Κυριακή 22 Φλεβάρη 2004
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
«ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ»
Για την αντιμετώπιση των ταξικών αντιθέσεων

Στα προηγούμενα άρθρα, προσπαθήσαμε να αποκαλύψουμε τις γενικότερες επιδιώξεις της άρχουσας τάξης, τη στόχευση και τους σκοπούς που περικλείονται, ως περιεχόμενο, στην υπόθεση «συμμετοχική δημοκρατία». Ετσι, η προσαρμογή των αστικών κομμάτων σε δομή και λειτουργία, ώστε να υπηρετούν με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο την πραγματικότητα που διαμορφώνουν οι όροι αναπαραγωγής του κεφαλαίου, στη φάση που περνά ο καπιταλισμός (όξυνση του διεθνούς ανταγωνισμού, οικονομική κρίση σε ισχυρές καπιταλιστικές οικονομίες χωρίς εμφανή τάση ανόδου, κρίση που θα πλήξει αντικειμενικά και άλλες καπιταλιστικές οικονομίες, και την ελληνική), συνοδεύεται με αναπροσαρμογές στο αστικό πολιτικό σύστημα, έτσι που να ωθεί λαϊκές δυνάμεις να στηρίζουν την κυρίαρχη πολιτική. Η καθολική επίθεση του κεφαλαίου θα εντείνεται, αφού χωρίς ένταση της εκμετάλλευσης θα δυσκολεύονται ακόμη πιο πολύ οι όροι αναπαραγωγής του. Και η όξυνση των ταξικών αντιθέσεων ή πρέπει να προληφθεί, πράγμα δύσκολο, ή να διοχετευτεί σε κατευθύνσεις και προοπτικές, που δεν αποσταθεροποιούν το καπιταλιστικό σύστημα. Ετσι προσπαθήσαμε να αποκρυπτογραφήσουμε όσα έως τώρα έχουν εξαγγείλει τα διάφορα επιτελεία γύρω από τη «συμμετοχική δημοκρατία».

Ο Γ. Παπανδρέου, προβάλλοντας το όραμά του για τη «συμμετοχική δημοκρατία», το εστίασε στην αναγκαιότητα να επαναπροσεγγίσουν οι λαϊκές δυνάμεις την πολιτική, γιατί όλα αυτά τα χρόνια δείχνουν αδιαφορία ή είναι δυσαρεστημένες από την πολιτική. Προσπερνάμε το γεγονός ότι, πράγματι, υπάρχει δυσαρέσκεια στην αστική πολιτική που εφάρμοσαν ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, δεν υπάρχει από πλατιές λαϊκές μάζες εμπιστοσύνη ή ελπίδα πως θα έρθουν καλύτερες μέρες μ' αυτήν την πολιτική, απ' αυτά τα κόμματα. Και γι' αυτό, στο οποίο συνέβαλε αποφασιστικά το ΠΑΣΟΚ, ο Γ. Παπανδρέου κάνει την «ανατροπή», την υπέρβαση, τις αλλαγές και στο κόμμα και στον τύπο διακυβέρνησης.

Στρατηγικό εργαλείο

Βεβαίως, όπως εκτιμήσαμε στα προηγούμενα άρθρα, σκοπός είναι η συμμετοχή λαϊκών δυνάμεων στην εφαρμογή της αντιλαϊκής πολιτικής, η δημιουργία συνενόχων σ' αυτήν μέσα στο λαό, η επιδίωξη να ξεκόψουν από τις αγωνιστικές παραδόσεις, από την αντιιμπεριαλιστική αντιμονοπωλιακή πάλη.

Είναι στρατηγική επιδίωξη του κεφαλαίου, και η «συμμετοχική δημοκρατία» στρατηγικό του εργαλείο για την ενίσχυση της εξουσίας του. Δεν είναι τυχαίο ότι προβάλλεται ως δύναμη του ενός προσώπου, του Γ. Παπανδρέου, η ικανότητα κινητοποίησης ενός εκατομμυρίου ψηφοφόρων για την εκλογή του. Σημασία δεν έχει αν το νούμερο ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Αυτό που επιδιώκουν να περάσουν στη λαϊκή συνείδηση, είναι η δύναμη του προσώπου να προσελκύει λαϊκές μάζες με δήθεν ανατρεπτικές πρακτικές. Επομένως, μπορούν να δείχνουν εμπιστοσύνη στις ιδέες του, στην πολιτική του. Δε θα ξαναπούμε εδώ ότι, ουσιαστικά, επιβάλλει την προσωπικότητα πάνω από το κόμμα, από τον οποιοδήποτε συλλογικό οργανισμό, αν και αυτό έχει σχέση με το τι κόμματα θέλει το κατεστημένο σήμερα. Το κύριο είναι η άκριτη εμπιστοσύνη λαϊκών δυνάμεων στην προσωπικότητα και όχι στην πολιτική και το ποια συμφέροντα αυτή εξυπηρετεί. Που έχει σχέση και με το ρόλο της προσωπικότητας και με το ρόλο των κομμάτων, την αναγκαιότητα ύπαρξής τους κλπ. Αλλά, ως προς την εμπιστοσύνη, το παράδειγμα της πρακτικής του ίδιου του Γ. Παπανδρέου είναι χαρακτηριστικό. Ζήτησε την άμεση από λαϊκές δυνάμεις εκλογή του. Το πρόβαλε, όπως και όλα τα αστικά προπαγανδιστικά επιτελεία, ως συμμετοχή. Αλλά ποια ήταν η λαϊκή συμμετοχή στη «διεύρυνση» των συμμετεχουσών προσωπικοτήτων, με βάση την ιδεολογία τους και την πολιτική που προβάλλουν στο ΠΑΣΟΚ (Ανδριανόπουλος, Μάνος, Δαμανάκη, Ανδρουλάκης κλπ.); Καμιά. Βεβαίως είναι υπόθεση του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ, του ίδιου του ΠΑΣΟΚ αυτή η «διεύρυνση». Αλλά οι λαϊκές δυνάμεις πρέπει να κρίνουν όχι την ενέργεια, τη «διεύρυνση» δηλαδή, αλλά το σκοπό της, και τι πολιτικά σηματοδοτεί.

Ουσιαστικά, συνενώνονται δυνάμεις για την επιβολή της πιο άγριας εκμεταλλευτικής πολιτικής, που κρύβεται πίσω από τις λεγόμενες πρωτοποριακές ιδέες όλων αυτών των θιασωτών της διαχείρισης του καπιταλισμού. Αλλά η συγκεκριμένη μεθόδευση (εκλογή αρχηγού, όμως δική του η επιλογή της «διεύρυνσης») σηματοδοτεί και ποιας μορφής συμμετοχή επιδιώκουν. Και αυτής της μορφής η συμμετοχή, ενώ φαίνεται ότι συμβάλλει στην ενασχόληση του λαού με την πολιτική, όχι μόνο δε συμβάλλει, αλλά ουσιαστικά απομακρύνει, εμποδίζει την ολοένα και πιο ενεργή ενασχόληση του λαού με την πολιτική. Γιατί το ουσιαστικό μέρος αυτής της ενασχόλησης εναποτίθεται στις προσωπικότητες, ενώ τις λαϊκές δυνάμεις τις θέλουν αμέτοχες στην πολιτική. Αμέτοχες, δηλαδή, στη δράση για τα πραγματικά τους συμφέροντα, αλλά συμμέτοχες στην εφαρμογή της πολιτικής των προσωπικοτήτων, μέσω μιας σειράς αστικών θεσμών και των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, που είναι δίκτυο του κράτους, εξαρτημένες οικονομικά απ' αυτό που τις χρηματοδοτεί, άρα μέρος του μηχανισμού του. Σ' αυτό το κράτος, το αστικό, θέλουν συμμέτοχες λαϊκές δυνάμεις, συνδιαχειριστές στην εφαρμογή της αντιλαϊκής πολιτικής, στο όνομα της ψευδούς συνείδησης που θα δημιουργούν ότι συμμετέχουν για τη λύση των δικών τους προβλημάτων. Για την πιο αποτελεσματική δράση του αστικού κράτους ενάντιά τους.

Και μια «αποκάλυψη» αναπαλαιωμένων ιδεών

Ας δούμε πώς περιγράφει συνοπτικά το περιεχόμενο των ιδεών και της πολιτικής, για τις οποίες επιδιώκεται η συμμετοχή λαϊκών δυνάμεων στην εφαρμογή τους, ο Α. Ανδριανόπουλος.

Σε συνέντευξή του στη ΝΕΤ, το πρωί της 13ης Φλεβάρη, προσπάθησε να περιγράψει τη λεγόμενη «νέα εποχή». Και την περιέγραψε με βάση τις δικές του αντιλήψεις, όπως το έχουν κάνει κατ' επανάληψη μετά την αντεπανάσταση, όχι μόνον αυτός, αλλά και ο Κ. Σημίτης και ο Γ. Παπανδρέου, και άλλοι ιδεολόγοι και πολιτικοί της αστικής τάξης, διάφοροι δημοσιολόγοι κλπ. Δεν έβαλε, λοιπόν, καινούρια, από τη σκοπιά της αστικής ιδεολογίας, ζητήματα. Προσπάθησε να χαρακτηρίσει την κοινωνία και την εξέλιξή της, όχι με βάση τις παραγωγικές σχέσεις - δηλαδή την οικονομική της βάση, που, σε τελευταία ανάλυση, εστιάζεται στο ποια τάξη έχει την ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής - αλλά με χαρακτηριστικά, που δεν κάνουν τίποτε διαφορετικό από το να προσδιορίζουν το επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων. Και όλη τη διαδικασία εξέλιξης της κοινωνίας θέλησε να την παρουσιάσει, όχι σαν αποτέλεσμα του τρόπου παραγωγής, επομένως να την προσδιορίσει ταξικά, αλλά με βάση την εξέλιξη των μέσων παραγωγής, ώστε να εμφανίσει αυτήν την εξέλιξη ως ουδέτερο, αταξικό ζήτημα. Ακριβώς για να συγκαλύψει την ταξική ουσία του καπιταλισμού και το γεγονός ότι βάση της κοινωνίας είναι οι παραγωγικές σχέσεις, δηλαδή η καπιταλιστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής. «Εξυπνη», αλλά παλιά, όσο και ο καπιταλισμός, μεθοδολογία, προκειμένου και η εξουσία, το κράτος, και η κυβέρνηση να εμφανίζονται στις λαϊκές δυνάμεις ως ουδέτερα στοιχεία, αταξικά, τα οποία, ανάλογα με τον τρόπο λειτουργίας τους, αποβαίνουν ωφέλιμα ή βλαπτικά για ολόκληρη την κοινωνία και όχι ως ταξικά όργανα του κεφαλαίου για την πραγματοποίηση των συμφερόντων της τάξης των ιδιοκτητών του.

Μίλησε, λοιπόν, για τη βιομηχανική επανάσταση, που έχει αντικατασταθεί από την επανάσταση των νέων τεχνολογιών, άρα έχουμε εδώ κοινωνική αλλαγή, και για τη σημερινή κοινωνία, αυτήν της γνώσης όπως την ονομάζουν. Επομένως, για τον Α. Ανδριανόπουλο, δεν υπάρχουν πλέον αντίθετες κοινωνικά δυνάμεις, αντίπαλες τάξεις, η εργατική τάξη, η οποία σύμφωνα μ' αυτούς τους δημοσιολόγους είναι οι χειρώνακτες, φθίνει. Ετσι, για τον Α. Ανδριανόπουλο, δεν υπάρχει πάλη των τάξεων, είναι ξεπερασμένη ως ιδέα και πρακτική, έχει καταργηθεί. Ετσι διακήρυξε και το τέλος των ιδεολογιών.

Και συνέχισε την εμβριθή ανάλυσή του, με βάση τις παραπάνω απόψεις ως εξής: Τα κόμματα με τα όργανα που ξέραμε πέθαναν. Το νέο είναι η «συμμετοχική δημοκρατία» μέσω του Ιντερνετ. Ο μη - προνομιούχος πολίτης, ο οποίος δεν έχει υπολογιστή στο σπίτι του, θα πηγαίνει για να εκφράσει ηλεκτρονικά τη γνώμη του στα δημοψηφίσματα, τα οποία θα οργανώσει ο νέος πρόεδρος της μεγάλης δημοκρατικής παράταξης, κ. Γ. Α. Παπανδρέου, εκεί όπου υπάρχουν υπολογιστές. Αλλωστε, υπάρχουν και τα Ιντερνετ - καφέ. Ετσι, συθέμελα, ο νέος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ αλλάζει το πολιτικό γίγνεσθαι! Τέτοιες ανατροπές, λοιπόν! Για την ικανοποίηση των λαϊκών συμφερόντων, αντί για διεκδικητικούς αγώνες, για την ανάπτυξη της ταξικής πάλης που έχει καταργηθεί, ο Γ. Παπανδρέου λύνει τα προβλήματα μέσω της «συμμετοχικής δημοκρατίας» του Ιντερνετ!

Ο Α. Ανδριανόπουλος συνέχισε και ως προς τις διαχωριστικές γραμμές στο πολιτικό επίπεδο που είναι παρωχημένες. Δεν υπάρχει πλέον Αριστερά και Δεξιά, είπε. Υπάρχουν οι νεοτεριστές και οι αναχρονιστές. Η δε Αριστερά δεν είναι προοδευτική, γιατί δε θέλει να αλλάξει τίποτα. Το ΚΚΕ το θεωρεί ως σταθερό στις αρχές και την πολιτική του, αλλά αυτή είναι απαρχαιωμένη και κρατικίστικη. Είπε, επίσης, ότι δε μας ενδιαφέρει ποιος δημιουργεί. Το ζητούμενο είναι λιγότερο κράτος, περισσότερη ελευθερία.

Συνοδευτικά ιδεολογήματα

Από τα παραπάνω, γίνεται φανερό πως η «συμμετοχική δημοκρατία» συνοδεύεται από μια σειρά άλλα ιδεολογήματα, τα οποία επίσης δεν είναι καινούρια, αλλά αποτελούν τα απαραίτητα παρελκόμενα, προκειμένου να επιβληθεί στις λαϊκές συνειδήσεις.

Το πρώτο είναι η «νέα εποχή», που σηματοδοτεί και κοινωνική αλλαγή. Είναι η μεγαλύτερη απάτη, αφού μια κοινωνία, ένας κοινωνικοοικονομικός σχηματισμός, καθορίζεται από το ποια κοινωνική δύναμη είναι ιδιοκτήτης των μέσων παραγωγής, από τις παραγωγικές σχέσεις. Στη σχέση τους βεβαίως με τις παραγωγικές δυνάμεις, αλλά το θεμελιακό είναι η ιδιοκτησία. Αυτό συγκαλύπτεται. Ετσι μπορεί να επιβληθεί η άποψη περί κοινωνίας, που μπορεί να ικανοποιεί τις ανάγκες όλων των μελών της, ανάλογα με τη δική τους συμμετοχή στην παραγωγή. Ο καπιταλιστής θα έχει τον πλούτο και ο εργάτης το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, δηλαδή τη φτώχεια.

Το δεύτερο είναι η επιβολή στις λαϊκές συνειδήσεις της αντίληψης ότι δεν υπάρχουν διαχωριστικές γραμμές στο πολιτικό επίπεδο με βάση τα ταξικά συμφέροντα, αφού δεν υπάρχουν και στο κοινωνικό. Η κοινωνία δεν είναι διαιρεμένη σε τάξεις με διαφορετικά συμφέροντα, αλλά σε ανθρώπους με διαφορετικές ικανότητες. Επομένως, οι «αναχρονιστές» επιδιώκουν την οπισθοδρόμηση σε παλιά δόγματα περί ταξικής πάλης που δεν υφίσταται, ενώ οι «νεοτεριστές» επιδιώκουν την ικανοποίηση όλων των μελών της κοινωνίας, ανάλογα με τις ικανότητες καθενός και, πάντως, φροντίζουν για τους εξαθλιωμένους το ελάχιστο εισόδημα.

Το τρίτο είναι ότι δε χρειάζονται τα κόμματα, αλλά η συνεύρεση προσωπικοτήτων, οι «νεοτεριστές» που επεξεργάζονται πολιτικές και δρουν για την κοινωνία, οι δε λαϊκές δυνάμεις συνδράμουν για την εφαρμογή αυτών των «νεοτερικών» πολιτικών.

Το τέταρτο είναι το «λιγότερο κράτος» και η περισσότερη ελευθερία, δηλαδή η ασυδοσία του κεφαλαίου. Βεβαίως, το κράτος στον καπιταλισμό ρυθμίζει αυτήν την ασυδοσία, άρα δεν είναι θέμα ποσότητας. Είναι, όμως, θέμα απαξίωσης στις λαϊκές συνείδήσεις της αντίληψης για υποχρέωση του κράτους να παρέχει κοινωνική πολιτική, την οποία το αστικό κράτος δεν παρέχει. Γι'αυτό προπαγανδίζουν ως παρωχημένη και «κρατικίστικη» την πολιτική του ΚΚΕ. Γιατί αναδεικνύει αυτήν την αναγκαιότητα, προβάλλοντας στο λαό την προοπτική της λαϊκής εξουσίας, άρα άλλο κράτους χωρίς καπιταλιστές, όπου ο λαός συμμετέχει ασκώντας ο ίδιος πολιτική για τα δικά του συμφέροντα στη διεύθυνση της κοινωνίας, αναπτύσσοντας, μέσω των κοινωνικοποιημένων μέσων παραγωγής και των συνεταιρισμών, τη λαϊκή οικονομία.

Ετσι φαίνεται ότι πράγματι επιδιώκεται η διαμόρφωση «μονοπολισμού με δυο κεφάλια» στο αστικό πολιτικό σύστημα και συνθηκών λειτουργίας του, έτσι που να ωθούν τις λαϊκές δυνάμεις να εγκαταλείπουν τους ταξικούς αγώνες.

Βεβαίως, προκύπτουν ακόμη δυο ζητήματα: Το ένα είναι ο ρόλος της προσωπικότητας όπως τον εμφανίζουν και το δεύτερο το πολιτικό κόμμα, η λειτουργία του, η σχέση του με την κοινωνική τάξη, τα συμφέροντα της οποίας εκπροσωπεί η πολιτική του και οι υποτιθέμενες υπερβάσεις και ανατροπές που επιχειρούνται. Αλλά γι' αυτά στο επόμενο άρθρο.

Συνεχίζεται


Στέφανος ΚΡΗΤΙΚΟΣ



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ