Σήμερα Κυριακή:

-- Οι Οργανώσεις Βύρωνα Αττικής του ΚΚΕ και της ΚΝΕ και το παράρτημα της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ καλούν στις 6.30 μ.μ., στην πλατεία Ταπητουργείου, σε εκδήλωση τιμής για τα θύματα του ηρωικού μπλόκου του Βύρωνα το 1944. Θα προηγηθεί στις 6 μ.μ. κατάθεση στεφάνων στο Ηρώο της Εθνικής Αντίστασης.

-- Η ΤΟ Υπαίθρου Θεσσαλονίκης, στις 6.30 μ.μ., στο κέντρο «Καλυβιώτης» στο Σταυρό, προβάλλει το ντοκιμαντέρ «Τι κι αν έπεσε ο Γράμμος, εμείς θα νικήσουμε».

Αύριο Δευτέρα, στις 10.30 π.μ., οι Οργανώσεις Λάρισας του ΚΚΕ και της ΚΝΕ και το τοπικό παράρτημα της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ διοργανώνουν στην πλατεία Τ. Γαργαλιάνου (Εργατικού Κέντρου) εκδήλωση για τα 73 χρόνια από την Απελευθέρωση της Λάρισας. Η εκδήλωση θα περιλαμβάνει σύντομη ομιλία για το ιστορικό της απελευθέρωσης και τη συμβολή του ΚΚΕ και θα ακολουθήσει κατάθεση στεφάνων.

Την Τετάρτη 25 Οκτώβρη, στις 7 μ.μ., η ΤΕ Περιστερίου της ΚΟ Αττικής διοργανώνει στο θέατρο του δημαρχείου προβολή του ντοκιμαντέρ «Τι κι αν έπεσε ο Γράμμος, εμείς θα νικήσουμε».

Την Κυριακή 29 Οκτώβρη, στις 11.30 π.μ., στο Πνευματικό Κέντρο Μεγαλόπολης, θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση με θέμα: «Ενέργεια στον καπιταλισμό εμπόρευμα, στο σοσιαλισμό κοινωνικό αγαθό». Θα μιλήσει ο Γρηγόρης Λιονής, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνος του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ. Θα ακολουθήσει συνεστίαση στο κέντρο του «Γρύλου».

Δεκάδες είναι οι εκδηλώσεις που προγραμματίζονται από τις Οργανώσεις του ΚΚΕ και της ΚΝΕ σε όλη την Ελλάδα για τα 100 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση. Κάθε μέρα διοργανώνονται συσκέψεις, ομιλίες, πολιτιστικές εκδηλώσεις, προβολές ταινιών και άλλες δραστηριότητες. Πιο συγκεκριμένα:

Σήμερα, Κυριακή:

-- Στις 11 π.μ. η ΤΟ ΕΒΕ Αττικής καλεί σε εκδήλωση στον κινηματογράφο «Αλκυονίς» (Ιουλιανού 42-46, Βικτώρια). Θα μιλήσει η Ελένη Μπέλλου, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.

-- Στις 11 π.μ. η ΤΟ Τηλεπικοινωνιών Αττικής καλεί σε εκδήλωση στο Πολιτιστικό Κέντρο Εργαζομένων του ΟΤΕ (3ης Σεπτεμβρίου 110). Θα μιλήσει ο Κύριλλος Παπασταύρου, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.

-- Στις 6.30 μ.μ., η ΤΟ Βορείων Συνοικιών Αττικής και το Παράρτημα Νέας Φιλαδέλφειας - Χαλκηδόνας της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ διοργανώνουν εκδήλωση, με θέμα «Το ρώσικο επαναστατικό τραγούδι στα αντάρτικα της ΕΑΜικής Αντίστασης και του ΔΣΕ». Θα μιλήσει ο Θέμης Γκιώνης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, και θα ακολουθήσει καλλιτεχνικό πρόγραμμα. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στο ΠΠΙΕΔ Ν. Φιλαδέλφειας (Δεκελείας 127, Αλσος Φιλαδέλφειας).

-- Στις 11 π.μ., στο Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης, θα γίνει εκδήλωση με θέμα «Συμβολή του σοσιαλισμού στην παιδαγωγική σκέψη», με ομιλητή τον Κυριάκο Ιωαννίδη, μέλος της ΚΕ και επικεφαλής του Τμήματος Παιδείας.

-- Στις 6 μ.μ., στο Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης θα γίνει εκδήλωση με θέμα «Η προσφορά της σοσιαλιστικής κοινωνίας στη ζωή της εργαζόμενης γυναίκας», με ομιλήτρια την Θεανώ Καπέτη, μέλος της ΚΕ και Γραμματέα της ΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας.

-- Στις 12 μ., στο Πολιτιστικό Κέντρο Γκύζη (Νορντάου 7) η ΚΟΒ Γκύζη Αττικής καλεί σε σύσκεψη με θέμα τη Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ. Θα μιλήσει ο Χρήστος Μπάθας, μέλος του Γραφείου της ΕΠ Αττικής.

-- Στις 11 π.μ., η ΤΟ Υπαίθρου Θεσσαλονίκης διοργανώνει εκδήλωση στην πρώην κοινοτική αίθουσα του Καλοχωρίου. Θα μιλήσει ο Σωτήρης Ζαριανόπουλος, μέλος της ΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας και ευρωβουλευτής του ΚΚΕ.

-- Στις 6.30 μ.μ., στο Δημαρχείο Αλεξάνδρειας, θα γίνει βιβλιοπαρουσίαση της έκδοσης «Επιτεύγματα και κατακτήσεις της εργατικής τάξης στο σοσιαλισμό», με ομιλητή τον Γρηγόρη Κλιγκόπουλο, μέλος του Γραφείου της ΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ.

-- Στις 7 μ.μ., η ΚΟΒ Εκπαιδευτικών Πιερίας καλεί σε εκδήλωση στην Αστική Σχολή Κατερίνης. Στο χώρο θα λειτουργήσει από τις 5.30 μ.μ. έκθεση φωτογραφίας από την Εκπαίδευση Ποντίων προσφύγων στην ΕΣΣΔ (Σοχούμ, Γαγρά, Κρασνοντάρ κ.λπ.), ενώ θα καταθέσουν τις εμπειρίες τους Ελληνες που σπούδασαν στις σοσιαλιστικές χώρες.

-- Στις 6.30 μ.μ., στα Μέγαρα Αττικής, στη Δημοτική Βιβλιοθήκη (οδός Σχοινά) η ΚΟ Μεγάρων καλεί σε βιβλιοπαρουσίαση της έκδοσης της «Σύγχρονης Εποχής» «Επιτεύγματα και κατακτήσεις της εργατικής τάξης στο σοσιαλισμό».

-- Στις 6 μ.μ., θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση της ΚΟ Ηρακλειδών Κω, στο Πνευματικό Κέντρο Κεφάλου.

Αύριο, Δευτέρα, στις 5.30 μ.μ., η ΤΟ Επισιτισμού - Τουρισμού Αττικής καλεί σε εκδήλωση στο Πνευματικό Κέντρο του δήμου Αθηναίων (αμφιθέατρο «Αντώνης Τρίτσης», Ακαδημίας 50 - στάση μετρό «Πανεπιστήμιο»). Θα μιλήσει ο Γιάννης Πρωτούλης, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.

Την Τρίτη 24 Οκτώβρη:

-- Στις 12.30 μ.μ., στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθήνας (αίθουσα πολλαπλών χρήσεων - κεντρικό κτίριο) καλούν σε εκδήλωση οι Οργανώσεις του ΚΚΕ και της ΚΝΕ. Θα μιλήσει ο Διονύσης Αρβανιτάκης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ.

-- Στις 7 μ.μ., οι ΚΟ Λογιστών και Ελεγκτών της ΤΟ Εμπορίου - Υπηρεσιών Αττικής παρουσιάζουν στην αίθουσα της ΕΛΕΠΑ (Κάνιγγος 27, 5ος όροφος) την έκδοση της «Σύγχρονης Εποχής» «Επιτεύγματα και κατακτήσεις της εργατικής τάξης στο σοσιαλισμό». Θα μιλήσει ο Σπύρος Μπότσης, μέλος του Γραφείου της ΕΠ Αττικής.

-- Στις 5.30 μ.μ., η ΤΕ Ηρακλείου προβάλλει στον κινηματογράφο «Βιτσέντζος Κορνάρος» (Μαλικούτη 18) την ταινία «Η Απεργία», του Σεργκέι Αϊζενστάιν.

Την Τετάρτη 25 Οκτώβρη:

-- Στη 1 μ.μ., σε εκδήλωση στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (αμφιθέατρο 3 Ν, κτίριο ΗΜΜΥ), θα μιλήσει ο Μάκης Παπαδόπουλος, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.

-- Στις 12 μ., σε εκδήλωση στο Πανεπιστήμιο του Πειραιά (Πορτοκαλί Αμφιθέατρο) θα μιλήσει ο Βαγγέλης Μαρούπας, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ.

-- Στη 1 μ.μ., σε εκδήλωση στη Φιλοσοφική Σχολή Αθήνας (αμφιθέατρο 313), θα μιλήσει ο Νίκος Αμπατιέλος, Γραμματέας του ΚΣ της ΚΝΕ.

-- Στη 1 μ.μ, σε εκδήλωση στην ΑΣΟΕΕ (αμφιθέατρο Αντωνιάδου), θα μιλήσει ο Νίκος Καραθανασόπουλος, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ.

-- Στις 2 μ.μ., σε εκδήλωση στις Σχολές Υγείας του ΕΚΠΑ (αμφιθέατρο Φυσιολογίας), θα μιλήσει η Βιβή Δάγκα, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ.

-- Στις 6 μ.μ., στην Καβάλα, στην αίθουσα «Παπαϊωάννου» του Δημοτικού Ωδείου θα πραγματοποιηθεί συζήτηση για την Οκτωβριανή Επανάσταση με ομιλήτρια την Θεανώ Καπέτη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ.

-- Στις 6.30 μ.μ. σε εκδήλωση της ΤΟ Μεταφορών Αττικής, στα Γραφεία της ΚΟ Πειραιά, θα παρουσιαστεί η έκδοση της «Σύγχρονης Εποχής» «Από τη μαχητική πείρα των μπολσεβίκων». Θα μιλήσει ο Ιωνας Παπανδρεόπουλος, μέλος της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ.

-- Στις 7 μ.μ. στον Πολυχώρο Ερια του Δήμου Νάουσας, θα γίνει βιβλιοπαρουσίαση της έκδοσης «Επιτεύγματα και κατακτήσεις της εργατικής τάξης στο σοσιαλισμό», με ομιλητή τον Γρηγόρη Κλιγκόπουλο, μέλος του Γραφείου της ΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ.

-- Στις 7.30 μ.μ., στο Εργατικό Κέντρο Κοζάνης, σε εκδήλωση με θέμα «Ο καπιταλισμός είναι το χθες, ο σοσιαλισμός είναι το αύριο», θα μιλήσει ο Σωκράτης Μπουντόλος, μέλος του ΚΣ της ΚΝΕ.

-- Στις 7 μ.μ., η ΚΟ Σύρου καλεί σε εκδήλωση στο Πνευματικό Κέντρο Ερμούπολης, που θα περιλαμβάνει ομιλία, προβολή ντοκιμαντέρ και έκθεση αφίσας με θέμα: «Η συμβολή της ΕΣΣΔ στην Αντιφασιστική Νίκη των Λαών».

-- Στις 5.30 μ.μ., η ΤΕ Ηρακλείου προβάλλει στον κινηματογράφο «Βιτσέντζος Κορνάρος» (Μαλικούτη 18) την ταινία «Η γη» του Αλεξάντερ Ντοβζένκο.

Την Παρασκευή 27 Οκτώβρη:

-- Στις 7 μ.μ., στο Δημαρχείο Αμφισσας, θα γίνει παρουσίαση και προβολή της ταινίας «Παιδαγωγικό Ποίημα» του Α. Μακαρένκο. Θα μιλήσει ο Τάσος Χρονάς, μέλος της ΕΠ Ανατολικής Στερεάς - Εύβοιας.

-- Στις 8 μ.μ., στις Ράχες Ικαρίας, στην αίθουσα του Αγίου Πολυκάρπου, θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση για τα 100 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση. Θα μιλήσει ο Μαρίνος Μακρής, μέλος της Επιτροπής Αιγαίου του ΚΚΕ.

Την Κυριακή 29 Οκτώβρη:

-- Στις 7 μ.μ., στην Κέρκυρα, σε εκδήλωση στο Πολιτιστικό Κέντρο Νυμφών, θα προβληθεί ντοκιμαντέρ, θα υπάρχει έκθεση βιβλίου και θα γίνει πολιτική ομιλία.

-- Στις 7.30 μ.μ., στους Φούρνους, στην αίθουσα εκδηλώσεων του δήμου, θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση για τα 100 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση.

Πιο συγκεκριμένα, την Κυριακή 26 Νοέμβρη στο ΣΕΦ θα πραγματοποιηθεί η κεντρική πολιτική - πολιτιστική εκδήλωση, με ομιλητή τον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα. Θα ακολουθήσει μουσικοθεατρική παράσταση.

Οι δραστηριότητες της ΚΟ Κ. Μακεδονίας θα κορυφωθούν με τις εξής εκδηλώσεις:

-- Πολιτική - πολιτιστική εκδήλωση το Σάββατο 18 Νοέμβρη, στις 7 μ.μ., στην αίθουσα τελετών του ΑΠΘ, με ομιλητή τον Μάκη Παπαδόπουλο, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Στην εκδήλωση θα παρουσιαστεί το θεατρικό έργο «Δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο».

-- Τριήμερο κινηματογραφικών προβολών, στις 29 - 30 - 31 Οκτώβρη, στον κινηματογράφο «Φαργκάνη», αφιερωμένο στον σοβιετικό κινηματογράφο, με το εξής πρόγραμμα: Κυριακή 29/10, στις 20.30 «Η απεργία», Δευτέρα 30/10, στις 19.00 «Οκτώβρης» και στις 21.00 «Αρσεναλ - Το Οπλοστάσιο», και Τρίτη 31/10, στις 19.00 «Το τέλος της Αγίας Πετρούπολης» και στις 21.00 «Ο ενδέκατος χρόνος».

Οι εργάτες που πήραν ενεργό μέρος στην απεργία των οδηγών των τραμ στην πόλη Πιατιγκόρσκ στο Βόρειο Καύκασο, το Σεπτέμβρη του 1917

Τι προσπαθούν να πουν όλοι αυτοί; Οτι οι μπολσεβίκοι δεν είχαν τη στήριξη της εργατικής τάξης και των υπόλοιπων λαϊκών στρωμάτων, αλλά πήραν «με το έτσι θέλω», «πραξικοπηματικά» την εξουσία, την οποία διατήρησαν ύστερα καταπιέζοντας υποτίθεται τους εργαζόμενους, τρομοκρατώντας κ.ο.κ.

Τι κάνουν ότι «ξεχνάνε» ή καλύτερα δεν θέλουν να θυμούνται; Τα ίδια τα ιστορικά γεγονότα, την πορεία πριν και μετά την ένοπλη εξέγερση. Την ορμητική είσοδο της εργατικής τάξης και των φτωχών αγροτών στην επαναστατική πάλη, στα συνδικάτα και στα Σοβιέτ που ήταν χωρίς προηγούμενο. Την πείρα που συγκέντρωσαν σε αυτήν την πάλη, που μέσα σε λίγους μόνο μήνες επαναστατικής θύελλας ισοδυναμούσε με την πείρα χρόνων πριν. Που κάτω και από την επίμονη δουλειά των μπολσεβίκων, με την επαναστατική γραμμή που αποκρυσταλλώθηκε στις «Θέσεις του Απρίλη», αποκάλυψε το ρόλο της αστικής κυβέρνησης που προέκυψε από την επανάσταση του Φλεβάρη, όπως και το ρόλο των οπορτουνιστών, που από τη θέση της πλειοψηφίας αρχικά στα Σοβιέτ καλούσαν την εργατική τάξη σε παράδοση στην αστική τάξη. Την πείρα που αποκάλυψε πως η μόνη διέξοδος από τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, την πείνα και το θάνατο ήταν η σοσιαλιστική επανάσταση, το σάρωμα της αστικής τάξης που πήρε την πολιτική εξουσία από τον τσάρο, βασιζόμενη στην επαναστατική δράση των εργαζομένων και φτωχών αγροτών για να υπηρετήσει τα δικά της συμφέροντα, συνεχίζοντας τον πόλεμο αλλά και έχοντας ως βασικό στόχο να τσακίσει την επανάσταση και να σταθεροποιήσει την εξουσία της (βλ. π.χ. πραξικόπημα Κορνίλοφ το καλοκαίρι του '17 κ.ο.κ.). Η πρωτοπόρα δράση, η σταθερότητα και η τόλμη, η επαναστατική στρατηγική, οι δεσμοί με τις μάζες αναδείξαν στην πράξη τους μπολσεβίκους ως πρωτοπορία της εργατικής τάξης, πράγμα που αποτυπώθηκε και στο γεγονός ότι λίγο πριν το ξέσπασμα της επανάστασης οι μπολσεβίκοι είχαν την πλειοψηφία στα Σοβιέτ των μεγάλων πόλεων και στα βασικά αστικά και βιομηχανικά κέντρα της χώρας. Κι ενώ οι ταλαντεύσεις και οι αντιφάσεις, ο κλονισμός των κοινωνικών αλλά και διεθνών συμμαχιών της αστικής τάξης, κάτω και από τη δράση του επαναστατικού κινήματος αλλά και λόγω των μεταξύ τους αντιπαραθέσεων, ήταν όντως στο «απόγειό» τους το Νοέμβρη του 1917.

Αυτήν την πείρα συνόψιζε ο Λένιν, όταν έγραφε πως «με μόνη την πρωτοπορία δεν μπορούμε να νικήσουμε. Θα ήταν όχι απλώς ανοησία, αλλά και έγκλημα να ρίξουμε μόνη την πρωτοπορία στην αποφασιστική μάχη, προτού όλη η τάξη, προτού οι πλατιές μάζες να έχουν πάρει θέση ανοικτής υποστήριξης της πρωτοπορίας, ή τουλάχιστον ευμενούς ουδετερότητας απέναντί της και να έχουν δείξει ότι είναι εντελώς ανίκανες να υποστηρίξουν τον αντίπαλό τους [...]. Για να γίνει αυτό χρειάζεται η πολιτική πείρα των ίδιων των μαζών. Τέτοιος είναι ο βασικός νόμος όλων των μεγάλων επαναστάσεων, που τον επιβεβαίωσε τώρα με καταπληκτική δύναμη και παραστατικότητα όχι μόνο η Ρωσία, αλλά και η Γερμανία»¹.

Βεβαίως, η εξασφάλιση της υποστήριξης της πλειοψηφίας, όπως και συνολικά ο συσχετισμός δυνάμεων, δεν είναι ένα «αριθμητικό» αλλά ένα πολιτικό ζήτημα. Η επανάσταση και η πολιτική δεν είναι απλή αριθμητική, αλλά άλγεβρα, έλεγε ο Λένιν. Η Οκτωβριανή Επανάσταση έδειξε πως η κατάκτηση της πλειοψηφίας γίνεται μέσα στη δυναμική της επανάστασης, πως είναι αυταπάτη ότι το ΚΚ μπορεί να κερδίσει σταθερά και αταλάντευτα την πλειοψηφία των εργαζομένων, σε συνθήκες κυριαρχίας της αστικής τάξης, π.χ. εκφρασμένη κοινοβουλευτικά με το 50%+1 των ψήφων κ.ο.κ.

«Αυτήν ακριβώς τη διαλεκτική», έλεγε ο Λένιν, «ποτέ δεν μπόρεσαν να την καταλάβουν οι προδότες, οι χοντροκέφαλοι και σχολαστικοί της Β' Διεθνούς: το προλεταριάτο δεν μπορεί να νικήσει αν δεν κατακτήσει με το μέρος του την πλειοψηφία του πληθυσμού. Αλλά να περιορίζεις ή να εξαρτάς την κατάκτηση αυτή από την απόκτηση της πλειοψηφίας των ψήφων στις εκλογές μέσα σε συνθήκες κυριαρχίας της αστικής τάξης, σημαίνει αθεράπευτη βλακεία ή καθαρή εξαπάτηση των εργατών. Το προλεταριάτο, για να κατακτήσει την πλειοψηφία του πληθυσμού με το μέρος του, πρέπει, πρώτο, να ανατρέψει την αστική τάξη και να πάρει την κρατική εξουσία στα χέρια του. Πρέπει, δεύτερο, να εγκαθιδρύσει τη Σοβιετική εξουσία κάνοντας θρύψαλα τον παλιό κρατικό μηχανισμό, υποσκάπτοντας έτσι μεμιάς την κυριαρχία, το κύρος, την επιρροή της αστικής τάξης και των μικροαστών συμφιλιωτιστών μέσα στις μη προλεταριακές εργαζόμενες μάζες. Πρέπει, τρίτο, να εξαλείψει την επιρροή της αστικής τάξης και των μικροαστών συμφιλιωτιστών στην πλειοψηφία των μη προλεταριακών εργαζόμενων μαζών, ικανοποιώντας επαναστατικά τις οικονομικές τους ανάγκες σε βάρος των εκμεταλλευτών»².

Μια ακόμη πλευρά στα περί «πραξικοπήματος» αφορούν την έννοια της δικτατορίας του προλεταριάτου, που με τόσες βρισιές και «ιερή οργή» την έχουν λούσει κατά καιρούς οι απολογητές του σάπιου εκμεταλλευτικού συστήματος, της δικτατορίας δηλαδή της αστικής τάξης, που δεν διστάζει να τσαλαπατά καθημερινά τις διακηρύξεις της περί «δημοκρατίας» στους χώρους δουλειάς, αλλά και να βγάζει τη μάσκα της «κοινοβουλευτικής δημοκρατίας» όποτε τα συμφέροντά της το απαιτούν.

Ο Λένιν, απαντώντας σε εκείνους που «ανατρίχιαζαν» από την έννοια της «δικτατορίας του επαναστατημένου λαού», απαντούσε: «Σας το είπαμε ήδη ότι δεν έχετε ιδέα για την επιστημονική έννοια της λέξης δικτατορία (...) Η απεριόριστη, η έξω από το νόμο, η στηριγμένη στη δύναμη με την καθαυτό έννοια της λέξης εξουσία - αυτό ακριβώς είναι δικτατορία. Μα η δύναμη στην οποία στηριζόταν (...) αυτή η καινούργια εξουσία, δεν ήταν η δύναμη των λογχών που τις άρπαζαν στα χέρια τους μια χούφτα στρατιωτικοί, δεν ήταν η δύναμη του "αστυνομικού τμήματος", δεν ήταν η δύναμη των χρημάτων, δεν ήταν η δύναμη οποιωνδήποτε προηγούμενων καθιερωμένων θεσμών. (...) Πού στηριζόταν, λοιπόν, αυτή η δύναμη; Στηριζόταν στη λαϊκή μάζα. Να ποια είναι η βασική διαφορά αυτής της καινούργιας εξουσίας απ' όλα τα προηγούμενα όργανα της παλιάς εξουσίας. Εκείνα ήταν όργανα εξουσίας της μειοψηφίας πάνω στο λαό, πάνω στη μάζα των εργατών και των αγροτών. Τούτα ήταν όργανα της εξουσίας του λαού, των εργατών και των αγροτών πάνω στη μειοψηφία (...) Η καινούργια εξουσία, σαν δικτατορία της τεράστιας πλειοψηφίας, μπορούσε να κρατηθεί και κρατιόταν αποκλειστικά χάρη στην εμπιστοσύνη της τεράστιας μάζας, αποκλειστικά χάρη στο ότι τραβούσε με τον πιο ελεύθερο, τον πιο πλατύ και τον πιο έντονο τρόπο όλη τη μάζα να συμμετάσχει στην εξουσία»³.

Βεβαίως, με τα περί πραξικοπήματος όλοι αυτοί αποκαλύπτουν και τον τρόμο τους για τη δυνατότητα ο λαός, η εργατική τάξη να ανατρέψουν την εξουσία του κεφαλαίου, μέσα από νέες εξεγέρσεις και ξεσηκωμούς, μια μάχη που όταν διαμορφοφούν οι προϋποθέσεις θα πρέπει να δοθεί συγκροτημένα με σχέδιο και με τους κομμουνιστές στην πρωτοπορία.

Αυτό, εξάλλου, είναι κάτι ακόμα που κρύβουν με τα περί «πραξικοπήματος». Κανένα πραξικόπημα δεν εκπλήρωσε ποτέ αυτό που εκπλήρωσαν όλες οι επαναστάσεις στην Ιστορία, και της Οκτωβριανής περιλαμβανομένης: Την αλλαγή τάξης στην εξουσία. Αυτό δηλαδή που ξορκίζουν οι απολογητές του καπιταλισμού.

Ενα από τα «αγαπημένα» τέτοια θέματα, για το οποίο βρίσκει κανείς ολόκληρα «αφιερώματα» στις φασιστοφυλλάδες, είναι αυτό των «θρησκευτικών διώξεων» στη Σοβιετική Ενωση, που όπως λένε κυνήγησε ανελέητα (όσο και «γενικώς») τους χριστιανούς, κατέστρεφε εκκλησίες κ.ο.κ.

Θα χρειαζόντουσαν βέβαια σελίδες επί σελίδων για μια πιο ολοκληρωμένη παρουσίαση του ζητήματος, όπως σελίδες επί σελίδων θα χρειαζόντουσαν μόνο για να περιγραφούν οι σχέσεις ταύτισης της Ρωσικής Εκκλησίας με τον τσαρισμό, ο ρόλος που έπαιξε στα προεπαναστατικά χρόνια, τότε που, όπως διαπιστώνουν ακόμα και ιστορικοί που καμία «συμπάθεια» δεν τρέφουν προς την Οκτωβριανή Επανάσταση, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία «αποτελούσε ένα σημαντικότατο προπαγανδιστικό όργανο και ένα μέσο κοινωνικού ελέγχου» υπέρ του τσαρικού καθεστώτος, ενώ οι κληρικοί της «τροφοδοτούσαν με πληροφορίες την αστυνομία για ανατρεπτικά στοιχεία ανάμεσα στο ποίμνιό τους, ακόμα κι αν έλαβαν αυτές τις πληροφορίες μέσα από τη διαδικασία της εξομολόγησης»⁴. Χαρακτηριστικά είναι και όσα έγραφε ο Λένιν κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1905: «Η αηδιαστική ρουτίνα της αστυνομικο-δουλοπαροικιακής απολυταρχίας προκάλεσε δυσαρέσκεια, αναβρασμό και αγανάκτηση ακόμα και μέσα στον κλήρο. (...) Ακόμα και ο κλήρος αυτός προσχωρεί στη διεκδίκηση της ελευθερίας, διαμαρτύρεται ενάντια στη ρουτίνα και στη γραφειοκρατική αυθαιρεσία, ενάντια στον αστυνομικό χαφιεδισμό που επιβλήθηκε στους "λειτουργούς του υψίστου"»⁵. Τον τέτοιο ρόλο της, της υπεράσπισης δηλαδή του κοινωνικού καθεστώτος που την τροφοδοτούσε η εκκλησία, τον επιβεβαίωσε και με τον «αφορισμό» των μπολσεβίκων και της νέας εξουσίας το Γενάρη του 1918, από τον Πατριάρχη Μόσχας Τύχων.

Ποια ήταν, λοιπόν, η θέση των μπολσεβίκων απέναντι στη θρησκεία; «Απαιτούμε ολοκληρωτικό χωρισμό της εκκλησίας από το κράτος για να καταπολεμούμε τη θρησκευτική θολούρα με καθαρά ιδεολογικά, και μόνο ιδεολογικά όπλα, με τον Τύπο μας, με το λόγο μας (...)», έλεγε ο Λένιν πολύ πριν η εργατική τάξη πάρει την εξουσία, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι «θα ήταν ανοησία να νομίζουμε πως, σε μια κοινωνία που στηρίζεται στην απεριόριστη καταπίεση και αποκτήνωση των εργατικών μαζών, είναι δυνατόν να διαλύσουμε τις θρησκευτικές προλήψεις με καθαρά προπαγανδιστικά μέσα. Θα ήταν αστική στενοκεφαλιά να ξεχνάμε πως η θρησκευτική καταπίεση της ανθρωπότητας είναι απλώς προϊόν και αντανάκλαση της οικονομικής καταπίεσης στους κόλπους της κοινωνίας», σημειώνοντας ότι εκείνο που προέχει είναι «η ανοιχτή πάλη για την εξάλειψη της οικονομικής δουλείας, που είναι η αληθινή πηγή της θρησκευτικής αποβλάκωσης της ανθρωπότητας»⁶.

Η κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας από την εργατική τάξη με την Επανάσταση του Οκτώβρη, η κατάργηση της εκμετάλλευσης, η οικοδόμηση των νέων σοσιαλιστικών - κομμουνιστικών σχέσεων παραγωγής, έβαλαν τις βάσεις γι' αυτό το βασικό. Παράλληλα, η σοβιετική εξουσία, μέσα σε αυτό το πλαίσιο και από τον πρώτο κιόλας χρόνο, προχώρησε και στο διαχωρισμό κράτους και εκκλησίας, επισήμως στις 5 Φλεβάρη 1918. Στο πρώτο Σύνταγμα της ΕΣΣΔ προβλεπόταν ότι «επιτρέπεται η θρησκευτική και η αντιθρησκευτική προπαγάνδα», ενώ το 15ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ το Δεκέμβρη του 1927 άλλαξε τη διατύπωση και προέβλεπε ότι «επιτρέπεται η πίστη».

Το δικαίωμα της ανεξιθρησκείας, όπως και της ελεύθερης άσκησης των θρησκευτικών καθηκόντων, όχι μόνο των χριστιανών, αλλά και μουσουλμάνων, Εβραίων κ.ο.κ., ήταν γεγονός στη Σοβιετική Ενωση. Μάλιστα, ακόμα και οι κληρικοί παραδέχονταν αργότερα πως «η αποσύνδεση της Εκκλησίας από το Κράτος είχε ευεργετικά αποτελέσματα και για την ίδια τη θρησκεία. Παίρνοντας συνέντευξη από έναν κληρικό ο οποίος υπηρετούσε ως βοηθός του Αρχιεπισκόπου του Λένινγκραντ, ο Βρετανός ερευνητής W. Mandel έμεινε έκπληκτος από τις απαντήσεις. (...όταν) του ζητήθηκε να σχολιάσει το χαμηλό ποσοστό των πιστών στη Σοβιετική Ενωση (περίπου 10% επί του συνόλου του πληθυσμού στις αρχές της δεκαετίας του 1960). Εκείνος απάντησε με ειλικρίνεια: "Στο παρελθόν το να πηγαίνει κανείς στην εκκλησία ήταν αυτό που επιβαλλόταν για τον καθένα να κάνει... Είμαστε ωστόσο ικανοποιημένοι. Πιστεύουμε πως οι εκκλησιαζόμενοι που έχουμε σήμερα είναι ειλικρινά θρήσκοι"».⁷

Τα παραπάνω σε καμία περίπτωση δεν σημαίνουν ότι η σοβιετική εξουσία δεν εναντιώθηκε στη θρησκευτική προπαγάνδα, δουλεύοντας ταυτόχρονα ενεργά για τη διαφώτιση της εργατικής τάξης και ιδιαίτερα της φτωχής αγροτιάς σε σχέση με το ρόλο και τις πηγές της θρησκείας, οργανώνοντας διαφωτιστικές εκστρατείες κ.ο.κ. Κυρίως όμως αντιτάχθηκε σθεναρά στην εκμετάλλευση της θρησκευτικής πίστης από αντεπαναστατικές δυνάμεις, με σκοπό την υπονόμευση της εργατικής εξουσίας, τη διατήρηση των προηγούμενων προνομίων των εκμεταλλευτών, αλλά και την καλλιέργεια μίσους ανάμεσα στις διάφορες εθνότητες που υπήρχαν στην ΕΣΣΔ κ.ο.κ., προσπάθεια που κορυφωνόταν βέβαια σε περιόδους όξυνσης της ταξικής πάλης, π.χ. την περίοδο της κολεκτιβοποίησης. Οι όποιες διώξεις υπήρξαν ενάντια σε μέλη και κληρικούς της Εκκλησίας είχαν να κάνουν με αυτήν την αντεπαναστατική δράση τους και όχι με τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις. Το γεγονός αυτό, εξάλλου, επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι χιλιάδες άλλοι ήταν οι χριστιανοί, μουσουλμάνοι, Εβραίοι εργάτες και φτωχοί αγρότες που, προτάσσοντας τα ταξικά τους συμφέροντα, έδωσαν όλες τους τις δυνάμεις για την επικράτηση και την οικοδόμηση της νέας κοινωνίας ενάντια στους «ομόδοξους» εκμεταλλευτές τους.

Και η στάση, άλλωστε, του κλήρου δεν ήταν ενιαία εχθρική απέναντι στη σοβιετική εξουσία και ούτε η ίδια σε όλη τη διάρκεια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Για παράδειγμα, το 1922 ένα σημαντικό τμήμα πιστών και ιερέων συγκρότησε τη λεγόμενη «Ζώσα Εκκλησία», η οποία υποστήριξε τη Σοβιετική Ενωση, ενώ στις 29 Ιούλη 1927 ο Μητροπολίτης Σέργιος, με διακήρυξή του, αναγνώρισε την εξουσία των Σοβιέτ και τη δικαιοδοσία της σοβιετικής κυβέρνησης επί της Εκκλησίας και καταδίκαζε την πολιτική αντίθεση στην κυβέρνηση από εκκλησιαστικούς κύκλους, προκαλώντας μάλιστα σχίσμα στη Ρωσική Εκκλησία.

Παραπομπές:

1. Β. Ι. Λένιν, «Ο "Αριστερισμός", παιδική αρρώστια του κομμουνισμού», «Απαντα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», τ. 41, σελ. 77 - 78.

2. Β. Ι. Λένιν: «Οι εκλογές για τη συντακτική συνέλευση και η δικτατορία του προλεταριάτου», «Απαντα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», τ. 40, σελ. 14.

3. Β. Ι. Λένιν, «Το ιστορικό του ζητήματος της δικτατορίας», «Απαντα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», τ. 41, σ. 380 - 383

4. Orlando Figes, «A Peoples Tragedy: The Russian Revolution», 1891-1924, Pilmico, Λονδίνο, 1997, σελ. 63.

5. Β. Ι. Λένιν, «Σοσιαλισμός και Θρησκεία», «Απαντα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», τ. 12. σελ. 142-147

6. Ο.π.

7. W. Mandel, «A New Look at Russia: The Land, the People and how they Live», Evans Brothers Ltd, Λονδίνο, 1965, σελ. 83.

Ο χώρος της έκθεσης θα είναι ανοιχτός καθημερινά από τις 10 το πρωί έως τις 2 το μεσημέρι και από τις 5 το απόγευμα έως τις 9 το βράδυ. Για ομαδικές επισκέψεις και οργανωμένες ξεναγήσεις, επικοινωνία στο τηλέφωνο 210.41.22890, τις ώρες 11 π.μ. - 2 μ.μ., στην ΚΟ Πειραιά. Ηδη, Κομματικές και Κνίτικες Οργανώσεις, σωματεία, φορείς, αλλά και σχολεία, είτε προγραμματίζουν επισκέψεις στην έκθεση, είτε την έχουν ήδη επισκεφτεί.

Στο χώρο της έκθεσης θα γίνουν επίσης βιβλιοπαρουσιάσεις εκδόσεων της «Σύγχρονης Εποχής». Συγκεκριμένα:

-- Σήμερα, Κυριακή 22 Οκτώβρη, στις 7 μ.μ., το έργο του Μαξίμ Γκόρκι «Η Μάνα» από την Μαρία Γαβαλά, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ.

-- Την Τρίτη 24 Οκτώβρη, στις 7 μ.μ., η σειρά εκδόσεων της ΚΝΕ «Αλήθειες και ψέματα για το σοσιαλισμό». Θα μιλήσουν ο Λουκάς Αναστασόπουλος, μέλος του Γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ, και η Κωνσταντίνα Τσιουπρά, υπεύθυνη της Ιδεολογικής Επιτροπής του ΚΣ της ΚΝΕ.

-- Την Παρασκευή 27 Οκτώβρη, στις 7 μ.μ., η έκδοση «1917: Η πορεία προς την Οκτωβριανή Επανάσταση από μήνα σε μήνα». Θα μιλήσουν οι Κώστας Μπορμπότης και Δημήτρης Ξεκαλάκης, μέλη της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ.

Μια ιστορία σ' ένα γραμματόσημο: η Ζαν Μαρί Λαμπούρμπ, Γαλλίδα μετανάστρια, εντάχθηκε το 1903 στους μπολσεβίκους. Στάλθηκε σε προπαγανδιστική αποστολή στον Γαλλικό στόλο όπου έπιασε δουλειά ως πλύστρα. Εκτελέστηκε από την Γαλλική αντικατασκοπεία το 1919

Στην έκθεση, με αφορμή έναν τεράστιο αριθμό γραμματοσήμων σχετικών με τον Οκτώβρη, γίνεται προσπάθεια να παρουσιαστεί η διαδρομή της ΕΣΣΔ στον αιώνα που πέρασε. Μέσα από τα γραμματόσημα αλλά και δεκάδες ταμπλό, αναδεικνύεται η σοσιαλιστική κοινωνία και ο σκοπός της ύπαρξής της, η ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών σε αντιπαράθεση με το καπιταλιστικό κέρδος.

Στους πέντε μεγάλους χώρους που απλώνεται η έκθεση, ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία μέσα από ένα πλήθος ντοκουμέντων να παρακολουθήσει την πορεία του επαναστατικού κινήματος από τη βροντή των κανονιών του Παρισιού, της Κομμούνας δηλαδή που αφύπνισε τα πιο καθυστερημένα στρώματα του προλεταριάτου και έδωσε παντού ώθηση στο δυνάμωμα της επαναστατικής - σοσιαλιστικής προπαγάνδας, έως τη «Ματωμένη Κυριακή» της πρώτης επανάστασης του 1905, εκείνον τον πρώτο ξεσηκωμό της εργατικής τάξης, που η τσαρική εξουσία τον αντιμετώπισε με τα όπλα.

Ακολουθεί μια θύελλα επαναστατικών γεγονότων που σάρωσε τα επόμενα χρόνια τη Ρωσία, ώσπου ήρθε ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος, ο οποίος χαρακτηριστικά στη σχετική ενότητα της έκθεσης επιγράφεται ως ο μεγάλος σκηνοθέτης της επανάστασης. Ο επισκέπτης θα μάθει για τη σφαγή των απεργών εργατών στα χρυσωρυχεία του Λένα, την επιστράτευση, το μανιφέστο της ΚΕ των Μπολσεβίκων για τον πόλεμο και την επαναστατική γραμμή που χάραξαν.

Κι ύστερα η ενότητα υπό τη χαρακτηριστική φράση του Λένιν «Η επανάσταση για την οποία πάντα μιλούσαν οι μπολσεβίκοι πραγματοποιήθηκε...». Ενα πλήθος γεγονότων από τους προβολείς του «Αβρόρα» που σκίζουν τα σκοτάδια, έως την ανακήρυξη της δικτατορίας του προλεταριάτου από τον ίδιο τον Λένιν, περνούν μπροστά από τα μάτια του επισκέπτη, είτε μέσα από τα γραμματόσημα, είτε από τα ειδικά ταμπλό με τα ντοκουμέντα, όπως το «Διάταγμα για την ειρήνη» που φτάνει στα χαρακώματα, σ' έναν πόλεμο που έληξε με εργατική εξουσία και τους φαντάρους να περνάνε με το μέρος της επανάστασης.

Γραμματόσημο του 1936 για το δικαίωμα στην εργασία

Μέσα από τα ταμπλό της έκθεσης ξετυλίγεται επίσης το πώς το παράδειγμα της πρώτης επαναστατικής εργατικής εξουσίας έγινε έμπνευση για τους εργάτες σε όλο τον κόσμο και πυροδότησε το μεγαλύτερο κίνημα μαζών στην ιστορία, το Κομμουνιστικό Κίνημα, κάτω από το λάβαρο του πρώτου εργατικού κράτους, που έγραψε στη σημαία του «ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΙ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΕΝΩΘΕΙΤΕ!».

Η έκθεση λειτουργεί σαν ένα πρωτοποριακό φωτο-σεμινάριο και αποτυπώνεται στη μνήμη όσων την παρακολουθούν ως ένα ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός.

Από το ταμπλό με τα γραμματόσημα για την Οκτωβριανή Επανάσταση

Σοβιετικό πόστερ για τον εξηλεκτρισμό

Χάρτης της ένοπλης εξέγερσης στην Πετρούπολ

Το ότι όλη η εξουσία πρέπει να περάσει στα Σοβιέτ, αυτό είναι ολοφάνερο. Εξίσου αδιαφιλονίκητο για τον κάθε μπολσεβίκο πρέπει να είναι το ότι η επαναστατική - προλεταριακή (ή μπολσεβίκικη - σήμερα είναι το ίδιο πράγμα) εξουσία έχει εξασφαλίσει τις μεγαλύτερες συμπάθειες και την αμέριστη υποστήριξη όλων των εργαζομένων και των εκμεταλλευόμενων σε όλο τον κόσμο γενικά, στις εμπόλεμες χώρες ειδικά, στη ρωσική αγροτιά ιδιαίτερα. Σε αυτές τις πασίγνωστες και από καιρό αποδεδειγμένες αλήθειες δεν αξίζει τον κόπο να σταθούμε.

Πρέπει να σταθούμε σ' ένα σημείο που, ίσως, δεν είναι πέρα για πέρα ξεκάθαρο για όλους τους συντρόφους, δηλαδή ότι πέρασμα της εξουσίας στα Σοβιέτ σημαίνει τώρα στην πράξη ένοπλη εξέγερση. Θα νόμιζε κανείς πως αυτό είναι ολοφάνερο, δεν το σκέφτηκαν, όμως, και δεν το σκέφτονται καλά όλοι. Το ν' αρνείται κανείς τώρα την ένοπλη εξέγερση, θα σήμαινε ότι αρνείται το κύριο σύνθημα του μπολσεβικισμού (όλη η εξουσία στα Σοβιέτ) και όλο τον επαναστατικό - προλεταριακό διεθνισμό γενικά.

Η ένοπλη, όμως, εξέγερση είναι ένα ιδιαίτερο είδος πολιτικού αγώνα, που υπάγεται σε ιδιαίτερους νόμους, νόμους που πρέπει να τους μελετήσει κανείς προσεκτικά. Την αλήθεια αυτήν την διατύπωσε εξαιρετικά ανάγλυφα ο Καρλ Μαρξ, που έγραψε ότι η ένοπλη "εξέγερση, όπως και ο πόλεμος, είναι τέχνη".

Από τους κύριους κανόνες αυτής της τέχνης, ο Μαρξ τόνισε τους εξής:

1) Ποτέ να μην παίζουμε με την εξέγερση, αλλά, από τη στιγμή που θα την αρχίσουμε, να είμαστε απόλυτα βέβαιοι πως πρέπει να τραβήξουμε ως το τέλος.

2) Πρέπει να πραγματοποιούμε μεγάλη υπεροχή δυνάμεων στο αποφασιστικό σημείο και στην αποφασιστική στιγμή, γιατί διαφορετικά ο εχθρός, που έχει καλύτερη προετοιμασία και οργάνωση, θα εξοντώσει τους εξεγερμένους.

3) Από τη στιγμή που θα έχει αρχίσει η εξέγερση, πρέπει να δρούμε με τη μεγαλύτερη αποφασιστικότητα και απαραίτητα, οπωσδήποτε, να περνάμε στην επίθεση. "Η άμυνα είναι ο θάνατος της ένοπλης εξέγερσης".

4) Πρέπει να προσπαθούμε να αιφνιδιάσουμε τον εχθρό, να συλλάβουμε τη στιγμή που τα στρατεύματά του θα είναι ακόμη σκόρπια.

5) Πρέπει να προσπαθούμε να έχουμε καθημερινά έστω και μικρές επιτυχίες (μπορούμε να πούμε: Κάθε ώρα, αν πρόκειται για πόλη), διατηρώντας με κάθε θυσία την "ηθική υπεροχή".

Ο Μαρξ συνόψισε τα διδάγματα όλων των επαναστάσεων σχετικά με την ένοπλη εξέγερση με τα λόγια "του Νταντόν, του μεγαλύτερου αριστοτέχνη της επαναστατικής τακτικής που γνώρισε η Ιστορία: Τόλμη, τόλμη και πάλι τόλμη"¹.

Εφαρμοσμένο στη Ρωσία και στον Οκτώβρη του 1917 αυτό σημαίνει: Ταυτόχρονη, όσο μπορεί πιο αιφνιδιαστική και γρήγορη επίθεση κατά της Πετρούπολης, απαραίτητα και απ' έξω και από μέσα και από τις εργατικές συνοικίες και από τη Φινλανδία και από το Ρέβελ και από την Κρονστάνδη, επίθεση όλου του στόλου, συγκέντρωση τεράστιας υπεροχής δυνάμεων ενάντια στις 15.000 - 20.000 (ίσως και περισσότερες) της "φρουράς" της "αστικής τάξης" μας (ευέλπιδες), των "στρατευμάτων της Βανδέας" μας (μέρος των Κοζάκων κ.τ.λ.).

Να συνδυάσουμε τις τρεις κύριες δυνάμεις μας: Το στόλο, τους εργάτες και τα στρατιωτικά τμήματα, για να καταλάβουμε οπωσδήποτε και να κρατήσουμε με κάθε θυσία:

α) Το τηλεφωνικό κέντρο, β) το τηλεγραφείο, γ) τους σιδηροδρομικούς σταθμούς, δ) τις γέφυρες κατά πρώτο λόγο.

Να διαλέξουμε τα πιο αποφασιστικά στοιχεία (τα "τμήματα κρούσης" μας και την εργατική νεολαία, καθώς και τους καλύτερους ναύτες) και να σχηματίσουμε μικρά τμήματα για να καταλάβουν τα πιο σπουδαία σημεία και για να πάρουν μέρος παντού, σε όλες τις σπουδαίες επιχειρήσεις, λόγου χάρη:

Να κυκλώσουμε και ν' αποκόψουμε την Πετρούπολη, να την καταλάβουμε με συνδυασμένη επίθεση του στόλου, των εργατών και του στρατού - αυτό είναι καθήκον που απαιτεί τέχνη και τριπλή τόλμη.

Να σχηματίσουμε αποσπάσματα από τους καλύτερους εργάτες, οπλισμένους με τουφέκια και βόμβες, για να επιτεθούν και να κυκλώσουν τα "κέντρα" του εχθρού (σχολές ευελπίδων, τηλεγραφείο και τηλεφωνικό κέντρο κ.τ.λ.) με το σύνθημα: Θα πέσουμε όλοι, αλλά δε θα αφήσουμε τον εχθρό να περάσει.

Ελπίζουμε ότι, σε περίπτωση που θ' αποφασιστεί η εξέγερση, οι καθοδηγητές της θα εφαρμόσουν μ' επιτυχία τις μεγάλες εντολές του Νταντόν και του Μαρξ.

Η επιτυχία και της ρωσικής και της παγκόσμιας επανάστασης εξαρτάται από δυο - τρεις μέρες αγώνα».

***

* Γράφτηκε στις 8 (21) Οκτώβρη 1917. Πρωτοδημοσιεύτηκε στις 7 Νοέμβρη 1920 στην εφημερίδα «Πράβντα», αρ. φύλ. 250. Υπογραφή: Ενας που λείπει. Δημοσιεύεται σύμφωνα με το κείμενο της εφημερίδας (Β. Ι. Λένιν, Απαντα, τόμ. 34, σελ. 382-384, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή»)

Παραπομπή:

1. Φρ. Ενγκελς, «Η επανάσταση και η αντεπανάσταση στη Γερμανία» (Κ. Μαρξ - Φρ. Ενγκελς, Απαντα, τόμ. 8, σελ. 100-101, 2η ρωσ. έκδ.).

Σε ένα από τα πρώτα της Δελτία, η Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή (ΣΕΕ) που είχε οριστεί από το Συνέδριο των Σοβιέτ των εργατών και των στρατιωτών αντιπροσώπων της Βόρειας Περιοχής, πληροφορούσε: «Η Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή, που σχηματίστηκε ύστερα από έγκριση της γενικής συνέλευσης του Σοβιέτ στις 20 Οκτώβρη 1917, άρχισε έντονες δραστηριότητες». Η προετοιμασία για την εξέγερση μπήκε σε αποφασιστικό στάδιο.

Ηδη από τις 14 Οκτώβρη, στο προεδρείο της Εκτελεστικής Επιτροπής του Σοβιέτ της Μόσχας είχαν εκλεγεί αποκλειστικά μπολσεβίκοι.

Στις 16 Οκτώβρη, το Σοβιέτ του Σαράτοφ πήρε απόφαση να κηρύξει «αποφασιστικό αγώνα» ενάντια στην πολιτική της Προσωρινής Κυβέρνησης.

Την ίδια μέρα, το Σοβιέτ του κυβερνείου του Βλαντιμίρ αποφάσισε ότι θεωρεί την Προσωρινή Κυβέρνηση και όλα τα κόμματα που την υποστηρίζουν προδοτικά απέναντι στην υπόθεση της επανάστασης και υποχρέωσε όλα τα Σοβιέτ του κυβερνείου Βλαντιμίρ ν' αγωνίζονται αποφασιστικά κατά της Προσωρινής Κυβέρνησης.

Στις 16-24 Οκτώβρη συνήλθε το 1ο Πανσιβηρικό Συνέδριο των Σοβιέτ στο Ιρκούτσκ, που ανάγγειλε το πέρασμα της εξουσίας στα Σοβιέτ και εξέλεξε Κεντρική Εκτελεστική Επιτροπή των Σοβιέτ Σιβηρίας (Τσεντροσιμπίρ).

Εργάτες κοκκινοφρουροί του εργοστασίου Ελεκτροσίλα της Πετρούπολης

Στις 19 Οκτώβρη, στη Μόσχα η Περιφερειακή Εκτελεστική Επιτροπή των Σοβιέτ των εργατών, στρατιωτών και αγροτών αντιπροσώπων πήρε απόφαση για την αναγκαιότητα εξοπλισμού των εργατών και των φτωχών αγροτών μέσω των επιτελείων της Κόκκινης Φρουράς, για την παράδοση της γης στις αγροτικές επιτροπές γης, την άμεση διάλυση της κυβέρνησης Κερένσκι και για το πέρασμα της εξουσίας στα Σοβιέτ.

Από τις 15 Οκτώβρη, στην κλειστή συνεδρίαση της Επιτροπής Πετρούπολης των μπολσεβίκων, μιλώντας για τα ζητήματα που αφορούσαν την προετοιμασία της ένοπλης εξέγερσης, ο Αντρέι Μπουμπνόφ, μέλος της ΚΕ του Κόμματος, σημείωνε: «Η γενική εκτίμηση των διαθέσεων τη στιγμή αυτήν είναι ότι πλησιάζουμε στη λύση, η κρίση πια ωρίμασε και τα γεγονότα αρχίζουν να εξελίσσονται. Είμαστε στα πρόθυρα πολεμικής εμπλοκής με τις αντίπαλες δυνάμεις. Βρισκόμαστε στις παραμονές της εξέγερσης».

Η συνεδρίαση ενέκρινε συγκεκριμένο σχέδιο δράσης της Οργάνωσης Πετρούπολης για την προετοιμασία της εξέγερσης.

Στις 16 Οκτώβρη πραγματοποιήθηκε ευρεία συνεδρίαση της ΚΕ των Μπολσεβίκων με τη συμμετοχή εκπροσώπων της Εκτελεστικής Επιτροπής της Επιτροπής Πετρούπολης, της Στρατιωτικής Οργάνωσης της ΚΕ, του Σοβιέτ της Πετρούπολης, των συνδικάτων, των εργοστασιακών επιτροπών, των σιδηροδρομικών και της Περιφερειακής Επιτροπής Πετρούπολης.

Η Κόκκινη Φρουρά του εργοστασίου Βουλκάν

Οι Κάμενεφ και Ζινόβιεφ - υποστηρίζοντας ότι οι δυνάμεις των μπολσεβίκων δεν επαρκούν για μια νικηφόρα εξέγερση και ότι οι μπολσεβίκοι δε θα μπορέσουν να κρατήσουν την εξουσία - και πάλι δεν υποστήριξαν την απόφαση. «Τα γεγονότα αποδεικνύουν πως εμείς έχουμε υπεροχή απέναντι στον εχθρό», είπε στην ομιλία του ο Λένιν. «Για ν' απορρίψει κανείς την απόφαση της ΚΕ, πρέπει ν' αποδείξει πως δεν υπάρχει οικονομικό χάος, ότι η διεθνής κατάσταση δεν οδηγεί σε περιπλοκές (...) Φοβούνται πως δε θα κρατήσουμε την εξουσία, όμως, τώρα ακριβώς έχουμε εξαιρετικά μεγάλες πιθανότητες να κρατήσουμε την εξουσία»(Απαντα, τόμ. 34, σελ. 396, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή»).

Σχέδιο της Οκτωβριανής ένοπλης εξέγερσης

Στην κλειστή συνεδρίαση της ΚΕ του Κόμματος συγκροτήθηκε Στρατιωτικό Επαναστατικό Κέντρο για την καθοδήγηση της εξέγερσης. Το αποτέλεσαν οι Αντρέι Μπουμπνόφ, Φέλιξ Τζερζίνσκι, Γιάκοβ Σβερντλόφ, Ιωσήφ Στάλιν και Μοϊσέι Ουρίτσκι.

Με απόφαση της ΚΕ, το κομματικό Στρατιωτικό Επαναστατικό Κέντρο συμπεριλήφθηκε στη σύνθεση της Στρατιωτικής Επαναστατικής Επιτροπής του Σοβιέτ της Πετρούπολης.

Τις αποφασιστικές αυτές μέρες της προετοιμασίας για την ένοπλη εξέγερση, οι Ζινόβιεφ και Κάμενεφ προχώρησαν σε μια πράξη που μπορεί να χαρακτηριστεί ως άμεση προδοσία. Στις 18 Οκτώβρη δημοσίευσαν τη διαφωνία τους στη μενσεβίκικης επιρροής εφημερίδα «Νόβαγια Ζιζν», αποκαλύπτοντας την απόφαση της ΚΕ του Κόμματος για άμεση εξέγερση. Σε γράμματα προς τα μέλη του Κόμματος των Μπολσεβίκων και προς την Κεντρική Επιτροπή του ΣΔΕΚΡ (Μπ.), ο Λένιν με αγανάκτηση απαίτησε τη διαγραφή τους από το Κόμμα. Το γράμμα του Λένιν προς την Κεντρική Επιτροπή του ΣΔΕΚΡ (Μπ.) συζητήθηκε στη συνεδρίαση της ΚΕ στις 20 Οκτώβρη. Η ΚΕ δέχτηκε τη δήλωση του Κάμενεφ για την αποχώρησή του από την Κεντρική Επιτροπή. Στους Ζινόβιεφ και Κάμενεφ επιβλήθηκε η υποχρέωση να μην κάνουν καμιά δήλωση κατά των αποφάσεων της ΚΕ και της γραμμής που χάραξε.

Το βράδυ της 20ής Οκτώβρη, η Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή όρισε επιτρόπους σε όλες τις στρατιωτικές μονάδες της φρουράς της Πετρούπολης. Υστερα από μερικές μέρες, επίτροποι στάλθηκαν και σε όλα τα βασικά ιδρύματα και επιχειρήσεις της πρωτεύουσας - καταξιωμένα μπολσεβίκικα στελέχη, επαγγελματίες επαναστάτες, καθώς και δραστήριοι επαναστάτες αγωνιστές, εργάτες, στρατιώτες, ναύτες.

Οι κοκκινοφρουροί του εργοστασίου Μιχελσόν

Την ίδια μέρα, στις 22 Οκτώβρη, ορίστηκε στην Πετρούπολη συγκέντρωση και διαδήλωση των κοζάκων - ή «κοζάκικη σταυροφορία» όπως ονομάστηκε - που η αντεπανάσταση την θεωρούσε ως ένα είδος επιθεώρησης των δικών της δυνάμεων. Οι μπολσεβίκοι, όμως, είχαν κάνει σημαντική δουλειά στους κοζάκους. Το Σοβιέτ της Πετρούπολης τους απευθύνθηκε με ειδικό κάλεσμα. Εκπρόσωποι των κοζάκικων συνταγμάτων προσκλήθηκαν στη σύσκεψη των εκπροσώπων των επιτροπών συνταγμάτων της φρουράς στο Σμόλνι. Οι κοζάκοι, μιλώντας στη σύσκεψη αυτή, δήλωσαν ότι δε θα πολεμήσουν ενάντια στους εργάτες και στους στρατιώτες. Ετσι, ματαιώθηκε η μεγαλύτερη προβοκάτσια της Προσωρινής Κυβέρνησης.

Η επιθεώρηση των επαναστατικών δυνάμεων στις 22 Οκτώβρη έγινε με μεγάλη επιτυχία. Στις στρατιωτικές μονάδες, στα εργοστάσια, σε όλους τους δημόσιους χώρους, στις μεγαλύτερες αίθουσες συναυλιών, στα κινηματοθέατρα έγιναν μεγαλειώδη συλλαλητήρια.

Οι εργάτες κατέλαβαν, ουσιαστικά, ολόκληρη την πόλη. Η «Μέρα του Σοβιέτ της Πετρούπολης» έδειξε την πραγματική δύναμη των μπολσεβίκων.

Στις 22-23 Οκτώβρη, συνήλθε η γενική συνδιάσκεψη πόλης των κοκκινοφρουρών, στην οποία ψηφίστηκε Καταστατικό, του οποίου το πρώτο άρθρο έλεγε: «Η Εργατική Κόκκινη Φρουρά είναι οργάνωση των ένοπλων δυνάμεων του προλεταριάτου για τον αγώνα κατά της αντεπανάστασης και για την υπεράσπιση των κατακτήσεων της Επανάστασης».

Στις 23 Οκτώβρη, στη συνεδρίαση του Σοβιέτ της Πετρούπολης, συζητήθηκε το ζήτημα της Κόκκινης Φρουράς. Στη σχετική απόφαση υπογραμμιζόταν ότι η οργάνωση της εργατικής φρουράς για τον αγώνα κατά της αντεπανάστασης και την υπεράσπιση των επαναστατικών κατακτήσεων αποτελεί έργο πρώτιστης σπουδαιότητας.

Το Σοβιέτ πήρε στα χέρια του τόσο την οργάνωση, όσο και την πολιτική καθοδήγηση της Κόκκινης Φρουράς. Η μία μετά από την άλλη, οι στρατιωτικές μονάδες της φρουράς της Πετρούπολης δήλωναν την υποστήριξή τους στο Σοβιέτ και την υπακοή τους στη Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή. Η επιτροπή του καταδρομικού «Αβρόρα» πήρε διαταγή από την ΚΕ του Στόλου της Βαλτικής (το επαναστατικό όργανο των ναυτών της Βαλτικής που είχε συγκροτηθεί τον Απρίλη του 1917) να μην απομακρύνει το καταδρομικό από την Πετρούπολη χωρίς δική της εντολή. Η διαταγή αποτελούσε απάντηση στην απόπειρα της Προσωρινής Κυβέρνησης ν' απομακρύνει το επαναστατημένο πλοίο από την Πετρούπολη, με το πρόσχημα της δοκιμής των μηχανών μετά από επιδιόρθωση που είχε γίνει.

«Στρατιώτες της Πετρούπολης!

1. Η περιφρούρηση της επαναστατικής τάξης από τις αντεπαναστατικές απόπειρες πέφτει σε σας με την καθοδήγηση της Στρατιωτικής Επαναστατικής Επιτροπής.

2. Οποιεσδήποτε διαταγές της φρουράς, που δε φέρουν την υπογραφή της Στρατιωτικής Επαναστατικής Επιτροπής, είναι άκυρες.

3. Ολες οι εντολές του Σοβιέτ της Πετρούπολης σήμερα, που έχει οριστεί ως "Μέρα του Σοβιέτ της Πετρούπολης", διατηρούν την πλήρη ισχύ τους.

4. Ο κάθε στρατιώτης της φρουράς αναλαμβάνει την υποχρέωση να έχει επαγρύπνηση, αυτοκυριαρχία και ακλόνητη πειθαρχία.

Η Επανάσταση βρίσκεται σε κίνδυνο.

Ζήτω η επαναστατημένη φρουρά!».

Ακόμα και σε αθλήματα που μέχρι σήμερα στον καπιταλισμό είναι απαγορευτικά για τα λαϊκά στρώματα εξαιτίας του υψηλού κόστους, στην ΕΣΣΔ η πρόσβαση σε αυτά ήταν δικαίωμα όλων (φωτ. από αγώνες ιστιοπλοΐας στο Μόσκοβο)

Και όσο αν κάποιοι θεωρούν ότι τα πράγματα δεν αλλάζουν, το γεγονός είναι ότι αυτό το μοντέλο αθλητισμού έγινε πράξη, ως αποτέλεσμα των επιτευγμάτων και των κατακτήσεων της εργατικής τάξης που επέφερε η Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση και η δημιουργία της ΕΣΣΔ, της πρώτης χώρας στον κόσμο που ξεκίνησε την οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Και ο τομέας του Αθλητισμού στην ΕΣΣΔ και τα όσα επιτεύχθηκαν σε αυτόν προς όφελος του λαού, υπάγονται στα σημαντικά κοινωνικά επιτεύγματα για πολλές δεκαετίες, τα οποία ακόμη και σήμερα δεν έχουν επιτευχθεί στον καπιταλισμό.

Η Φυσική Αγωγή και ο Αθλητισμός ήταν από τους βασικούς τομείς στο σύστημα Εκπαίδευσης της ΕΣΣΔ

Με την επικράτηση της Οκτωβριανής Επανάστασης, η Φυσική Αγωγή και ο Αθλητισμός από υπόθεση των λίγων έγιναν δικαίωμα των πολλών. Φυσική Αγωγή και Αθλητισμός υπάγονταν σε ένα επιστημονικά συγκροτημένο σύστημα, που αγκάλιαζε όλα τα τμήματα του πληθυσμού. Με την καθοδήγηση του Κομμουνιστικού Κόμματος, η εργατική τάξη της Σοβιετικής Ενωσης δημιούργησε τις συνθήκες ώστε οι πολίτες της χώρας πραγματικά να απολαμβάνουν το δικαίωμά τους στην άθληση. Τα στοιχεία μαρτυρούν την αλήθεια. Σύμφωνα με αυτά, το 1916 υπήρχαν στη Ρωσία περίπου 60.000 αθλητές, που προέρχονταν βασικά από τις προνομιούχες τάξεις. Το 1959, και παρά τις δύσκολες συνθήκες που είχαν μεσολαβήσει από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και τα χτυπήματα που είχε δεχτεί η ΕΣΣΔ, ο αριθμός των Σοβιετικών αθλητών είχε ανέβει σε 25 εκατομμύρια.

Η πρόσβαση στη Φυσική Αγωγή και τον Αθλητισμό οριζόταν από το Σύνταγμα της ΕΣΣΔ, με συγκεκριμένα άρθρα τα οποία αφορούσαν την ικανοποίηση των υλικών και πνευματικών αναγκών του ανθρώπου (άρθρο 15), διεύρυναν τις υπαρκτές δυνατότητες να αξιοποιήσουν οι πολίτες τις δημιουργικές τους δυνάμεις, τις ικανότητες και τα χαρίσματά τους, για να αναπτύξουν ολόπλευρα την προσωπικότητά τους (άρθρο 20). Παράλληλα, το Σύνταγμα της ΕΣΣΔ εξασφάλιζε και το γεγονός ότι οι υλικοτεχνικές υποδομές για τον αθλητισμό θα ήταν υπόθεση όλου του λαού και όχι μόνο για λίγους και προνομιούχους. Οπως αναφερόταν σχετικά στο άρθρο 10, οι αθλητικές εγκαταστάσεις, η κινητή περιουσία των κρατικών και κοινωνικών οργανώσεων, των κολχόζ, αποτελούν σοσιαλιστική ιδιοκτησία. Παράλληλα, η Φυσική Αγωγή και ο Αθλητισμός χρηματοδοτούνταν αποκλειστικά από τους προϋπολογισμούς του κράτους και των συνδικάτων, από τα κονδύλια των συνεταιρισμών και από τα ειδικά έσοδα των αθλητικών οργανώσεων και των αθλητικών παραστάσεων, τα οποία δεν φορολογούνταν από το κράτος. Τα κέρδη από τους αγώνες δεν πήγαιναν σε επιχειρηματίες, αλλά στους αθλητικούς συλλόγους, που τα χρησιμοποιούσαν για την ανάπτυξη και μαζικοποίηση του αθλητισμού, την αγορά εξοπλισμού κ.λπ. Τη γενική διεύθυνση για την ανάπτυξη της Φυσικής Αγωγής και του Αθλητισμού, καθώς και για τη δουλειά των αθλητικών οργανώσεων, ασκούσε η Επιτροπή Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού της ΕΣΣΔ, στην οποία υπάγονταν οι περιφερειακές επιτροπές αθλητισμού, ενώ υπήρχε και συνεργασία με την Ολυμπιακή Επιτροπή της ΕΣΣΔ.

1980 AP

Μέσα από τη μαζικότητα του αθλητισμού στην ΕΣΣΔ και την κρατική μέριμνα, αναδείχθηκαν σπουδαίοι αθλητές. Στη φωτ. ο πρωταθλητής της Γυμναστικής Νικολάι Αντριάνοφ, που θεωρείται ο τρίτος πιο επιτυχημένος αθλητής σε Ολυμπιακούς Αγώνες με 15 μετάλλια (επτά χρυσά, πέντε αργυρά, τρία χάλκινα)

Συγκεκριμένα, στα σχολεία γίνονταν ειδικά μαθήματα αθλητισμού, σε όλη τη διάρκεια της 10χρονης εκπαίδευσης, με βάση ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα για κάθε τάξη, που αποσκοπούσε στην ηθική και σωματική ανάπτυξη του μαθητή. Επίσης, οι μαθητές, εκτός από την παρακολούθηση του υποχρεωτικού προγράμματος, είχαν τη δυνατότητα να ασχολούνται με όποιο άθλημα τους αρέσει. Γι' αυτόν το σκοπό συγκροτούνται ειδικές ομάδες με επικεφαλής έναν προπονητή - καθηγητή.

Την ίδια στιγμή και έξω από το χώρο της Εκπαίδευσης ανθούσε ο αθλητισμός. Κάθε χώρος δουλειάς και κάθε εργοστάσιο είχε αθλητικές ομάδες που δημιουργούνταν με πρωτοβουλίες συνδικάτων. Οι εργαζόμενοι είχαν την ευκαιρία, χάρη στην κρατική μέριμνα και τα προνόμια που τους παραχωρούσε, να διαθέσουν τον ελεύθερο χρόνο τους στον αθλητισμό. Μάλιστα, πέραν αυτών που αθλούνταν με σκοπό τη σωματική άσκηση, όσοι είχαν τις δυνατότητες για πιο ενεργή συμμετοχή στον αθλητισμό, είχαν όλες τις προϋποθέσεις να συνεχίσουν σε υψηλότερο επίπεδο. Γι' αυτόν το λόγο, πληθώρα εργαζομένων, όπως γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί, ήταν και αθλητές και συμμετείχαν σε αγώνες. Μάλιστα, το σοβιετικό κράτος τούς πλήρωνε τα έξοδα κίνησης και τους παρείχε δωρεάν το ρουχισμό (αθλητικές ενδυμασίες).

Υπολογίζεται ότι το 1976 στους αθλητικούς συλλόγους, στις αθλητικές λέσχες και στις σχολές Φυσικής Αγωγής φοιτούσαν συνολικά πάνω από 50 εκατ. άτομα. Μια εποχή που στις καπιταλιστικές χώρες, είτε στις πιο αναπτυγμένες είχε αρχίσει η εμπορευματοποίηση του αθλητισμού, με ό,τι συνεπαγόταν αυτό για τα λαϊκά στρώματα, είτε στις λιγότερο ανεπτυγμένες η άθληση γινόταν με αρκετές δυσκολίες και σε πολλές περιπτώσεις με υποτυπώδη μέσα. Μάλιστα, σε αυτό θα πρέπει να επισημανθεί η ελεύθερη και δωρεάν πρόσβαση του λαού της ΕΣΣΔ σε αθλήματα που ακόμα και σήμερα στον καπιταλισμό η πρόσβαση είναι απαγορευτική για τους εργαζομένους και τα λαϊκά στρώματα, όπως π.χ. η ιστιοπλοΐα ή τα μηχανοκίνητα σπορ. Ειδικά για το δεύτερο τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά, καθώς υπολογίζεται ότι τη δεκαετία του '70 ειδικά στις λέσχες και τα παραρτήματά τους που αφορούσαν τον μηχανοκίνητο αθλητισμό, συμμετείχαν πάνω από 19 εκατ. άτομα.