Πλούσια συμπεράσματα για το σήμερα στην έκδοση «Σταφίδα: Ο λεγόμενος και "μαύρος χρυσός" του Μωριά»

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΟΥ ΚΚΕ: Τίμησε τη ζωή και τη δράση του σ. Τάκη Τσίγκα

ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΟ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΚΚΕ: «Η απελευθερωμένη Θεσσαλονίκη την περίοδο της ΕΑΜικής διοίκησης»

Το «παρών» έδωσαν εργαζόμενοι και λαϊκός κόσμος, ανάμεσά τους πολλοί από τους συντελεστές της πρωτότυπης εκδοτικής δουλειάς που «καρποφόρησε» με το βιβλίο.

Παρευρέθηκαν επίσης ο Δημήτρης Αρβανιτάκης, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, και αντιπροσωπεία της δημοτικής αρχής Πάτρας με επικεφαλής τον δήμαρχο Κώστα Πελετίδη.

Θα ακολουθήσουν παρουσιάσεις του βιβλίου στους νομούς της Δυτικής Ελλάδας, ενώ οι δράσεις θα κορυφωθούν στις 9 Φλεβάρη στο Αίγιο με το στήσιμο μνημείου για το σταφιδικό κίνημα (πλατεία Δεξαμενής).

Το άνοιγμα πραγματοποίησε η Κατερίνα Γεροπαναγιώτη, μέλος της Επιτροπής Περιοχής Δυτικής Ελλάδας του Κόμματος, ευχαριστώντας όλους όσοι βοήθησαν στην έκδοση.

«Πρόκειται για το επιστέγασμα μιας συλλογικής προσπάθειας που ξεκίνησε πριν από σχεδόν έναν χρόνο», ανέφερε εισηγητικά παρουσιάζοντας το βιβλίο ο Σωτήρης Παρίσης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και Γραμματέας της ΕΠ Δυτικής Ελλάδας, σημειώνοντας ότι «πρόκειται για πρωτοβουλία την οποία από την πρώτη στιγμή αγκάλιασαν αρκετοί και πολλοί είχαν και ιδιαίτερη συμβολή, τους οποίους και ευχαριστούμε ιδιαίτερα». Πρόσθεσε πως η έκδοση για πρώτη φορά αποτυπώνει την Ιστορία του σταφιδικού κινήματος στην περιοχή, ενώ «κάνει προσπάθεια να προσεγγίσει το ζήτημα από πολλές πλευρές, όχι μόνο μέσα από την αυστηρά ιστορική αποτύπωση των γεγονότων - για την οποία αξιοποιείται αδημοσίευτο μέχρι σήμερα υλικό, φωτογραφίες, ιστορικά ντοκουμέντα - που βέβαια έχουν ιδιαίτερη σημασία, αλλά και μέσα από την αντανάκλασή του στην Τέχνη, στη λαογραφία, στο τραγούδι και τη λογοτεχνία».

Πρόσθεσε πως η Ιστορία του σταφιδικού κινήματος διδάσκει ότι «κανείς δεν θα λύσει τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει στους εργαζόμενους η κυβερνητική πολιτική, αν δεν οργανωθεί μαζικός, αποφασιστικός αγώνας απέναντι στο αστικό κράτος, στην ΕΕ και τη μεγαλοεργοδοσία. Η καπιταλιστική βαρβαρότητα δεν έχει τέλος αν δεν την σταματήσουμε με τον οργανωμένο αγώνα, με τη συνειδητή απόφασή μας να την ανατρέψουμε, με το δυνάμωμα της αλληλεγγύης σε όποιον αντιστέκεται!

Αλλη ξεχωριστή πλευρά που είναι επίκαιρη σήμερα είναι ότι η αναγκαιότητα της οργάνωσης της εργατικής τάξης στα συνδικάτα δεν έχει σχέση μόνο με την πάλη για τη βελτίωση της θέσης της, αλλά και με τη διαπαιδαγώγησή της στην ταξική πάλη για την τελική σύγκρουση. Ο ηρωισμός είναι μια προϋπόθεση, αλλά το βασικό ζήτημα είναι η δράση της πρωτοπορίας, του Κομμουνιστικού Κόμματος. Μόνο αυτό μπορεί να δώσει ταξικό πολιτικό προσανατολισμό και οριστική διέξοδο, με επαναστατική στρατηγική.

Ταυτόχρονα, διαβάζοντας την έκδοση θα δούμε ότι τελικά η ανάπτυξη της ταξικής πάλης, η ίδια η πορεία της, δεν ήταν ποτέ ευθύγραμμη. Είχε, έχει και θα συνεχίσει να έχει πισωγυρίσματα και ζικ ζακ, μέχρι την τελική σύγκρουση, και την ίδια στιγμή θα αναπτύσσεται κάτω από τις οποιεσδήποτε συνθήκες. Οσες δυσκολίες κι αν υψώνει ο αντίπαλος, όσα εγκλήματα και δολοφονίες κι αν κάνει, όσα πισωγυρίσματα κι αν υπάρξουν, η εργατική τάξη τελικά βρίσκει τον δρόμο του αγώνα, η πάλη ξαναρχίζει. Αρα, κανένας αγώνας δεν πάει χαμένος.

Και, τέλος, ούτε τότε υπήρχε ούτε σήμερα υπάρχει πολιτική διαχείρισης του καπιταλισμού που να τον σώσει από τις οικονομικές κρίσεις, να τις εξαλείψει και να ωφελεί την εργατική τάξη, εξαλείφοντας την ανεργία, καλύπτοντας όλες τις σύγχρονες ανάγκες. Μόνη διέξοδος είναι η πάλη για τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό».

Στάθηκε επίσης στο σήμερα, στο γιατί το ΚΚΕ μέσα σε συνθήκες κλιμάκωσης του ιμπεριαλιστικού πολέμου αφιερώνει δυνάμεις για ένα τέτοιο ζήτημα, και αναφερόμενος σε σειρά γεγονότων που δημοσιεύονται στο βιβλίο και δείχνουν την ένταση της ταξικής πάλης, εξήγησε:

«Και τότε και τώρα, παρά τις διαφορετικές συνθήκες και περιόδους, επιβεβαιώνεται πόσο ωμοί και αδίστακτοι είναι η αστική τάξη και οι πολιτικοί της εκπρόσωποι, τα κόμματά της, όταν υπερασπίζονται τα κέρδη τους.

Βλέπουμε λοιπόν ότι από την πρώτη στιγμή που το εργατικό κίνημα απέκτησε οργανωτική, πολιτική υπόσταση σε ταξική κατεύθυνση, δέχτηκε και την πιο βάρβαρη καταστολή από τους διάφορους κρατικούς και παρακρατικούς μηχανισμούς, ταυτόχρονα με την ιδεολογικοπολιτική επίθεση και την προσπάθεια να παραμένει η εργατική τάξη κατακερματισμένη, να ζει στην ενσωμάτωση και στον συμβιβασμό, να πειστεί ότι μπορούν να ωφεληθούν εξίσου κεφάλαιο και εργαζόμενοι. Το ίδιο συμβαίνει και σήμερα».

Και αναφέρθηκε στην κλιμάκωση του ιμπεριαλιστικού πολέμου, με την ουσιαστική συμμετοχή και εμπλοκή της Ελλάδας, «με τη γενίκευση του πολέμου να μην αποτελεί μια αόριστη πιθανότητα αλλά μια πραγματικότητα, με σοβαρούς κινδύνους τόσο για τον ελληνικό όσο και για όλους τους λαούς της περιοχής», με τον λαό να βιώνει «ήδη τις επιπτώσεις της προσαρμογής της καπιταλιστικής οικονομίας σε πολεμικές συνθήκες».

«Η ίδια η ιστορική εξέλιξη, η μελέτη των αγώνων του λαού μας, κάνει όλο και πιο φανερό πως δύο δρόμοι ανοίγονται μπροστά μας», αυτός των ατελείωτων θυσιών του λαού, των κρίσεων και ιμπεριαλιστικών πολέμων για μια χούφτα επιχειρηματικούς ομίλους, και ο άλλος της αντεπίθεσης και της ανατροπής για τις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες, δρόμος που φωτίζει το ΚΚΕ, υπογράμμισε στη συνέχεια ο Σ. Παρίσης και κατέληξε:

«Οπως αναφέρει και ο Νίκος Μπελογιάννης στην μπροσούρα που παρουσιάζεται ως ένθετο στην έκδοση που κρατάτε στα χέρια σας, σταφιδοπαραγωγοί και σταφιδεργάτες σε ολόκληρη την Ιστορία, "από πάππου προς πάππο", ποτίζουν με τον ιδρώτα τους τους κάμπους και τις πλαγιές της Μεσσηνίας και της Κορινθίας, της Αχαΐας και της Ηλείας.

"Ο ιδρώτας [όμως] τούτος είναι ολόκληρο ποτάμι, που τρέχοντας έγινε χρυσάφι. [Μα] το χρυσάφι αυτό αντί να πάει στην τσέπη του σταφιδοπαραγωγού, πήγε στις κάσες και στα πορτοφόλια του σταφιδέμπορα, του οινοπνευματοβιομήχανου, του τραπεζίτη και του τοκογλύφου. Ολοι τούτοι απόκτησαν μέγαρα, πλούτη και μεγαλεία, ενώ ο σταφιδοπαραγωγός έμεινε με τη ρημαγμένη καλύβα του".

Μελετάμε, λοιπόν, διδασκόμαστε και κρατάμε ζωντανό το νήμα που δένει τη ζωή, την οργανωμένη πάλη και τους αγώνες των εργατών, των αγροτών και του λαού με τους αγώνες τού σήμερα.Μελετώντας τη σημερινή έκδοση αποκτάμε ακόμη μεγαλύτερη δύναμη και αισιοδοξία για το δίκιο της εργατικής τάξης και του ταξικού αγώνα».

Στη δική του παρέμβαση ο Δημήτρης Ξεκαλάκης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και διευθυντής της «Σύγχρονης Εποχής», στάθηκε στο ρόλο του εκδοτικού στα 53 χρόνια ζωής και δράσης του, στο καθήκον να συμβάλει και σε τέτοιου είδους προσπάθειες, και αναφέρθηκε στην κοινωνική εξέλιξη που αναπτύσσεται μέσα από την ταξική πάλη στην κοινωνία.

Κάνοντας αναδρομή σ' αυτήν την πορεία, που συνδέεται και με την έκδοση και τα γεγονότα που αναφέρονται, εξήγησε: «Η Ιστορία της πάλης των τάξεων διδάσκει ότι ο αγώνας ενάντια στην εκμετάλλευση, ο αγώνας που διεκδικεί την ικανοποίηση των αναγκών των καταπιεσμένων και εκμεταλλευόμενων μαζών, είναι αντικειμενικά αγώνας που αμφισβητεί την κυρίαρχη τάξη. Και, βεβαίως, μόνο αφελείς θα πίστευαν ότι απέναντι σ' αυτήν την αμφισβήτηση δεν συγκεντρώνονται δυνάμεις που αντιδρούν και επιδιώκουν να αποτρέψουν και να συντρίψουν την οποιαδήποτε απειλή με όλα τα μέσα».

Κάλεσε να φτάσει το βιβλίο στα χέρια πολλών και να διαβαστεί κυρίως από νέους εργαζόμενους, επισημαίνοντας: «Οι αστοί γνωρίζουν καλά ότι η γνώση αποτελεί παράγοντα καλλιέργειας του ανθρώπου, ότι η μελέτη της Ιστορίας εμπεριέχει εκείνη την πρώτη ύλη που μπορεί να συμβάλει στη διαμόρφωση επαναστατικής συνείδησης, μπορεί να συνεγείρει και να εμπνεύσει στον αγώνα για την κατάργηση της εκμεταλλευτικής κοινωνίας, κόντρα σε κελεύσματα για εργασιακή ειρήνη, εθνική ομοψυχία και ενότητα».

Εξήγησε ότι αυτή η πραγματικότητα επιχειρείται διαχρονικά να αντιμετωπιστεί με πολλούς τρόπους, ανοιχτά και συγκαλυμμένα, ώστε η φτώχεια, η αδικία, η εκμετάλλευση και καταπίεση να αντιμετωπίζονται ως «φυσικά φαινόμενα», φτάνοντας μέχρι την αντιδιαλεκτική - μεταφυσική προσέγγιση γεγονότων και φαινομένων. Τόνισε την ανάγκη διαμόρφωσης ενός πλατιού μορφωτικού ρεύματος, προκειμένου να συναντηθούν οι εργαζόμενοι, ο λαός, η νεολαία με ό,τι πιο προοδευτικό γέννησε η ανθρώπινη σκέψη, και κατέληξε:

«Εμείς δεν πιστεύουμε σε σωτήρες, δεν περιμένουμε κάποια μέρα που όλα ξαφνικά θα αλλάξουν. Την προετοιμάζουμε. Ο σημερινός αρνητικός συσχετισμός είναι αντικειμενικά προσωρινός, και στον αγώνα για την αλλαγή του η πάλη των ιδεών έχει τον δικό της ξεχωριστό, πρωταγωνιστικό ρόλο».

Ακολούθησαν παρεμβάσεις από τους: Κώστα Πελετίδη, δήμαρχο Πάτρας. Γιώργο Μποδιώτη, σταφοδοπαραγωγό, γραμματέα του Αγροτικού Συλλόγου Αιγίου «Μπακόπουλος - Ντρίνιας». Κατερίνα Δεμέτη, διευθύντρια του Μουσείου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων. Σπύρο Γιακουμέλο, γεωπόνο, πρώην διευθυντή της ΕΑΣ Ηλείας - Ολυμπίας (δώρισε στο ΚΚΕ το ιστορικό σήμα του ΑΣΟ για τη συγκρότησή του στον Πύργο το 1925, ένα πιστοποιητικό φυτο-υγείας και ένα αντίγραφο έργου του Πατρινού καλλιτέχνη Νίκου Ατζαρίτη, που απεικονίζει σταφίδα, στάχυ και ελιά). Δημήτρη Μαρμούτα, πρόεδρο του Εργατικού Κέντρου Πάτρας. Και Θανάση Βομπίρη, σταφιδοπαραγωγό, πρόεδρο της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ηλείας.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με μικρό μουσικό αφιέρωμα από τις Ρούλα Κολοκυθά, καθηγήτρια του Δημοτικού Ωδείου (κιθάρα), και Αγγελική Καββαδία (τραγούδι).

Στην έδρα της Κομματικής Οργάνωσης στην Πάτρα, το «παρών» έδωσαν η σύζυγός του, Μαρίνα, οι κόρες του Ελένη και Βούλα, καθώς και οι οικογένειές τους.

Παραβρέθηκαν επίσης ο Δημήτρης Αρβανιτάκης, μέλος του ΠΓ της ΚΕ, τα μέλη της ΚΕ Σωτήρης Παρίσης, Νίκος Καραθανασόπουλος και Περικλής Κουρμούλης, καθώς και αντιπροσωπεία από τη Συντακτική Επιτροπή του «Ριζοσπάστη».

Καλωσορίζοντας τους παρευρισκόμενους, ο Σωτήρης Παρίσης αναφέρθηκε στην πρωτοβουλία της ΚΟ και ακολούθησε προβολή βίντεο που επιμελήθηκαν σύντροφοι από τον «902», με στοιχεία από τη ζωή και τη δράση του συντρόφου.

«Με τη συνάντηση αυτή, θέλουμε να θυμηθούμε, να παραδειγματιστούμε, να ακολουθήσουμε τον δρόμο που χάραξε και να τιμήσουμε τον σύντροφό μας. Εναν αγωνιστή κομμουνιστή, που έβαλε το δικό του λιθαράκι στον δρόμο που βαδίζουμε σήμερα. Η σημερινή μας συνάντηση είναι έμπρακτη αναγνώριση του έργου και της προσφοράς του», ανέφερε εισηγητικά ο Δημήτρης Αρβανιτάκης, προσθέτοντας στην ομιλία του:

Εντάχθηκε απόλυτα, αταλάντευτα στο πλευρό της εργατικής τάξης, της νεολαίας και του λαού. Στον λαό αναφερόταν η πολιτική του και κοινωνική δράση. Σε αυτόν αναφερόταν η επιστημονική του σκέψη.

Με τον ίδιο αταλάντευτο, λιτό και με απόλυτο τρόπο απάντησε στο ερώτημα της πολιτικής ένταξης. Εντάχθηκε στο ΚΚΕ, στρατευμένος σε αυτό "εν γνώση των συνεπειών".

Η τοποθέτησή του αυτή ήταν αποτέλεσμα συνειδητής επιλογής. Δεν ενήργησε από προσωπικό υπολογισμό, δεν διεκδίκησε τίποτα για τον εαυτό του. Απαίτησε το αυτονόητο. Οπως είναι γνωστό, ο επαναστάτης κομμουνιστής πρέπει να αποδεικνύει πρωτίστως στον εαυτό του ότι ο λόγος του και η πράξη του είναι επαναστατική, κάθε στιγμή, κάθε ώρα, κάθε μέρα, όλη του τη ζωή. Αυτό τήρησε σε όλη του τη ζωή ο Τάκης».

Αναφέρθηκε στη ζωή του συντρόφου Τάκη Τσίγκα, από τη γέννησή του στα Γιάννενα το 1953, τη δράση του τη δεκαετία του 1960, τη γνωριμία του με την πολιτική και την αριστερά που εξέφραζε η προδικτατορική ΕΔΑ, τη ζωή του από το 1972 στην Πάτρα, όπου από τις πρώτες κιόλας μέρες της παρουσίας του στην πόλη, συμμετείχε σε όλες τις αντιδικτατορικές κινητοποιήσεις των φοιτητών, με κορυφαία την κατάληψη του Πανεπιστημίου τον Νοέμβρη του 1973, όπου εκλέχθηκε στη 12μελή Επιτροπή Κατάληψης.

«Οταν επέστρεψε στην Πάτρα, τον συνέλαβαν με το χτύπημα της παράνομης Οργάνωσης της ΚΝΕ και της Αντί-ΕΦΕΕ και τον βασάνισαν απάνθρωπα, πιέζοντάς τον να υπογράψει δήλωση ενάντια στο Κόμμα. Στάθηκε όρθιος. Ποτέ, ούτε υποχώρησε, ούτε υπέγραψε. Εκανε πράξη αυτό που σήμερα μας συγκινεί, μας εμπνέει και μας οδηγεί. Εκανε πράξη αυτό που συγκλονίζει σήμερα τη νεολαία και έχει κάνει σύνθημα: "Ούτε στις εξορίες ούτε στις φυλακές, ποτέ τους δεν λυγίσανε οι κομμουνιστές". Ναι, αγαπητοί φίλοι και σύντροφοι, ο νεολαίος Τάκης διδάσκει σήμερα με τη στάση του αυτή τότε, όπως χιλιάδες αγωνιστές», είπε.

Στάθηκε στην πορεία του στην ΚΝΕ και το ΚΚΕ, στις θέσεις ευθύνης που ανέλαβε στην ΤΕ Αχαΐας και την ΕΠ Δυτικής Πελοποννήσου - Δυτικής Στερεάς (Αιτωλοακαρνανίας) - Ζακύνθου - Κεφαλονιάς - Ιθάκης έως το 1987, όπου εκλέχθηκε αναπληρωματικό μέλος της ΚΕ, και υπογράμμισε:

«Στα δύσκολα χρόνια της αντεπαναστατικής ανατροπής του σοσιαλισμού και της προσπάθειας διάλυσης και μετάλλαξης του ΚΚΕ από τον οπορτουνισμό, ο σύντροφος υπεράσπισε την ιδεολογία και τον επαναστατικό χαρακτήρα του Κόμματος. Υπερασπίστηκε με όλες του τις δυνάμεις εδώ στην Αχαΐα και την περιοχή τη μαρξιστική - λενινιστική ιδεολογία και φυσιογνωμία του Κόμματος, τόσο στην προσυνεδριακή διαδικασία, όσο και στο 13ο Συνέδριο. Συνέβαλε αποφασιστικά και έχει μείνει στη μνήμη μας. Η ΚΟ Αχαΐας του ΚΚΕ εξέλεξε για το 13ο Συνέδριο 35 αντιπροσώπους με την επαναστατική γραμμή και οι οπορτουνιστές μηδέν».

«Είναι σύμβολο, πρότυπο και παράδειγμα του αγωνιζόμενου επαναστάτη, κάνοντας πράξη τα λόγια του ποιητή "την ευτυχία την έζησα στο δόσιμο χωρίς μιστό, τη λευτεριά στο σκλάβωμα σε κάποιο ιδανικό σωστό"», τόνισε ο Δ. Αρβανιτάκης και επεσήμανε:

«Υπήρξε ο άνθρωπος, ο αγωνιστής της δράσης που είχε βαθιά συνειδητοποιήσει ότι η επιστημονική γνώση τότε μόνο είναι αληθινή δύναμη, όταν χρησιμοποιείται και μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Διέθετε την οπτική δύναμη, την καθαρή όραση και ικανότητα της εποπτικής σύλληψης των πραγμάτων, που μαζί με την κριτική σκέψη που διέθετε, του χάριζαν την ασυνήθιστη δύναμη να βλέπει την ουσία των πραγμάτων.

Με απαράμιλλο πείσμα αντιπάλεψε θαρραλέα τις δυσκολίες της ζωής. Ακόμα και στην τελευταία σκληρή μάχη που έδωσε με την ασθένειά του, αποδείχθηκε γενναίος μαχητής και παλικάρι. Κάθε πρωί στη θέση του. Στον "902 αριστερά στα FM". Εφυγε όρθιος και μέχρι το τέλος, παρά τις πολλές δύσκολες στιγμές, άφησε την εικόνα που είχαμε για αυτόν όσοι είχαμε την τύχη να τον γνωρίσουμε.

Την εικόνα με το χαμόγελο, τον ανθρωπισμό, με την αγωνιστική αισιοδοξία ότι τα πράγματα θα πάνε καλά, ότι οι μέρες που λαχταρίσαμε θα έρθουν. Η ζωή και η δράση του είναι ένας φάρος και ένα μέτρο σύγκρισης.

Μια ώθηση και ένα ερέθισμα για ποιοτική άνοδο. Μια πρόταση για την καθημερινή κοινωνική λειτουργία του ανθρώπου για την οργάνωση μιας άλλης κοινωνίας.

Ας μου επιτρέψετε μια σκέψη.

Μπορεί σήμερα να φαίνεται παντοδύναμο το κοινωνικό σύστημα που ζούμε, να δημιουργεί μελαγχολικές σκέψεις, ακόμα και απαισιόδοξα αισθήματα σε έναν κόσμο, ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος, τα φρικτά του εγκλήματα.

Μπορεί κανείς να σκέφτεται ότι είναι "σβησμένες όλες οι φωτιές οι πλάστρες μες στη χώρα"... η Ιστορία μας.

Ο Τάκης όμως μας θυμίζει ότι υπάρχει ελπίδα όσο ο άνθρωπος αγωνίζεται. Γι' αυτό άλλωστε και ο ίδιος αγωνιζόταν πάντοτε με πάθος. Είχε το προτέρημα που πρέπει όλοι να έχουμε. Αφουγκραζόταν τη φοβερή αλλά ακόμα ανέκφραστη κινητικότητα στο κοινωνικό υπέδαφος. Ερμήνευε με την ιδεολογία μας την εξέλιξη της κοινωνίας και του λαού.

Πίστευε ότι "θα 'ρθει κάποιος καιρός και κάποια αυγή θα φέξει που θα φυσήξει μια πνοή μεγαλοδύναμη".

Ηταν αισιόδοξος. Δεν συμβιβαζόταν με την ηττοπάθεια. Πολύ περισσότερο με την ενσωμάτωση στον μηχανισμό της εξουσίας υπό το πρόσχημα της απαισιοδοξίας και της ήττας.

Ηταν μια ηγετική μορφή στον τόπο και τη χώρα μας. Εμπνέει και δείχνει τον δρόμο για το σήμερα. Μας δίδαξε.

Πιστεύουμε ακράδαντα ότι τα επόμενα χρόνια θα ζήσουμε πρωτόγνωρες συνθήκες, νέες μεγάλες στιγμές, θα έρθουν νέοι μεγάλοι αγώνες, σημαντικά γεγονότα, πάντα με ανηφόρες αλλά και κάποια στιγμή κατηφόρες. Τελικά όμως η ιστορική κίνηση θα είναι προωθητική. Οι λαοί θα αφυπνιστούν και με αγωνιστικότητα και αισιοδοξία θα βάλουν οι ίδιοι τη σφραγίδα τους στις εξελίξεις. Αυτά μας δίδαξαν χιλιάδες μαχητές και ο Τάκης. Να συνεχίσουμε να ακολουθούμε το παράδειγμά τους για τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό».

Από τον «Ριζοσπάστη» τον λόγο πήρε η Βάσω Νιέρρη, που στάθηκε στη ζωή και τη δράση του συντρόφου στην εφημερίδα, σημειώνοντας πως στάθηκε πραγματικός δάσκαλος για τους νέους δημοσιογράφους, τονίζοντας: «Η απώλειά του μας έκανε φτωχότερους, αυτό είναι βέβαιο. Δέκα χρόνια μετά όμως παραμένει παρών στις συζητήσεις μας, στη μνήμη μας, στην καρδιά μας ως εκείνος ο σύντροφος που με την υπομονή και την επιμονή, το χαμόγελο, την ήρεμη δύναμη που απέπνεε, αποτελούσε από μόνος του έναν λόγο να προσπαθούμε περισσότερο, να προσπαθούμε καλύτερα να γίνουμε καλύτεροι κομμουνιστές δημοσιογράφοι.

Δέκα χρόνια μετά, μπορούμε να τον διαβεβαιώσουμε πως το πέρασμά του απ' την εφημερίδα άφησε ανεξίτηλο σημάδι. Ο αρχισυντάκτης μας με την επιφανειακή αντίφαση της ακλόνητης πραότητας και της ατσαλένιας πυγμής, ο αταλάντευτα αφοσιωμένος σύντροφός μας, εκείνος που συνεχίζουμε να θέλουμε να μοιάσουμε, κατακτώντας τον τρόπο γραφής και δράσης του, συνεχίζει μαζί μας, ένα κομμάτι του βρίσκεται σε κάθε λέξη που γράφουμε κάθε μέρα για την εφημερίδα του Κόμματός μας».

Σε μικρότερα και μεγαλύτερα γεγονότα από τη ζωή του στο Κόμμα, την οικογένειά του και από διάφορα περιστατικά μίλησαν οι σ. Χρήστος Γεκιώτης και Ανδρέας Λαγδάς. Στάθηκαν στην προσφορά του στην Οργάνωση της Περιοχής και ιδιαίτερα την Αχαΐα, στην επιμονή του να συζητά με τους συντρόφους.

Τις ευχαριστίες της για την εκδήλωση μετέφερε η σύζυγός του σ. Μαρίνα, στην οποία δόθηκε δώρο εκ μέρους της ΕΠ η μπροσούρα που εξέδωσε αφιερωμένη σε πτυχές από τη ζωή και τη δράση του σ. Τσίγκα. Η Κομματική Οργάνωση δώρισε επίσης το εξώγλυφο ορειχάλκινο «Καράβι Κόκκινο» του ζωγράφου Τάκη Βαρελά, αλλά και εκδόσεις βιβλίων και μπροσούρες σε επιμέλειά της.

Στόχος της ημερίδας ήταν να αναδειχτούν άγνωστες και αθέατες πλευρές της σύντομης περιόδου αμέσως μετά την απελευθέρωση της πόλης, στη διοίκηση της οποίας βρισκόταν το ΕΑΜ.

Αυτό που αναδείχθηκε είναι ότι αν η εποποιία της ΕΑΜικής Αντίστασης διδάσκει πως ακόμα και ο αρνητικότερος συσχετισμός δυνάμεων ανατρέπεται από τη δράση του εργατικού - λαϊκού παράγοντα, η εμπειρία της απελευθέρωσης και όσων ακολούθησαν διδάσκει ότι ο αγώνας των εργατικών - λαϊκών δυνάμεων δεν μπορεί να δικαιωθεί αν δεν καταλήξει στην επαναστατική κατάλυση της καπιταλιστικής εξουσίας και στη διαμόρφωση της εργατικής.

Διδάγματα ιδιαίτερα κομβικά για την οργάνωση της ταξικής πάλης, ειδικότερα σήμερα, μπροστά το ενδεχόμενο μιας νέας καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης και γενίκευσης του ιμπεριαλιστικού πολέμου.

Στην ημερίδα μίλησαν ο Κώστας Σκολαρίκος, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, επικεφαλής του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ, ο Γιώργος Μαργαρίτης, καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο ΑΠΘ, η Σταυρούλα Τσολάκη, μέλος του Τμήματος Ιστορίας Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ, ιστορικός, ο Κώστας Τζιάρας, μέλος του Τμήματος Ιστορίας Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ, ιστορικός, και ο Γιώργος Σανίδας, πανεπιστημιακός καθηγητής.

Γ. Μαργαρίτης

Στα όρια και στις δυνατότητες της ΕΑΜικής διοίκησης στο επαναστατικό 1944 αναφέρθηκε ο Κώστας Σκολαρίκος, σημειώνοντας ότι η γραμμή της αντιφασιστικής ενότητας οδήγησε σε μια σειρά από απαράδεκτες υποχωρήσεις εκ μέρους του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, που δεν αντιστοιχούσαν ούτε στον διαμορφωμένο συσχετισμό δυνάμεων.

Οπως είπε, «τόσο η είσοδος των στρατευμάτων του ΕΛΑΣ στη Θεσσαλονίκη όσο και η μάχη του Κιλκίς δεν εντάχθηκαν σε έναν συνολικότερο διορθωτικό σχεδιασμό που θα στόχευε την κατάλυση της καπιταλιστικής εξουσίας και τη θεμελίωση της εργατικής εξουσίας με προσανατολισμό τη σοσιαλιστική οικοδόμηση.

(...) Υπό αυτές τις συνθήκες, η παρουσία του ΕΛΑΣ στη Θεσσαλονίκη δεν αμφισβητούσε τη συμμετοχή του ΚΚΕ και του ΕΑΜ στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας του Γεωργίου Παπανδρέου. Η ΕΑΜική διοίκηση διέθετε ανεξάντλητες δυνάμεις, αφού αντλούσε το κύρος της από τον καθοριστικό ρόλο του ΚΚΕ και του ΕΑΜ στον αντικατοχικό αγώνα και στηριζόταν οργανωτικά στους λαογέννητους θεσμούς που διαμορφώθηκαν στη διάρκειά του. Παράλληλα, όμως, το περιεχόμενο και οι στοχεύσεις της οριοθετούνταν αναγκαστικά από την ακολουθούμενη στρατηγική.

Κ. Σκολαρίκος

Ετσι, οι ανεξάντλητες δυνάμεις της ΕΑΜικής διοίκησης παραχωρούνταν οικειοθελώς στην αστική κυβέρνηση. Με αυτήν την έννοια, μπορούμε να πούμε ότι η ΕΑΜική διοίκηση δεν διαφοροποιήθηκε σημαντικά από τη διοίκηση των διορισμένων κομμουνιστών δημάρχων σε μεγάλα αστικά κέντρα της Γαλλίας, που ασκούνταν στο όνομα της κυβέρνησης Ντε Γκολ. Δεν πρέπει να λησμονούμε εξάλλου ότι εκείνη την εποχή πολλές αστικές δυνάμεις εκτιμούσαν ότι οι κομμουνιστές, έχοντας με την πρωτοπόρα δράση τους κατακτήσει πρωτοφανές κύρος στις εργατικές - λαϊκές δυνάμεις, θα μπορούσαν να συμβάλουν στη μεταπολεμική σταθεροποίηση, στον βαθμό που θα απαρνιούνταν την επαναστατική ρήξη».

Απαντώντας στο ερώτημα αν υπήρχε άλλος δρόμος, σημείωσε: «Η ΕΑΜική διοίκηση είχε δυνατότητες να μετεξελιχτεί σε φύτρο εργατικής εξουσίας, με την προϋπόθεση ότι θα εντασσόταν σε έναν συνολικότερο επανασχεδιασμό της στάσης του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη, αλλά πανελλαδικά. Κάτι τέτοιο βέβαια απαιτούσε διόρθωση της ακολουθούμενης στρατηγικής, έστω και κάτω από την πίεση των αρνητικών εξελίξεων. Απαιτούσε ανάλογη αναδιάταξη των πολιτικών συμμαχιών στο ΕΑΜ, έτσι ώστε να καταστεί εφικτή η συγκέντρωση κρίσιμων εργατικών - λαϊκών δυνάμεων για σύγκρουση με την καπιταλιστική εξουσία και το σύνολο των υπερασπιστών της, εγχώριων και ξένων. Απαιτούσε, τέλος, τη συντριβή και όχι τη διαχείριση των μηχανισμών του καπιταλιστικού κράτους και την κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, που, όπως έλεγε ο Λένιν, παραλύει το νευρικό σύστημα της καπιταλιστικής εξουσίας.

Κ. Τζιάρας

Από τη μια υπήρχε η επίσημη αστική κυβέρνηση, η αναγνωρισμένη από τους διεθνείς συμμάχους της αστικής τάξης, αλλά και από το ΚΚΕ και το ΕΑΜ, η οποία όμως δεν διέθετε ακόμα την απαραίτητη δύναμη να αναμετρηθεί με το εργατικό - λαϊκό κίνημα. Από την άλλη υπήρχαν οι θύλακες της ΕΑΜικής διοίκησης που εκπροσωπούσαν την εργατική τάξη και τους συμμάχους της και στηρίζονταν στους ένοπλους εργάτες και αγρότες των δυνάμεων του ΕΛΑΣ.

Η συγκεκριμένη ισορροπία τρόμου ήταν ρευστή. Αντικειμενικά θα άνοιγε τον δρόμο είτε για την πλήρη αποκατάσταση της καπιταλιστικής εξουσίας είτε για την επαναστατική ανατροπή της».

Ο Γιώργος Μαργαρίτης μίλησε με θέμα «Συμφωνία της Καζέρτας: Αναιρέσεις και εφαρμογή - Ο ΕΛΑΣ και οι Βρετανοί στην απελευθερωμένη από τους Γερμανούς Θεσσαλονίκη».

Γ. Σανίδας

Μόλις οι Βρετανοί αισθάνθηκαν ασφαλείς στην περίμετρό τους, το 2ο δεκαήμερο του Νοέμβρη, ξεκίνησαν τις επιθετικές κινήσεις ενάντια στον ΕΛΑΣ και στο ΕΑΜ (...) Οι Βρετανοί έδωσαν υπόσταση στους εκπροσώπους της κυβέρνησης στην πόλη, τον γενικό διοικητή Μόδη και τον στρατιωτικό αντίστοιχο, στρατηγό Αβραμίδη (...) Η διοίκηση της Ομάδας Μεραρχιών Μακεδονίας του ΕΛΑΣ δεν μπορούσε πλέον να αναλάβει καμία πρωτοβουλία χωρίς την έγκριση των Βρετανών».

Αναφέρθηκε αναλυτικά στις εξελίξεις που μεσολάβησαν και ουσιαστικά έσπρωξαν τον ΕΛΑΣ σε ένα «Σύμφωνο μη επίθεσης» με την ηγεσία των βρετανικών στρατευμάτων:

Στ. Τσολάκη

Σημείωσε ότι η ανασκόπηση των γεγονότων μάς οδηγεί σε χρήσιμα συμπεράσματα, ίσως και σε μερικές υποθέσεις εργασίας - για κατεύθυνση της έρευνας. «Το πρώτο είναι ότι η κατάλληλη στιγμή για την εγκαθίδρυση της λαϊκής εξουσίας βρισκόταν στην Απελευθέρωση και μερικές μέρες μετά από αυτή. Μετά ήταν αργά. Ο αντίπαλος είχε εδραιωθεί και ο συμβιβασμός μαζί του ήταν υποχρεωτικός. Το δεύτερο είναι ότι συμβιβασμός με μία αντίπαλη δύναμη που θέλει να σε καταστρέψει δεν γίνεται. Ισχύει εδώ το "ο θάνατός σου η ζωή μου".

Το τρίτο, ως υπόθεση έρευνας, είναι η προοδευτική εξασθένιση του ΕΑΜ μέσα από τη διαχειριστικού τύπου εξουσία που άσκησε. Η συμμετοχή του ΕΑΜ στην κυβέρνηση απέτρεπε ως τις 4 Δεκέμβρη κάθε πρωτοβουλία εδραίωσης μιας λαϊκής εξουσίας. Οταν δε η κυβέρνηση κηρύχθηκε έκπτωτη και ανέλαβε τη διοίκηση η Διοικητική Επιτροπή, οι κανόνες δεν άλλαξαν. Ο κρατικός μηχανισμός συνέχισε να λειτουργεί όπως πριν, δεν υποκαταστάθηκε στον σκληρό του πυρήνα από λαϊκές επιτροπές και άλλες πρωτοβουλίες.

(...) Στις 17 Γενάρη 1945 ο ΕΛΑΣ έφυγε από τη Θεσσαλονίκη ηττημένος, χωρίς να δώσει τη μάχη που όλοι περίμεναν. Το λαϊκό κίνημα ηττήθηκε τότε παρά το μέγεθος, την ισχύ, τη δυναμική του. Θα επανέλθει κάποτε νικηφόρο και στη Θεσσαλονίκη και παντού. Ας είμαστε έτοιμοι να του δώσουμε τα εφόδια, τα πνευματικά, επιστημονικά, πολιτικά εφόδια για να μη γνωρίσει την ήττα και την ταπείνωση όταν έρθει η ώρα του. Αυτό είναι η δική μας υποχρέωση απέναντι στον λαό μας».

Η Σταυρούλα Τσολάκη μίλησε για τα «λεγόμενα κατοχικά εγκλήματα».

Οπως είπε, ανάμεσα σε άλλα, «με την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας, η οποία αποτέλεσε το επιστέγασμα των προηγούμενων Συμφωνιών, του Λιβάνου και της Καζέρτας, εκτός από τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ και την παράδοση της εξουσίας σε όλη την επικράτεια, απελευθέρωνε τους ταγματασφαλίτες, τους δοσίλογους και εγκληματίες πολέμου, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να ενταχθούν στο αστικό κράτος.

Παράλληλα, η συμφωνία, ως προς το περιεχόμενο, άνοιγε τον δρόμο για τα λεγόμενα κατοχικά εγκλήματα. Η αμνηστία για τα πολιτικά εγκλήματα που είχαν διαπραχθεί από την αρχή της σύγκρουσης του Δεκέμβρη του 1944 και μετά, όπως προβλεπόταν από το σημείο της πράξης του άρθρου 3, αποτέλεσε το έδαφος για την εξόντωση των ΕΑΜικών οργανώσεων και του κοινωνικού χώρου της Αντίστασης.

Οι συνέπειες αποκαλύφθηκαν το αμέσως επόμενο διάστημα. Η ένοπλη βία, η μαζική εκδίωξη και η γενίκευση των συλλήψεων των αγωνιστών της ΕΑΜικής Αντίστασης υπήρξαν διάχυτες σε ολόκληρη την ελληνική κοινωνία.

(...) Οι βασικές κατηγορίες με τις οποίες πραγματοποιούνταν οι διώξεις, ήταν ηθική αυτουργία και οι κατοχικοί φόνοι. Σε μικρότερο ποσοστό καταδικάζονταν με τις κατηγορίες του δοσιλογισμού, της εσχάτης προδοσίας, την κατασκοπεία, την αυτονομιστική προπαγάνδα και της συνωμοσίας με σκοπό να αποσπάσουν μέρος της επικράτειας.

(...) Πολλοί αγωνιστές οδηγήθηκαν στα ειδικά δικαστήρια των δοσίλογων και δικάστηκαν ως συνεργάτες της Οχράνας και των Βουλγάρων.Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις οι κατήγοροι ήταν οι ίδιοι Οχρανίτες και συνεργάτες της Γκεστάπο».

Σημείωσε ότι «οι ποινικές διώξεις για τα λεγόμενα κατοχικά εγκλήματα αφενός στερούσαν τα πολιτικά δικαιώματα και την ελευθερία από ολόκληρο το στελεχικό δυναμικό του ΕΑΜ, αφετέρου υπήρξαν ο "προθάλαμος" για τα έκτακτα στρατοδικεία, καθώς το Γ' Ψήφισμα απάλλασσε την αστική Δικαιοσύνη από τις χρονοβόρες δίκες και τα κατοχικά εγκλήματα παρέμειναν σε ισχύ.

Αλλωστε, η μεγάλη πλειοψηφία των δοσίλογων δεν τιμωρήθηκε (με εξαίρεση κάποιες "τρανταχτές" περιπτώσεις). Τιμωρήθηκαν μόνο όσοι ήταν απαραίτητο, για να κατευνάσουν τη δικαιολογημένη αγανάκτηση του λαού απέναντι στα εγκλήματά τους. Μάλιστα, την ίδια εποχή που πραγματοποιούνταν οι δίκες των δοσίλογων δεν υπήρχε ακόμα η νομολογία που καθόριζε αν η συμμετοχή στα τάγματα συνιστούσε έγκλημα.

Ομως, ο βασικός στόχος αυτών των διώξεων ήταν η ποινικοποίηση της αντιστασιακής και της αντι-δοσιλογικής δράσης (...) Ο προσανατολισμός στον σκοπό αυτό, της αντιστροφής θύτη και θύματος, ενέχει ως βασικό όρο την παραμονή της εθνικοαπελευθερωτικής πάλης στα όρια της αστικής νομιμότητας και την αποσύνδεσή της από τον αγώνα για τον σοσιαλισμό.

Η προσπάθεια διαστρέβλωσης της Ιστορίας και συκοφάντησης εξυπηρετεί ώστε να επιβληθεί μια πολιτική αντίληψη που ουσιαστικά βοηθάει στη διατήρηση της αστικής εξουσίας».

Ο Κώστας Τζιάρας αναφέρθηκε στην «Καθημερινότητα και στον δημόσιο χώρο την περίοδο της Απελευθέρωσης». Μεταξύ άλλων στάθηκε στη μεγάλη παρέλαση - διαδήλωση της Απελευθέρωσης στις 30 Οκτώβρη 1944, την οποία έκλεινε το «Ξυπόλητο Τάγμα», ένα τσούρμο από «κουρελήδες, πιτσιρικάδες», που ενέπνευσε τον Ελληνοαμερικάνο μοντέρ - σκηνοθέτη Γρηγόρη Θαλασσινό (Γκρεγκ Τάλλας), ο οποίος γύρισε (με μουσική του Μίκη Θεοδωράκη) στη Θεσσαλονίκη την ομώνυμη ταινία.

Μίλησε για την παρουσία ενός κοριτσιού που ξεχώριζε στις μεγάλες συγκεντρώσεις από την περίοδο της Κατοχής αλλά κυρίως τις μέρες της Απελευθέρωσης, στις γιορτές και στις πανηγυρικές εκδηλώσεις στην πόλη. Ενός κοριτσιού ορφανού, της Μπέμπας Υψηλάντη, της κόρης του λοχαγού του ΕΛΑΣ Αντώνη Υψηλάντη και της Βίκας Υψηλάντη, η οποία δολοφονήθηκε έπειτα από βασανιστήρια των ανδρών του Δάγκουλα, τον Αύγουστο του 1944.

«Οι μεγάλες συγκεντρώσεις των ημερών της Απελευθέρωσης περιγράφουν και ακολουθούν την πορεία των γεγονότων, τις αντιδράσεις κυρίως για όσα συμβαίνουν στην Αθήνα, τη διαμόρφωση των συσχετισμών, τις λαϊκές προσδοκίες, την "κοινωνική ενέργεια", τις διαψεύσεις, τις αντιφάσεις, τα όρια των αιτημάτων και των οραματισμών. Περιγράφουν ακόμη τη θέληση των από κάτω για συμμετοχή στις εξελίξεις, να προχωρήσουν πέρα από την Κατοχή και όσα είχαν προηγηθεί στον Μεσοπόλεμο, για τη "νέα κοινωνία" ή τη "λαοκρατία", όπως διατυπωνόταν στα συνθήματα και στα αιτήματα της εποχής», σημείωσε.

Εστίασε στα σοβαρά προβλήματα που έπρεπε να λύσει η ΕΑΜική διοίκηση και σχετίζονταν με τον ανεφοδιασμό και την τροφοδοσία της πόλης, τη μισθοδοσία των υπαλλήλων, την τήρηση της τάξης, τη διαχείριση και την τιμωρία των δοσίλογων κρατουμένων, των εκβιαστών των κρυμμένων Εβραίων, των σφετεριστών των περιουσιών των θυμάτων του Ολοκαυτώματος. «Η ΕΑΜική διοίκηση επίταξε τρόφιμα και προϊόντα από βιομήχανους και εμπόρους που αρνούνταν να καταβάλουν την προβλεπόμενη φορολογία, εξέδωσε διατακτικές για πληρωμές σε είδος, πραγματοποίησε κατασχέσεις σε τράπεζες, φυλάκισε και δίκασε δοσίλογους.Πήρε επίσης μια σειρά ακόμα από φιλολαϊκά, φιλεργατικά μέτρα: Διανομές αγαθών πρώτης ανάγκης, αυξήσεις στα ημερομίσθια, εξίσωση αντρικών και γυναικείων ημερομισθίων, κατάργηση έμμεσων φόρων.

Εκφράσεις της λαϊκής συμμετοχής, του λαϊκού ελέγχου στα πλαίσια της ΕΑΜικής διοίκησης υπήρξαν οι πρωτοβουλίες της "λαϊκής αυτοδιοίκησης" και κυρίως οι λαϊκές επιτροπές και οι δράσεις τους στις γειτονιές.Μέσα στον Δεκέμβρη ανέβηκαν οι παραστάσεις του Λαϊκού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, ενώ έφτασαν και οι πρώτες σοβιετικές ταινίες στους κινηματογράφους.

(...) Οπωσδήποτε δεν επρόκειτο για επαναστατική λαϊκή εξουσία, δεν υπήρξε ανατροπή της κεφαλαιοκρατικής τάξης πραγμάτων αλλά αποτιμάται ως μια φιλολαϊκή διαχείριση με στοιχεία λαϊκού ελέγχου, στα πλαίσια του αστικού συστήματος», τόνισε.

Ο Γιώργος Σανίδας μίλησε για την ΕΑΜική διοίκηση στη Θεσσαλονίκη, τη συγκρότηση και δράση, τον κοινωνικοπολιτικό της χαρακτήρα.

Αναφέρθηκε στις εκλογές για την αυτοδιοίκηση που πραγματοποιήθηκαν στις 29 Οκτώβρη 1944 πανελλαδικά και εκλέχθηκαν δημοτικές, κοινοτικές και συνοικιακές αυτοδιοικήσεις.

«Στις 2 Νοέμβρη 1944 συγκροτήθηκε η Προσωρινή Δημοτική Επιτροπή Θεσσαλονίκης, με 22 μέλη (...) Η συγκρότηση συνοδεύτηκε από διάφορες κινήσεις, κυρίως από την παραλαβή υπηρεσιών δήμου, Πρόνοιας, Στεγάσεως, κ.λπ. (...) Οι αποφάσεις είχαν ως στόχο την αντιμετώπιση άμεσων προβλημάτων.

Ειδικά για τα ζητήματα υποδομών της τροφοδοσίας και της Υγείας, οι Επιτροπές εργάστηκαν άμεσα με βάση στοιχεία που είχαν συγκεντρώσει οι οργανώσεις του ΕΑΜ και τα οποία τους κατέθεσαν. Το ΕΚ Θεσσαλονίκης και τα συνδικάτα ανέλαβαν τη μεταφορά αλεύρων στους φούρνους, με μεταγωγικά του ΕΛΑΣ, της ΕΤΑ και φορτηγά της Μοίρας Αυτοκινήτων. Η Εθνική Πολιτοφυλακή και ο ΕΛΑΣ ανέλαβαν την έρευνα σε αποθήκες της πόλης για ανεύρεση κρυμμένων τροφίμων, αλλά και καυσίμων. Το ΕΛΑΝ ανέλαβε τη μεταφορά καυσόξυλων. Η ΕΤΑ διέθεσε μεγάλα αποθέματα σιτηρών (1,2 εκατομμύρια οκάδες, περίπου 1.500 τόνους) για την τροφοδοσία της πόλης. Διάφορα είδη που κατασχέθηκαν σε γερμανικές αποθήκες μοιράστηκαν στον λαό της πόλης. Με ανάλογο τρόπο το επόμενο διάστημα η Επισιτιστική Επιτροπή παρενέβη συχνά ώστε να διευκολυνθούν η παραγωγή ψωμιού και η διανομή τροφίμων.

(...) Βασικό ζήτημα προς επίλυση ήταν η αντιμετώπιση της κερδοσκοπίας στο εμπόριο. Αλλο κύριο πρόβλημα ήταν η εξασφάλιση της μισθοδοσίας των υπαλλήλων», είπε μεταξύ άλλων.

Σημείωσε ότι «παράλληλα με τις δράσεις και τις κινήσεις της Δημοτικής Επιτροπής που ενεργεί στο επίπεδο δήμου, εμφανίζονται οι Λαϊκές Επιτροπές (ΛΕ) ανά συνοικία. Είναι αδύνατο να υπολογιστεί ο αριθμός τους, μιας και κάθε γειτονιά και κάθε συνοικία ή ενορία μπορούσε να διαθέτει από μία, η οποία ασχολούνταν με τα τρέχοντα ζητήματα.

Στο επίπεδο των ΛΕ λειτούργησε η καθημερινή αλληλεγγύη και αλληλοβοήθεια που θα μπορούσε να καθυστερήσει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στο επίπεδο της διοικητικής ιεραρχίας. Από την άλλη, σε τμήμα τουλάχιστον των ΛΕ αναπτύσσεται και μια λαϊκή πρωτοβουλία και αυτενέργεια η οποία έχει σαν στόχο όχι μόνο να καταγράφει τις ανάγκες αλλά να οργανώσει από τα κάτω τα λαϊκά αιτήματα και να υποδεικνύει τρόπους και μέσα για την ικανοποίησή τους. Οι ΛΕ συνεδρίαζαν και ενσωμάτωναν την αυτενέργεια της κοινωνικής βάσης».

Ανέδειξε ότι «υπήρξε μια συγκυριακά σωτήρια διαδικασία για τον λαό της πόλης με μια φιλολαϊκή διαχείριση της κρίσης και του χάους που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της Κατοχής, με την εξαθλίωση και τη σύνθλιψη μεγάλων μαζών στα αστικά κέντρα.

Ταυτόχρονα όμως λειτούργησε ως μια λύση ανάγκης μιας και δεν υπήρχε προοπτική ανάληψης της εξουσίας από τις λαϊκές δυνάμεις από την πλευρά της ανατροπής των κοινωνικοοικονομικών συσχετισμών, δηλαδή την ταξική ανάληψη της εξουσίας με κατάργηση της κεφαλαιοκρατικής κυριαρχίας».