Κυριακή 23 Φλεβάρη 2003
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Οργουελιανό σκηνικό

Η επανέναρξη και εφαρμογή της νέας εκδοχής του προγράμματος «πόλεμος των άστρων» είχε προαναγγελθεί από τον Τζ. Μπους, πριν ακόμη γίνει Πρόεδρος των ΗΠΑ. Οι διαφωνίες πολλών άλλων χωρών, όπως και οι ορατοί και άμεσοι κίνδυνοι ενός νέου, πολύ μεγαλύτερου και περισσότερο επικίνδυνου κυνηγητού των εξοπλισμών και, μάλιστα, στο διάστημα, δεν έκαμψαν τον ένοικο του Λευκού Οίκου και μόλις ανέλαβε τα ηνία των ΗΠΑ, έβαλε μπροστά. Λίγο μετά, ήρθε το τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτέμβρη και οι σημαίες του πολέμου ξεδιπλώθηκαν για τα καλά.

Η Ουάσιγκτον πλέον μιλά επίσημα για «προληπτικό πόλεμο» και «δικαίωμα μονομερούς χτυπήματος», όπου απαιτούν τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Χωρίζει τις χώρες και τους λαούς σε «καλούς» και «κακούς», στέλνει τα πολεμικά της αεροπλάνα και τις ναυτικές αρμάδες της όπου κρίνει σκόπιμο, επέβαλε τον πόλεμο του Αφγανιστάν και προετοιμάζει εντατικά την επίθεση ενάντια στο Ιράκ, ενώ έχει βάλει ήδη στο μάτι τη Βόρεια Κορέα. Και τώρα, αποκαλύπτεται, ότι ετοιμάζει και νέας γενιάς πυρηνικά όπλα.

Οσοι νομίζουν ότι μπορούμε να μένουμε έστω κι ένα δευτερόλεπτο ήσυχοι, μπροστά σ' αυτές τις εξελίξεις, κάνουν μεγάλο λάθος. Οπως και όσοι αυταπατώνται ότι το αντίπαλο και αποτρεπτικό δέος στο οργουελιανό αυτό σκηνικό θα είναι η ΕΕ και οι κυβερνήσεις - εταίροι του Τζ. Μπους στην «αντιτρομοκρατική συμμαχία».

Τα κέρδη του Ταμιευτηρίου

Ιδιαίτερα ικανοποιημένοι εμφανίστηκαν προχτές, από την πορεία της κερδοφορίας του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, η πρόεδρός του κ. Α. Μπούμη και ο αρμόδιος υπουργός, κ. Χρ. Βερελής. Και δεν έχουν άδικο απ' την πλευρά τους, αφού οι σχετικές εκτιμήσεις ανεβάζουν τα κέρδη του Ταμιευτηρίου, για το 2002, στα 234 εκατ. ευρώ (περίπου 80 δισ. δρχ.), από 214 που ήταν το 2001. Αν ρωτήσει κανείς, όμως, τους χιλιάδες εργαζόμενους μικροκαταθέτες του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου και όσους εργαζόμενους γενικότερα συναλλάσσονται μαζί του, μόνον ικανοποιημένοι δε θα είναι. Κι έχουν απόλυτο δίκιο. Στις πλάτες τους αυξάνει και, μάλιστα, με προκλητικούς ρυθμούς τα κέρδη του το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Και μη μας πει κανείς αρμόδιος ότι τα κέρδη αυτά πηγαίνουν στο κράτος και επιστρέφουν στο λαό με άλλους τρόπους. Ούτε καν χαμόγελο δε βγάζουν πλέον τέτοια «αστεία»...

Η επιχείρηση τηλεοπτική χειραγώγηση

Οπως όλοι θυμόμαστε, ο πόλεμος του Κόλπου το 1991 μεταδόθηκε τηλεοπτικά, αποκλειστικά και μόνον, από το CNN. Δισεκατομμύρια άνθρωποι, απανταχού στον πλανήτη, είχαν την... ευκαιρία, να βλέπουν από τις τηλεοπτικές τους συσκευές τους βομβαρδισμούς ενάντια στη Βαγδάτη και τις εικόνες του πολέμου γενικότερα, κατάλληλα φιλτραρισμένες, λες και ήταν ένα ακόμη τηλεοπτικό σόου. Τούτη τη φορά, όμως, δε θα είναι μόνο το CNN.

Μπροστά στο νέο πόλεμο, λοιπόν, το Αμερικανικό Πεντάγωνο ετοιμάζεται για μια ανάλογη επιχείρηση τηλεοπτικού εξωραϊσμού των πολεμικών επιχειρήσεων και παγκόσμιας χειραγώγησης των συνειδήσεων, πολύ μεγαλύτερης έκτασης απ' αυτή του 1991. Σύμφωνα, με τα σχετικά σχέδια, εκατοντάδες δημοσιογράφοι και μέλη συνεργείων ΜΜΕ, αμερικανικών και άλλων χωρών, θα «ενσωματωθούν» σε στρατιωτικές μονάδες, οι οποίες θα τους συνοδεύουν οπουδήποτε πηγαίνουν. Εκτός αυτού, το Αμερικανικό Πεντάγωνο έχει επεξεργαστεί ήδη πλαίσιο κανόνων, το οποίο θα πρέπει να εφαρμόζουν απαρέγκλιτα οι δημοσιογράφοι.

Οι... πληροφορίες που φέρουν τον Τζέιμι Σι, τον ανεκδιήγητο εκείνο εκπρόσωπο Τύπου του ΝΑΤΟ στον πόλεμο ενάντια στη Γιουγκοσλαβία, να ηγείται όλης της επιχείρησης ελέγχονται ως ανακριβείς...

Τι θα λένε

Αραγε, σκέπτονται τι θα λένε σε μερικές μέρες, άντε σε λίγες βδομάδες; Σε όσους κόπτονται σήμερα, για τη μεγάλη επιτυχία της Ελληνικής Προεδρίας αναφερόμαστε. Σε όσους μένουν... με ανοιχτό το στόμα μπροστά στην επίτευξη της διαμόρφωσης κοινής θέσης των «15», την περασμένη Δευτέρα. Κι ακόμη περισσότερο, σε όσους θέλουν -σώνει και καλά- να δώσουν στην κοινή αυτή θέση αντιπολεμικό περιεχόμενο.

Σε μερικές μέρες -άντε, σε μερικές βδομάδες- είτε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, είτε έξω απ' αυτό, οι έχοντες κοινή και, μάλιστα, φιλειρηνική δήθεν θέση, θα πρέπει να πάρουν θέση στις προωθούμενες ήδη εξελίξεις. Κι ο καθένας από τους «15» θα καθίσει... στον πάγκο του. Είτε, συμμετέχοντας, με τον έναν ή άλλο τρόπο, στην πολεμική ή άλλης μορφής ιμπεριαλιστική επέμβαση στο Ιράκ, είτε κρατώντας, το πολύ, στάση συνένοχης ανοχής και συγκατάβασης. Τότε, τι θα λένε, όσοι τώρα εκπέμπουν έντονα κύματα εθνικής περηφάνιας, προς κάθε κατεύθυνση; Και αυτό, βέβαια, είναι το λιγότερο. Το σοβαρότερο είναι πως -είτε το καταλαβαίνουν είτε όχι- γίνονται συνένοχοι σε μια επιχείρηση εφησυχασμού και επανάπαυσης του λαού μας, άμβλυνσης της αντιπολεμικής ανησυχίας και επαγρύπνησής του, καλλιέργειας αυταπατών και ψεύτικων προσδοκιών για το ρόλο της ΕΕ και των «15».

Τους μετατρέπουν σε ρουφιάνους

Ενα βαρέλι δίχως πάτο αποκαλύπτεται, τελικά, πως είναι ο «αντιτρομοκρατικός αγώνας», στον οποίο ηγούνται οι ΗΠΑ και συμπαρατάσσονται οι υπόλοιπες χώρες της λεγόμενης αντιτρομοκρατικής συμμαχίας. Απειρες οι πλευρές και οι λεπτομέρειές του και όλες οδηγούν στην περισσότερη αστυνόμευση, το πολύ μεγαλύτερο «φακέλωμα», τη δραστική περικοπή των ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, εκτός του πολέμου, βέβαια.

Για παράδειγμα, σύμφωνα με προχτεσινές δηλώσεις της αρμόδιας για τις μεταφορές επιτρόπου της ΕΕ, Λογιόλα ντε Παλάθιο, οι Ευρωπαίοι ταξιδιωτικοί πράκτορες πρέπει να παραδίδουν απ' ευθείας στις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ όλα τα στοιχεία των επιβατών, στους οποίους εκδίδουν εισιτήρια. Κι όταν λέμε όλα, εννοούμε όλα. Αριθμός πτήσης, ημερομηνία και ώρα άφιξης - αναχώρησης κλπ., ακόμη και σειρά προσωπικών δεδομένων, όπως τηλέφωνο, διεύθυνση, αριθμός πιστωτικής κάρτας, μέχρι και η τυχόν ύπαρξη προσωπικών επιλογών γαστριμαργικού χαρακτήρα, είτε όποιων άλλων αναγκών του ταξιδιώτη.

Και πέρα από το ολοφάνερο γεγονός πως οι ταξιδιωτικοί πράκτορες μετατρέπονται ουσιαστικά σε «ρουφιάνοι» των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, μπαίνει το μεγάλο ζήτημα της τεράστιας επιχείρησης «φακελώματος», στην οποία συμμετέχει και η ΕΕ (Κομισιόν, Προεδρία, κυβερνήσεις χωρών - μελών), χωρίς κανείς να τους έχει δώσει την άδεια για κάτι τέτοιο.

ΒΙΒΛΙΟ
Ο λησμονημένος Γ. Σαραντάρης

Δικαίωση του - μακρόχρονα και «σκανδαλωδώς δυσανάλογα προς το μέγεθος της αξίας του» - αγνοημένου από τους ιστορικούς της λογοτεχνίας μας, ποιητή Γιώργου Σαραντάρη, συνιστά ο τόμος «Γιώργος Σαραντάρης "Γιατί τον είχαμε λησμονήσει..."» (εκδόσεις «τυπωθήτω», στη σειρά «παραφερνάλια»). Πρόκειται για ανθολόγηση (από το σύνολο του έργου του ποιητή), την οποία έκανε ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Μιχάλης Γ. Μερακλής, βασιζόμενος στην πεντάτομη έκδοση των «Απάντων» του Σαραντάρη από τον Γιώργο Μαρινάκη (1987, εκδόσεις «Γκούτενμπεργκ»). Ο Μ. Μερακλής δεν είναι νεόκοπος θαυμαστής και μελετητής της ποίησης του - χαμένου στα τριάντα δύο του χρόνια, από τις κακουχίες του πολέμου - Σαραντάρη (1908-1941). Πολλές φορές έκφρασε το θαυμασμό του για τον Σαραντάρη. Πρώτη φορά, το 1962, μετά την έκδοση ενός τόμου ποιημάτων του Σαραντάρη, από τον Γ. Μαρινάκη, ο Μ. Μερακλής συνέκρινε το Σαραντάρη με το Σολωμό, γράφοντας για τις «εντυπωσιακές ομοιότητές τους» (βίου, χαρακτήρα, έργου). Στη δεκαετία του '60, στη διάρκεια διδακτορικών σπουδών του στη Γερμανία, ο Μ. Μερακλής, διαβάζοντας τα ποιήματα του Σαραντάρη, γέμισε τρία τετράδια με σημειώσεις.

Στην παρούσα έκδοση, ο Μ. Μερακλής παραθέτει χαρακτηριστικά αποσπάσματα των παλιών του σημειώσεων, επανελέγχοντας, όμως, την αρχική του άποψη για τις ομοιότητες Σαραντάρη-Σολωμού. Ο Μ. Μερακλής πιστεύει, πια, ότι «ο Κάλβος είναι η ενδιάμεση "φάση", ανάμεσα στο Σολωμό και το Σαραντάρη, συγκερασμού υποκειμενικότητας και συλλογικότητας». Εξάλλου, ο «ελεύθερος πολιορκημένος» Σαραντάρης είχε εκφράσει την αγάπη του για τον ποιητή των επαναστατικών «Ωδών», καθώς στην ψυχή του κυριαρχούσε το «εμείς» κι όχι το «εγώ». Απόδειξη οι στίχοι του: «Δεν είμαστε ποιητές σημαίνει φεύγουμε/ Σημαίνει εγκαταλείπουμε τον αγώνα/(...)Σημαίνει πως φοβόμαστε/ Και η ζωή μας έγινε ξένη/ Ο θάνατος βραχνάς». Ο φτωχός, μοναχικός, υπεραισθαντικός, ανεξίκακος, ιδεαλιστής, υπέροχα λυρικός Σαραντάρης, ο «Παπαδιαμάντης» της ποίησής μας θα λέγαμε, «πίστευε στην κοινωνική αποστολή της ποίησης». Και ήταν «απ' τους ειλικρινέστερους ανθρωπιστές της ποίησής μας, από τους ευγενέστερους και βαθύτερους κοινωνικούς ποιητές», όπως πιστεύει, και αποδεικνύει με τα ανθολογούμενα ποιήματα, ο Μ. Μερακλής. Ιδού ένα ελάχιστο δείγμα τους: «Ακόμα δεν μπόρεσα να χύσω ένα δάκρυ/ Πάνω στην καταστροφή/ Δεν κοίταξα ακόμα καλά τους πεθαμένους/ δεν πρόφτασα να δω πως λείπουνε/ από τη συντροφιά μου/ Πως έχασαν τον αγέρα που εγώ αναπνέω/ Και πως η μουσική των λουλουδιών/ Δεν έρχεται στ' αυτιά τους».


Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ

Παπαγεωργίου Βασίλης

ΠΡΟΣΩΠΟ
Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν

Γρηγοριάδης Κώστας

Το τουρκικό κατεστημένο βρίσκεται αντιμέτωπο με τους χειρότερους φόβους του: η «επαναχάραξη του χάρτη της Μέσης Ανατολής» που προωθεί η Ουάσιγκτον μετά την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν συμπεριλαμβάνει δυνητικώς κουρδικό κράτος - άρα αναζωπυρώνει το κουρδικό πρόβλημα της Τουρκίας.

Η μαξιμαλιστική διαπραγματευτική τακτική της τουρκικής διπλωματίας δεν αφορά - ή, τουλάχιστον, δεν αφορά μόνο - τα οικονομικά ανταλλάγματα για τις ζημιές που θα υποστεί η τουρκική οικονομία από τον πόλεμο - 16 ως 90 δισ. δολάρια κατά οικονομικούς παράγοντες - αλλά στην αγωνία που προκαλεί μια ενδεχόμενη αλλαγή συνόρων. Ο ιμπεριαλιστικός διαμοιρασμός των εδαφών της πάλαι ποτέ κραταιάς οθωμανικής αυτοκρατορίας είναι νωπή ιστορική ανάμνηση. Ετσι, η κυνική εκμετάλλευση της καθολικής αντίθεσης του τουρκικού λαού (95%) στον πόλεμο, η θρυλούμενη «συνεννόηση» του Γκιούλ με το Ιράν και τη Συρία για το κουρδικό, η αξίωση «αδιανόητων» για την αμερικανική πλευρά ποσών για την «εξαγορά» της τουρκικής συμμετοχής, και -κορωνίδα των τουρκικών αιτημάτων - η απαίτηση Ερντογάν για γραπτές διαβεβαιώσεις από τον Τζορτζ Ουόκερ Μπους περί μη αλλαγής συνόρων ή, αν προκύψει τέτοια, για προσάρτηση στην Τουρκία του Κιρκούκ και της Μοσούλης, εντάσσονται σ' αυτήν τη λογική.

Ομως όσο ισχύουν τα στερεότυπα της «στρατηγικής αξίας» της Τουρκίας, ειδικά σε ό,τι αφορά τον πόλεμο στο Ιράκ και γενικότερα για τον έλεγχο της Μέσης Ανατολής και της Κεντρασίας, άλλο τόσο ισχύει το ότι η Ουάσιγκτον δε θα δίσταζε στιγμή να κατατμήσει την Τουρκία αν έκρινε ότι έτσι εξυπηρετούνται στρατηγικά της συμφέροντα. Κι ο Ερντογάν, που αναμένεται να υποχωρήσει τελικά αρκούμενος στα 26 δισ., «τελευταία προσφορά» του Κόλιν Πάουελ, το ξέρει.


Μπ. Γ.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ