Σάββατο 27 Μάη 2017
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ 4ΣΕΛΙΔΟ «ΔΙΕΘΝΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ»:

ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ: Διαμορφώνει την «εθνική αναπτυξιακή στρατηγική» σε «στενή και σταθερή συνεργασία» με τους εγχώριους βιομήχανους.

«ΔΙΑΜΕΤΑΚΟΜΙΣΤΙΚΟΣ ΚΟΜΒΟΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ»: Παροχές κάθε είδους στους επιχειρηματικούς ομίλους για έναν ακόμα «στρατηγικό στόχο» του κεφαλαίου.

ΗΠΑ - ΤΟΥΡΚΙΑ: Μια αντιφατική συνεργασία που αφορά και ανταγωνισμούς ισχυρών μονοπωλίων.

ΔΥΤΙΚΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ: Στις αρχές της βδομάδας, μονοπώλια από τις μοναρχίες του Περσικού Κόλπου, της Τουρκίας και ασιατικών χωρών διερεύνησαν την επέκταση των δραστηριοτήτων τους στην περιοχή, σε φόρουμ στο Σαράγεβο.

ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ - «ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ»
«Στενή και σταθερή συνεργασία» με τους εγχώριους βιομήχανους

Σε στενή συνεργασία, κυβέρνηση και εγχώριο κεφάλαιο διαμορφώνουν την «επόμενη μέρα» της καπιταλιστικής κερδοφορίας

MotionTeam

Σε στενή συνεργασία, κυβέρνηση και εγχώριο κεφάλαιο διαμορφώνουν την «επόμενη μέρα» της καπιταλιστικής κερδοφορίας
Εντονη κινητικότητα εμφανίζεται σχετικά με το υπό διαμόρφωση σχέδιο «Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική 2021», που αφορά στο μοντέλο της λεγόμενης «παραγωγικής ανασυγκρότησης», με κατεύθυνση την «ενδυνάμωση της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων», σε συνδυασμό βέβαια με τις ενισχύσεις από τα επενδυτικά προγράμματα της ΕΕ, από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του κρατικού προϋπολογισμού, καθώς και σειρά από άλλες παρεμβάσεις.

«Η στήριξη της βιομηχανίας και της μεταποίησης είναι κεντρική προτεραιότητα του αναπτυξιακού μας σχεδιασμού», υπογράμμισε σχετικά ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας, Αλ. Χαρίτσης, στο πλαίσιο εκδήλωσης που οργάνωσε το «Φόρουμ για τη Βιομηχανία», όπου συμμετέχουν τα αρμόδια υπουργεία και κρατικοί φορείς, οι σύνδεσμοι των εγχώριων βιομηχάνων και άλλα τμήματα του κεφαλαίου. Σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό, «η συνεισφορά της βιομηχανίας στο ΑΕΠ της χώρας βρίσκεται μόλις στο 9,5%, τη στιγμή που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στο 15%» και τόνισε την ανάγκη για «νέα αναπτυξιακή στρατηγική», που να στοχεύει στην αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου και την «παραγωγική ανάταξη σε στενή και σταθερή συνεργασία όλων των παραγωγικών και αυτοδιοικητικών φορέων».

Παράλληλα, διαβεβαιώνοντας τους βιομήχανους σχετικά με την απόφαση της κυβέρνησης να ενεργοποιήσει τα κάθε «κίνητρα» για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρηματικών ομίλων, τόνισε: «Κινητοποιούμε όλα τα διαθέσιμα εργαλεία για να διοχετεύσουμε επιπλέον πόρους στην οικονομία - οι προσκλήσεις του ΕΣΠΑ, τα σύγχρονα χρηματοοικονομικά μέσα, ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος - ενώ και οι θεσμικές μας παρεμβάσεις αποβλέπουν στη δημιουργία ενός ευνοϊκότερου οικονομικού περιβάλλοντος που διευκολύνει την επιχειρηματική δραστηριότητα και δίνει ουσιαστική ώθηση στη βιομηχανία και τη μεταποίηση».

Ο εκπρόσωπος του ΣΕΒ, Κ. Μπίτσιος, στην παρέμβασή του στην ίδια εκδήλωση, εστίασε στο «ρόλο της ατμομηχανής» που καλείται να αναλάβει η εγχώρια βιομηχανία. Σύμφωνα με στοιχεία που παρέθεσε, η εγχώρια βιομηχανία δημιουργεί το 15,6% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας, δηλαδή περίπου 20 δισ. ευρώ. Το 90% των εξαγωγών αποτελείται από βιομηχανικά προϊόντα, αξίας άνω των 24 δισ. ευρώ, ενώ κατέχει και την υψηλότερη παραγωγικότητα από το σύνολο της υπόλοιπης οικονομίας.

Ο εκπρόσωπος της «Ελληνικής Παραγωγής - Συμβούλιο Βιομηχανιών για την Ανάπτυξη», Ευ. Δοντάς, επισήμανε ότι η εγχώρια μεταποιητική βιομηχανία έδειξε αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα μέσα στην κρίση. Οπως είπε, ο στόχος για το 2020 για την ΕΕ είναι το 20% της οικονομίας της κάθε χώρας να προέρχεται από τη βιομηχανία, λέγοντας ότι «μπορούμε να συμμετάσχουμε ισότιμα και με αξιώσεις στον ευρωπαϊκό στόχο».

Ο διάλογος της συγκυβέρνησης με τους εγχώριους βιομήχανους είχε και συνέχεια προχτές, μέσω του «εβδομαδιαίου δελτίου» που εξέδωσε ο ΣΕΒ. Οπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζουν οι βιομήχανοι, «τέτοιες πρακτικές συνεργασίας και συνδιαβούλευσης μεταξύ κυβέρνησης και επιχειρήσεων βοηθούν τις ελληνικές επιχειρήσεις να σχεδιάσουν τις δικές τους επενδυτικές δράσεις και, έτσι, να προσδώσουν μια νέα δυναμική στην αναπτυξιακή διαδικασία, από την οποία θα ωφεληθούν όλοι».

Σύμφωνα με τον ΣΕΒ, «πρέπει να ενισχυθούν η μεταποίηση και οι εξαγωγές. Πρέπει να προετοιμαστούν και να προβληθούν διεθνώς μεγάλα επενδυτικά έργα υποδομών προς αναζήτηση ιδιωτών επενδυτών και χρηματοδότησης. Πρέπει, επίσης, να συσταθούν από την κυβέρνηση ομάδες δράσης υψηλού επιπέδου, για την συνδιαμόρφωση των μεσοπρόθεσμων εξελίξεων που κυοφορούνται στην παραγωγική διαδικασία λόγω επερχόμενων τεχνολογικών και θεσμικών αλλαγών»...

Μπαράζ αναδιαρθρώσεων για την ανάκαμψη του κεφαλαίου

«Η ελληνική οικονομία χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη πολλών επιχειρήσεων πολύ μικρού, μικρού και μεσαίου μεγέθους. Οι μικρές επιχειρήσεις έχουν δυσκολότερη πρόσβαση σε κεφάλαια και λιγότερες ευκαιρίες συνεργασίας με άλλες καινοτόμες επιχειρήσεις ή ιδρύματα».

Αυτό τόνισε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ), Γ. Στουρνάρας, στο πλαίσιο πρόσφατης ομιλίας του στο Σύνδεσμο Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (ΣΒΒΕ), δείχνοντας στην κατεύθυνση συγκέντρωσης της επιχειρηματικής πίτας και των κερδών, με στόχο, βέβαια, την «τόνωση της ανταγωνιστικότητας», ζήτημα που αποτελεί, ουσιαστικά, και τον κεντρικό άξονα της «Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής», που προετοιμάζουν η κυβέρνηση και οι εγχώριοι βιομήχανοι.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε:

-- Το 2015 ο τομέας της μεταποίησης αποτελούνταν από 57.971 επιχειρήσεις (σε σχέση με 79.338 που ήταν το 2010), στη συντριπτική τους πλειοψηφία «πολύ μικρές» (περίπου το 95% των επιχειρήσεων απασχολούσε έως 9 άτομα).

-- Ο κλάδος της μεταποίησης απασχολεί περίπου 350.000 άτομα, ενώ παρατηρήθηκε μείωση της απασχόλησης κατά την περίοδο 2010 - 2016 κατά 26%.

-- Πρώτος κλάδος με βάση την απασχόληση είναι η βιομηχανία τροφίμων, ποτών και καπνού (37% για το 2016).

-- Το 50% των επιχειρήσεων του τομέα της μεταποίησης κατά το 2015 είναι επιχειρήσεις που ανήκουν στους κλάδους της κλωστοϋφαντουργίας, ειδών ενδυμασίας, δέρματος και δερμάτινων ειδών, της παραγωγής βασικών μετάλλων και μεταλλικών προϊόντων και της βιομηχανίας τροφίμων, ποτών και καπνού.

-- Η κατηγορία «οπτάνθρακας και προϊόντα διύλισης» καλύπτει το υψηλότερο ποσοστό του κύκλου εργασιών (33% για το 2015) και της αξίας παραγωγής (34% για το 2015).

-- Την περίοδο 2010 - 2016, η εξαγωγική επίδοση της μεταποίησης διευρύνθηκε, ιδιαίτερα σε κλάδους όπως των φαρμακευτικών, των χημικών και πλαστικών, των ηλεκτρονικών υπολογιστών, του ηλεκτρολογικού και μηχανολογικού εξοπλισμού και των μεταφορικών μέσων, ενώ οι κλάδοι αυτοί, αν και σχετικά μικρού μεγέθους και με περιορισμένη συμμετοχή στο σύνολο των εξαγωγών, αποτελούν το πλέον δυναμικό κομμάτι της ελληνικής οικονομίας. Ταυτόχρονα, πιο παραδοσιακοί κλάδοι, όπως η κλωστοϋφαντουργία, τα καύσιμα, τα μέταλλα, τα μη μεταλλικά ορυκτά και τα τρόφιμα και ποτά, που αντιπροσωπεύουν σημαντικό ποσοστό τόσο των συνολικών εξαγωγών όσο και της παραγωγής, επιδεικνύουν αυξημένη εξαγωγική επίδοση.

-- «Σε βάθος χρόνου, η έμφαση πρέπει να δοθεί στην καινοτομία και στις τεχνολογίες αιχμής, ώστε η οικονομία να μετακινηθεί εγγύτερα προς το τεχνολογικό όριο», με την επίτευξη υψηλότερου ρυθμού αύξησης παραγωγικότητας σε σύγκριση με άλλους κλάδους της οικονομίας, το διαρκώς αυξανόμενο μερίδιο που αποκτούν τα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας στο διεθνές εμπόριο.

Σύμφωνα με τον διοικητή της ΤτΕ, «η μεταποίηση, στη μεταβατική οικονομική περίοδο που διανύουμε, διαδραματίζει θεμελιώδη ρόλο στην ελληνική οικονομία, διαθέτοντας όλες τις προϋποθέσεις ώστε να αποτελέσει βασικό μοχλό ανάπτυξης της χώρας, συνεισφέροντας στο νέο παραγωγικό πρότυπο», που αφορά «στη βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας, κυρίως μέσω της μεταστροφής από κλάδους και επιχειρήσεις μη διεθνώς ανταγωνιστικούς σε κλάδους και επιχειρήσεις παραγωγής διεθνώς ανταγωνιστικών προϊόντων, υπηρεσιών, καθώς και προϊόντων του πρωτογενούς τομέα».

Συμπράξεις κράτους - ιδιωτών

Ως βασικό εργαλείο προσέλκυσης κερδοφόρων επενδύσεων ιεραρχούνται η συνεργασία και οι «Συμπράξεις Δημόσιου - Ιδιωτικού Τομέα» (ΣΔΙΤ), ενώ ως χαρακτηριστικά παραδείγματα, ο διοικητής της ΤτΕ εστίασε:

-- Στην Ενέργεια, όπου η ΔΕΗ ήδη συμπράττει με τον ιδιωτικό τομέα στην κατασκευή νέων σταθμών και επιζητεί τον πολλαπλασιασμό παρόμοιων σχημάτων, στα οποία η ΔΕΗ προσφέρει τις υποδομές και οι επενδυτές τα απαραίτητα κεφάλαια.

-- Στις Τηλεπικοινωνίες υπάρχει σημαντικό επενδυτικό ενδιαφέρον για άμεσες ξένες επενδύσεις σε σύγχρονες τεχνολογίες, όπου το Δημόσιο θα μπορούσε να συνεισφέρει τις υποδομές και οι ιδιώτες επενδυτές τα κεφάλαια και την τεχνογνωσία.

-- Στην έρευνα και καινοτομία, τα δημόσια ερευνητικά ιδρύματα και τα πανεπιστήμια, «παρά το πολύ αξιόλογο επιστημονικό δυναμικό τους, δεν διαθέτουν την απαραίτητη ευελιξία να συνεργαστούν με τον ιδιωτικό τομέα, προκειμένου να αξιοποιήσουν εμπορικά τις καινοτόμες ιδέες των ερευνητών τους και να χρηματοδοτήσουν έτσι περαιτέρω τα ερευνητικά προγράμματά τους».

-- Στον τομέα της ανάπτυξης τουριστικών υποδομών, όπου το Δημόσιο διαθέτει μεγάλη ακίνητη περιουσία, η οποία, με τις κατάλληλες χρήσεις γης, θα μπορούσε να προσελκύσει πολύ σημαντικές άμεσες ξένες επενδύσεις, με υψηλό αναπτυξιακό πολλαπλασιαστή.

-- Το ασφαλιστικό σύστημα, σύμφωνα με την ΤτΕ, «μπορεί και πρέπει να μετεξελιχθεί σε ένα σύστημα τριών πυλώνων, όπου το δημόσιο σύστημα θα συνυπάρχει με επαγγελματικά ταμεία και ιδιωτικά συστήματα ασφάλισης».

-- Στο σύστημα Υγείας ήδη υπάρχουν ξεχωριστές δημόσιες και ιδιωτικές δομές, «ενώ οι δύο δομές θα μπορούσαν να συνυπάρξουν, για παράδειγμα στον ιατρικό τουρισμό».

Την ίδια ώρα, ο ΣΕΒ, απευθύνοντας εύσημα και «σπρώχνοντας» την κυβέρνηση, τονίζει: «Με τη διαμόρφωση της Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής 2021, το κράτος αναμένεται να συμβάλει στην κινητοποίηση όλων των υγιών παραγωγικών δυνάμεων του έθνους προς τους αναπτυξιακούς στόχους που τίθενται». Βέβαια, η «επόμενη μέρα» του κεφαλαίου έρχεται να «κουμπώσει» με το κλείσιμο της «αξιολόγησης». Τα νέα αντιλαϊκά μέτρα, που μαζί με όλα τα προηγούμενα που παραμένουν σε ισχύ, διαμορφώνουν το πλαίσιο έντασης της εκμετάλλευσης, αποτελώντας τον «κράχτη» και τη βασική προϋπόθεση για την προσέλκυση κερδοφόρων επενδύσεων.


Α. Σ.

Ευφορία στις τάξεις των επιχειρηματικών ομίλων

Από το βήμα του συνεδρίου «παρέλασαν» εκπρόσωποι επιχειρηματικών ομίλων στον τομέα των Μεταφορών και των Κατασκευών, που είτε δραστηριοποιούνται ήδη στην Ελλάδα και θέλουν να επεκτείνουν τις δουλειές τους, είτε σκοπεύουν στο μέλλον να επενδύσουν κεφάλαια. Κοινή διαπίστωση όλων ήταν η προσήλωση της κυβέρνησης στο στόχο της ανάδειξης της χώρας σε διαμετακομιστικό κόμβο, όχι μόνο με την κατασκευή κρατικών υποδομών, αλλά και με τη διαμόρφωση «φιλικού επιχειρηματικού κλίματος» για τους ομίλους που επενδύουν στη χώρα.

Ετσι, ο Τ. Βαμβακίδης, εμπορικός διευθυντής της εταιρείας «Σταθμός Εμπορευματοκιβωτίων Πειραιά», θυγατρικής της COSCO, στάθηκε στην ιδιαίτερη σημασία της «ελεύθερης ζώνης καθεστώτος ΦΠΑ» για την ενίσχυση των δραστηριοτήτων της COSCO στο λιμάνι του Πειραιά. Χάρη σε αυτό το καθεστώς, που θα χορηγηθεί φυσικά στο σύνολο των ομίλων που θα επενδύσουν στον τομέα αυτό, η κινεζική πολυεθνική μπορεί να εκτελωνίζει εμπορεύματα που προορίζονται για τις χώρες της ΕΕ, χωρίς την καταβολή οποιουδήποτε ΦΠΑ στην Ελλάδα, αφού ο ΦΠΑ θα καταβάλλεται στη χώρα προορισμού όπου θα καταναλωθούν τα προϊόντα.

Επιπλέον, δεν προκύπτουν άλλου τύπου φόροι για τον όμιλο εταιρειών που θα χρησιμοποιήσει αυτό το καθεστώς, ενώ η περίοδος κατά την οποία τα εμπορεύματα παραμένουν στην «ελεύθερη ζώνη» είναι απεριόριστη, εκτός από τα γεωργικά προϊόντα. Παράλληλα, σημείωσε ότι η επέκταση της προβλήτας ΙΙΙ θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους, ενισχύοντας έτσι την ικανότητα διακίνησης φορτίων της ΣΕΠ στα 6,2 εκατ. εμπορευματοκιβωτίων το χρόνο, από 3,2 εκατ. σήμερα.

Ακόμη, από φέτος ξεκινά η λειτουργία της νέας αποθήκης 25.000 τ.μ. στην «ελεύθερη ζώνη», η οποία θα λειτουργεί ως μικρό εμπορευματικό κέντρο με λειτουργίες επανασυσκευασίας προϊόντων, και πρόσθεσε ότι με βάση τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις, η ΣΕΠ μπορεί να χειριστεί μέχρι και 10 εμπορευματικούς συρμούς τη μέρα προς την Κεντρική Ευρώπη από το σιδηροδρομικό σταθμό του Ικονίου.

Στην ειδική σημασία που αποκτούν οι συνδυασμένες μεταφορές στάθηκε ο εκπρόσωπος του ομίλου της «Goldair», η οποία είναι ανάδοχος σε κοινοπραξία με την «ΕΤΒΑ-ΒΙΠΕ» για 60 χρόνια, για το εμπορευματικό κέντρο Θριασίου, Κ. Καλλίνικος, σημειώνοντας με έμφαση τη σημαντική γεωπολιτική θέση της Ελλάδας.

Χαρακτήρισε την επένδυση του εμπορευματικού κέντρου του Θριασίου ως «στρατηγικού χαρακτήρα», καθώς είναι το πρώτο μεγάλο εμπορευματικό κέντρο που διαθέτει πλήρως το χαρακτήρα των συνδυασμένων μεταφορών, συνδέεται με το λιμάνι του Πειραιά, αλλά και με το διευρωπαϊκό δίκτυο σιδηροδρομικών και οδικών μεταφορών «Ten-T». Εντός του εμπορευματικού κέντρου πρόκειται να κατασκευαστούν 235.000 τ.μ. κτιρίων, 250.000 παλετοθέσεις, 4.000 θέσεις για αυτοκίνητα και 120 θέσεις για φορτηγά.

Ειδικό ρόλο, βεβαίως, σε όλα αυτά θα έχουν οι κατασκευαστικές εταιρείες, εκπρόσωποι των οποίων στάθηκαν ιδιαίτερα στα ζητήματα «χρηματοδότησης» και στο σχεδιασμό και την υλοποίηση νέων έργων υποδομών.

Χαρακτηριστική ήταν η τοποθέτηση του διευθύνοντος συμβούλου της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ - από τους βασικότερους διεκδικητές του νέου αεροδρομίου στο Καστέλι μαζί με την ινδική GMR - Γ. Περιστέρη, ο οποίος εξέφρασε έντονα «παράπονα» για το γεγονός ότι σήμερα είναι «σε απαράδεκτα χαμηλά επίπεδα για μια χώρα σε ύφεση» το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων. Πρόσθεσε, πάντως, ότι οι υποδομές μεταφορών προσελκύουν το επιχειρηματικό ενδιαφέρον, αλλά και το ενδιαφέρον μεγάλων επενδυτικών τραπεζών, εξαιτίας του γεγονότος ότι η απόδοση κερδοφορίας τους εκτείνεται σε μεγάλο χρονικό διάστημα, δεκαετιών, και δεν επηρεάζονται τόσο από την τρέχουσα συγκυρία.

«ΕΘΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ»
Ολοκληρωμένη κρατική παρέμβαση για τη στήριξη της καπιταλιστικής ανάκαμψης

Παρουσιάστηκε την περασμένη Τετάρτη σε συνέδριο στο υπουργείο Μεταφορών

Μεγάλα κατασκευαστικά έργα, που τριπλοπληρώνει ο λαός, προορίζονται να διευκολύνουν τις μεταφορές εμπορευμάτων και να προσελκύσουν νέες κερδοφόρες επενδύσεις για το κεφάλαιο

Eurokinissi

Μεγάλα κατασκευαστικά έργα, που τριπλοπληρώνει ο λαός, προορίζονται να διευκολύνουν τις μεταφορές εμπορευμάτων και να προσελκύσουν νέες κερδοφόρες επενδύσεις για το κεφάλαιο
Το ρόλο των κρατικών υποδομών στην «παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας» και στην ανάδειξη της Ελλάδας σε διαμετακομιστικό κόμβο υπογράμμισε ο υπουργός Υποδομών Χρ. Σπίρτζης, κατά τη διάρκεια του 1ου Συνεδρίου Υποδομών και Μεταφορών, που έγινε την περασμένη Τετάρτη στην έδρα του υπουργείου, σημειώνοντας ότι είναι έτοιμος ο σχεδιασμός για τα έργα «Συνδυασμένων Μεταφορών» που έχει ανάγκη το κεφάλαιο και αφορούν τις σιδηροδρομικές μεταφορές, τα εμπορευματικά κέντρα, τα έργα οδοποιίας, τα λιμενικά έργα και τις αεροπορικές μεταφορές.

Το «Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Μεταφορών», όπως το ονομάζουν, δίκαια χαρακτηρίζεται από την κυβέρνηση «ορόσημο» για το μέλλον των μεταφορών, σε ό,τι αφορά τα συμφέροντα και τους σχεδιασμούς εγχώριων και ξένων επιχειρηματικών ομίλων. Στόχος είναι, σύμφωνα με τον υπουργό, να αποτελέσει βάση για επενδύσεις σε υποδομές μεταφορών και για την εφαρμογή πολιτικής σ' αυτόν τον τομέα, έως το 2037.

Σε ό,τι αφορά αυτό καθ' αυτό το κατασκευαστικό έργο, πρόκειται για έναν τεράστιο όγκο έργων υποδομών, που θα κινητοποιήσει τα επόμενα χρόνια τεράστιους οικονομικούς πόρους, προκαλώντας ευφορία και μεγάλες προσδοκίες για κερδοφορία στα μονοπώλια των κατασκευών.

Ανάπτυξη των σιδηροδρομικών και οδικών δικτύων

Κεντρική ιδέα του σχεδίου είναι η εκμετάλλευση της γεωστρατηγικής θέσης της χώρας ως «άμεση πολιτική δραστηριότητα», όπως χαρακτηριστικά σημειώθηκε. Ειδικά γι' αυτό το τελευταίο, αναδείχτηκε η σημασία του Πειραιά, ως ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Μεσογείου, που ενώνει τις αγορές της Ασίας με εκείνες της Ευρώπης μέσω της διώρυγας του Σουέζ.

Κατά συνέπεια, όπως ειπώθηκε, η διαμεταφορά εμπορευματοκιβωτίων μεταξύ των λιμένων της Μεσογείου, έχοντας στο επίκεντρο τον Πειραιά, και η ενδοχώρια χερσαία μεταφορά με τρένο ή οδικώς στα Βαλκάνια, μπορούν να καταστήσουν τη χώρα έναν διεθνή κόμβο συνδυασμένων μεταφορών για την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Αντίστοιχα, σχεδιάζεται ο εκσυγχρονισμός της σιδηροδρομικής γραμμής από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης έως το λιμάνι του Μπουργκάς, όπου θα μπορούν τα εμπορεύματα να μεταφέρονται από και προς τη Μαύρη Θάλασσα, παρακάμπτοντας τα στενά του Βοσπόρου.

Επίσης, το Σχέδιο Δράσης για την Εφοδιαστική Αλυσίδα, που καταρτίζει το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, σε συνεργασία και με τα συναρμόδια υπουργεία Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, «ενθαρρύνει πολιτικές με στόχο την ανάπτυξη των δικτύων και των υποδομών εφοδιαστικής» και περιλαμβάνει τις εξής βασικές παρεμβάσεις σε έργα υποδομών:

  • Τον νέο αυτοκινητόδρομο «Ολυμπία Οδός», τον άξονα Αθήνα - Θεσσαλονίκη, την Ιόνια Οδό και την ολοκλήρωση του Ε65, ώστε να φτιαχτεί «ένα σύγχρονο και γρήγορο οδικό εγχώριο δίκτυο για τις οδικές μεταφορές», που θα προσελκύσει επενδύσεις στον κλάδο των «Logistics».
  • Την ολοκλήρωση της διπλής σιδηροδρομικής γραμμής υψηλής ταχύτητας στον άξονα Αθήνα - Θεσσαλονίκη - Ειδομένη, η οποία αποτελεί κομμάτι του διευρωπαϊκού σιδηροδρομικού δικτύου «ΤΕΝ-Τ». Αλλά και τη λειτουργία του «Θριάσιου Εμπορευματικού Κέντρου», το οποίο θεωρείται ότι μπορεί να αποτελέσει «τη σημαντικότερη υποδομή στην εφοδιαστική αλυσίδα για την Ανατολική Ευρώπη». Ο λόγος που δίνεται «στρατηγική σημασία» στο νέο σιδηροδρομικό δίκτυο, όπως σημειώθηκε στη διάρκεια της παρουσίασης, έχει να κάνει με το γεγονός ότι κατ' αρχήν οι συνδέσεις που σχεδιάζονται με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων ενισχύουν τις εμπορευματικές ροές, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι σήμερα παρατηρείται κορεσμός των στενών του Βοσπόρου και τάση στη διεθνή αγορά για αναζήτηση εναλλακτικών εμπορικών διαύλων.
  • Τα έργα σιδηροδρομικής σύνδεσης του λιμανιού της Πάτρας, με στόχο να εξελιχθεί η πόλη σε βασικό κόμβο εμπορευματικών ροών από και προς τα λιμάνια της Αδριατικής. Σύμφωνα επίσης με το σχέδιο, στο σύνολο των βασικών εγχώριων λιμανιών και συγκεκριμένα του Νέου Ικονίου, της Θεσσαλονίκης, της Αλεξανδρούπολης, της Καβάλας, της Πάτρας και της Ηγουμενίτσας, προωθούνται ή προγραμματίζονται σιδηροδρομικές συνδέσεις, με σκοπό σταδιακά να προσελκύσουν και αυτά σημαντικό όγκο εμπορευματικών ροών.
  • Την προώθηση της «Σιδηροδρομικής Εγνατίας» που θα συνδέσει, μεταξύ άλλων, όλα τα λιμάνια της Βόρειας Ελλάδας και θα τα ενώσει με όλους τους κάθετους άξονες εξόδου σε Βαλκάνια, Κεντρική, Ανατολική και Δυτική Ευρώπη, αλλά και την Κωνσταντινούπολη.
  • Την ίδρυση και λειτουργία Εμπορευματικών Κέντρων, με το κύριο βάρος στην παρούσα φάση να πέφτει στα προωθούμενα Εμπορευματικά Κέντρα του Θριασίου Πεδίου και της Θεσσαλονίκης, τα οποία μάλιστα αποτελούν τους βασικούς «πυλώνες» των υποδομών εφοδιαστικής αλυσίδας.
  • Την ανάπτυξη των αεροπορικών μεταφορών και την αύξηση του ποσοστού συμμετοχής τους στο σύνολο του τομέα των Μεταφορών. Εδώ εντάσσεται και η κατασκευή και παραχώρηση εκμετάλλευσης του νέου αεροδρομίου στο Καστέλι Κρήτης και η δημιουργία δικτύου υδατοδρομίων.

Φ.

Ο λαός έχει άλλο δρόμο να βαδίσει

Αυτό που έγινε ξεκάθαρο από ακόμη ένα δημόσιο βήμα, είναι πως ο κλάδος των συνδυασμένων μεταφορών αποτελεί στρατηγικής σημασίας τομέα της καπιταλιστικής οικονομίας και πως η γεωγραφική θέση της Ελλάδας ενισχύει τους σχεδιασμούς του κεφαλαίου προς αυτήν την κατεύθυνση, ενώ ο λαός θα πληρώνει διπλά και τρίδιπλα τη χρήση και συντήρηση των μεγάλων έργων υποδομής, όπως γίνεται ήδη με τα μεγάλα οδικά δίκτυα.

Από την πλευρά των δικών τους συμφερόντων, επομένως, καμιά προσδοκία δεν πρέπει να τρέφουν οι εργαζόμενοι και ο λαός απ' όλον αυτό το σχεδιασμό. Η προσδοκώμενη κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων που επενδύουν στον τομέα των Μεταφορών εδράζεται στην κρατική στήριξη και στο βάθεμα της εργασιακής εκμετάλλευσης, που σημαίνει κρατικό χρήμα και προνόμια για τα μονοπώλια από τον ιδρώτα του λαού και νέοι αντιλαϊκοί - αντεργατικοί νόμοι, πλάι σε όσους έχουν ήδη ψηφιστεί, στο όνομα της καπιταλιστικής ανάκαμψης.

Η ικανοποίηση των σύγχρονων λαϊκών αναγκών προϋποθέτει την κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής από το κράτος της εργατικής εξουσίας. Εκεί πρέπει να κατατείνει η συμμαχία και η πάλη των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων για σύγχρονα δικαιώματα, ανάκτηση των απωλειών, σύγχρονες και ασφαλείς υποδομές στην υπηρεσία της ανάπτυξης προς όφελος του λαού.

ΗΠΑ - ΤΟΥΡΚΙΑ
Σύνθετη σχέση που αφορά διάφορες μονοπωλιακές προτεραιότητες

Από την πρόσφατη επίσκεψη Ερντογάν στις ΗΠΑ

Copyright 2017 The Associated

Από την πρόσφατη επίσκεψη Ερντογάν στις ΗΠΑ
Αν και οι σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας χαρακτηρίζονται πλέον από διάφορες τριβές, οι αστικές τάξεις των δύο πλευρών ιεραρχούν ψηλά τη μεταξύ τους συνεργασία - τουλάχιστον προς το παρόν - για την προώθηση διαφόρων οικονομικών αλλά και γεωπολιτικών σχεδιασμών. Οι σοβαρές διαφωνίες, σε ζητήματα όπως η αντιμετώπιση των Κούρδων στη Μέση Ανατολή ή η στάση απέναντι στο κίνημα «Χιζμέτ» του ισλαμιστή επιχειρηματία και πρώην στενού συνεργάτη του ΑΚΡ, Φετ. Γκιουλέν, που ζει στις ΗΠΑ, αντανακλούν βαθύτερες ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις και διεργασίες που «βράζουν» ευρύτερα, σε μια περίοδο συνολικότερων ανακατατάξεων μεταξύ συμμάχων και μη. Βεβαίως, κανείς δεν πρέπει να παραγνωρίσει τα ισχυρά συμφέροντα που συνδέουν τις δύο πλευρές, σε μια περίοδο μάλιστα που η Μέση Ανατολή και η Ανατολική Μεσόγειος προκαλούν το έντονο ενδιαφέρον ισχυρών ιμπεριαλιστικών κέντρων.

Για την πρόσφατη επίσημη επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στις ΗΠΑ γράφτηκαν και ειπώθηκαν πολλά. Οι περισσότερες αναλύσεις εστίασαν στις διαφωνίες που παρέμειναν όσον αφορά τη συνέχιση της στρατιωτικής επέμβασης στη Συρία (π.χ. τους όρους διεξαγωγής της επιχείρησης για την ανακατάληψη της Ράκα, με ή χωρίς τις κουρδικές οργανώσεις PYD και YPG) ή στη σύγχυση γύρω από την έκδοση του Γκιουλέν στην Τουρκία. Ωστόσο, οι διμερείς επαφές εστίασαν και στην ενίσχυση της διμερούς οικονομικής συνεργασίας. Τα σχετικά δημοσιεύματα ήταν ιδιαίτερα φειδωλά, αν και στην κοινή συνέντευξη Τύπου που έδωσε ο Ερντογάν με τον Αμερικανό ομόλογό του, Ντόναλντ Τραμπ, έγιναν συγκεκριμένες αναφορές.

«Ο Πρόεδρος Ερντογάν και εγώ συζητάμε επίσης την ανάγκη να αναζωογονήσουμε τους εμπορικούς μας δεσμούς. Πρόκειται για τομείς όπου μπορούμε να οικοδομήσουμε σχέση επωφελή και για τις δύο χώρες. (Ακόμα) η Τουρκία και ο Πρόεδρος παρήγγειλαν στρατιωτικό εξοπλισμό και βεβαιωθήκαμε ότι (αυτός) θα παραδοθεί έγκαιρα», σημείωσε από τη μεριά του ο Τραμπ.

Ο δε Ερντογάν πρόσθεσε: «Οι σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ έχουν ανεγερθεί πάνω σε κοινές δημοκρατικές αξίες και κοινά συμφέροντα. Η διατήρηση των εξαιρετικών μας σχέσεων, ισχυρότερων από ποτέ, θα είναι πολύ σημαντική όχι μόνο για τα κοινά μας συμφέροντα, αλλά επίσης για τη σταθερότητα και την ειρήνη στον κόσμο. Η στενή συνεργασία που και οι δυο χώρες θα επιδείξουν, ειδικά στην περιοχή (μας), που βρίσκεται σε αναταραχή, θα είναι πολύ σημαντική για τον υπόλοιπο κόσμο... (Απολαμβάνουμε στενή συνεργασία σε όλες τις πλατφόρμες όπως τα ΗΕ, το ΝΑΤΟ, οι G20) και στο κοντινό μέλλον θα εστιάσουμε στη διασφάλιση της επέκτασης της στενής μας συνεργασίας και την οικοδόμηση του εξαιρετικού διαλόγου που απολαμβάνουμε.

Είμαστε αποφασισμένοι να επεκτείνουμε τις σχέσεις μας και πιστεύω ότι αυτή η επίσημη επίσκεψή μου θα σημάνει μια ιστορική στροφή... Φαίνεται ότι συμφωνούμε στην επέκταση των σχέσεών μας στον τομέα της οικονομίας, του εμπορίου, των αμοιβαίων επενδύσεων, της Ενέργειας και της στρατιωτικής βιομηχανίας».

Ενδιαφέρον για στενότερη συνεργασία

Στις 19 Μάη, η φιλοκυβερνητική τουρκική εφημερίδα «Σαμπάχ» - που πολλές φορές έχει διακριθεί για το έντονο ύφος με το οποίο επικρίνει επιλογές της Ουάσιγκτον - σημείωνε σε ανάλυσή της για τις σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας: «Επιπλέον, οι δυο χώρες πρέπει να δαπανήσουν περισσότερο χρόνο και προσπάθεια για τη βελτίωση των σχέσεών τους στους προβληματικούς τομείς. Τα αποθέματα φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο και η δυναμική της αυξανόμενης οικονομικής αλληλεπίδρασης στην περιοχή είναι δύο από αυτούς τους τομείς».

Σημειώνουμε ότι το ενδιαφέρον για στενότερη αμερικανο-τουρκική συνεργασία αποτυπώθηκε και στο πρόσφατο, ετήσιο (8ο) Συνέδριο που οργάνωσε η αμερικανική δεξαμενή σκέψης «Atlantic Council» στην Κωνσταντινούπολη, με επίκεντρο τα επενδυτικά σχέδια στην περιοχή και ειδικά την Ενέργεια. Εκεί, ο Αμερικανός υπουργός Ενέργειας, Ρικ Πέρι, σημείωνε στην παρέμβασή του: «Η Σύνοδος προσφέρει μια μεγάλη ευκαιρία για να τονίσουμε τη σημασία που η Τουρκία έχει στα ενεργειακά ζητήματα της περιφέρειας». Εξέφρασε την «περηφάνια» (των ΗΠΑ) για τη συνεργασία με την Τουρκία και πρόσθεσε: «Η Τουρκία αποτελεί μια σημαντική χώρα για τη μεταφορά Ενέργειας, ανοίγει νέες αγορές για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και διαθέτει μια αναπτυσσόμενη οικονομία και σημαντικές ενεργειακές ανάγκες».

Και συνέχισε: «Στα επόμενα χρόνια, έχω την πεποίθηση ότι μπορούμε να βαθύνουμε τη συνεργασία μας στον ενεργειακό τομέα... Οι ΗΠΑ είναι αφοσιωμένες στη διασφάλιση καθολικής πρόσβασης σε οικονομικά προσιτή και αξιόπιστη Ενέργεια, για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και της ενεργειακής ασφάλειας». Επιπλέον, εξήγησε ότι «επικεντρωνόμαστε στην ανάπτυξη όλων των πηγών Ενέργειας», αλλά και ότι η καινοτομία αποτελεί κρίσιμη προτεραιότητα για τη διοίκηση Τραμπ και για αυτό το υπουργείο Ενέργειας είναι αφοσιωμένο να αναπτύξει πολιτικές. Μεταξύ άλλων, ο Αμερικανός αξιωματούχος κατέληξε: «Η Τουρκία και οι ΗΠΑ έχουμε συνεργαστεί με επιτυχία σε πολλούς τομείς και συνεχίζουμε να θεωρούμε την Τουρκία σημαντικό κόμβο για την Ενέργεια. Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε στενά».

Σε αυτή τη βάση, ενδιαφέρον έχει και η έκθεση που συνέταξε τον περασμένο Φλεβάρη το US Energy Information Administration - ΕΙΑ (πρόκειται για ερευνητικό ίδρυμα που χρηματοδοτείται κάθε χρόνο από το αμερικανικό Κογκρέσο και αντικείμενό του είναι η συγκέντρωση και διάδοση πληροφοριών για την Ενέργεια). Σε αυτή τονιζόταν μεταξύ άλλων: «Η Τουρκία έχει σταθεί ένα σημαντικό σημείο διέλευσης για το πετρέλαιο και γίνεται ακόμα πιο σημαντικό σημείο διέλευσης για το φυσικό αέριο». Ειδικότερα, η έκθεση σημείωνε ότι η Τουρκία είναι προετοιμασμένη «να μετατραπεί σε ένα σημαντικό κόμβο αγωγών φυσικού αερίου», αλλά και ότι η χώρα «έχει στρατηγική θέση σε ένα σταυροδρόμι μεταξύ των πλούσιων σε πετρέλαιο χωρών της πρώην Σοβιετικής Ενωσης και της Μέσης Ανατολής, και των ευρωπαϊκών κέντρων ζήτησης (Ενέργειας)». Μάλιστα, επισημαινόταν ότι «τα τουρκικά Στενά (σ.σ. δηλαδή τα Στενά του Βοσπόρου και τα Δαρδανέλια) είναι από τα πιο "απασχολημένα" σημεία διέλευσης, απ' όπου το 2015 πέρασαν πάνω από 2 εκατομμύρια b/d αργού πετρελαίου». Ακόμα ότι η Τουρκία «διαθέτει στρατηγικό ρόλο στη μεταφορά του φυσικού αερίου εξαιτίας της θέσης της ανάμεσα στη δεύτερη μεγαλύτερη αγορά φυσικού αερίου στον κόσμο - την ηπειρωτική Ευρώπη - και τα κρίσιμα αποθέματα φυσικού αερίου της λεκάνης της Κασπίας και της Μέσης Ανατολής».

«Δεν είναι (απλά) θέμα εμπιστοσύνης»

Λαμβάνοντας υπόψη τέτοιες επισημάνσεις, γίνεται αντιληπτό ότι τα παζάρια που θα δυναμώσουν το επόμενο διάστημα θα είναι ακόμα πιο «άγρια», με διάφορες επιδράσεις και σε κρίσιμα μέτωπα που αφορούν άμεσα και τις εύθραυστες ισορροπίες στη γειτονιά μας, όπως είναι το Κυπριακό. Για παράδειγμα, δεν είναι λίγες οι φορές που η Ουάσιγκτον έχει ταχτεί υπέρ της μεταφοράς του φυσικού αερίου της Μεσογείου στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας, τουλάχιστον ως μία βασική επιλογή (όχι όμως και τη μοναδική).

Σε πρόσφατη συνέντευξή της σε κυπριακά ΜΜΕ, η Αμερικανίδα πρέσβειρα στη Λευκωσία, Κάθλιν Ντόχερτι, απαντώντας σε ερώτημα για τις τουρκικές μεθοδεύσεις και απειλές σχετικά με τους υδρογονάνθρακες, επέλεξε να απαντήσει: «Η θέση μας είναι πως η Ευρώπη θα πρέπει να διαφοροποιήσει τις ενεργειακές της πηγές. Ομως, οι εταιρείες θα αποφασίσουν ποιος θα είναι οικονομικά και εμπορικά εφικτός τρόπος για διοχέτευση του κυπριακού φυσικού αερίου. Και εδώ εισέρχεται και ο παράγοντας Τουρκία. Ενα από τα πιο σημαντικά οφέλη της επίλυσης του κυπριακού προβλήματος είναι η δυνατότητα της Τουρκίας να επωφεληθεί από την ανεύρεση φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο. Ενας από τους πιο βιώσιμους εμπορικούς τρόπους διοχέτευσης του κυπριακού φυσικού αερίου είναι μέσω Τουρκίας». Σε νέο ερώτημα του δημοσιογράφου για το αν «μπορούν οι Ελληνοκύπριοι να εμπιστεύονται την Τουρκία», η Ντόχερτι τόνισε: «Η Τουρκία θα επωφεληθεί από τη διαφοροποίηση των ενεργειακών της πηγών, αλλά και η Κύπρος θα επωφεληθεί, αφού θα μπορεί να διοχετεύει το φυσικό της αέριο σε μια μεγάλη αγορά. Δεν είναι θέμα εμπιστοσύνης, είναι εμπορική συναλλαγή. Οι επιχειρηματικοί δεσμοί είναι πιο δυνατοί από τους πολιτικούς. Η ενεργειακή πολιτική είναι ριζωμένη στα επιχειρηματικά συμφέροντα. Δέστε το παράδειγμα της Τουρκίας με τη Ρωσία και το Ισραήλ».

Συνεπώς, ανεξάρτητα από τις αντιθέσεις που επηρεάζουν τις ενδοϊμπεριαλιστικές σχέσεις, όπως αυτές μεταξύ Ουάσιγκτον και Αγκυρας, η εξέλιξη τέτοιων συνεργασιών «δεν είναι θέμα εμπιστοσύνης», αφορούν το πώς καλύτερα θα εξυπηρετηθούν οι εκάστοτε προτεραιότητες των μονοπωλίων. Οι «υψηλές κορόνες» που μπορούν να ανταλλάσσουν οι αξιωματούχοι καπιταλιστικών κρατών, δεν ακυρώνουν το μεγάλο βαθμό αλληλεξάρτησης ανάμεσα στα μονοπώλια που υπηρετούν και είναι φυσικό να λαμβάνουν υπόψη, θέλοντας και μη. Επίσης, η ραγδαία όξυνση του ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού δημιουργεί συνεχώς νέα δεδομένα και συχνά μπορεί να «αναβάλλει» την εκδήλωση ή ακόμα και το βάθεμα μιας «ρήξης». Για παράδειγμα, όσες διαφωνίες κι αν έχουν ΗΠΑ - Τουρκία, υπάρχουν σχεδιασμοί που προκρίνονται και για την επίτευξή τους απαιτούνται συμβιβασμοί. Τέτοιοι είναι, για παράδειγμα, η προσπάθεια της Δύσης να περιορίσει το ρόλο της Ρωσίας στον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης ή οι «κόντρες» για τη χάραξη δρόμων μεταφοράς Ενέργειας προς Δύση, αλλά και Ανατολή (με την Τουρκία να διεκδικεί ρόλο ενεργειακού κόμβου). Για να τελεσφορήσουν αυτοί οι σχεδιασμοί, κάθε πλευρά αναζητά συμμάχους, σταθμίζοντας ταυτόχρονα τα περιθώριά της να «ανεχτεί» διαφορετικές προσεγγίσεις.


Α. Μ

ΔΥΤΙΚΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ
Μονοπωλιακοί όμιλοι βλέπουν κερδοφόρες «ευκαιρίες»

Τουρκία και μοναρχίες του Κόλπου πρωταγωνίστησαν στο φετινό «Επιχειρηματικό Φόρουμ του Σαράγεβο», όπου κλείνονται συμφωνίες επικίνδυνες για τους λαούς της περιοχής

Από την έναρξη του Φόρουμ στο Σαράγεβο την περασμένη Δευτέρα
Από την έναρξη του Φόρουμ στο Σαράγεβο την περασμένη Δευτέρα
Το έντονο ενδιαφέρον επενδυτών από την Τουρκία, τις πλούσιες μοναρχίες του Περσικού Κόλπου, της Μέσης Ανατολής και χώρες της Ανατολικής και Νότιας Ασίας προσέλκυσε στις αρχές της βδομάδας το όγδοο «Επιχειρηματικό Φόρουμ» στο Σαράγεβο, («Sarajevo Business Forum»), που πραγματοποιείται κάθε χρόνο από το 2010.

Το κεντρικό θέμα του Φόρουμ, που είθισται να αποκαλείται «βαλκανικό Νταβός», έφερε φέτος τον τίτλο: «Μία περιοχή, μία οικονομία: Συνδεσιμότητα και Δυνατότητες». Συμμετείχαν 1.600 σύνεδροι, μεταξύ των οποίων ήταν κυβερνητικοί αξιωματούχοι, νυν και πρώην ηγέτες, διευθύνοντες σύμβουλοι σημαντικών μονοπωλίων, χρηματοπιστωτικών, κατασκευαστικών ομίλων, ισλαμικών τραπεζών κ.λπ. Μία από τις βασικές επιδιώξεις των διοργανωτών του Φόρουμ (που ήταν η «Διεθνής Βοσνιακή Τράπεζα» (ΒΒΙ) και η σαουδαραβική «Τράπεζα Ισλαμικής Ανάπτυξης», η τριμερής προεδρία της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης και το βοσνιακό υπουργείο Εξωτερικών) αφορά τον συντονισμό περιφερειακών πολιτικών και δράσης που θα μετατρέψουν την περιοχή, πριν την μεσοπρόθεσμη ένταξή της στην ΕΕ, σε στέρεη «γέφυρα» Ανατολής - Δύσης, προσφέροντας σε ξένα μονοπώλια επενδυτικές ευκαιρίες, με φόντο πολιτικές αύξησης της κερδοφορίας του διεθνούς μεγάλου κεφαλαίου και το φτηνό εργατικό δυναμικό.

Η σημερινή γεωπολιτική συγκυρία βρίσκει τις έξι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων σε μεταβατικό «σταυροδρόμι», με φόντο τους εντεινόμενους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, ΕΕ με τη Ρωσία και την Κίνα και τη διαπάλη μονοπωλιακών συμφερόντων με στόχο τη διάνοιξη νέων αγορών, την πραγματοποίηση κερδοφόρων επενδύσεων σε συνθήκες που ευνοούν τη συνέχιση απαξίωσης της εργατικής δύναμης (περίπου 2,5 δεκαετίες μετά το τέλος των πολέμων που διέλυσαν την πρώην Γιουγκοσλαβία), την εξασφάλιση νευραλγικών εμπορικών και ενεργειακών οδών αλλά και πρώτων υλών, τροφίμων κ.λπ.

Με «όχημα» και τη θρησκεία

Αξιοποιώντας την Ιστορία της περιοχής, το μουσουλμανικό στοιχείο και τη σημερινή γεωπολιτική συγκυρία, αστοί πολιτικοί και εκπρόσωποι μονοπωλιακών ομίλων από Τουρκία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Σαουδική Αραβία, Κατάρ, Κουβέιτ, Ισραήλ, αλλά και από Νότια Αφρική, Ινδία, Ινδονησία κ.α. έχουν καταφέρει τα τελευταία χρόνια δυναμική παρουσία στις έξι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων (Σερβία, Κοσσυφοπέδιο, Αλβανία, Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Μαυροβούνιο, ΠΓΔΜ). «Το κεφάλαιο δεν γνωρίζει θρησκεία, σύνορα, μόνο κέρδος. Γι' αυτό δεν θα έπρεπε να σκέφτεστε ότι οι χώρες του Κόλπου επενδύουν εδώ λόγω του πληθυσμού μουσουλμάνων, αλλά γιατί μπορούν να βγάλουν κέρδος στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη», τόνιζε εύστοχα πριν μέρες σε δημοσιογράφους της βρετανικής εφημερίδας «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» εκπρόσωπος της «Υπηρεσίας Προώθησης Ξένων Επενδύσεων» (FIPA) της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, απαντώντας σε ερωτήσεις για τη σημαντική αύξηση των επενδύσεων που πραγματοποιούν στη χώρα επενδυτικά κεφάλαια και μονοπώλια από πλούσιες χώρες του Περσικού Κόλπου, όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Το μακροπρόθεσμο κέρδος είναι βασική κινητήρια δύναμη πίσω από επενδύσεις σε περιοχές που έχουν ανάγκες από βελτίωση των υποδομών σε οδικά δίκτυα, άξονες μεταφορών, αλυσίδες ανεφοδιασμού, αξιοποίηση του φυσικού πλούτου από μονοπώλια της τουριστικής βιομηχανίας και της ακίνητης περιουσίας (real estate).

Μονοπώλια σε ρόλο «χορηγού»

Στο Φόρουμ του Σαράγεβο αυτό το ενδιαφέρον αντανακλάστηκε, ανάμεσα σε άλλα, και από την προσφορά μονοπωλίων να παίξουν το ρόλο του μεγάλου χορηγού, όπως φάνηκε από εταιρείες που προέρχονταν κυρίως από την Τουρκία (που βλέπει τα «Δυτικά Βαλκάνια» σαν την «πίσω αυλή» της) και Μοναρχίες του Κόλπου. Ανάμεσά τους ήταν οι τουρκικές τράπεζες «Ziraat», «Kuveyt» και «Albaraka Turk», οι κρατικές τουρκικές αερογραμμές «Turkish Airlines», η τουρκική δημόσια ραδιοφωνία - τηλεόραση «TRT», το τουρκικό ειδησεογραφικό πρακτορείο «Anadolu», ο σαουδαραβικός ξενοδοχειακός όμιλος «Malak Group Ltd», η επενδυτική, εξαγωγική εταιρεία εφοδιαστικής αλυσίδας «Dubai Exports», ο μαλαισιανός οργανισμός «επενδύσεων ισλαμικής οικονομίας» «ISLAMICA 500», οι αυτοκινητοβιομηχανίες «Χιουντάι» και «Βόλβο».

Ανάμεσα στους εκατοντάδες συνέδρους ήταν και ο Τούρκος υφυπουργός Οικονομικών Φατίχ Μετίν, που αναγόρευσε τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη σε «καρδιά των Βαλκανίων», τονίζοντας πως η πολιτική σταθερότητα στη χώρα μπορεί να επιτευχθεί μόνο με ισχυρές υποδομές στην οικονομία της. Προέβλεψε ότι οι κυβερνήσεις Βοσνίας και Τουρκίας «θα υπογράψουν πολύ σύντομα συμφωνία ελεύθερου εμπορίου» που θα καλύπτει τους τομείς του εμπορίου, των υπηρεσιών και προμηθειών του Δημοσίου. Υπενθύμισε ότι τουρκικά μονοπώλια θα χρηματοδοτήσουν την κατασκευή του μεγάλου, σύγχρονου οδικού άξονα που θα συνδέει το Σαράγεβο με το Βελιγράδι, πως «η Τουρκία έχει ήδη ολοκληρώσει το δικό της μερίδιο» στην προετοιμασία αυτών των σχεδίων και πως υπολείπεται μόνο η υπογραφή της συμφωνίας από τις κυβερνήσεις Βοσνίας και Σερβίας. Ο Μετίν πρόσθεσε ακόμα ότι ο όγκος των εμπορικών συναλλαγών Βοσνίας - Τουρκίας πριν 10 χρόνια περιοριζόταν στα 160.000.000 δολάρια και σήμερα ξεπερνά τα 600.000.000 δολάρια, και πως η Αγκυρα φιλοδοξεί να ξεπεράσουν τα δύο δισεκατομμύρια δολάρια μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια.

Βεβαίως για τη Βοσνία δεν δείχνουν έντονο ενδιαφέρον μόνο τουρκικά μονοπώλια, αλλά και αυτά π.χ. από τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Προ μηνών, η σαουδαραβική επενδυτική εταιρεία «Al Shiddi Trading» απέκτησε το τεράστιο εμπορικό κέντρο και συγκρότημα ξενοδοχείων και γραφείων «Sarajevo City Center», που βρίσκεται στο κέντρο της ιστορικής πρωτεύουσας. Τον Σεπτέμβρη επενδυτές από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αγόρασαν το τουριστικό θέρετρο «Buroj Ozone» κοντά στο Σαράγεβο, έναντι 2,3 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Μπίζνες και επενδύσεις σε τιμές ευκαιρίας

Ωστόσο, το Φόρουμ του Σαράγεβο είναι μόνο ένας «μικρός καθρέφτης» από τη δράση και διαπάλη μονοπωλίων.

Το έντονο ενδιαφέρον μοναρχιών του Κόλπου δεν εστιάζεται μόνο στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη αλλά και στη γειτονική Σερβία, όπου για παράδειγμα ο επενδυτικός όμιλος ακινήτων «Eagle Hills» του δισεκατομμυριούχου από το Ντουμπάι Μοχάμεντ Αλαμπάρ βρίσκεται πίσω από το τεράστιο σχέδιο αναμόρφωσης παραποτάμιας περιοχής του Βελιγραδίου (στις όχθες του ποταμού Σάβα) έκτασης περίπου 1.000.000 τ.μ. από τη σερβική εταιρεία ακινήτων «Belgrade Waterfront». Το σχέδιο αναμόρφωσης της περιοχής, που επιδιώκει να δημιουργήσει σειρά εμπορικών κέντρων, ψυχαγωγικών πάρκων, ξενοδοχείων και πολυώροφων γραφείων τύπου Ντουμπάι, προξένησε αρνητικές αντιδράσεις σε κατοίκους της περιοχής, που δεν θέλουν να αλλάξει ο ιστορικός χαρακτήρας της περιοχής και να γκρεμιστούν τα παλιά γραφικά κτίριά της για να γίνουν εμπορικά κέντρα και γραφεία.

Εντονο επενδυτικό ενδιαφέρον στη Σερβία δείχνουν οι ισραηλινές εταιρείες λιανικής «BIG CEE», «Aviv Arlon», «AFI Group», «Shikun & Binul» και ο νοτιοαφρικανικός όμιλος ακινήτων «Hyprop», που δραστηριοποιείται παράλληλα και στη γειτονική ΠΓΔΜ, όπου απέκτησε τον περασμένο Οκτώβρη μικρό εμπορικό κέντρο στα Σκόπια. Επίσης η νοτιοαφρικανική εταιρεία ακινήτων «New Europe Property Investments» απέκτησε πρόσφατα στο Ζάγκρεμπ το μεγάλο εμπορικό κέντρο «Arena Centor».

Τα μονοπώλια από χώρες του Κόλπου δείχνουν έντονο ενδιαφέρον και για το Μαυροβούνιο. Τον Μάη του 2016, η κυβέρνηση του Μαυροβουνίου πούλησε το «Port Montenegro Rresort» έναντι 200.000.000 δολαρίων στην επενδυτική εταιρεία από το Ντουμπάι «Investment Corporation Dubai», ενώ αργότερα το τουριστικό θέρετρο της περιοχής «Lustica Bay» δόθηκε στον Αιγύπτιο δισεκατομμυριούχο Σ. Σαουίρις έναντι 1,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το ενδιαφέρον επενδυτών από το Ντουμπάι προκαλούν άλλα δύο τουριστικά θέρετρα του Μαυροβουνίου, το «Plavi Horizonti» και το «Montrose Montenegro».


Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ

Προοπτικές αλλά και κλίμα αβεβαιότητας

Ενδιαφέροντα στοιχεία για τις οικονομίες των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων καταγράφηκαν προ ημερών στην τελευταία έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, με τρόπο που εξηγεί την πρεμούρα ξένων μονοπωλίων για μπίζνες στην ευρύτερη περιοχή, με δεδομένη την ένταση της εκμετάλλευσης των λαών από τις ντόπιες αστικές τάξεις, που διασυνδέονται με ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Η Σερβία αναδεικνύεται σ' αυτή την έκθεση η ισχυρότερη οικονομία από τις έξι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, αφού δημιουργεί το 41% του συνολικού ΑΕΠ της περιοχής. Μετά την ύφεση του 2014, η σερβική οικονομία ενισχύθηκε το 2016 κατά 2,8%.

Θετικά σημάδια ανάκαμψης παρατηρήθηκαν και στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της περιοχής, την Αλβανία, όπου οι ρυθμοί ανάπτυξης αυξήθηκαν 2,6% το 2015 και 3,2% το 2016.

Η ανάπτυξη στον πιο «αδύναμο κρίκο» των Δυτικών Βαλκανίων, το Κοσσυφοπέδιο, «έτρεξε» το 2016 με 3,6% και στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη με 2,8%.

Η πολιτική αβεβαιότητα, οι εντάσεις και η πτώση του τουρισμού στη γειτονική ΠΓΔΜ μείωσαν τους ρυθμούς καπιταλιστικής ανάπτυξης στο 2,4% το 2016, από 3,8% που ήταν το 2015.

Επίσης, οι ενδοαστικές κόντρες στο Μαυροβούνιο, με φόντο τη διαπάλη Δύσης - Ρωσίας λίγο πριν την ένταξη του κρατιδίου στο ΝΑΤΟ, είχαν αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομία, όπου η ανάπτυξη από 3,4% που ήταν το 2015 έπεσε πέρυσι στο 2,1%.

Γενικά η περιφερειακή καπιταλιστική ανάπτυξη αναμένεται πως θα αυξηθεί από 2,8% που ήταν κατά μέσο όρο το 2016 στο 3,2% το 2017, λόγω αύξησης της εσωτερικής ζήτησης. Ωστόσο, παράγοντες που θα μπορούσαν να μειώσουν αυτά τα ποσοστά είναι η πολιτική αστάθεια, οι πιέσεις από την ισοτιμία με δολάριο και ευρώ, ή η τυχόν ανάσχεση «μεταρρυθμίσεων», όπως τις σχεδιάζουν τα ντόπια και ξένα μονοπώλια.

Η έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας για τα Δυτικά Βαλκάνια παρατηρεί αύξηση των ντόπιων και ξένων επενδύσεων σε όλες τις χώρες της περιοχής, με εξαίρεση την ΠΓΔΜ.

Στην Αλβανία, οι επενδύσεις ήταν η πρώτη πηγή ανάπτυξης πέρυσι, κυρίως λόγω της κατασκευής τμήματος του αγωγού φυσικού αερίου ΤΑΡ που περνά από το αλβανικό έδαφος και κατασκευής του υδροηλεκτρικού σταθμού «Devoll». Στο Μαυροβούνιο, οι επενδύσεις εστιάστηκαν κυρίως στους τομείς της Ενέργειας, της δημιουργίας ή εκσυγχρονισμού οδικών δικτύων, παρά τις καθυστερήσεις στις άδειες για το νέο οδικό δίκτυο μεταξύ των περιοχών Μπαρ - Μπόλτζαρ. Στο Κοσσυφοπέδιο, οι επενδύσεις αυξήθηκαν πέρυσι (σε σχέση με το 2015), κυρίως λόγω των δημόσιων επενδύσεων και της αύξησης εγχώριων ιδιωτικών κεφαλαίων. Στη Βοσνία, οι καθυστερήσεις σε δημόσια έργα υποδομής μείωσαν τις επενδύσεις και το ρυθμό ανάπτυξης. Στη Σερβία παρατηρήθηκε αύξηση των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων, κυρίως στους τομείς της μεταποίησης και του κατασκευαστικού κλάδου.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ