• Το πρόγραμμα στο χώρο του Πολιτισμού στο 43ο Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή» στην Αθήνα.
• Το πρόγραμμα για τον παιδότοπο και το χώρο για τις μικρότερες ηλικίες νεολαίας στο 43ο Φεστιβάλ στη Θεσσαλονίκη.
• Αφιέρωμα Οκτωβριανή Επανάσταση και Παιδεία: Ο Β. Α. Σουχομλίνσκι και το «σχολείο της χαράς».

Από το περσινό πρόγραμμα στο χώρο του Πολιτισμού

Και τις τρεις μέρες στο χώρο του Πολιτισμού θα φιλοξενείται έκθεση με έργα - ψηφιακής ανατύπωσης - της Ρώσικης Πρωτοπορίας, που βρίσκονται στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη και ανήκουν στη συλλογή Κωστάκη. Μέσα από την έκθεση οι επισκέπτες του Φεστιβάλ θα μπορέσουν να αποκτήσουν μια εικόνα του συνόλου των καλλιτεχνικών κινημάτων και ρευμάτων που εμφανίστηκαν στη Ρωσία την περίοδο 1910 - 1930 και τους αποδόθηκε, αργότερα, από τους ιστορικούς της Τέχνης, ο όρος Ρώσικη Πρωτοπορία. Παρά τις μεταξύ τους διαφοροποιήσεις και τις έντονες συχνά διαμάχες, όλα αυτά τα καλλιτεχνικά ρεύματα είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό: Την απόρριψη του καλλιτεχνικού παρελθόντος και την αναζήτηση καινούριων μορφών και μέσων έκφρασης στα διάφορα είδη της Τέχνης και τη μεταξύ τους σύνδεση, στο φως των συνταρακτικών κοινωνικοοικονομικών εξελίξεων εκείνης της περιόδου. Η Ρώσικη Πρωτοπορία αποτελεί μια μεγάλη δεξαμενή επεξεργασμένων παρακαταθηκών ύφους, γνώσεων και επινοήσεων σε όλα τα είδη της Τέχνης, που έως τις μέρες μας επηρεάζουν τις καλλιτεχνικές αναζητήσεις, ακόμη και την επιστημονική έρευνα.

Το πρόγραμμα στο χώρο του Πολιτισμού έχει ως εξής:

Στις 20.00, θα παρουσιαστεί η θεατρική παράσταση «10 μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο», βασισμένη στο ομώνυμο έργο του Τζον Ριντ, από τη θεατρική ομάδα της ΚΝΕ, που αποτυπώνει με θαυμαστό τρόπο το χρονικό του μεγαλύτερου κοσμοϊστορικού γεγονότος του 20ού αιώνα, της Οκτωβριανής Επανάστασης. «Μια αληθινή και με εξαιρετική ζωντάνια γραμμένη εξιστόρηση των γεγονότων, τα οποία είναι τόσο βασικά για να κατανοηθεί τι είναι προλεταριακή επανάσταση, τι είναι δικτατορία του προλεταριάτου...». Αυτά σημείωνε ο Λένιν για το βιβλίο στην αμερικανική έκδοση.

Ο Τζον Ριντ δεν ήταν ένας αδιάφορος παρατηρητής, αλλά ένας γεμάτος πάθος επαναστάτης, ένας κομμουνιστής, που καταλάβαινε το νόημα των γεγονότων, το νόημα του μεγάλου αγώνα. Αυτό ήταν που του 'δωσε τη βαθιά εκείνη παρατηρητικότητα, χωρίς την οποία δε θα μπορούσε να γράψει ένα τέτοιο βιβλίο».

Στις 20.00, θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση με θέμα την καταλυτική επίδραση της Οκτωβριανής Επανάστασης στις Τέχνες και τον Πολιτισμό. Θα μιλήσει η Ελένη Μηλιαρονικολάκη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνη του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ.

Προηγουμένως, στις 19.30, θα πραγματοποιηθεί μια μικρή συναυλία κλασικής μουσικής με έργα Σοβιετικών συνθετών από νέους μουσικούς. Πιο συγκεκριμένα, θα παρουσιαστούν έργα των Σεργκέι Προκόφιεφ, Ντμίτρι Σοστακόβιτς, Αράμ Χατζατουριάν και Γκεόργκι Σβιρίντοφ.

Στις 19.00, η Πολιτιστική Ομάδα του ΠΑΜΕ (χορωδία, ορχήστρα και θεατρική ομάδα) θα παρουσιάσει τη μουσικοθεατρική παράσταση «Θεσσαλικός Κύκλος», σε μουσική Γιάννη Μαρκόπουλου και ποίηση Κώστα Βίρβου.

Ο ομώνυμος δίσκος κυκλοφόρησε το 1974, με την πτώση της δικτατορίας. Οπως έχει πει ο ίδιος ο συνθέτης, «εμφανίζονται στο έργο δύο δυνάμεις, αυτές του τσιφλικά και του κολίγου». Σε αυτές τις δυνάμεις, που παρουσιάζονται τόσο γλαφυρά, μπορούμε να διακρίνουμε τις δύο δυνάμεις που ήταν, είναι και θα είναι σε σύγκρουση στην κοινωνία που ζούμε, δηλαδή αυτή των εκμεταλλευτών και αυτή των εκμεταλλευόμενων.

Ο Β. Α. Σουχομλίνσκι

Η παιδαγωγική σκέψη, όμως, συνέχισε να αναπτύσσεται και τα επόμενα χρόνια στην ΕΣΣΔ και τα βήματα του σοβιετικού κράτους στον τομέα της εκπαίδευσης είναι αξιοθαύμαστα ακόμα και κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά και μετά από αυτόν.

Ετσι, στο σημερινό μας δημοσίευμα, στο πλαίσιο του αφιερώματος, συνεχίζοντας αυτό το πρώτο μέρος που διατρέχει τη σκέψη και τη συμβολή στελεχών του Κόμματος, μεγάλων παιδαγωγών και άλλων επιστημόνων, θα σταθούμε σε έναν ακόμα Σοβιετικό παιδαγωγό που έχει να επιδείξει αξιόλογο έργο παιδαγωγικής δράσης και συγγραφής, που άγγιξε και τους αστούς παιδαγωγούς, τον Βασίλι Αλεξάντροβιτς Σουχομλίνσκι (1918 - 1970).

Ο Β. Α. Σουχομλίνσκι γεννήθηκε στις 28 Σεπτέμβρη του 1918 σε ένα χωριό της σημερινής περιοχής Κιρόβογκραντ της Ουκρανίας. Προερχόταν από αγροτική οικογένεια και ήταν πάντα αριστούχος στις σπουδές του στο σχολείο. Από το 1935 αρχίζει να δουλεύει ως δάσκαλος και το 1938 παίρνει το πτυχίο του από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο της Πολτάβας (το ίδιο όπου φοίτησε και ο Α. Σ. Μακάρενκο). Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου πολέμησε στην πρώτη γραμμή του μετώπου και τραυματίστηκε σοβαρά στη Μάχη της Μόσχας το 1942. Μετά την απελευθέρωση των περιοχών της πατρίδας του, το 1944, επέστρεψε εκεί και διορίστηκε διευθυντής της Περιφερειακής Λαϊκής Εκπαίδευσης, ενώ το 1947 - '48 ανέλαβε διευθυντής του σχολείου του χωριού Παβλίς, όπου ανέπτυξε το πλούσιο παιδαγωγικό του έργο και υπηρέτησε τη θέση αυτή μέχρι το τέλος της ζωής του.

Επιχειρώντας δε να δώσει έναν ορισμό της εκπαίδευσης, σημειώνει τη σημασία της επιστημονικής πρόβλεψης, της δυνατότητας «να σπείρεις στον άνθρωπο εκείνους τους σπόρους που θα φυτρώσουν μετά από δέκα χρόνια» και επισημαίνει: «Εκπαίδευση είναι η ενότητα της πνευματικής ζωής του παιδαγωγού και των μαθητών, ενότητα των ιδανικών, των ενδιαφερόντων, των προσπαθειών, των σκέψεων, των συγκινήσεών τους».

Στις περισσότερες φωτογραφίες του είναι περιστοιχισμένος από παιδιά

Σε αυτό το πνεύμα ο Σουχομλίνσκι διαπαιδαγωγεί τον άνθρωπο ώστε να αποκτά την έμφυτη τάση να κάνει πάντα το καλό και να αντλεί χαρά από αυτό.

Σοβιετική αφίσα του 1951: Τιμή και δόξα στους Σοβιετικούς δασκάλους

«Το περιεχόμενο της μάθησης πρέπει να εξετασθεί όχι μόνο από την άποψη της πρακτικής χρησιμοποίησης των γνώσεων σε μελλοντική εργασία. Οχι, οι γνώσεις είναι απαραίτητες για τον άνθρωπο γιατί είναι άνθρωπος».

«Η διανοητική εργασία των παιδιών διαφέρει από τη διανοητική εργασία των ενηλίκων. Για το παιδί ο τελικός στόχος κατάκτησης των γνώσεων δεν μπορεί να γίνει το βασικό κίνητρο των διανοητικών του προσπαθειών, όπως αυτό συμβαίνει στον ενήλικο. Το κίνητρο να θέλει να μάθει βρίσκεται στο χαρακτήρα της παιδικής διανοητικής εργασίας, στη συναισθηματική απόχρωση της σκέψης στις διανοητικές συγκινήσεις. Αν δεν υπάρχει αυτό το κίνητρο, δεν μπορείς να κάνεις το παιδί να κάθεται με το βιβλίο».

«Η σκέψη στο μάθημα αρχίζει, όταν παρουσιάζεται η ανάγκη στον μαθητή να απαντήσει στην ερώτηση. Για να παρουσιάζεται αυτή η ανάγκη, σημαίνει ότι ο στόχος της διανοητικής αγωγής πέτυχε. Αυτή είναι η πιο δύσκολη δουλειά και ο πιο πιστός δείκτης της παιδαγωγικής τέχνης. Το παιδί ψάχνεται, προσπαθεί να βρει απάντηση μόνο σε μια τέτοια ερώτηση, κάποιες πλευρές της οποίας του είναι γνωστές».

«Υπάρχουν δάσκαλοι που θεωρούν επιτυχία τη δημιουργία στο μάθημα της "ατμόσφαιρας της διαρκούς διανοητικής έντασης". Συνήθως αυτό γίνεται με τους εξωτερικούς παράγοντες που παίζουν το ρόλο τροχοπέδης στην προσοχή του παιδιού: Συχνές υπενθυμίσεις (άκου προσεκτικά), απότομο πέρασμα από ένα είδος της δουλειάς στο άλλο, έλεγχος των γνώσεων αμέσως μετά την παράδοση (αν δεν θα ακούσεις, θα πάρεις κακό βαθμό), ανάγκη να κάνουν κάποιες πρακτικές ασκήσεις μετά το θεωρητικό μέρος.

Εκ πρώτης όψεως, όλα αυτά τα μέσα διδασκαλίας δημιουργούν την επίφαση της έντονης δουλειάς: Τα είδη δουλειάς αλλάζουν, όπως στο καλειδοσκόπιο. Τα παιδιά, συγκεντρώνοντας την προσοχή τους, ακούνε την κάθε λέξη του δασκάλου. Στην τάξη κυριαρχεί ησυχία. Αλλά με τι τίμημα πετυχαίνεται αυτή η κατάσταση και τι αποτελέσματα έχει; Η συνεχής ένταση των δυνάμεων για προσοχή σ' αυτήν την ηλικία δεν μπορεί να αναγκάζει τον μαθητή του να είναι συγκεντρωμένος, εξαντλεί, ατονεί, εξασθενεί το νευρικό σύστημα του παιδιού. Να μην χάνεται μια στιγμή χωρίς έντονη διανοητική δουλειά, τι μπορεί να είναι πιο ανόητο σε μια τόσο λεπτή εργασία, όπως είναι η διαμόρφωση του ανθρώπου; Τέτοια προσήλωση στη δουλειά ενός παιδαγωγού σημαίνει να "ξεζουμίσουν" τα πάντα από τα παιδιά. Μέσα από αυτά τα "αποτελεσματικά" μαθήματα, το παιδί πάει σπίτι του εξαντλημένο. Εύκολα εκνευρίζεται και διεγείρεται. Πρέπει να ξεκουραστεί, αλλά έχει να κάνει τα μαθήματα του σπιτιού και από ένα μόνο βλέμμα στην τσάντα με τα βιβλία και τα τετράδια του έρχεται να κάνει εμετό (...)

Οχι, δεν γίνεται με τέτοιο τίμημα να πετυχαίνουμε την προσοχή, τη συγκέντρωση, τη διανοητική ενέργεια των παιδιών. Οι διανοητικές δυνάμεις και η ενέργεια των μαθητών, ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία, δεν είναι ένα πηγάδι χωρίς πυθμένα, από το οποίο μπορούμε να αντλούμε συνεχώς. Για να πάρουμε από αυτό το πηγάδι πρέπει να έχουμε στο νου μας, και μάλιστα πολύ προσεκτικά. Και το πιο βασικό είναι πως πρέπει τακτικά να συμπληρώσουμε το απόθεμα της ενέργειας του παιδιού. Οι πηγές της συμπλήρωσης αυτής είναι: Παρακολούθηση των αντικειμένων και των φαινομένων του περιβάλλοντος, ζωής μέσα στη φύση, διάβασμα το οποίο προκαλεί το ενδιαφέρον, τη θέληση να μάθει κάτι και όχι ο φόβος πως θα τον ρωτήσουν, "ταξίδια" στις πηγές της ζωντανής σκέψης και του λόγου (...)

Υπάρχει στη ζωή του σχολείου ένα ανεπαίσθητο πράγμα, το οποίο μπορεί να ονομαστεί "ψυχική ισορροπία". Σ' αυτόν τον όρο βάζω το εξής περιεχόμενο: Το συναίσθημα του παιδιού, η πληρότητα της ζωής, η διαύγεια της σκέψης, η πίστη στις δυνάμεις, η πίστη στη δυνατότητα της υπερνίκησης των δυσκολιών. Η χαρακτηριστική ιδιομορφία της ψυχικής αυτής ισορροπίας είναι η ήρεμη κατάσταση της σκόπιμης εργασίας, οι ομαλές φιλικές σχέσεις, η έλλειψη της ερεθιστικότητας. Χωρίς ψυχική ισορροπία, είναι αδύνατο να δουλεύουμε σωστά, εκεί που διαταράσσεται αυτή η ισορροπία, η ζωή της τάξης μετατρέπεται σε κόλαση: Οι μαθητές προσβάλλουν και εκνευρίζουν ο ένας τον άλλο, στο σχολείο κυριαρχεί η νευρικότητα. Με ποιο τρόπο μπορούμε να δημιουργήσουμε και - το πιο βασικό - πώς να ενισχύσουμε την ψυχική ισορροπία; Η εμπειρία των καλύτερων παιδαγωγών με έπεισε πως το πιο βασικό σ' αυτήν τη σφαίρα της διαμόρφωσης είναι η συνεχής διανοητική δραστηριότητα χωρίς υπερκόπωση, βιασύνη και συντριβή των ψυχικών δυνάμεων».

(Τα αποσπάσματα του Β. Α. Σουχομλίνσκι που παραθέτονται είναι επιλογή από το βιβλίο της Ελένης Παπαδοπούλου «Β. Σουχομλίνσκι: Το "Σχολείο της Χαράς"»)

Κάποιοι χαρακτηρίζουν τον Σουχομλίνσκι παιδαγωγό των συναισθημάτων. Πράγματι, έδινε μεγάλη σημασία στα συναισθήματα των παιδιών, τα προκαλούσε να εκφράσουν τι νιώθουν βλέποντας μια ωραία εικόνα στη φύση, να τη ζωγραφίσουν, τα καθοδηγούσε να αναγνωρίσουν τους ήχους της φύσης μέσα στη μουσική, τους ξυπνούσε συναισθήματα μέσα από τα παραμύθια... Με άλλα λόγια, αναπόσπαστο κομμάτι του σχολείου του ήταν η αισθητική αγωγή, ο στόχος να διαπαιδαγωγήσει ανθρώπους ευαίσθητους, ανθρώπους που να διακρίνουν και να αγαπούν το ωραίο. Γιατί: «Η ανάγκη για το ωραίο επιφέρει την ηθική ομορφιά, προκαλώντας ταυτόχρονα αποστροφή και απόρριψη του χυδαίου, του ευτελούς, του άσχημου, του ακαλαίσθητου. Η αισθητική επιφέρει τη δική της ηθική»...

«Υπάρχει ένα καθαρά ανθρώπινο στοιχείο: Η λεπτότητα, η συναισθηματικότητα του χαρακτήρα. Εκδηλώνεται όταν το περιβάλλον οξύνει την ικανότητα για συγκίνηση. Ο άνθρωπος με λεπτό ευαίσθητο χαρακτήρα δεν μπορεί να παραβλέπει τη λύπη, το πρόβλημα, την ατυχία του άλλου ανθρώπου. Η συνείδησή του τον κάνει να βοηθάει τον άλλο. Η μουσική, το τραγούδι ενθαρρύνει, καλλιεργεί και αναπτύσσει αυτό το στοιχείο», λέει ο Σουχομλίνσκι.

Κι ακόμα γράφει στα έργα του: «Στην αισθητική αγωγή γενικά και στη μουσική ιδιαίτερα, είναι σημαντικοί οι ψυχολογικοί προσανατολισμοί, τους οποίους ο παιδαγωγός χρησιμοποιεί, οδηγώντας τα παιδιά σε επαφή με τον κόσμο του ωραίου. Για μένα, βασικός προσανατολισμός στη διαμόρφωση των ικανοτήτων του παιδιού ήταν το να εκφράζεται συναισθηματικά μπροστά στην ομορφιά. Ο κυριότερος σκοπός όλου του εκπαιδευτικού συστήματος έγκειται, κατά τη γνώμη μου, στο ότι το σχολείο πρέπει να μάθει στον άνθρωπο να ζει στον κόσμο του ωραίου, να μην μπορεί να ζει χωρίς την ομορφιά, στο ότι η ομορφιά του κόσμου δημιουργεί την ομορφιά στον εαυτό του».

«Η μουσική είναι σημαντική πηγή της σκέψης. Χωρίς τη μουσική αγωγή δεν γίνεται πλήρης διανοητική ανάπτυξη του παιδιού. Η βάση της μουσικής είναι όχι μόνο το περιβάλλον, αλλά και ο ίδιος ο άνθρωπος, ο πνευματικός του κόσμος, η σκέψη, ο λόγος. Η μουσική εικόνα με έναν καινούργιο τρόπο δείχνει στους ανθρώπους τις ιδιομορφίες των αντικειμένων και των φαινομένων της πραγματικότητας. Η προσοχή του παιδιού συγκεντρώνεται στα αντικείμενα και στα φαινόμενα που του φανέρωσε η μουσική σε μια άλλη μορφή και η σκέψη του δημιουργεί μια λαμπρή εικόνα. Η εικόνα αυτή οδηγεί στον λόγο. Το παιδί δημιουργεί με τον λόγο του, παίρνοντας από το περιβάλλον το υλικό για καινούργιες παραστάσεις και σκέψεις».

«Ο στόχος είναι η μουσική μελωδία να ανοίγει σε κάθε καρδιά τη ζωτική πηγή των ανθρώπινων συναισθημάτων. Οπως και στο ζωτικό λόγο της μητρικής γλώσσας, έτσι και στη μουσική, μπροστά στο παιδί ανοίγεται η ομορφιά του κόσμου».

Αντίστοιχα, εργαλείο του γίνεται και η ζωγραφική. Από τη μια, καλώντας τα ίδια τα παιδιά να αναγνωρίσουν το ωραίο και να το ζωγραφίσουν και, από την άλλη, μελετώντας έργα μεγάλων ζωγράφων:

«Στο σύστημα της εκπαιδευτικής πρακτικής του σχολείου μας μεγάλη προσοχή δίναμε στη διαμόρφωση της ικανότητας να αισθάνεται κανείς τον άλλο άνθρωπο. Να αισθάνεται με όλη του την καρδιά τα λεπτά νήματα της ψυχής, να μπορεί να δει στα μάτια τη λύπη, την προσβολή, τη στενοχώρια, τη σύγχυση, τη μοναξιά. Και το πιο βασικό είναι η ικανότητα να δεις και να αισθάνεσαι στα μάτια του άλλου την ανάγκη για ανθρώπινη επαφή και σχέση. Τα μάτια είναι ένας καθρέφτης της σκέψης και των αισθημάτων. Οποιον πίνακα και να κοιτάζαμε συγκέντρωνα πάντα την προσοχή των παιδιών στα μάτια του ανθρώπου, τον οποίο απεικόνιζε στο έργο του ο ζωγράφος (...)

Το σχολείο είχε την τύχη να αποκτήσει ένα αντίγραφο του έργου του Λεονάρντο Ντα Βίντσι "Ο μυστικός δείπνος". Σ' αυτόν τον πίνακα αφιερώσαμε αρκετές συζητήσεις. Η προσοχή των παιδιών επικεντρώθηκε στα λόγια του Χριστού, "ένας από σας θα με προδώσει", όπως αντανακλώνται πρώτα πρώτα στα μάτια των Αποστόλων (...)

Μιλούσα για το τι μπορεί να προκαλέσει το χαμόγελο στα χείλη και στα μάτια της Μόνα Λίζα, όπως απαθανατίζεται από τον ζωγράφο. Η στιγμή που αντανακλάται στα μάτια της νέας γυναίκας είναι ένας ολόκληρος κόσμος αισθημάτων. Ηταν δύσκολο να βρίσκω λόγια για να δημιουργώ στη φαντασία των παιδιών την ποιητική έννοια για τις ασαφείς, αόριστες, στιγμιαίες συγκινήσεις, χωρίς τις οποίες η καρδιά παραμένει κενή από ποιητικά αισθήματα»...

Κεντρικό στοιχείο στην παιδαγωγική του Σουχομλίνσκι είναι η εργασία, που εντάσσεται αρμονικά μέσα στη διαδικασία της μάθησης. Μαθαίνοντας στο παιδί να αγαπά την εργασία του ανθρώπου και τα αποτελέσματά της, το κάνει να αγαπά τον ίδιο τον άνθρωπο - δημιουργό.

Στο σχολείο του Παβλίς οι μαθητές της τελευταίας τάξης έσπερναν στάρι και αποχαιρετούσαν τη χρονιά φτιάχνοντας το δικό τους ψωμί. Αγροτικές και άλλες εργασίες, πάντα κατάλληλες για τις ηλικίες των παιδιών, συμπεριλαμβάνονταν στη διαδικασία της μάθησης, ενώ μέσα από την εργασία ξεδιπλωνόταν και η αλληλεγγύη, μάθαιναν να φροντίζουν και να αγαπούν τα ζώα, πρόσφεραν εθελοντικά τη βοήθειά τους σε ηλικιωμένους και άλλους ανθρώπους που είχαν ανάγκη, που είχαν χάσει τους δικούς τους, καθώς ας μην ξεχνάμε ότι αναφερόμαστε και στα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο, ο οποίος άφησε μεγάλες πληγές που ο σοβιετικός λαός πάλεψε να επουλώσει.

Γράφει ο Σουχομλίνσκι σχετικά με το θέμα της εργασίας και της ένταξής της στη μάθηση:

«Η εργασία και η εργασιακή αγωγή δεν είναι πράγματα που υπάρχουν μόνο κάπου δίπλα στη μάθηση, την ηθική αγωγή και την ανάπτυξη. Η εργασία είναι ένα πράγμα καθολικό και ολοκληρωτικό. Ο,τι και να κάνουμε για να προσελκύσουμε το παιδί (τον έφηβο και μετά τον νέο) σε κάποια άλλη εργασία εκτός από τη μάθηση, η μάθηση κατακτά και θα κατακτά την πρώτη θέση στην πνευματική ζωή του μαθητή. Δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά. Και η εργασιακή αγωγή πρέπει να αρχίσει από εκεί. Είναι η βάση. Η σκέψη, η γνώση του κόσμου, η κατανόησή του, η απόκτηση καινούργιων γνώσεων, η διαμόρφωση των δικών του απόψεων και πεποιθήσεων, αυτά πρέπει να αποτελούν εργασία του μαθητή. (...)

Η εργατικότητα είναι πριν απ' όλα μια σφαίρα της συναισθηματικής ζωής των παιδιών. Το παιδί προσπαθεί να δουλεύει τότε μόνο, όταν η εργασία τού δίνει χαρά. Οσο πιο βαθιά είναι η χαρά από την εργασία, τόσο πιο πολύ τα παιδιά εκτιμούν τον εαυτό τους, τόσο πιο χειροπιαστά βλέπουν στη δραστηριότητά τους τον εαυτό τους, τις δικές τους προσπάθειες, το δικό τους στίγμα. Η χαρά της εργασίας συνιστά μεγάλη εκπαιδευτική δύναμη, χάρη στην οποία το παιδί αισθάνεται τον εαυτό του ως μέλος της κοινωνίας. Δεν σημαίνει ότι η εργασία πρέπει να είναι διασκέδαση. Απαιτεί ένταση και επιμονή. Αλλά δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι ασχολούμαστε με τα παιδιά, μπροστά στα οποία ανοίγεται όλος ο κόσμος. (...)

Η χαρά της εργασίας δεν συγκρίνεται με οποιαδήποτε άλλη χαρά. Δεν έχει νόημα αν δεν υπάρχει το αίσθημα της ομορφιάς, αλλά εδώ η ομορφιά είναι όχι μόνο αυτό που παίρνει το παιδί, αλλά πρώτα απ' όλα είναι αυτό που δημιουργεί. Η χαρά της εργασίας είναι η ομορφιά της ύπαρξης. Γνωρίζοντας αυτήν την ομορφιά, το παιδί αισθάνεται την αξιοπρέπεια, την υπερηφάνεια από τη συνειδητοποίηση ότι ξεπέρασε τις δυσκολίες. (...)

Το αίσθημα της χαράς είναι προσιτό μόνο γι' αυτούς που μπορούν να εντείνουν τις δυνάμεις τους, ξέρουν τι είναι ιδρώτας και κόπος. Η παιδική ηλικία δεν μπορεί να είναι συνεχώς γιορτή. Εάν δεν υπάρχει εργασιακή ένταση ανάλογη με τις δυνάμεις του παιδιού, είναι αδύνατον το παιδί να καταλάβει την ικανοποίηση της εργασίας... Ο βασικός παιδαγωγικός στόχος είναι το αίσθημα της ατομικής αξιοπρέπειας, της ατομικής υπερηφάνειας του κάθε εκπαιδευόμενου να βασίζεται στην εργασιακή επιτυχία».

Από τις περσινές εκδηλώσεις

Το Φεστιβάλ όμως της Θεσσαλονίκης δεν το περιμένουν μόνο οι μεγάλοι, αλλά και οι μικροί μας φίλοι. Ξεχωριστή θέση θα έχουν για ακόμη μια φορά οι δύο χώροι που θα απευθύνονται στις μικρές ηλικίες, ο Παιδότοπος και ο Μικρόκοσμος, ένας χώρος που εγκαινιάστηκε για πρώτη φορά πέρυσι. Και φέτος, λοιπόν, θα υπάρξουν πλούσιο πρόγραμμα και πολύμορφες δραστηριότητες για όλες τις ηλικίες, για παιδιά των μικρότερων τάξεων του Δημοτικού, αλλά και των μεγαλύτερων του Δημοτικού και Γυμνασίου.

Το πρόγραμμα στον Παιδότοπο καθημερινά θα ξεκινάει στις 19.30. Και τις τρεις μέρες θα λειτουργούν εκεί γωνιές face painting και lego, ενώ θα υπάρχει και βιβλίο εντυπώσεων. Αναλυτικά το πρόγραμμα του Παιδότοπου περιλαμβάνει:

• Πέμπτη 14 Σεπτέμβρη:

Κουκλοθέατρο από τη θεατρική ομάδα της ΚΝΕ «Κόκκινα Αλεξίπτωτα».

Ομαδικά παιχνίδια - πάρτι zumba: Παιδαγωγοί και ψυχαγωγοί έχουν οργανώσει ομαδικά παιχνίδια για όλα τα παιδιά. Νεροκουβαλητές, στίβος μάχης, αλευρωμουτζουρώματα είναι κάποια από τα παιχνίδια που θα διασκεδάσουν τους μικρούς μας φίλους. Η μέρα μας θα κλείσει με ένα πάρτι zumba!

• Παρασκευή 15 Σεπτέμβρη:

Μαθαίνουμε για τους δεινόσαυρους: Συζητάμε για τους δεινόσαυρους, κάνουμε τις δικές μας καλλιτεχνικές μάσκες και γινόμαστε μικροί αρχαιολόγοι. Τα παιδιά θα χωριστούν σε ομάδες και στο χώρο θα υπάρχουν κρυμμένα αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία θα πρέπει να ανακαλύψουν.

Αφήγηση λαϊκών παραμυθιών: Γνωστές παραμυθούδες θα διηγηθούν με το δικό τους ξεχωριστό τρόπο λαϊκά παραμύθια. Κιθάρα, κρουστά και ό,τι άλλο βάζει ο παραμυθένιος νους, θα εμφανιστούν στη σκηνή του Παιδότοπου.

Επίδειξη ενόργανης γυμναστικής και πολεμικών τεχνών. Αθλητικοί σύλλογοι και ομάδες θα μας παρουσιάσουν τη δουλειά τους.

• Σάββατο 16 Σεπτέμβρη:

Παράσταση Καραγκιόζη: Η σκηνή του Παιδότοπου μεταμορφώνεται σε ένα απίστευτο θέατρο σκιών.

Πάρτι μέχρι τελικής πτώσης: Δεν θα υπήρχε καλύτερος τρόπος να αποχαιρετιστούμε και να ανανεώσουμε το ραντεβού για του χρόνου με ένα φοβερό πάρτι. Zumba, λάτιν, χιπ χοπ και ό,τι τραβάει η όρεξή μας!

Το πρόγραμμα του Μικρόκοσμου θα περιλαμβάνει τέσσερις δημιουργικές γωνιές. Οι γωνιές αυτές θα λειτουργούν καθημερινά από τις 19.30 μέχρι τις 22.30. Τα προγράμματα θα είναι μικρά και θα επαναλαμβάνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα.

Γωνιά ιστορίας: Το θέμα της για φέτος θα είναι «Οι κοινωνίες αλλάζουν». Θα υπάρχει έκθεση που θα μπορούν να περιηγηθούν οι ομάδες μας αλλά και παιχνίδι με αποστολές και γρίφους για την εξέλιξη των κοινωνιών.

Γωνιά τέχνης: Κατασκευές όλων των ειδών, εμπνευσμένες από την Ρωσική Πρωτοπορία, περιμένουν τους μικρούς μας φίλους.

Γωνιά επιστήμης: Ενα φανταστικό θέαμα από πειράματα φυσικών επιστημών θα εκτυλιχτεί μπροστά στα μάτια των παιδιών. Επειτα, τα ίδια τα παιδιά θα αναλάβουν τα ηνία της επιστήμης και θα γίνουν μικροί επιστήμονες!

Γωνιά αθλητισμού: Κάθε μέρα θα οργανώνεται και ένα διαφορετικό άθλημα. Τουρνουά σκάκι, μπάσκετ και πινγκ πονγκ μας περιμένουν, όπως και πολλά άλλα παιχνίδια που θα βρίσκονται στο χώρο.

Την Παρασκευή 15 Σεπτέμβρη, στις 20.30, στο χώρο του Μικρόκοσμου θα γίνει αφήγηση ιστοριών με τη συνοδεία μουσικής με τίτλο «Ο κόσμος του σοσιαλισμού... Πώς φανταζόμαστε το δικό μας μέλλον; Πώς ονειρευόμαστε τον κόσμο που θέλουμε να ζήσουμε». Το μουσικοθεατρικό αυτό αφιέρωμα αναφέρεται στη μαρτυρία της Σαμάνθα Σμιθ, μιας μικρής Αμερικανίδας που ταξίδεψε στην ΕΣΣΔ και κατέγραψε τις εντυπώσεις της σε ένα βιβλίο.

Με ενδιάμεσες στάσεις σε λαϊκές συνοικίες και εργατογειτονιές, επαρχιακές πόλεις και κεφαλοχώρια της υπαίθρου, συνεχίζεται με επιτυχία το «ταξίδι» του 43ου Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή» στη Θεσσαλία, με προορισμό τις κεντρικές εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν στις πρωτεύουσες των τεσσάρων θεσσαλικών νομών.

Ανάμεσα στις εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν το προηγούμενο διάστημα με τη συμμετοχή εκατοντάδων νέων, εργαζομένων, αγροτών, μαθητών, σπουδαστών, ξεχωρίζουν το εργατικό Φεστιβάλ στη Λάρισα, ο θερινός κινηματογράφος στα Τρίκαλα, η προφεστιβαλική στην πλατεία Χρυσοχοΐδη του Βόλου καθώς και η εκδήλωση στην ίδια πόλη, όπου μέλη και φίλοι της ΚΝΕ συζήτησαν για την εξέλιξη του ανθρώπου, παίζοντας το διαδραστικό παιχνίδι human evolution και κάνοντας εντυπωσιακά πειράματα, οι μαζικές προφεστιβαλικές στο χωριό Σέκλιζα Καρδίτσας και στη Ζαγορά Πηλίου.

Στη συνέχεια ακολουθούν προφεστιβαλικές εκδηλώσεις στην Αργαλαστή Νότιου Πηλίου (25/8), στην Τσαριτσάνη Λάρισας (26/8), στην Ελασσόνα (1/9), στον Αλμυρό Μαγνησίας (3/9), στον Τύρναβο (6/9), στις εστίες του ΤΕΙ Λάρισας (7/9).

Τα κεντρικά Φεστιβάλ θα πραγματοποιηθούν:

• Στα Τρίκαλα, την Παρασκευή 1/9, στον Μύλο Ματσόπουλου, με πολιτική ομιλία από τον Κώστα Αβραμόπουλο, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, συναυλία με τον Χρήστο Θηβαίο, μουσικό αφιέρωμα στα 100 χρόνια της Οκτωβριανής Επανάστασης.
• Στην Καρδίτσα, το Σάββατο 9/9, στο 1ο Λύκειο (απέναντι από το Παυσίλυπο) με πολιτική ομιλία, θεατρικό για τα 100 χρόνια της Οκτωβριανής Επανάστασης, συναυλία με τους «Μinorface», λαϊκό γλέντι.
• Στο Βόλο, την Παρασκευή και το Σάββατο 15 - 16/9, στο πάρκο Ρ. Φεραίου (δημαρχείο), με ομιλία το Σάββατο από τον Θοδωρή Χιώνη, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, stand up comedy, την Παρασκευή, με τον Χριστόφορο Ζαραλίκο, συναυλία, το Σάββατο, με την Γιώτα Νέγκα, μαθητικά συγκροτήματα, λαϊκά γλέντια και άλλα αφιερώματα.
• Στη Λάρισα, την Παρασκευή και το Σάββατο 15 - 16/9, στην κοίτη Πηνειού, με ομιλία, το Σάββατο, από την Ελένη Μπέλλου, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, συναυλίες με τον Γιώργο Μαργαρίτη, την Παρασκευή, και τους «Imam Baildi» το Σάββατο, ενώ θα πραγματοποιηθούν συζητήσεις, παρουσιάσεις συλλογικών εργασιών, αθλητικές δραστηριότητες κ.ά.

Στο μεταξύ, συνεχίζονται οι προφεστιβαλικές εκδηλώσεις σε όλη την Κεντρική Μακεδονία και το πρόγραμμά τους για τις επόμενες μέρες έχει ως εξής:

Στις 25 Αυγούστου, στις 7 μ.μ., προφεστιβαλική εκδήλωση στο Νέο Πετρίτσι Σερρών. Η εκδήλωση περιλαμβάνει ομιλία, συζήτηση και θα ακολουθήσει ρεμπέτικο - λαϊκό γλέντι.

Στις 26 Αυγούστου, στις 7 μ.μ., θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση στην Αριδαία Πέλλας αφιερωμένη στα 40 χρόνια από το θάνατο του Μενέλαου Λουντέμη, με ομιλητή τον Γιώργο Καραθάνο, μέλος του Συμβουλίου Περιοχής Κεντρικής Μακεδονίας της ΚΝΕ.

Στις 27 Αυγούστου, στις 7 μ.μ., στην Ιερισσό Χαλκιδικής, θα πραγματοποιηθεί προφεστιβαλική εκδήλωση η οποία περιλαμβάνει ομιλία και συζήτηση.

Στις 28 Αυγούστου, στις 7 μ.μ., στον Ευρωπό Κιλκίς, θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση - βιβλιοπαρουσίαση των εκδόσεων του Κεντρικού Συμβουλίου της ΚΝΕ με τίτλο «Αλήθειες και ψέματα για το σοσιαλισμό».

Στις 30 Αυγούστου, η Τομεακή Οργάνωση Δυτικής Θεσσαλονίκης διοργανώνει εκδήλωση με θέμα «Αθλητισμός και φασισμός δεν πάνε μαζί». Η εκδήλωση θα ξεκινήσει στις 5 μ.μ. με τουρνουά ποδοσφαίρου στα γηπεδάκια Πολίχνης και θα ολοκληρωθεί με ομιλία - συζήτηση, στις 7 μ.μ., στον ίδιο χώρο.