους μονοπωλιακούς ομίλους. Ταυτόχρονα, η αποχώρηση ξένου κεφαλαίου από τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, που ήδη γίνεται, έχει σχέση με τη μεγάλη επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης. Επίσης, στην υπόθεση «τύπωμα χρήματος» αντιδρά η Γερμανία. Ο πρόεδρος της Bundesbank (κεντρική τράπεζα Γερμανίας), Γενς Βάιντμαν, αντέδρασε άμεσα στην προτροπή, λέγοντας ότι το τύπωμα χρήματος δε φέρνει ανάπτυξη. Εδώ εδράζονται επίσης οι ανταγωνισμοί ΗΠΑ - Γερμανίας στη διεθνή αγορά, που αντανακλούν στον ανταγωνισμό δολαρίου - ευρώ, στον εμπορικό ανταγωνισμό (και στον μεταξύ τους και διεθνώς), αλλά κυρίως στις εξαγωγές κεφαλαίου και πώς εξασφαλίζονται καλύτερες δυνατότητες για μεγαλύτερα μερίδια ανάμεσα στα μονοπώλια των ΗΠΑ και της Γερμανίας (και διεθνώς και μεταξύ τους).

Υπάρχει ένα ακόμη ζήτημα σχολιασμού, αυτό που για την Ευρωζώνη εντοπίζει ως ζήτημα «αποπληθωρισμού» και την καλεί να πάρει μέτρα αντιμετώπισής του. Εδώ εκφράζει τους φόβους για παρατεταμένη έλλειψη ρευστότητας κεφαλαίων στην αγορά, επομένως και συνέχιση της κρίσης, επειδή χωρίς ρευστότητα επενδύσεις δε γίνονται, άρα δε θα υπάρξει ανάκαμψη. Αλλωστε, οι προβλέψεις του ΟΟΣΑ είναι για αναιμική ανάκαμψη με κινδύνους για τις καπιταλιστικές οικονομίες των κρατών - μελών. Ακόμη και η οικονομία της Γερμανίας έχει αναιμική ανάκαμψη.

Τέλος, οι εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ αναδεικνύουν τις αξεπέραστες αντιφάσεις του καπιταλισμού. Για παράδειγμα, από τη μια προτρέπουν σε τύπωμα χρήματος, αντιμετώπιση του «αποπληθωρισμού», από την άλλη μιλούν για αναγκαιότητα μείωσής του. Εκτιμούν ότι η Ιαπωνία αναπτύσσεται ταχύτερα, αλλά αμφισβητούν το ότι η ανάπτυξή της είναι βιώσιμη. Είναι οι αντιφάσεις της αναρχίας στην καπιταλιστική παραγωγή. Οι αντιφάσεις που προκύπτουν από την τεράστια κοινωνικοποίηση της παραγωγής και την καπιταλιστική ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων της. Σ' αυτό εδράζεται η οικονομική κρίση, εδώ και η αιτία της. Για να εξαλειφθεί πρέπει να εξαλειφθεί αυτή η αντίθεση.

Οι εκτιμήσεις και υποδείξεις του ΟΟΣΑ δείχνουν τις τάσεις, αλλά ταυτόχρονα εκφράζουν τους οξύτατους ανταγωνισμούς, με αφορμή το μείγμα πολιτικής διαχείρισης της κρίσης, ιδιαίτερα την κόντρα στην πολιτική της Ευρωζώνης και πιο ειδικά της Γερμανίας. Ενυπάρχουν και στις εκτιμήσεις για τις λεγόμενες αναπτυσσόμενες οικονομίες και στις υποδείξεις για την αντιμετώπιση της κρίσης για όλες τις οικονομίες. Είναι αντικειμενική κατάσταση στον καπιταλισμό. Ετσι λειτουργεί ο καπιταλισμός και δεν μπορεί να κάνει διαφορετικά. Βεβαίως, η κατάσταση παραμένει δύσκολη στη διαχείριση της κρίσης, γεγονός που θα οξύνει τους ανταγωνισμούς και τη διαπάλη ανάμεσα στα μονοπώλια, αλλά και στα καπιταλιστικά κράτη, στο έπακρο. Για το ποια μονοπώλια θα βγουν πιο ισχυρά στη διεθνή αγορά, για τις συμμαχίες μεταξύ τους, κόντρα στους ανταγωνιστές τους, και εδώ βγαίνουν μαχαίρια μεταξύ τους και μεταξύ των ισχυρών καπιταλιστικών κρατών και κέντρων. Σε μια παγκόσμια οικονομία που δε δείχνει να ανακάμπτει. Οι συνθήκες δουλειάς και ζωής για την εργατική τάξη και τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα θα γίνονται αφόρητες, ολοένα μεγαλύτερα τμήματά τους θα εξωθούνται σε σχετική και απόλυτη εξαθλίωση.

Ολη αυτή η πραγματικότητα που ομολογούν οι διεθνείς καπιταλιστικοί οργανισμοί, όπως ο ΟΟΣΑ, αποκαλύπτει τα αδιέξοδα του καπιταλισμού, την περιδίνησή του μέσα στις αξεπέραστες αντιφάσεις του, δείχνει ότι ήδη έχει φάει προ πολλού τα ψωμιά του. Οτι είναι εποχή της αντικατάστασής του από μια κοινωνία όπου είναι αναγκαία και επίκαιρη η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, που με τον κεντρικό σχεδιασμό και τον εργατικό έλεγχο θα βάλει στην υπηρεσία του λαού την οικονομία, που θα αναπτύσσεται χωρίς κρίσεις και αποκλειστικά σε όφελός του. Ο σοσιαλισμός είναι αναγκαίος, ώριμος και επίκαιρος. Αλλά αυτό απαιτεί να πάρει η εργατική τάξη την εξουσία στα χέρια της μαζί με τους συμμάχους της.

Πριν από λίγες μέρες, παρακολουθήσαμε τις πανηγυρικές σκηνές από τη Γενεύη, ύστερα από την υπογραφή προσωρινής συμφωνίας μεταξύ του Ιράν και των 5 μονίμων μελών του ΣΑ του ΟΗΕ και της Γερμανίας. Εάν υποθέσουμε πως οι σκηνές αυτές εξέφρασαν την ειλικρινή χαρά των πολιτικών εκπροσώπων των μονοπωλίων, δεδομένου ότι υπήρχαν δηλώσεις τύπου «win-win» (αμοιβαίο όφελος), τότε προκύπτει το ερώτημα: ποιος τελικά χάνει;

Οι κυρώσεις των ιμπεριαλιστών ΗΠΑ, ΕΕ (και όχι μόνον) κατά του Ιράν, εκφράστηκαν στο εμπάργκο στις εισαγωγές πετρελαίου από το Ιράν, τη δέσμευση περιουσιακών στοιχείων, την απαγόρευση των συναλλαγών με τα πιστωτικά ιδρύματα και τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς του.

Οπως ήταν λογικό, οι συνέπειες των κυρώσεων κατά του Ιράν, που πάρθηκαν με πρόσχημα το πυρηνικό πρόγραμμά του, μεταφέρθηκαν στις πλάτες της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων στο Ιράν.

Οδήγησαν στη σταδιακή κατάργηση των ισχυρών επιδοτήσεων στα καύσιμα, που εφάρμοζε η ιρανική κυβέρνηση, με συνέπεια να προκληθούν ανατιμήσεις στα είδη λαϊκής κατανάλωσης, κατά 25% - 50%, ενώ οι στατιστικές μιλούν για 14 εκατομμύρια πολίτες που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας και ποσοστό της ανεργίας που φτάνει το 15%, καθώς και για πληθωρισμό στα επίπεδα του 50%. Η κατάργηση των επιδοτήσεων στα καύσιμα και τρόφιμα ξεκίνησε στα τέλη του 2010 με ένα «φιλόδοξο» σχέδιο σταδιακής εξοικονόμησης 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τον ετήσιο προϋπολογισμό.

Την κύρια αφορμή των παραπάνω κυρώσεων, προκάλεσαν διάφορες εκθέσεις του ΟΗΕ και της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, δημιουργώντας μια συνεχιζόμενη ένταση με απειλές των ιμπεριαλιστών και προθέρμανση των πολεμικών μηχανών. Από την πλευρά του το Ιράν απάντησε με στρατιωτικά γυμνάσια τα οποία «εγκαινίαζαν» κατά διαστήματα νέα οπλικά συστήματα εγχώριας παραγωγής, αποδεικνύοντας ότι ένας πόλεμος μαζί του δε θα είναι «περίπατος».

Ωστόσο, το σκηνικό της όξυνσης των αντιθέσεων με επίκεντρο το Ιράν, έδειξε για άλλη μια φορά ότι η καπιταλιστική κρίση, τα αντιλαϊκά μέτρα και ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος πάνε χέρι χέρι. Ομως, καθώς σε αυτές τις συνθήκες οξύνονται οι ανταγωνισμοί για το ποια χώρα, ποιο κέντρο, ποιο τμήμα του κεφαλαίου θα βγει πιο κερδισμένο, όπως έδειξε η «εξομάλυνση», εξακολουθούν να υπάρχουν περιθώρια ελιγμών, συμβιβασμών και μόνον όταν αυτοί οι ανταγωνισμοί δε λύνονται με άλλα μέσα, έρχεται ο πόλεμος.

Παρά την εντύπωση που κυριαρχεί για το χαρακτήρα των αντιθέσεων της αστικής τάξης του Ιράν με τις παραπάνω ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, δεν πρέπει μας διαφύγει το γεγονός ότι αυτή ωφελήθηκε μαζί με τους ιμπεριαλιστές, αντικειμενικά, από σημαντικές εξελίξεις στις τελευταίες 2 δεκαετίες, όπως ήταν οι αντεπαναστατικές ανατροπές 1989-1991, που έδωσαν και στο Ιράν (μαζί με Τουρκία και Πακιστάν) τη δυνατότητα ανοίγματος προς τις πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες, μέσω της ένταξής τους στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας «ECO». Επίσης, η αστική τάξη του Ιράν ωφελήθηκε αντικειμενικά για άλλη μια φορά (μαζί με άλλες δυνάμεις) από τους δυο ιμπεριαλιστικούς πολέμους σε Αφγανιστάν και Ιράκ, που άνοιξαν τις αγορές των δύο χωρών για τη διείσδυση των ιρανικών επενδύσεων. Το Αφγανιστάν εκτιμάται ότι αποτελεί τον 5ο εμπορικό εταίρο του Ιράν, ενώ οι προοπτικές των ιρανικών επενδύσεων στο Ιράκ είναι σοβαρές.

Ιδιαίτερα μετά από την εκλογή του νέου προέδρου του Ιράν Χασάν Ροχανί, αναπτύχθηκε μια φιλολογία στον αστικό Τύπο διεθνώς, περί «μετριοπάθειας» και «αλλαγής ρότας», αποσπώντας ότι ο Ροχανί ήταν εν ενεργεία μέλος του Ανωτάτου Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας από το 1989 και πρόεδρος του Κέντρου Στρατηγικών Μελετών του Ιράν από το 1992.

Το ύφος των δηλώσεων του Ροχανί, που εξυπηρετεί τα ίδια ταξικά συμφέροντα, κατάφερε να «ξεφορτωθεί» τις εντυπώσεις που άφησε ο Αχμαντινετζάντ, που συνέβαλαν στην παραπέρα «δαιμονοποίηση» του ιρανικού καθεστώτος.

Η αστική τάξη του Ιράν διεκδικούσε ιστορικά και εξακολουθεί να διεκδικεί ένα ρόλο σε μια σημαντική γεωστρατηγική περιοχή. Ετσι, στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα το Ιράν είχε ενταχθεί στο «Σύμφωνο της Βαγδάτης» μαζί με τις Τουρκία, Μ. Βρετανία, Πακιστάν, ΗΠΑ και Ιράκ, με σκοπό την «αναχαίτιση της επέκτασης του κομμουνισμού» και όχι μόνον.

Στο πλαίσιο της στενής συνεργασίας των ΗΠΑ - Ιράν τότε, και της επιχείρησης του Προέδρου Αϊζενχάουερ με σκοπό την «αποδαιμονοποίηση» των πυρηνικών μετά από τη φρίκη των Χιροσίμα και Ναγκασάκι τόσο εντός των ΗΠΑ όσο και διεθνώς, είχε ξεκινήσει το προπαγανδιστικό πρόγραμμα με τίτλο: Πυρηνικά για την Ειρήνη («Atoms for Peace»). Οι πρώτες εφαρμογές του παραπάνω προγράμματος έλαβαν χώρα σε Ιράν και Πακιστάν. Οι πυρηνικοί αντιδραστήρες του προγράμματος αποτέλεσαν το σημείο εκκίνησης των πυρηνικών προγραμμάτων των δύο στενών συμμάχων των ΗΠΑ τότε.

Αξίζει να σημειωθεί πως ο στρατός του Ιράν προχώρησε το 1971 έπειτα από την αποχώρηση των βρετανικών δυνάμεων, στην κατάληψη των τριών μικρών νησιών που βρίσκονται στην έξοδο των Στενών του Ορμούζ: Την Αμπού Μούσα, τη μικρή Τουνμπ και τη μεγάλη Τουνμπ που βρίσκονται πάνω στη ρότα των δεξαμενόπλοιων.

Το αστικό κράτος της «Ισλαμικής Επανάστασης» του Ιράν «κληρονόμησε» από το καθεστώς του Σάχη τόσο το πυρηνικό πρόγραμμα όσο και τα νησιά στρατηγικής σημασίας που είναι αντικείμενο διεκδίκησης από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Τα πλήγματα που δέχτηκε η οικονομία του Ιράν λόγω των κυρώσεων είχαν έχουν ως στόχο αφ' ενός, την υποβάθμιση της θέσης του στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα (βρίσκεται λίγες θέσεις κάτω από τους G20) και αφ' ετέρου την κάμψη της «αδιαλλαξίας» του Ιράν και των συμμάχων του σε: Λίβανο, Συρία, Παλαιστίνη, Ιράκ και αλλού. Ωστόσο, αντικειμενικά, οδήγησαν στην ενδυνάμωση της σχέσης του Ιράν με τη Ρωσία - Κίνα.

Επιπλέον, το αστικό πολιτικό σύστημα του Ιράν, αποδείχτηκε «ανθεκτικό». Με την ανάδειξη του Ροχανί με μεγάλα ποσοστά, εκφράστηκε η πίστη ενός μεγάλου τμήματος του λαού στη δυνατότητα μιας λύσης στο ζήτημα του πυρηνικού προγράμματος μέσα από αμοιβαίες υποχωρήσεις με τις άλλες βασικές πυρηνικές δυνάμεις.

Η συμφωνία προβλέπει ότι το Ιράν δε θα εμπλουτίσει, για το εξάμηνο αυτό, ουράνιο πάνω από 5%, θα «εξουδετερώσει» ό,τι απόθεμα ουρανίου έχει εμπλουτισμένο πάνω από το ποσοστό αυτό, θα διασφαλίσει απρόσκοπτες επιθεωρήσεις σε βασικές πυρηνικές του εγκαταστάσεις, θα «παγώσει» κάθε πρόοδο στην εγκατάσταση βαρέος ύδατος. Ως αντάλλαγμα, θα υπάρχει «μερική χαλάρωση» των κυρώσεων σε βάρος του, συνολικής αξίας επτά δισεκατομμυρίων δολαρίων, στην οποία περιλαμβάνεται «αποδέσμευση» μέρους των τραπεζικών του λογαριασμών όπου εισέρχονται τα έσοδα από τις πετρελαϊκές εξαγωγές, «χαλάρωση» των απαγορεύσεων για τις συναλλαγές με χρυσό, ενώ επίσης οι «έξι» δεσμεύονται ότι δε θα επιβάλουν άλλες κυρώσεις κατά το χρονικό αυτό διάστημα, εφόσον η ιρανική ηγεσία τηρήσει τα προβλεπόμενα.

Η προσωρινή συμφωνία που έχει επιτευχθεί στο Ιράν, έχει σοβαρές πιθανότητες υλοποίησής της. Ωστόσο, τα βάσανα για το λαό του Ιράν θα συνεχίζουν να υπάρχουν για όσον καιρό θα είναι εγκλωβισμένο στο σύστημα της εξουσίας των μονοπωλίων. Κερδισμένη θα βγει η μερίδα της ιρανικής αστικής τάξης, που θα διαχειριστεί τα όποια οικονομικά κέρδη από τη συμφωνία.

Ταυτόχρονα, δίνει τη δυνατότητα σε δυνάμεις που εμπλέκονται με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, όπως η Ρωσία, η Κίνα, αλλά και η Γερμανία, να σχεδιάζουν την αύξηση της κερδοφορίας των μονοπωλίων τους, που δραστηριοποιούνται στο Ιράν. Ενώ δίνει τη δυνατότητα στις ΗΠΑ να κλείσουν προσωρινά ένα «μέτωπο» αντιπαράθεσης στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, σε μια στιγμή που αυξάνεται η ενδοϊμπεριαλιστική ένταση σε άλλες περιοχές, όπως σε αυτήν του Ειρηνικού Ωκεανού, αλλά και της Αρκτικής.

Στην Ελλάδα, κυβέρνηση (ΝΔ - ΠΑΣΟΚ) και αξιωματική αντιπολίτευση (ΣΥΡΙΖΑ) έτρεξαν να «πανηγυρίσουν» για τη συμφωνία, κι όλως τυχαίως, και οι δύο τους αποσιώπησαν το ζήτημα του πυρηνικού οπλοστασίου του «σύμμαχου» Ισραήλ, που εξακολουθεί να δολοφονεί τον Παλαιστινιακό λαό, να κατέχει την Παλαιστίνη, καθώς και εδάφη της Συρίας, του Λιβάνου και να απειλεί με πολεμικό χτύπημα το Ιράν. Καθόλου τυχαία αποσιώπηση! Δείχνει πως για την αστική τάξη της Ελλάδας «το αίμα νερό δε γίνεται», σε ό,τι αφορά το Ισραήλ, άσχετα από τις δύο δυνάμεις (ΝΔ - ΠΑΣΟΚ ή ΣΥΡΙΖΑ), που μάχονται για τις κυβερνητικές καρέκλες.

Την ίδια ώρα, αξιοθρήνητες ήταν οι τοποθετήσεις του ΣΥΡΙΖΑ, που χαρακτήρισε αυτήν τη «λυκοσυμφωνία» ως «μεγάλο βήμα για την ειρήνη στην πολύπαθη Μ. Ανατολή, προς όφελος της ασφάλειας όλης της Μεσογείου και ευρύτερα». Θύμισε τότε που ο «προκάτοχός» του, ο ΣΥΝ, πανηγύριζε τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, το Δεκέμβρη του 1991, υποσχόμενος στους λαούς πως «ανοίγουν οι δρόμοι για ειρήνη, ασφάλεια και ευημερία». Αλίμονο, όμως, αν οι εργαζόμενοι περιμένουν από τους ιμπεριαλιστές να εξασφαλίσουν την ειρήνη και την ευημερία, όπως κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ, που για άλλη μια φορά σπέρνει τέτοιες επικίνδυνες αυταπάτες, θεωρώντας, μάλιστα, πως αυτές οι δυνάμεις θα επιτύχουν τώρα δίκαιη και βιώσιμη λύση και στο Παλαιστινιακό.

Οπως αξιοθρήνητες ήταν και «αναλύσεις», που αναπαρήγαγαν με ιδιότυπο τρόπο, τη χοντροκομμένη αντίληψη περί «εξάρτησης», «κατοχής», «υποταγής», κάνοντας λόγο για «υποταγή του Ιράν στις ΗΠΑ» και πως «ζήτημα χρόνου είναι από δω και πέρα η επιστροφή του Ιράν στο ρόλο που έπαιζε επί σάχη, πριν από την ισλαμική επανάσταση του αγιατολάχ Χομεϊνί στις αρχές του 1979, ως υποτελούς συμμάχου των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή!»

Οι αντιλήψεις αυτές παραβλέπουν πως, στο πλαίσιο του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού συστήματος, κάθε καπιταλιστική χώρα καταλαμβάνει μια θέση ανισότιμης αλληλεξάρτησης, στη βάση της οικονομικής, πολιτικής και στρατιωτικής της δύναμης. Η αστική τάξη της κάθε χώρας κάνει διακρατικές συμφωνίες, συμμαχίες, προσωρινές ή πιο μόνιμες, οικονομικού και πολιτικοστρατιωτικού χαρακτήρα με στόχο να διατηρήσει και να ενισχύσει τη θέση της έναντι της εργατικής τάξης και ταυτόχρονα να ενισχύσει τη διεθνή της θέση. Είναι πλέον εξόφθαλμα αποπροσανατολιστικές και στο παράδειγμα του Ιράν, θέσεις που αντιμετωπίζουν το ζήτημα της εξάρτησης και της κυριαρχίας των χωρών από αστικές και μικροαστικές θέσεις, που ισοπεδώνουν την πραγματικότητα.

Συμπερασματικά, οι εργαζόμενοι στη χώρα μας, πρέπει να έχουν υπόψη τους πως και η νέα συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, δεν μπορεί να ξεριζώσει τα «γενετήσια σημάδια» που κουβαλά ο καπιταλισμός, όπως είναι οι κρίσεις, οι αντιθέσεις, ο πόλεμος. Συμμαχίες, ελιγμοί, προσωρινοί συμβιβασμοί ανάμεσα στις αστικές τάξεις μπορεί να υπάρξουν, αλλά σε καμία περίπτωση αυτοί δεν εγγυώνται την ειρήνη, την ασφάλεια, την ευημερία. Αυτά μπορεί να τα εγγυηθεί μόνον ο δρόμος της ρήξης με τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις και τα σχέδια, ο δρόμος της ανατροπής της καπιταλιστικής βαρβαρότητας.