ΑΚΡΙΒΕΙΑ: Ανατιμήσεις - φωτιά σε είδη διατροφής τις πρώτες μέρες του 2025

ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ - ΕΥΔΑΠ: Στα σκαριά η αύξηση στα τιμολόγια του νερού

ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΟΟΣΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΟ 2025: Τα δύσκολα είναι μπροστά...

ΝΕΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΙ ΔΑΣΜΟΙ ΣΕ ΚΙΝΕΖΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ: Με φόντο μεγάλη υποχώρηση (και) της αμερικανικής παραγωγής ηλιακής ενέργειας

Eurokinissi

Τις τελευταίες μέρες, μεγάλες ελληνικές βιομηχανίες ανακοινώνουν η μία μετά την άλλη τη σταδιακή εφαρμογή νέων αυξήσεων, οι οποίες κυμαίνονται από 5% έως 23% σε προϊόντα ευρείας κατανάλωσης, και αυτές αναμένονται μέσα στον Ιανουάριο.

Τα προϊόντα που αναμένεται να αυξηθούν μέσα στις επόμενες βδομάδες είναι τα εξής:

Γιαούρτια έως 23%, τσάι βουνού έως 22%, σοκολατοειδή έως 17%, Κρασιά έως 17%, φρυγανιές έως 16%, καφέδες (ελληνικός, γαλλικός, εσπρέσο) έως 15%, σκουμπρί έως 15%, ζάχαρη έως 11%, ηλιέλαιο έως 11%, τσίχλες και καραμέλες έως 10%, χυμοί έως 8%, μπισκότα, κριτσίνια, όσπρια (φακές, φασόλια, ρεβίθια) έως 8%, κατεψυγμένα ψάρια έως 7%, τσίπουρο έως 7%, κρέμες γάλακτος 6%, αλκοολούχα ποτά έως 5%, οργανικό εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο 500 ml 4%, τυροκομικά 2,4%.

RIZOSPASTIS

Θυμίζουμε ότι το 9μηνο του 2024 ο τζίρος των ταχυκίνητων προϊόντων (περιλαμβάνονται και τα τρόφιμα) αυξήθηκε κατά 3%, φτάνοντας τα 8,99 δισ. ευρώ από 8,73 δισ. ευρώ που ήταν το αντίστοιχο ποσό των πωλήσεων στο εννεάμηνο του 2023. Θυμίζουμε ότι συνολικά το 2023 ο τζίρος των συγκεκριμένων προϊόντων ήταν 11,83 δισ. ευρώ, αυξημένος κατά 10,1%, το 2022 ήταν 10,75 δισ. ευρώ, με αύξηση 7,9% σε σχέση με το 2021, και το 2021 ήταν 9,96 δισ. ευρώ, οριακά μειωμένος κατά 0,1% σε σύγκριση με το 2020.

Και με την ακρίβεια να μην υποφέρεται πλέον, εκατομμύρια λαϊκά νοικοκυριά συνεχίζουν τις περικοπές ακόμα κι απ' το φαγητό τους. Ετσι, ενισχύονται διαρκώς τα ποσοστά των νοικοκυριών που «μόλις τα βγάζουν πέρα» στο 66%, από 63% τον προηγούμενο μήνα, σύμφωνα με έρευνα του ΙΟΒΕ. Το 58% (από 56%) των καταναλωτών προέβλεψε ότι θα προβεί σε λιγότερες ή πολύ λιγότερες δαπάνες, ενώ το 4% αναμένει το αντίθετο. Στο 7% βρίσκεται το ποσοστό όσων αναφέρουν ότι αντλούν από τις αποταμιεύσεις τους, ενώ οι καταναλωτές που δήλωσαν ότι αποταμιεύουν λίγο ή πολύ αποτελούν 19% του συνόλου, το δε ποσοστό όσων δήλωσαν ότι «έχουν χρεωθεί» διατηρήθηκε κοντά στο 10%, όσο δηλαδή και τον προηγούμενο μήνα.

Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση κάνει πως δεν καταλαβαίνει τι περνάει ο κόσμος που βλέπει το εισόδημά του να εξαϋλώνεται και συνεχίζει να εμπαίζει. «Δεν θα σταματήσουμε ποτέ την προσπάθεια για αποκλιμάκωση των τιμών», λέει και ξαναλέει ο υπουργός Ανάπτυξης, Τάκης Θεοδωρικάκος, λες και δεν βλέπει τα στοιχεία που δείχνουν ότι παρά τα όσα μέτρα για την - υποτίθεται - καταπολέμηση της ακρίβειας, όχι μόνο δεν έχει γίνει τίποτα, αλλά αντίθετα οι ανατιμήσεις συνεχίζονται και οι επιχειρηματίες των σούπερ μάρκετ συνεχίζουν να θησαυρίζουν.

Μάλιστα, ο υπουργός με «παρακάλια» λέει στους επιχειρηματίες ότι «πρέπει όλοι να συνεχίσουν την προσπάθεια μείωσης των τιμών με μείωση του μεικτού περιθωρίου κέρδους σε όφελος των καταναλωτών» και ότι «οι μειώσεις πρέπει να επεκταθούν σε κωδικούς και σε χρονική διάρκεια και να είναι αναλογικές σε όλους τους εμπλεκόμενους παράγοντες της αγοράς». Σαν να λέμε «παρακαλάει» για μια άλλη λειτουργία της καπιταλιστικής αγοράς από αυτή που βρίσκεται στο DNA του σάπιου συστήματος, την ίδια ώρα μάλιστα που η κυβέρνηση όχι μόνο δεν παίρνει ούτε μισό μέτρο που να ανακουφίζει τον λαό θίγοντας έστω και μια τρίχα από την κερδοφορία τους, αλλά συνεχίζει να την ενισχύει με όλους τους τρόπους φορτώνοντας τα βάρη στον λαό, ενώ βάζει και «καπέλο» τα δεκάδες δισ. των έμμεσων φόρων όπως ο ΦΠΑ, που πάλι πληρώνει ο λαός για να ενισχύεται το κρατικό ταμείο που επίσης πάει στους επιχειρηματικούς ομίλους.

Εξ ου και πέρα από το μέγεθος της κοροϊδίας της κυβέρνησης, η πραγματικότητα δείχνει ότι οι τιμές των βασικών καταναλωτικών προϊόντων που αγοράζει ένα λαϊκό νοικοκυριό, όχι μόνο παραμένουν στα ύψη, αλλά αυξάνονται κιόλας.

Αντί λοιπόν να πάρει υπόψη της η κυβέρνηση τις πραγματικές ανάγκες των νοικοκυριών, όπως εκφράζονται στη δέσμη μέτρων που έχει προτείνει το ΚΚΕ, περί άλλα τυρβάζει. Θυμίζουμε ότι το ΚΚΕ κατ' επανάληψη έχει ζητήσει: «Κατάργηση του ΦΠΑ στα είδη πλατιάς κατανάλωσης, κατάργηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης σε Ενέργεια και καύσιμα, αύξηση του αφορολόγητου στις 12.000 ευρώ, προσαυξημένα κατά 3.000 ανά παιδί, αναπροσαρμογή προς τα πάνω των επιδομάτων του ΟΠΕΚΑ», και το «κόστος» να το πληρώσουν οι επιχειρηματικοί όμιλοι.

Ετσι, στο κύμα ακρίβειας στο σούπερ μάρκετ και την Ενέργεια, στους χαμηλούς μισθούς και τη φορολεηλασία, θα προστεθεί τώρα και η αύξηση της τιμής του νερού. Αυτό που είναι σαφές είναι ότι με αφορμή την ανομβρία των τελευταίων ετών, κυβέρνηση, ΕΥΔΑΠ και ΡΑΑΕΥ θα προχωρήσουν σε αυτές τις ανατιμήσεις που έχουν προαναγγελθεί από τον ίδιο τον πρωθυπουργό.

Σε αυτό το πλαίσιο, στο πρόσφατο υπουργικό συμβούλιο ο Κυρ. Μητσοτάκης προανήγγειλε νομοσχέδιο που θα αφορά την «Εθνική Στρατηγική για τα Υδατα», με το οποίο θα συγχωνευτούν οι Δημόσιες Υπηρεσίες Υδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) με στόχο - όπως είπε - να υπάρξει «αύξηση της εισπραξιμότητας», δίνοντας έτσι και το στίγμα της παρέμβασης... Οι δηλώσεις αυτές έχουν προκαλέσει κάποιες πρώτες αντιδράσεις, με εργαζόμενους των ΔΕΥΑ να εκφράζουν την ανησυχία τους για το ενδεχόμενο οι συγχωνεύσεις των οργανισμών να επιφέρουν απολύσεις.

Η ΕΥΔΑΠ έχει ήδη αποστείλει τα στοιχεία που της έχουν ζητηθεί σχετικά με το θέμα των τιμολογίων και την πρότασή της για το κόστος του νερού, όπως ανέφερε πριν μερικές μέρες ο διευθύνων σύμβουλός της, Χάρης Σαχίνης, σε συνάντηση με δημοσιογράφους, χωρίς να διευκρινίσει πόσο θα αυξηθούν τα τιμολόγια ή πότε θα ανακοινωθεί αυτό.

Eurokinissi

Τον δρόμο για τις υπέρογκες αυξήσεις στο νερό άνοιξε η Κοινή Υπουργική Απόφαση που υπεγράφη πριν μερικούς μήνες, με την οποία αλλάζει η τιμολόγησή του, με τα τιμολόγια να καθορίζονται από τους παρόχους και να ελέγχονται από τη ΡΑΑΕΥ. Και, βέβαια, γνωστό - και από την περίπτωση της «απελευθέρωσης» της Ενέργειας - είναι το πού καταλήγει η πολιτική αυτή: Σε πανάκριβο νερό - εμπόρευμα, που σημαίνει ότι τα λαϊκά στρώματα θα πουν «το νερό νεράκι».

Η κυβέρνηση τότε είχε μιλήσει για πλαφόν στο ύψος του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, κάτι που σημαίνει ότι αυξήσεις θα υπάρξουν σίγουρα, αλλά για ένα διάστημα όχι μεγαλύτερες από το 3% που «τρέχει» ο πληθωρισμός σήμερα. Ολα αυτά με την επίκληση της «κλιματικής αλλαγής» και της λειψυδρίας, με την κυβέρνηση να έχει διαμηνύσει ότι «εφόσον η ανομβρία συνεχιστεί, τα υφιστάμενα αποθέματα για την Αττική αρκούν για 4 έτη».

Από τα παραπάνω είναι σαφές το μήνυμα που στέλνει η κυβέρνηση, υλοποιώντας τις αντίστοιχες δεσμεύσεις της ΕΕ: Τη στιγμή που στην Ελλάδα, λόγω της ανυπαρξίας των κατάλληλων έργων υποδομής, ουσιαστικά το νερό που πέφτει χάνεται (απαρχαιωμένο δίκτυο, διευθέτηση χειμάρρων, δημιουργία ταμιευτήρων κ.λπ.), η «λύση» είναι να χαρατσώσουν ξανά τον λαό, που τον κατηγορούν ότι κάνει «αλόγιστη χρήση»!

Είναι δεδομένο ότι το επικείμενο χαράτσι στα τιμολόγια του νερού θα παρουσιαστεί και ως ...ανάγκη για να γίνουν έργα συντήρησης και υποδομών, λες και δεν τα έχει πληρώσει ήδη ο λαός μέσω της φορολογίας και των τιμολογίων του νερού.

Θυμίζουμε ότι έχει ληφθεί η απόφαση να προχωρήσει η ενίσχυση του δικτύου με το έργο των 500 εκατ. ευρώ από τη λίμνη Κρεμαστών. Πρόκειται για ένα σχέδιο το οποίο η διοίκηση της ΕΥΔΑΠ ισχυρίζεται ότι εξασφαλίζει νερό για την Αθήνα για τα επόμενα 50 χρόνια και κοστίζει γύρω στα 15 σεντς ανά κυβικό μέτρο. Παράλληλα, η ΕΥΔΑΠ εξετάζει και τη λύση της αφαλάτωσης στην Ιτέα. Η λύση αφαλάτωσης στην Αττική εξετάζεται επίσης, αλλά παρουσιάζει δυσκολίες τόσο στη χωροθέτηση όσο και στη σύνδεση με το δίκτυο. Οι άλλες δύο περιοχές που έχουν μπει στο μικροσκόπιο είναι τα Ασπρα Σπίτια και η Θίσβη, όπου υπάρχουν εγκαταστάσεις και το νερό μπορεί να ανέβει σχετικά εύκολα στο κανάλι της ΕΥΔΑΠ. Στο τραπέζι έχει πέσει και η εναλλακτική της μεταφοράς νερού από τις εκβολές του Αχελώου με μεγάλα τάνκερ. Εκτιμάται ότι για τη μεταφορά 100.000 τόνων ένα τάνκερ χρειάζεται τρεις μέρες. Για το 10% των αναγκών της Αθήνας χρειάζονται τρία τάνκερ. Το κόστος ανά κυβικό μέτρο υπολογίζεται σε 20.000 ευρώ τη μέρα, δηλαδή περίπου 60 σεντς ανά κ.μ. ή 80 σεντς με τη μεταφορά. Η σχετική μελέτη εκπονείται αυτήν την περίοδο.

Παράλληλα η ΕΥΔΑΠ μέσα στο 2025 θα προχωρήσει τον διαγωνισμό για την αλλαγή των υδρομετρητών. Πρόκειται για ένα ακόμα χαράτσι που θα επιβαρύνει τους καταναλωτές, αφού το κόστος του κάθε υδρομέτρου ανέρχεται σε λίγο περισσότερα από 100 ευρώ το καθένα...

Η Εθνική Στρατηγική για τα Υδατα, την οποία επικαλέστηκε ο πρωθυπουργός στο τελευταίο υπουργικό συμβούλιο, είναι ουσιαστικά η προσαρμογή στις στρατηγικές κατευθύνσεις της ΕΕ και συγκεκριμένα στις κατευθύνσεις της Κοινοτικής Οδηγίας - Πλαίσιο για το Νερό (2000/60/ΕΚ), που αναθεωρήθηκε πρόσφατα, το 2023, και η οποία έχει διαμορφώσει το πλαίσιο εμπορευματοποίησης της διαχείρισης του νερού. Με αυτήν την Οδηγία η ΕΕ έθεσε ως προτεραιότητα τον περιορισμό της ζήτησης, αντί της μεγιστοποίησης της προσφοράς, και επέβαλε στα κράτη - μέλη την «ανάκτηση κόστους».

Ακόμα, στρατηγική της ΕΕ για την «απελευθέρωση των αγορών» είναι ο απαράδεκτος νόμος της κυβέρνησης της ΝΔ για τη μετατροπή της ΡΑΕ σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων, που επιταχύνει το κομμάτιασμα και την ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ και των Δημόσιων Επιχειρήσεων Υδρευσης - Αποχέτευσης.

Είναι προφανές ότι η λειψυδρία αξιοποιείται από την κυβέρνηση της ΝΔ αλλά και τις τοπικές αρχές με συγκεκριμένο στόχο: Για την προώθηση σχεδιασμών που βαθαίνουν την εμπορευματοποίηση του νερού και την εμπλοκή ιδιωτών στη διαχείρισή του, προωθούν την «ατομική ευθύνη» για κατανάλωση νερού «με ρέγουλα» και εξυπηρετούν την αλλαγή καλλιεργειών, με νέο χτύπημα στους βιοπαλαιστές αγρότες.

Η κυβέρνηση της ΝΔ, στα χνάρια των προηγούμενων, του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ, προχώρησε ένα βήμα παραπέρα την ιδιωτικοποίηση της ύδρευσης με τον νόμο που ψήφισε πριν μερικούς μήνες για τη δημιουργία Ανώνυμης Εταιρείας που θα διαχειρίζεται το σύνολο των υδάτων της Θεσσαλίας (ΟΔΥΘ ΑΕ), με στόχο να γίνει «πιλότος» για όλες τις Περιφέρειες της χώρας.

Ταυτόχρονα, το νέο νομοσχέδιο που θα καταθέσει περιλαμβάνει τις συνενώσεις Δημοτικών Επιχειρήσεων Υδρευσης - Αποχέτευσης σε όλη τη χώρα. Με αυτό προβλέπεται το «άπλωμα» της ΕΥΔΑΠ σε διπλανούς νομούς που έχουν υποστελεχωμένες εδώ και χρόνια υπηρεσίες ΔΕΥΑ, κάτι που βέβαια θα φέρει περισσότερη εντατικοποίηση της εργασίας. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι επίσης πριν μερικούς μήνες εκδόθηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση που περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο θα επιβληθούν οι αυξήσεις στα τιμολόγια του νερού, αφού προηγήθηκε μια εκστρατεία ενοχοποίησης του λαού και πλύσης εγκεφάλου ότι «το νερό στη χώρα μας είναι πολύ φτηνό». Με την ΚΥΑ προβλέπονται κλιμακωτά χαράτσια, «πράσινα» τέλη και υπέρογκες αυξήσεις στα τιμολόγια του νερού.

Eurokinissi

Με αυτά τα κάπως προσεγμένα λόγια η πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ περιγράφει τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές για τη νέα χρονιά. Και βεβαίως μπορεί οι αιτίες και τα αποτελέσματα να αναποδογυρίζονται, αλλά το μόνο σίγουρο είναι πως μόνο «ρόδινες» δεν λέει κανείς τις προοπτικές αυτές.

Το αντίθετο, αφού ένα ακόμη αστικό επιτελείο προβλέπει ότι τη χρονιά που έρχεται... δεν υπάρχει πουθενά φως για την καπιταλιστική οικονομία:

• Οι εκτιμήσεις για την οικονομία των ΗΠΑ, παρά την υποτιθέμενη «φρενίτιδα αισιοδοξίας» μετά την εκλογή Τραμπ, εξακολουθούν να δείχνουν επιβράδυνση στο 2,4% από 2,8% φέτος. Ενώ, σε αντίθεση με τα όσα διακινούνται για το «ράλι» του αμερικανικού χρηματιστηρίου τις τελευταίες βδομάδες, αυτό δεν είναι σημάδι της «ανθεκτικότητας» της καπιταλιστικής οικονομίας, αλλά στην πραγματικότητα σημάδι των δυσκολιών και «παθογενειών» που βρίσκονται στο DNA του σάπιου καπιταλιστικού συστήματος, με τα υπερσυσσωρευμένα κεφάλαια να «στριφογυρίζουν» αναζητώντας κερδοφόρες διεξόδους.
• Η κατάσταση στην Ευρωζώνη πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο, με τις προβλέψεις να δείχνουν χαμηλές πτήσεις της τάξης του +1,3%, και τις «ατμομηχανές» της Γερμανίας και της Γαλλίας να βρίσκονται επί της ουσίας σε ύφεση, εξακολουθώντας και τη νέα χρονιά να ξύνουν τον πάτο: Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η γερμανική οικονομία θα μπει στον τρίτο χρόνο ύφεσης με «ανάπτυξη» 0,7%, η γαλλική οικονομία θα επιβραδύνει κι άλλο, στο 0,9%, ενώ τα νέα δεν είναι καλά ούτε και για τις Ιταλία και Ισπανία, που τόσο καιρό τις παρουσιάζουν περίπου ως τις «θετικές εκπλήξεις». Η πρώτη αναμένεται να κινηθεί με ρυθμούς ανάπτυξης μόλις 0,9% και η δεύτερη να επιβραδύνει στο 2,3% για την επόμενη χρονιά.
• Στην Κίνα οι ρυθμοί ανάπτυξης είναι χαμηλότεροι από τα αναμενόμενα, αν και εκτιμάται ότι θα συνεχίσουν στην περιοχή του 4,7%, η βιομηχανική παραγωγή μειώνεται, φαίνεται να επιδρούν η κρίση στην αγορά ακινήτων, οι υψηλοί δασμοί στο πλαίσιο του εμπορικού πολέμου κατά βάση με τις ΗΠΑ και λιγότερο με την ΕΕ, οι οποίοι αναμένεται να ενταθούν με την προεδρία Τραμπ, ενώ τα πρόσφατα οικονομικά μέτρα της κυβέρνησης φέρεται να μην έχουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
• «Φως» δεν φαίνεται και από τις λεγόμενες «αναδυόμενες» ή «αναπτυσσόμενες» οικονομίες: Η Ρωσία αναμένεται να επιβραδύνει κατά περίπου 3 μονάδες (!), στο 1,1%, η Βραζιλία κατά μία (2,3%), η Τουρκία στο 2,6% και πάει λέγοντας.

Παράλληλη επιβράδυνση όλων των καπιταλιστικών οικονομιών δείχνουν οι προβλέψεις του ιμπεριαλιστικού οργανισμού

Σημειωτέον πως οι εκτιμήσεις αυτές ταιριάζουν και με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ για το 2025, που δείχνουν ότι το 2025 οι ΗΠΑ, οι «αναδυόμενες οικονομίες» της Ασίας, όσο και η Κίνα και η Ρωσία θα καταγράφουν ταυτόχρονα επιβράδυνση, ενώ οι οικονομίες Ευρωζώνης και Ιαπωνίας θα συνεχίσουν να «σέρνονται» με «ανάπτυξη» της τάξης του 1%.

Πρόκειται για στοιχεία που δείχνουν εμμέσως πλην αρκετά σαφώς το υπέδαφος των «τεκτονικών αλλαγών» στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, των ανακατατάξεων στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα που οδηγούν στην παραπέρα όξυνση των ανταγωνισμών, το «ποντάρισμα» στον πόλεμο και την πολεμική οικονομία, ως μια έστω προσωρινή διέξοδο για τα τεράστια υπερσυσσωρευμένα κεφάλαια που οδηγούν ολοταχώς σε μια νέα διεθνή καπιταλιστική κρίση.

Η εκτίναξη της αβεβαιότητας της εμπορικής πολιτικής σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, ο οργανισμός διαπιστώνει πως «παρά τη σχετική χαλάρωση στις αγορές εργασίας, οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού και δεξιοτήτων παραμένουν σε πολύ υψηλά επίπεδα. Κατά την τελευταία δεκαετία, τα ποσοστά κενών θέσεων εργασίας έχουν σχεδόν διπλασιαστεί, με ιδιαίτερα απότομες αυξήσεις σε τομείς όπως η υγειονομική περίθαλψη και οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών. Η γήρανση του πληθυσμού επιδεινώνει αυτές τις ελλείψεις και αναμένεται να επιταχυνθεί τις επόμενες δεκαετίες. Οι επίμονες ελλείψεις εργατικού δυναμικού μπορεί να εμποδίσουν την οικονομική ανάπτυξη και την αξιοποίηση στο έπακρο της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης». Ενώ προσθέτει πως «για να αντιμετωπιστεί αυτό, η ευθυγράμμιση του εργατικού δυναμικού και των δεξιοτήτων του με τις αναδυόμενες ανάγκες απαιτεί δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις στην αναβάθμιση και την επανακατάρτιση, καθώς και μεταρρυθμίσεις στα συστήματα εκπαίδευσης και διά βίου μάθησης», συμπληρώνοντας πως και τα οργανωμένα σκλαβοπάζαρα μπορούν επίσης να διασφαλίσουν φτηνό εργατικό δυναμικό στους επιχειρηματικούς ομίλους, αφού «η μετανάστευση μπορεί να συμβάλει περαιτέρω στον μετριασμό στις ελλείψεις εργατικού δυναμικού, υπό την προϋπόθεση ότι εφαρμόζονται αποτελεσματικές πολιτικές ένταξης».

Οι συλλέκτες ηλιακής ενέργειας διαδραματίζουν όλο και σημαντικότερο ρόλο στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας

Συγκεκριμένα, με βάση τις νέες αμερικανικές αποφάσεις αυξάνονται οι δασμοί σε πλάκες από ημιαγώγιμο υλικό (γνωστές και ως «ηλιακές γκοφρέτες»), όπως και στο πολυκρυσταλλικό πυρίτιο, που αναμένεται τον Γενάρη να διπλασιαστούν και να φτάσουν το 50%! Ακόμα, θα αυξηθούν οι δασμοί σε ορισμένα προϊόντα βολφραμίου και θα φτάσουν το 25%.

Η νέα απόφαση αντανακλά τον ανταγωνισμό που γιγαντώνεται για τον έλεγχο σε κρίσιμα πεδία της βιομηχανίας, καταρχάς της παραγωγής Ενέργειας, με δεδομένο τον αυξανόμενο ρόλο που η ηλιακή ενέργεια διαδραματίζει στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Την 1η Ιούλη η «δεξαμενή σκέψης» CSIS (Center for Strategic and International Studies) σε έκθεσή της σημείωνε χαρακτηριστικά ότι «τα ηλιακά φωτοβολταϊκά συστήματα θα διαδραματίσουνκρίσιμο ρόλο στην επίτευξη των κλιματικών και ενεργειακών στόχων των Ηνωμένων Πολιτειών», εξηγώντας πως «η προσιτή τιμή, η ευκολία εγκατάστασης και η ευελιξία τους τα έχουν καταστήσει την ταχύτερα αναπτυσσόμενη πηγή παραγωγής Ενέργειας στις Ηνωμένες Πολιτείες». Παρατηρούσε ακόμα ότι «η δραματική μείωση του κόστους των ηλιακών συλλεκτών τις τελευταίες δεκαετίες συνδέεται με την αναπτυσσόμενη ηλιακή βιομηχανία της Κίνας» και ότι με αυτό το δεδομένο «οι Ηνωμένες Πολιτείες, για να αποφύγουν την εξάρτηση από τον στρατηγικό τους αντίπαλο για μια βασική τεχνολογία, έχουν επιβάλει διάφορα εμπορικά μέτρα από το 2012 για να περιορίσουν την πρόσβαση των κινεζικών πάνελ στην αγορά και να προστατεύσουν τις εγχώριες βιομηχανίες ηλιακής ενέργειας». Η έκθεση, παρατηρώντας «καταστρατήγηση» αυτών των δασμών και μια «παγκόσμια κινεζική υπερπροσφορά», επισήμαινε ότι απειλείται η «αναδυόμενη βιομηχανία παραγωγής ηλιακής ενέργειας των ΗΠΑ», σε μια μεγάλη μεταστροφή της κατάστασης σε σχέση με μερικές δεκαετίες πριν.

«Στα τέλη της δεκαετίας του 1990» - συνέχιζε η έκθεση του CSIS - «οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ο μεγαλύτερος παραγωγός ηλιακών συλλεκτών παγκοσμίως. Ωστόσο η ηλιακή βιομηχανία των ΗΠΑ ξεπεράστηκε από την Ιαπωνία, η οποία στη συνέχεια ξεπεράστηκε από τη Γερμανία και τελικά εκείνη ξεπεράστηκε από την Κίνα το 2008. Μέχρι εκείνη τη στιγμή το μέσο ηλιακό πάνελ κόστιζε 4,40 δολάρια ανά watt. Σήμερα η Κίνα κυριαρχεί στην παγκόσμια παραγωγή ηλιακής ενέργειας, με πάνω από 80% μερίδιο αγοράς, παράγοντας πάνελ που κοστίζουν μόλις 0,10 δολάρια ανά watt».

Η ειρωνεία είναι ότι οι παραγωγικές δυνατότητες αναπτύσσονται με ιλιγγιώδη ταχύτητα στις ΗΠΑ, ωστόσο μέλημα των αμερικανικών εταιρειών δεν είναι η κάλυψη των εγχώριων αναγκών (παραγωγής και κατανάλωσης) αλλά το πώς θα ελέγξουν όλο και μεγαλύτερο μερίδιο της διεθνούς αγοράς, πλησιάζοντας τους Κινέζους και άλλους ανταγωνιστές τους, ανεξάρτητα από το πόσο υπονομευτικά μπορεί αυτό να δρα για τις ανάγκες σε άμεσα προσβάσιμη και φτηνή Ενέργεια στο εσωτερικό των αμερικανικών Πολιτειών.

Σύμφωνα με έκθεση που συνέταξε η Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας των ΗΠΑ (EIA) τον περασμένο Φλεβάρη, σήμερα οι ΗΠΑ παράγουν 9 φορές περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από ό,τι το 1950, ενώ «η ζήτηση αναμένεται να διπλασιαστεί ή και να τριπλασιαστεί ξανά μέχρι το 2050, καθώς η ηλεκτρική ενέργεια συνεχίζει να αντικαθιστά τα ορυκτά καύσιμα για την τροφοδοσία οχημάτων, τη θέρμανση - ψύξη κτιρίων και την παραγωγή βιομηχανικών προϊόντων, όπως χάλυβας και τσιμέντο». Κι αυτό ενώ το 2024, τουλάχιστον σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που έκανε η ΕΙΑ τον Φλεβάρη, το 58% της παραγωγής Ενέργειας (36,4 GW) αναμενόταν να προέρχεται από νέες ηλιακές εγκαταστάσεις κλίμακας κοινής ωφέλειας.

Η ΕΙΑ παρατηρούσε επίσης ότι «συνολικά η ηλιακή ενέργεια και η αποθήκευση μπαταριών αναμενόταν να είναι υπεύθυνες για περισσότερο από το 80% της νέας χωρητικότητας ηλεκτρικής ενέργειας στις ΗΠΑ το 2024», αλλά την ίδια στιγμή «τα περισσότερα από τα ηλιακά πάνελ που θα παρέχουν τη νέα δυναμικότητα ηλεκτρικής ενέργειας θα κατασκευαστούν στην Κίνα», κυρίως στην ημιαυτόνομη επαρχία Σιντζιάνγκ, όπου δρα το ισχυρό αυτονομιστικό κίνημα των Ουιγούρων μουσουλμάνων και η Δύση εκφράζει μεγάλο «ενδιαφέρον» για τις καταγγελίες καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ενδεικτικό είναι ακόμα ότι - όπως υπογραμμίζει το CSIS - «η ηλιακή βιομηχανία των ΗΠΑ υστερεί σε σχέση με την Κίνα. Το 2023 το κόστος των κινεζικών ηλιακών συλλεκτών μειώθηκε κατά 42%, λόγω ενός συνδυασμού κρατικής υποστήριξης, πραγματικής καινοτομίας και υπερπαραγωγής, καθιστώντας τα 44% φτηνότερα από τα πάνελ που κατασκευάζονται στις ΗΠΑ. Επιπλέον, οι Κινέζοι κατασκευαστές βρίσκονται στην αιχμή της καινοτομίας των ηλιακών πάνελ, με εταιρείες όπως η "JinkoSolar" και η "Longi" να θέτουν συχνά νέα ρεκόρ απόδοσης κυψελών. Σήμερα η παραγωγική ικανότητα των ΗΠΑ είναι 26 GW, έναντι άνω του 1 TW (σ.σ. 1.000 GW) της Κίνας».

Τον περσινό Απρίλη η «Αμερικανική Συμμαχία για την Ηλιακή Κατασκευή» (American Alliance for Solar Manufacturing), την οποία συγκρότησαν ισχυρά αμερικανικά μονοπώλια του κλάδου, όπως οι «Covalt Energy», «First Solar», «Meyer Burger», «Mission Solar» κ.λπ., κατέθεσε αγωγή εναντίον μεγάλων κατασκευαστριών ηλιακών πάνελ με έδρα την Κίνα και μονάδες παραγωγής σε χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας (κυρίως Μαλαισία, Καμπότζη, Βιετνάμ και Ταϊλάνδη), κατηγορώντας τες ότι προκάλεσαν κατάρρευση των παγκόσμιων τιμών μέσω πρακτικών «ντάμπινγκ» προϊόντων στην αγορά (κρατικών επιδοτήσεων και άλλων μέτρων στήριξης). Οπως σημείωνε η αγωγή των νομικών εκπροσώπων της «Συμμαχίας», «η βιομηχανία παραγωγής ηλιακής ενέργειας της Αμερικής βρίσκεται στο κατώφλι μιας τεράστιας ανάπτυξης, που θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας και θα αλλάξει την τροχιά της μετάβασής μας στην καθαρή Ενέργεια για τις επόμενες δεκαετίες. Ωστόσο αυτή η μεταποιητική αναγέννηση απειλείται από τη βιομηχανική πολιτική της Κίνας, η οποία οδήγησε σε μαζικές επιδοτήσεις στην Κίνα και στη Νοτιοανατολική Ασία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μεγάλους όγκους ντάμπινγκ στις παγκόσμιες αγορές, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, "τραυματίζοντας" τους εγχώριους παραγωγούς μας (...) Προσπαθούμε να επιβάλουμε τους κανόνες, να επανορθώσουμε τη ζημιά στην εγχώρια ηλιακή μας βιομηχανία και να δείξουμε ότι οι ΗΠΑ δεν θα είναι τόπος ντάμπινγκ για ξένα ηλιακά προϊόντα».

Στην ιστοσελίδα της, άλλωστε, η «Συμμαχία» παρατηρεί πως «σήμερα το παγκόσμιο μερίδιο αγοράς των εταιρειών με έδρα την Κίνα σε ηλιακά προϊόντα είναι πάνω από 80% - σχεδόν μιλάμε για μονοπώλιο. Λόγω των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών αυτών των εταιρειών, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών επιδοτήσεων και του ντάμπινγκ στην αγορά των ΗΠΑ, οι τιμές στις ΗΠΑ μειώθηκαν περισσότερο από 50% το περασμένο έτος, καθιστώντας σχεδόν αδύνατο για τους κατασκευαστές των ΗΠΑ να ανταγωνιστούν. Το 2023 οι εισαγωγές ηλιακών κυψελών και πάνελ από τη Νοτιοανατολική Ασία ήταν ύψους άνω των 12 δισ. δολαρίων και ξεπέρασαν τις εγκαταστάσεις των ΗΠΑ κατά σχεδόν 2 προς 1».

Σύμφωνα με προκαταρκτική απόφαση που δημοσίευσε στην ιστοσελίδα του το αμερικανικό υπουργείο Εμπορίου για την αγωγή της «Συμμαχίας», υπολογίστηκε ότι οι δασμοί ντάμπινγκ, που επιβάρυναν αλυσιδωτά τις αμερικανικές εταιρείες οι οποίες έκαναν εισαγωγές σε ηλιακά πάνελ με παραγωγή από Καμπότζη, Μαλαισία, Ταϊλάνδη και Βιετνάμ, κυμάνθηκαν από 21,31% μέχρι και ...271,2!%.

Ακολούθησε η επιβολή νέων αμερικανικών δασμών, που συν τοις άλλοις στοχοποιούν και προϊόντα πυριτίου και βολφραμίου.

Το πρώτο είναι μεταλλοειδές χημικό στοιχείο, βασικό για την παραγωγή φωτοβολταϊκών πάνελ μετά από κατάλληλη επεξεργασία, που στη συνέχεια χρησιμοποιείται για την κατασκευή φωτοβολταϊκών συστημάτων, τα οποία συλλέγοντας την ηλιακή ενέργεια τη μετατρέπουν μετά σε ηλεκτρική.

Το δε βολφράμιο είναι ένα ιδιαίτερα σκληρό μέταλλο (με έναν από τους μεγαλύτερους βαθμούς τήξης σε όλα τα μέταλλα, αν όχι τον μεγαλύτερο), καθοριστικό στην παραγωγή ημιαγωγών κ.λπ.

Από τη μεριά της Κίνας, το ΥΠΕΞ σχολίασε για τους νέους αμερικανικούς δασμούς ότι οι ΗΠΑ «προσθέτουν λάθη στα λάθη τους»: «Τα αμερικανικά τελωνειακά μέτρα όχι μόνο δεν θα επιλύσουν τα ζητήματα του εμπορικού ελλείμματος και της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά θα οδηγήσουν και στο να αυξηθεί ο πληθωρισμός στις Ηνωμένες Πολιτείες, και έτσι θα βλάψουν τα συμφέροντα των Αμερικανών καταναλωτών».

Ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου πρόσθεσε ότι τα νέα μέτρα «θα πλήξουν σοβαρά τη διεθνή οικονομική και εμπορική τάξη, καθώς επίσης την ασφάλεια και τη σταθερότητα των βιομηχανικών αλυσίδων και των αλυσίδων εφοδιασμού σε παγκόσμιο επίπεδο», για να καταλήξει ότι το Πεκίνο «θα λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να υπερασπιστεί σθεναρά τα δικαιώματα και τα συμφέροντά του».

Σημειωτέον, πριν κάποιες βδομάδες η Κίνα απαγόρευσε τις εξαγωγές «ειδών διπλής χρήσης» που συνδέονται με το γάλλιο, το γερμάνιο και αντιμόνιο, επικαλούμενη την «εθνική ασφάλεια» και τα «εθνικά συμφέροντά» της... Θυμίζουμε δε ότι από την αρχή του 2024 η Κίνα είχε επιβάλει περιορισμούς σε ορυκτά που αφορούν τον κρίσιμο τομέα της παραγωγής μικροτσίπς.