Σάββατο 29 Γενάρη 2022 - Κυριακή 30 Γενάρη 2022
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Ο Αν. Συμεωνίδης μιλά για το έργο

Για τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» μάς μίλησε ο Αναστάσιος Συμεωνίδης, που θα διευθύνει στη συναυλία τη Συμφωνική Ορχήστρα και τη Χορωδία του δήμου Αθηναίων. «Είναι το χαρακτηριστικότερο, ίσως, έργο που έχει γραφτεί για την Επανάσταση του 1821. Ο συνθέτης, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, είχε στα χέρια του ένα πολύ δυνατό κείμενο, την ποιητική σύνθεση του Διονυσίου Σολωμού και μας παρέδωσε ένα εξίσου πολύ δυνατό μουσικό έργο.

Είναι ένα έργο για σολίστες, χορωδία, ορχήστρα. Πλάι στα όργανα της ορχήστρας συμπράττουν και όργανα με παραδοσιακό ήχο, όπως το σαντούρι, το λαούτο και η κρητική λύρα. Αξίζει να σημειωθεί ότι σημαντικότατο ρόλο στο έργο παίζει η χορωδία. Θα λέγαμε ότι έχει "πρωταγωνιστικό" ρόλο και όχι συμπληρωματικό. Το κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει ένα μουσικό έργο με πολύ ωραίο "δέσιμο" μεταξύ λόγου και μουσικής».

Ξεναγήσεις στην έκθεση χαρακτικής

Οι φίλοι του «κόκκινου Αερόστατου» από τις συνοικίες της Νέας Ιωνίας, της Νέας Φιλαδέλφειας, του Γαλατσίου, της Μεταμόρφωσης, του Ηρακλείου και της Πεύκης - Λυκόβρυσης καλούν αυτήν την Κυριακή στις 11 το πρωί στην έκθεση «Χαρακτική - Από την προϊστορία στην Ελλάδα του σήμερα», που οργανώνει το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος, στην αίθουσα «Νίκος Κεσσανλής» στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Ακόμα, το Σάββατο 5 Φλεβάρη στις 11 το πρωί καλεί σε ξενάγηση το Στέκι Πολιτισμού της ΚΝΕ στον Πειραιά, «Τραβέρσο».

Σκοπός της έκθεσης είναι να γίνει γνωστή η σημασία της χάραξης στην εξέλιξη της ανθρωπότητας. Μέσα από τα σπάνια εκθέματα που παρουσιάζονται, μπορεί να κατανοηθεί η ίδια η πορεία των ανθρώπινων κοινωνιών. Ο θεατής θα έρθει πρώτα σε επαφή με τα προϊστορικά έργα, με βραχοχαράξεις από την αρχαία Κίνα και από σπήλαια της Γαλλίας. Στη συνέχεια, θα περάσει από έργα της ελληνικής αρχαιότητας, σπαράγματα, χαράγματα σε επιγραφές και αγγεία. Θα δει, ακόμα, χαρακτικά έργα ξένων περιηγητών στην Ελλάδα και χαλκογραφίες του Αγίου Ορους. Οσον αφορά την ευρωπαϊκή χαρακτική θα έχει την ευκαιρία να δει έργα σημαντικών καλλιτεχνών, όπως Λοτρέκ, Ματίς, Σαγκάλ, Πικάσο, Μιρό κ.ά., ενώ θα δει και έργα ιαπωνικής τέχνης του 19ου αιώνα. Ξεχωριστό κομμάτι της έκθεσης είναι η ελληνική χαρακτική.

«Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» του Δ. Σολωμού και του Γ. Μαρκόπουλου

«Το χάραμα», «Ακρα του τάφου σιωπή», «Η θέλησή μου βράχος», «Για κοίτα 'κει χάσμα σεισμού», «Εξοδος / Δρόμο να σχίσουν τα σπαθιά»... Λόγια και εικόνες μιας μεγαλειώδους ποιητικής δημιουργίας, των «Ελεύθερων Πολιορκημένων», του Διονυσίου Σολωμού. Σε αυτό το αριστουργηματικής γραφής, ελεύθερης σκέψης και στοχασμού ποιητικό έργο βασίστηκε η ομώνυμη λαϊκή λειτουργία του Γιάννη Μαρκόπουλου, που θα παρουσιάσει η ΚΕ του ΚΚΕ, στον απόηχο της συμπλήρωσης 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821.

Το πιο ώριμο και μεγαλόπνοο έργο του ποιητή

Οι «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» είναι μία από τις κορυφαίες ποιητικές συνθέσεις του Διονυσίου Σολωμού. Εργο εμπνευσμένο από τα γεγονότα της πολιορκίας και της εξόδου του Μεσολογγίου, κατά την Επανάσταση του '21, το οποίο απασχόλησε τον ποιητή σχεδόν μέχρι το τέλος της ζωής του.

Σε εμάς έφτασε σε τρία Σχεδιάσματα που το καθένα τους αντιπροσωπεύει όχι μονάχα διαφορετικό στάδιο επεξεργασίας αλλά και διαφορετική ποιητική αντίληψη. Το Α' Σχεδίασμα του ποιήματος, «συνθεμένο εις είδος προφητικού θρήνου εις το πέσιμο του Μεσολογγίου», γράφτηκε λίγο μετά την πτώση της πόλης. Για δέκα ολόκληρα χρόνια (1834 - 1844), δουλεύει αποκλειστικά το «Β' Σχεδίασμα» επιμένοντας στην επεξεργασία μεμονωμένων, καθαρά λυρικών επεισοδίων («αποσπασμάτων») και χρησιμοποιώντας τον ομοιοκατάληκτο δίστιχο στίχο του «Ερωτόκριτου», που δίνει καινούριο βάθος και μουσικότητα. Σε αυτό «εικονίζοντο τα παθήματα των γενναίων αγωνιστών εις τες υστερινές ημέρες της πολιορκίας έως οπού έκαμαν το γιουρούσι». Στο «Γ' Σχεδίασμα» των «Ελεύθερων Πολιορκημένων», που γράφτηκε από το 1844 κι ύστερα, χρησιμοποιεί έναν στίχο περισσότερο λιτό, χωρίς ομοιοκαταληξία.


Είναι ένα έργο που μιλά για την «ηθική ελευθερία», όπως εύστοχα σημειώνει και ο Βάρναλης. Οι εσωτερικές συγκρούσεις των αγωνιστών, τα διλήμματα και οι πειρασμοί, η αντίσταση, οι θυσίες του Αγώνα, η ομορφιά της ζωής μαζί με τη βαθιά συνείδηση του Χρέους, μιας λέξης που επανέρχεται συχνά - αυτός άλλωστε ήταν και ο αρχικός τίτλος της σύνθεσης - είναι τα θέματα αυτού του ποιήματος. Οι πολιορκημένοι του Μεσολογγίου θέλησαν και έμειναν, έχοντας απόλυτη αυτογνωσία της θέσης τους και απόλυτη συνείδηση του επιχειρούμενου τολμήματος. Αποδείχθηκαν έτσι πραγματικά ελεύθεροι στη συνειδητή θυσία της ζωής τους. Αλλωστε, η διαλεκτική σύνθεση των αντίθετων στοιχείων διατρέχει σχεδόν όλο το κείμενο, από τον τίτλο κιόλας, ελεύθεροι αλλά και πολιορκημένοι συγχρόνως. Το καινούργιο που προκύπτει δεν είναι τίποτε άλλο από την επικράτηση της θέλησης και του αγώνα για να νικήσει η ζωή.

Είν' έτοιμα στην άσπονδη πλημμύρα των αρμάτων

Δρόμο να σχίσουν τα σπαθιά, κι ελεύθεροι να μείνουν,

Εκείθε με τους αδελφούς, εδώθε με το χάρο.

Τέλος, δεν θα μπορούσαμε σε αυτό το μικρό μας αφιέρωμα σε αυτό το σπουδαίο έργο να μην αναφερθούμε στην αντίληψη του Σολωμού ότι η Ιστορία - και η Επανάσταση - είναι πράξη συλλογική, όχι ατομική. Μια θέση που διαφαίνεται και σε αυτό το ποίημα. Οπως γράφει, «να μην προσελκύσεις την προσοχή πάνω στον Μάρκο (Μπότσαρη): μειώνει τον έπαινο των άλλων, που όλοι τους υπήρξαν ίσοι μ' αυτόν». Πρωταγωνιστής είναι η ίδια η μάζα, «που αγωνίζεται τον καλόν αγώνα». Ετσι, το έργο του δεν περιορίζεται ούτε χρονικά ούτε τοπικά, αποκτώντας έναν υπερτοπικό και διαχρονικό χαρακτήρα. Γίνεται η ποίηση καθολική.

Οταν το ποίημα γίνεται τραγούδι


«Η μουσική εργασία πάνω στους "Ελεύθερους Πολιορκημένους" του Σολωμού άρχισε πριν 14 χρόνια. Εκτοτε άφησα για καιρό το έργο και το '68 ξαναδούλεψα για μεγάλο διάστημα, πάνω στα τρία "Σχεδιάσματα" του ποιήματος. Πολλές μουσικές μου σκέψεις υπαγορεύτηκαν από τους αγώνες της νεολαίας. Εμπνεύστηκα από κει. Η επιλογή του στίχου και του πεζού που έκανα, βασίστηκε στη νοηματική γραμμή μιας αρχής (εισαγωγή), μιας μέσης (δράση) και ενός τέλους (έξοδος)».

Τα παραπάνω γράφει ο Γιάννης Μαρκόπουλος, τον Αύγουστο του 1977, χρονιά που κυκλοφόρησε ο δίσκος.

Η μουσική εργασία του Γιάννη Μαρκόπουλου πάνω στους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» ξεκίνησε τη δεκαετία του '60. Στα δύσκολα χρόνια της δικτατορίας καταπιάνεται ξανά με το έργο συνθέτοντας τα μέρη «Μητέρα μεγαλόψυχη», «Αραπιάς άτι», «Πειρασμός», «Εξοδος» και «Η θέλησή μου βράχος». Η οριστική μορφή του έργου δόθηκε το 1975, με τη μορφή «λαϊκής λειτουργίας». Αξίζει να σημειωθεί ότι ο συνθέτης οργάνωσε το λιμπρέτο του μουσικού έργου επιλέγοντας από όλα τα σχεδιάσματα του ποιήματος και τα πεζά, τους στίχους και τα αφηγηματικά μέρη.

Πρόκειται για ακόμα μία δημιουργία, που αποδεικνύει περίτρανα ότι στίχος και μουσική στο έργο του Γιάννη Μαρκόπουλου βρίσκονται σε μια αρμονία, σε ένα τέλειο συνταίριασμα, που συνδέει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον μιας δίκαιης και ευτυχισμένης ζωής.


Η πρώτη παρουσίαση έγινε το 1975, από τον ίδιο, τραγουδώντας τα μέρη του έργου και παίζοντας πιάνο στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όπου τον είχε καλέσει ο καθηγητής Λίνος Πολίτης, από τους σημαντικότερους μελετητές του Σολωμού. Ηταν μια ξεχωριστή βραδιά, όπου καθηγητές και φοιτητές εξέφρασαν τη γνώμη τους, αλλά και την αγάπη τους και την εκτίμησή τους για το έργο. Η συγκέντρωση αυτή βοήθησε τον συνθέτη στην εδραίωση της πεποίθησης για την αξία της μελωδικής και ρυθμικής του ομιλίας πάνω στο ποίημα.

Το έργο κυκλοφόρησε σε δίσκο με ερμηνευτές τους Νίκο Ξυλούρη, Λάκη Χαλκιά, Ηλία Κλωναρίδη και αφηγήτρια την ηθοποιό Ειρήνη Παππά. Συμμετείχε η ερασιτεχνική Μεικτή Χορωδία Πρέβεζας, σε διδασκαλία Γιώργου Κακίτση και ορχήστρα, στα οποία συμπεριλαμβάνονταν και λαϊκά όργανα της παράδοσης. Η πρώτη συναυλία δόθηκε στο γήπεδο του Παναθηναϊκού το καλοκαίρι του '78, μπροστά σε κοινό 22.000 ατόμων, που κατέκλυσαν τις κερκίδες του γηπέδου και υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό το νέο μουσικό έργο.

Εκτοτε θα γνωρίσει πολλά ανεβάσματα. Οι χειρόγραφες παρτιτούρες του συνθέτη βρίσκονται στο Ιστορικό Μουσείο του Μεσολογγίου.


Α. Π.

Αφιέρωμα στον μεγάλο μας ποιητή Διονύσιο Σολωμό και στο εμβληματικό του έργο.

Μια συναυλία τιμής στον σπουδαίο μουσικοσυνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλο.

Την Τρίτη 15 Φλεβάρη η ΚΕ του ΚΚΕ οργανώνει στις 20.30 (πέρας προσέλευσης 20.00) στο Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας» («Ολύμπια») συναυλία με το έργο «Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», σε ποίηση Διονυσίου Σολωμού και μουσική Γιάννη Μαρκόπουλου.

Συμμετέχουν η Συμφωνική Ορχήστρα και η Χορωδία του δήμου Αθηναίων. Διευθύνει ο Αναστάσιος Συμεωνίδης. Διδασκαλία χορωδίας: Σταύρος Μπερής.

Ερμηνεύουν οι: Γιάννης Χριστόπουλος, Τάσος Αποστόλου, Μανώλης Χατζημανώλης και Ελενα Κελεσίδη.

Αφηγείται η ηθοποιός Αιμιλία Υψηλάντη.

Η είσοδος θα γίνεται με προσκλήσεις, που διατίθενται από την Κομματική Οργάνωση Αττικής του ΚΚΕ.

Η συναυλία πραγματοποιείται με την υποστήριξη του δήμου Αθηναίων και του ΟΠΑΝΔΑ.

Η εποχή της εκμετάλλευσης

Eurokinissi

Ενα κομμάτι του «αόρατου» κόσμου των 100 εκατομμυρίων αστέγων στον κόσμο ζει στην Ελλάδα. Είναι είκοσι χιλιάδες άνθρωποι που βρίσκονται σε δρόμους, πάρκα, στοές, χωράφια, παγκάκια, χαρτόκουτα, σε εγκαταλελειμμένα και ερειπωμένα κτίρια. Ανθρωποι που κοιμούνται σε υγρά πεζοδρόμια, δίπλα σε τοίχους με συνθήματα που λένε «Είμαστε η γενιά που πρόλαβε τα καλοριφέρ αναμμένα». Καθημερινά, όλο και περισσότερος κόσμος φτωχοποιείται και κινδυνεύει να μείνει στο δρόμο.

Κι όμως παρά την εκτόξευση του αριθμού των αστέγων, των ανέργων, αλλά και των ελαστικά εργαζομένων, η ΕΕ και οι κυβερνήσεις στα κράτη - μέλη απελευθερώνουν τους μαζικούς πλειστηριασμούς, προχωρούν ακάθεκτα σε κατάσχεση λογαριασμών, παραδίνοντας τις οικονομίες και τα υπάρχοντα εκατομμυρίων Ευρωπαίων πολιτών σε τράπεζες και funds.

Κι όχι μόνο αυτό. Πυροδοτούν την ήδη εκρηκτική κατάσταση και ποινικοποιούν τον αγώνα ενάντια σε όλα αυτά τα απαράδεκτα μέτρα. Στη σημερινή Ελλάδα της «ισχυρής ανάπτυξης», της Ελλάδας που ...«ηγείται της 4ης βιομηχανικής επανάστασης», όπως αρέσει στην κυβέρνηση να τη διαφημίζει, ο θάνατος, από κρύο, του άστεγου στο κέντρο της Θεσσαλονίκης ήρθε να υπογραμμίσει τη χυδαιότητα του συστήματος που υποτιμά την αξία της ανθρώπινης ζωής.


Που δεν λογαριάζει Υγεία, Πρόνοια, Παιδεία, Πολιτισμό, προκειμένου να αγοράζει νέα όπλα για τις ανάγκες του ΝΑΤΟ και να διευκολύνει τα επιθετικά σχέδια της ΕΕ και των ΗΠΑ, για τη «γεωστρατηγική» αναβάθμιση του ελληνικού κεφαλαίου.

Ενα βάρβαρο σύστημα που η «ανάπτυξή» του σημαίνει να καιγόμαστε από πυρκαγιές, να παραλύει η χώρα από μια χιονόπτωση και να πνιγόμαστε στις πλημμύρες. Μια ανάπτυξη που απαιτεί να υποτάσσεται η ανθρώπινη ζωή στην προσφιλή του εξίσωση «κόστους - οφέλους».

Σύμφωνα με το ΠΑΜΕ, «είναι ασυγχώρητο, την ίδια στιγμή που εκατομμύρια ευρώ ξοδεύονται σε επενδυτικά έργα για τις ανάγκες των εργοδοτών, πως ένας άνθρωπος έχασε τη ζωή του λίγα χιλιόμετρα μακριά από το πολυδιαφημιζόμενο τεχνολογικό πάρκο και ανάμεσα σε 5άστερα ξενοδοχεία».

Το κράτος είναι γυμνό

Είναι αλήθεια, δεν μπορεί να περάσει στα ψιλά γράμματα ο θάνατος ενός ανθρώπου από το κρύο το 2022 και δεν μπορεί να θεωρείται κόστος και ατομική ευθύνη η ανάγκη του για στέγαση και θέρμανση, ειδικά μέσα σε ακραία καιρικά φαινόμενα.

Οι συνάνθρωποί μας που ζουν και πεθαίνουν αβοήθητοι στο δρόμο, δεν βρέθηκαν εκεί επειδή το επέλεξαν.

Κρίση, φτώχεια, ανεργία και πλειστηριασμοί τούς έστειλαν στους δρόμους. Χωρίς εισόδημα, σύνταξη, ιατρική και φαρμακευτική φροντίδα. Δεν αποτινάζονται όμως οι ευθύνες της πολιτείας με μπαλώματα τύπου «προγράμματα περίθαλψης αστέγων», ούτε με αναθέσεις «λύσεων» σε διάφορες ΜΚΟ ή σε φιλανθρωπίες πολυδιαφημισμένων χορηγών.

Το κράτος είναι γυμνό! Το κράτος δεν υπάρχει όταν το χρειάζεσαι. Το αισιόδοξο είναι πως μέσα σ' όλο αυτό το απάνθρωπο και δυσοίωνο σκηνικό υπάρχει ένα είδος ...γαλατικού χωριού, που λειτουργεί υποδειγματικά.

Τις μέρες του χιονιά και του ψύχους, η Ομάδα Δρόμου των Δομών Αστέγων του δήμου Πατρέων προσέγγισε παλαιούς και νέους αστέγους, ενημερώνοντας εκ νέου για τη δυνατότητα φιλοξενίας στις Δομές και για άλλη μία φορά κατάφερε να έρθουν στο Υπνωτήριο νέα περιστατικά αστέγων, μαζί με τους ήδη γνωστούς άστεγους της πόλης.

Αυτή η Ομάδα δεν καταγράφει απλά τα περιστατικά. Εβγαινε και βγαίνει τα βράδια με κρύο, σε όλη τη διάρκεια της πανδημίας, συναντά τους αστέγους, προσφέρει φαγητό, ζεστά ροφήματα, κλινοσκεπάσματα, συνομιλεί μαζί τους, μαθαίνει τις ανάγκες τους και τους ενημερώνει για τις υπηρεσίες που μπορεί να προσφέρει ο δήμος. Η διαμονή στον χώρο του Υπνωτηρίου παρέχει τη δυνατότητα για μπάνιο και σίτιση.

Γενικά τις παγωμένες μέρες, κάθε πολίτης στην Πάτρα, που ζει σε συνθήκες αστεγίας ή σε ακατάλληλες κατοικίες, που δεν επαρκούν για την προστασία του από το κρύο, μπορεί να προσέλθει κατά τη διάρκεια της μέρας στο Κέντρο Αστέγων, για να ζεσταθεί, να σιτιστεί, να πλυθεί και να προστατευτεί. Το διάστημα αυτό έχουν φιλοξενηθεί και υποστηριχθεί περισσότεροι από 130 άνθρωποι, χωρίς τη μεσολάβηση ΜΚΟ ή εταιρειών.

Σόου με τους άστεγους

Ετσι θα έπρεπε να λειτουργεί συνολικά η πολιτεία, αν σεβόταν και υπολόγιζε τον άνθρωπο και τις ανάγκες του. Οπως ακριβώς λειτουργεί το σύστημα στην Πάτρα. Και όχι με ανόητα και χοντροκομμένα επικοινωνιακά σόου, όπως αυτό του πρωθυπουργού στο λιμάνι του Πειραιά, το βράδυ του περασμένου Σαββάτου.

Πήγε - λέει - για να συζητήσει με τους άστεγους ...θέματα που τους απασχολούν. Μαζί με κάμερες και φωτογράφους, ώστε μετά τα, χρυσοπληρωμένα από τη λίστα Πέτσα, Μέσα να μπορούν να υμνήσουν, σε εθνικό δίκτυο, την ευαισθησία και το ενδιαφέρον του. Τα πράγματα είναι απλά.

Αν ενδιαφερόταν επί της ουσίας, θα φρόντιζε με ευθύνη του κράτους να ανοίξουν θερμαινόμενες αίθουσες και να οδηγηθούν με ασφαλή και άμεσο τρόπο εκεί όσοι ζουν στον δρόμο και να εξασφαλιστούν η διατροφή και η στέγασή τους, ιδιαίτερα μέσα σε συνθήκες ακραίων καιρικών φαινομένων, αλλά και η ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη.

Θα φρόντιζε να δημιουργηθούν υποδομές, να υπάρξει οργανωμένη μέριμνα, με μόνιμη χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό. Θα κανόνιζε να προσληφθεί το αναγκαίο, ειδικό προσωπικό και κυρίως να εξασφαλιστεί η επανένταξη των αβοήθητων ανθρώπων στην παραγωγική δραστηριότητα.

Τέλος, θα προέτρεπε κάθε δήμο να προχωρήσει άμεσα σε χαρτογράφηση των αστέγων. Γνωρίζουμε, όμως, πως όλα αυτά δεν συνάδουν με το νέο χαρτοφυλάκιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περί «προστασίας του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής».

Σ' έναν τρόπο ζωής που θεωρείται λογικό να υπάρχουν 120 εκατομμύρια άνθρωποι κάτω από το όριο φτώχειας στην ΕΕ, 30 εκατομμύρια ανέργων και πάνω από 5 εκατομμύρια άστεγοι. Αυτές τις «ευρωπαϊκές αξίες» όπου η εξαθλίωση είναι συνώνυμη του καπιταλισμού, ενός συστήματος που όχι μόνο δεν εξανθρωπίζεται, αλλά γίνεται συνεχώς χειρότερο, δεν τις χρειαζόμαστε.

Εμείς, σ' αυτό το ιστορικό ρήγμα, ονειρευόμαστε έναν ακριβώς αντίθετο κόσμο, γεμάτο με δίκτυα αλληλεγγύης και στήριξης. Είναι το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε, γιατί αλλιώς «η εποχή της εκμετάλλευσης δεν θα συντομευτεί».

Κλείνω αυτό το άρθρο με ένα μικρό απόσπασμα του ποιήματος του Μπ. Μπρεχτ «Καταφύγια για τη νύχτα».

«Λίγοι άνθρωποι βρίσκουνε καταφύγιο για τη νύχτα.

Για μια νύχτα τους φυλάγεις απ' τον άνεμο.

Το χιόνι που προορίζονταν γι' αυτούς πέφτει στο δρόμο.

Μα ο κόσμος έτσι δε θ' αλλάξει.

Δε θα καλυτερέψουνε ανάμεσα στους ανθρώπους οι σχέσεις.

Δε συντομεύει έτσι η εποχή της εκμετάλλευσης».


Της
Σεμίνας ΔΙΓΕΝΗ



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ