Παρασκευή 12 Φλεβάρη 2021
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Διαβάστε στην ενότητα «Διεθνή και Οικονομία»:
  • ΕΥΡΩΖΩΝΗ: Καυγάδες κι ανταγωνισμοί ενώ «σφυρηλατούν» τα νέα δεσμά για τους λαούς
  • ΓΑΛΛΙΑ - ΓΕΡΜΑΝΙΑ: Προτεραιότητα η ευρωπαϊκή κυριαρχία σε άμυνα και ασφάλεια
  • ΒΡΕΤΑΝΙΑ: Διέξοδος για το κεφάλαιο προς τον Ειρηνικό
ΕΥΡΩΖΩΝΗ
Καβγάδες και ανταγωνισμοί ενώ «σφυρηλατούν» τα νέα δεσμά για τους λαούς

INTIME NEWS

Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται τα αντιλαϊκά παζάρια γύρω από τη μελλοντική διαμόρφωση των μηχανισμών και του κανονιστικού πλαισίου της Ευρωζώνης και της ΕΕ, ουσιαστικά για το υπό διαμόρφωση Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, έτσι ώστε να καταστεί περισσότερο «λειτουργικό» για την εξυπηρέτηση των μονοπωλίων και των επιχειρηματικών ομίλων των κρατών - μελών.

Καταλύτη των αντιλαϊκών αναδιαρθρώσεων αποτελεί η σημερινή καπιταλιστική κρίση καθώς οι τρέχουσες ανάγκες του κεφαλαίου απαιτούν την απογείωση των ελλειμμάτων και των κρατικών χρεών πέρα και πάνω από τα όρια που τώρα προβλέπονται. Σε τεχνικό επίπεδο, η λύση δόθηκε μέσα από την ενεργοποίηση της λεγόμενης «ρήτρας διαφυγής» του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, που προβλέπει την προσωρινή παρέκκλιση από τους δημοσιονομικούς κανόνες, προκειμένου σε αυτήν τη φάση να ενεργοποιούνται τα δημοσιονομικά μέτρα στήριξης του κεφαλαίου.

Με αφορμή τα παραπάνω, είναι «κοινό μυστικό» ότι έχουν ξεκινήσει οι διεργασίες για τη διαμόρφωση μιας νέας «κανονικότητας» και για την επαναφορά του Συμφώνου Σταθερότητας αλλά σε «νέα μορφή», περισσότερο ευέλικτης διαχείρισης των υποθέσεων του ευρωπαϊκού κεφαλαίου.

Για παράδειγμα, μια από τις προτάσεις προβλέπει τη μονιμοποίηση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, που με τα σημερινά δεδομένα έχει ημερομηνία λήξης στο τέλος του 2027, ενώ πλέον τα αντιλαϊκά παζάρια και οι ενδοαστικοί ανταγωνισμοί υπεισέρχονται στο σκληρό πυρήνα του πλαισίου της δημοσιονομικής και της νομισματικής πολιτικής.

Κόντρες και ανταγωνισμοί

Ενα ακόμη «επεισόδιο» στο πλαίσιο αυτών των ενδοαστικών ανταγωνισμών και διαιρέσεων, που εκδηλώνονται με φόντο τα διαχειριστικά ζόρια για το ξεπέρασμα της καπιταλιστικής κρίσης αλλά και για τις μορφές χρηματοδότησης των επιχειρηματικών ομίλων στη φάση της ανάκαμψης, προστέθηκε τις προηγούμενες μέρες.

Πρόκειται για τον «διάλογο» ανάμεσα στην πρόεδρο της ΕΚΤ, Κρ. Λαγκάρντ, και τους 100 οικονομολόγους, οι οποίοι με κοινή επιστολή τους που δημοσιεύθηκε ταυτόχρονα σε 9 εφημερίδες χωρών της ΕΕ ζήτησαν διαγραφή κρατικών χρεών της Ευρωζώνης που διακρατούνται από την ΕΚΤ στο πλαίσιο της νομισματικής πολιτικής της.

«Η διαγραφή χρέους θα αποτελούσε παραβίαση της Συνθήκης της ΕΕ», δήλωσε σε συνέντευξή της η επικεφαλής της ΕΚΤ, σημειώνοντας ότι «αυτός ο κανόνας (η μη διαγραφή χρέους από την ΕΚΤ) αποτελεί μια από τις κολόνες των θεμελίων του ευρώ». Και τόνισε: «Αν η ενέργεια που ξοδεύεται για να ζητείται η ακύρωση χρέους από την ΕΚΤ αφιερωνόταν στον διάλογο για την αξιοποίηση του χρέους, αυτό θα ήταν πολύ πιο χρήσιμο! Για ποιο πράγμα θα γίνουν δημόσιες δαπάνες; Σε ποιους τομείς του μέλλοντος θα επενδύσουμε; Αυτό είναι το ουσιώδες σήμερα».

Το «ουσιώδες», αυτό που αφορά τη «θωράκιση» της καπιταλιστικής κερδοφορίας, το άνοιγμα νέων πεδίων για τα υπερσυσσωρευμένα κεφάλαια που προκαλούν την κρίση και την «ελεγχόμενη» απαξίωση κεφαλαίων σε τομείς, κάθε άλλο παρά αμφισβητείται από τους πάνω από 100 οικονομολόγους, των οποίων η πρόταση αφορά ακριβώς τους «αποτελεσματικότερους» όρους για τη στήριξη αυτής της προσπάθειας.

Οπως λένε, «οφείλουμε στον εαυτό μας 25% του χρέους μας και αν αποπληρώσουμε αυτό το ποσό, θα πρέπει να το βρούμε αλλού, είτε δανειζόμενοι εκ νέου για να καλύψουμε το χρέος αντί να δανειζόμαστε για να επενδύσουμε, είτε αυξάνοντας τους φόρους ή μειώνοντας τις δαπάνες».

Ουσιαστικά πρόκειται για τη συζήτηση αναφορικά με τις μορφές χρηματοδότησης των επιχειρηματικών ομίλων που φορτώνεται στις πλάτες των λαών τόσο «τοις μετρητοίς» μέσω του κρατικού χρέους, όσο και με την παραπέρα προώθηση των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων.

Οπως είπε η Κρ. Λαγκάρντ, «όλες οι χώρες της Ευρωζώνης θα βγουν από αυτήν την κρίση με αυξημένα επίπεδα χρέους», τονίζοντας ότι τα χρέη είναι διαχειρίσιμα μακροπρόθεσμα.

Να σημειωθεί ότι η μάζα με τα κρατικά χρέη που διακρατούνται από την ΕΚΤ βρίσκεται σε ρότα διόγκωσης λόγω της χαλαρής νομισματικής πολιτικής που εφαρμόζεται για τη διοχέτευση φτηνής χρηματοδότησης προς τους επιχειρηματικούς ομίλους, καθώς η ενίσχυση της ρευστότητας των τραπεζικών ομίλων της Ευρωζώνης από την ΕΚΤ διενεργείται μόνο έναντι επαρκών διασφαλίσεων, όπως είναι τα κρατικά χρεόγραφα.

Προς μεγαλύτερη «ευελιξία» για τη στρατηγική του κεφαλαίου

Από την πλευρά του, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας - και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ - Γ. Στουρνάρας, μιλώντας σε διαδικτυακή εκδήλωση υπογράμμισε ότι ο επαναπροσδιορισμός των γενικών αρχών της νομισματικής στρατηγικής καθίσταται αναγκαίος, προκειμένου, όπως είπε, η νομισματική πολιτική να παραμείνει κατάλληλη και να αντιδρά αποτελεσματικά σε κάθε πιθανή πρόκληση.

Μεταξύ άλλων, ο Γ. Στουρνάρας αποκάλυψε ότι αντικείμενο συζήτησης αποτελεί και η ενσωμάτωση των «μη συμβατικών» μέτρων νομισματικής πολιτικής στη μόνιμη «εργαλειοθήκη» της ΕΚΤ. Ουσιαστικά πρόκειται για τη μονιμοποίηση των έκτακτων μέτρων νομισματικής χαλάρωσης που εφαρμόζει η ΕΚΤ, όπως το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (κρατικά ομόλογα κ.ά.) λόγω πανδημίας, στη βάση του οποίου διοχετεύονται φτηνά κεφάλαια και ρευστότητα και προς τις ελληνικές τράπεζες και μέσω αυτών στους εγχώριους επιχειρηματικούς ομίλους.

Σύμφωνα με τον Γ. Στουρνάρα, ένα από τα βασικά θέματα που εξετάζονται στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ είναι η επαναδιατύπωση του ορισμού της σταθερότητας των τιμών, με σκοπό να αποφεύγονται τόσο οι προς τα κάτω όσο και οι προς τα άνω αποκλίσεις του πληθωρισμού από το επιθυμητό επίπεδο. Σήμερα, το «επιθυμητό όριο», για τον επίσημο πληθωρισμό, είναι η αύξηση της τάξης του 2% το χρόνο, το οποίο αποτελεί κριτήριο για τα εκάστοτε μέτρα νομισματικής πολιτικής.

Επιπλέον, όπως είπε ο ίδιος, χρειάζεται να ληφθεί υπόψη και η αλληλεπίδραση της νομισματικής και της δημοσιονομικής πολιτικής, καθώς λειτουργώντας συμπληρωματικά ενισχύουν την αποτελεσματικότητα των νομισματικών αποφάσεων και των δημοσιονομικών μέτρων στη σταθεροποίηση της οικονομίας και των τιμών στη ζώνη του ευρώ.

Ο ίδιος επισήμανε ότι εξαιτίας των έκτακτων δημοσιονομικών μέτρων που εφαρμόζει η κυβέρνηση, είναι αναπόφευκτο να αυξηθεί και το ελληνικό κρατικό χρέος, ισχυριζόμενος ότι η κατάσταση είναι ελεγχόμενη όσο η «κρίσιμη παράμετρος» του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας υπερβαίνει τα ονομαστικά επιτόκια δανεισμού του Δημοσίου, ενώ σε κάθε περίπτωση απέρριψε την ιδέα διαγραφής χρέους που έχει στο χαρτοφυλάκιό της η ΕΚΤ.


Α. Σ.

ΓΑΛΛΙΑ - ΓΕΡΜΑΝΙΑ
Προτεραιότητα η ευρωπαϊκή κυριαρχία σε άμυνα και ασφάλεια

Κοινά εξοπλιστικά προγράμματα, ενίσχυση του ευρωπαϊκού σκέλους του ΝΑΤΟ και περιοχή Σαχέλ στην ατζέντα Μέρκελ - Μακρόν

Η ευρωπαϊκή κυριαρχία στην άμυνα και ασφάλεια, που απασχολεί όλο και πιο έντονα την ΕΕ τα τελευταία χρόνια, καθώς επιδιώκει να υπερασπιστεί και να επιβάλει τα συμφέροντά της σε ένα όλο και πιο ανταγωνιστικό και ρευστό παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα, ήταν το θέμα της τηλεδιάσκεψης μεταξύ της Γερμανίδας καγκελαρίου, Αγκελα Μέρκελ, και του Γάλλου Προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν, την περασμένη Παρασκευή.

Στις συνομιλίες συμμετείχαν και οι υπουργοί Εξωτερικών και Αμυνας των δύο κρατών, στο πλαίσιο των τακτικών συναντήσεων και του συντονισμού του κοινού Συμβουλίου Αμυνας κι Ασφάλειας του «γαλλογερμανικού άξονα», που ενεργοποιήθηκε ξανά το 2017.

Η διαμόρφωση των διατλαντικών σχέσεων μετά και την ανάληψη της εξουσίας στις ΗΠΑ από τον Τζο Μπάιντεν και άλλα διεθνή ζητήματα ήταν επίσης στην ατζέντα. Πάντως, η αλλαγή στη διακυβέρνηση των ΗΠΑ δεν αναμένεται να επηρεάσει τη μεγαλύτερη αυτονομία που επιδιώκει η ΕΕ σε επίπεδο αμυντικής βιομηχανίας, ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων και εξωτερικής πολιτικής, καθώς αποτελεί μια στρατηγική επιλογή, προκειμένου η ΕΕ να γίνει «παγκόσμιος παίκτης», απέναντι και στον ανταγωνισμό της με τις ΗΠΑ, την Κίνα, τη Ρωσία κ.ά.

Με την επισήμανση ότι τα ζητήματα ασφαλείας είναι «θεμελιώδους σημασίας και σε περίοδο πανδημίας», Μέρκελ και Μακρόν συζήτησαν για τρία βασικά ζητήματα πολιτικής ασφάλειας: Τη συνεργασία στην αμυντική βιομηχανία της ΕΕ, την «ασφάλεια» στην υποσαχάρια περιοχή του Σαχέλ και την ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας και άμυνας. Οι συνομιλίες των δύο ηγετών για την ευρωπαϊκή άμυνα πραγματοποιήθηκαν ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Φλεβάρη, καθώς η γερμανική προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μόλις ολοκληρώθηκε και η Γαλλία θα αναλάβει την προεδρία κατά το πρώτο εξάμηνο του 2022.

ΝΑΤΟ και ΕΕ «δεν αντιτίθενται μεταξύ τους»

Η Μέρκελ τόνισε ότι η Ευρώπη χρειάζεται μια ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας και άμυνας, ώστε η ήπειρος να παραμείνει κυρίαρχη. Το επίκεντρο παραμένει, είπε, η «Στρατηγική Πυξίδα», μια πρωτοβουλία της Γερμανίας που εντείνει την ευρωπαϊκή ικανότητα δράσης, και υπογράμμισε πως τα μέτρα θα ληφθούν στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Η ασφάλεια του ΝΑΤΟ και της ΕΕ «δεν αντιτίθενται μεταξύ τους», τόνισε η Μέρκελ. Ο Μακρόν εξέφρασε τη θέση του για «αυξημένη ευρωπαϊκή αυτονομία» σε άμυνα και ασφάλεια, με έμφαση στην ενίσχυση των στρατιωτικών ικανοτήτων της ΕΕ.

Παρά τις κατά καιρούς διαβεβαιώσεις πως η ενίσχυση του ευρωπαϊκού σκέλους του ΝΑΤΟ όχι μόνο δεν αντιτίθεται στη βορειοατλαντική συμμαχία, αλλά και την ενισχύει, οι αντιθέσεις των ιμπεριαλιστικών κρατών εντός του ΝΑΤΟ και εντός της ΕΕ, οι διαφορετικές προτεραιότητες και τα αντικρουόμενα γεωπολιτικά συμφέροντα είναι μια πραγματικότητα.

Επίσης, η ανάληψη της εξουσίας από τον Μπάιντεν «χαιρετίστηκε» από τις κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Γερμανίας, από την ίδια την ΕΕ, ωστόσο οι διατλαντικές διαφορές παραμένουν, ενώ υπάρχουν διαφωνίες και αντιθέσεις και μεταξύ των κρατών - μελών της ΕΕ για τη φύση και τις προοπτικές της σχέσης ΗΠΑ - Ευρώπης.

Είναι ενδεικτική η ένταση που δημιουργήθηκε στα τέλη Νοέμβρη, σχετικά με τον βαθμό αυτονόμησης της ευρωπαϊκής άμυνας απέναντι στις ΗΠΑ, ανάμεσα στον Πρόεδρο της Γαλλίας και την Γερμανίδα υπουργό Αμυνας, πρόσωπο του περιβάλλοντος της καγκελαρίου.

Ο Εμ. Μακρόν εξέφρασε τότε τη βαθιά του διαφωνία με το άρθρο της Ανεγκρέτ Κραμπ - Καρενμπάουερ, η οποία θεωρεί ότι «πρέπει να τελειώνουμε με την ψευδαίσθηση της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας» και ότι «οι Ευρωπαίοι δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τον κεφαλαιώδη ρόλο που έχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες ως εγγυήτρια δύναμη της ασφάλειάς τους».

Αποστάσεις είχε κρατήσει η γερμανική κυβέρνηση και από τη γνωστή δήλωση του Μακρόν το 2019 για τον «εγκεφαλικό θάνατο» του ΝΑΤΟ, την αδυναμία των ΗΠΑ να ηγηθούν, την έλλειψη πολιτικής συνοχής στο ΝΑΤΟ ως προς τις «προτεραιότητες» που θέτει, παρότι ο ίδιος προβληματισμός υπάρχει και μέσα στη Γερμανία.

Ευρωπαϊκά εξοπλιστικά σχέδια

Η Μέρκελ και ο Μακρόν συζήτησαν επίσης την προώθηση αρκετών κοινών αμυντικών έργων, που μέχρι στιγμής προχωρούν πολύ αργά και εξαιτίας ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών εντός της ΕΕ.

Πιο συγκεκριμένα, αναφέρθηκαν στην ανάπτυξη του Eurodrone - ενός μη επανδρωμένου αεροσκάφους μεγάλων αποστάσεων, που αναπτύσσεται με «εταίρους» της αμυντικής βιομηχανίας από την Ισπανία και την Ιταλία.

Γερμανία και Γαλλία, μαζί με την Ισπανία, αναπτύσσουν επίσης ένα νέο μαχητικό τζετ, γνωστό ως «Future Air Combat System» (FCAS ή SCAF - Μελλοντικό Εναέριο Σύστημα Μάχης). Το μαχητικό σχεδιάζεται στη Γαλλία, ενώ ο Εμ. Μακρόν τόνισε πως «το FCAS δεν θα ολοκληρωθεί τις επόμενες βδομάδες. Είναι ένα περίπλοκο ζήτημα». Για την Αγκ. Μέρκελ, παρότι το έργο είναι υπό γαλλική ηγεσία, πρέπει να αναδεικνύει και τις δύο χώρες «σε ίση βάση». Οπως είπε, θα γίνουν περαιτέρω συναντήσεις που θα εξετάσουν σε ποιες εταιρείες θα ανατεθούν συμβάσεις.

Γερμανικές και γαλλικές εταιρείες εργάζονται για την ανάπτυξη του άρματος μάχης «European Main Battle Tank» (MGCS), έργο που διευθύνεται από τη Γερμανία. Οι δύο ηγέτες δήλωσαν επίσης ότι συζήτησαν τον εκσυγχρονισμό του γαλλο-γερμανικού μαχητικού ελικοπτέρου «Tiger».

Σύμφωνα με ερευνητές του Γερμανικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (SWP), οι φάκελοι συνεργασίας στον τομέα των εξοπλισμών, όπως το SCAF και το άρμα μάχης MGCS, «δεν υπάρχουν πολλές ελπίδες ότι θα βρεθεί τρόπος για να προχωρήσουν». «Το FCAS είναι μία μικρογραφία των προβλημάτων του γαλλογερμανικού διδύμου», σύμφωνα με το Γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων, δείχνοντας προς τη δυσαναλογία ανάμεσα στην ισχυρή γαλλική αμυντική βιομηχανία και την αντίστοιχη γερμανική.

Την ίδια άποψη εκφράζει και η γερμανική οικονομική εφημερίδα «Handelsblatt», σημειώνοντας πως «το σημαντικότερο ευρωπαϊκό εξοπλιστικό πρόγραμμα βρίσκεται σε κρίση». Το πρόγραμμα SCAF ανακοινώθηκε το 2017 και περιλαμβάνει πολλές φάσεις. Οι εταίροι διαπραγματεύονται αυτήν τη στιγμή την κατασκευή ενός συστήματος απεικόνισης πτήσης μέχρι το 2026, με τις δαπάνες να υπολογίζονται στα 6 δισ. ευρώ. Ομως, η πρόοδος του προγράμματος είναι δύσκολη και η συνεργασία ανάμεσα στις δύο χώρες και τους βιομηχανικούς τους τομείς πολύπλοκη.

Για την περιοχή Σαχέλ, στην Αφρική, οι δύο ηγέτες τόνισαν πως έχει μεγάλη στρατηγική σημασία για την Ευρώπη, ενώ «η κατάσταση ασφάλειας εκεί παραμένει ανησυχητική». Γαλλία και Γερμανία συμμετέχουν σε μεγάλο βαθμό στρατιωτικά στην περιοχή. Η Μέρκελ εξέφρασε «ευγνωμοσύνη» στις γαλλικές ειδικές δυνάμεις που αναπτύσσονται στην περιοχή, ενώ η Γερμανία θα συνεχίσει να εκπαιδεύει στρατιώτες στο Μάλι και τον Νίγηρα, είπε.

Κυριαρχία να καθορίζει τις σχέσεις με την Κίνα και τη Ρωσία

Οι Μέρκελ και Μακρόν αναφέρθηκαν ακόμη στη σημασία που έχει, η ΕΕ να διατηρήσει τη στρατηγική της αυτονομία στην εξωτερική πολιτική - ανεξάρτητα από τις ΗΠΑ που στο παρελθόν υπήρχε λίγο - πολύ ένας συντονισμός - και να έχει τη δική της πολιτική απέναντι στην Κίνα, στη Ρωσία και άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Αυτό εκφράστηκε με την Επενδυτική Συμφωνία ΕΕ - Κίνας, σε μια περίοδο που η κυβέρνηση των ΗΠΑ ζητά επιτακτικά μια κοινή, σκληρή πολιτική ΕΕ - ΗΠΑ που θα ασκήσει μεγαλύτερη πίεση στην Κίνα.

Η πολιτική της ΕΕ έναντι της Κίνας θα πρέπει να «λαμβάνει υπόψη σημεία συντονισμού και συμφωνίας με τις ΗΠΑ», ωστόσο «υπάρχουν πολλοί λόγοι, όπως η καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος και άλλα θέματα, που μας ωθούν να συνεργαστούμε με την Κίνα, ιδίως για την ενίσχυση της πολυμέρειας», είπε η Γερμανίδα καγκελάριος και «νομίζω ότι η αποσύνδεση, ειδικά στην ψηφιακή εποχή, δεν είναι καλή ιδέα».

Κυριαρχία σημαίνει «η δύναμη να αποφασίζουμε μόνοι μας και να μην είμαστε σε μια στρατηγική ευθυγράμμισης με κανέναν», είπε ο Μακρόν, εννοώντας τις ΗΠΑ και τις πολιτικές της απέναντι στην Κίνα.

Απέναντι στη Ρωσία η Γερμανία είναι έτοιμη να συνεχίσει τις κυρώσεις εναντίον της, είπε η Αγκ. Μέρκελ, όμως ταυτόχρονα είναι «διπλωματικό καθήκον» να διατηρήσει ανοιχτούς τους διαύλους επικοινωνίας με τον μεγαλύτερο γείτονα της Ευρώπης: «Είναι απαραίτητο να μιλάμε με τη Ρωσία».

Παρά τις πιέσεις των ΗΠΑ και ορισμένων ευρωπαϊκών κρατών να σταματήσει η κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου «Nord Stream 2» η Μέρκελ ξεκαθάρισε για ακόμη μια φορά ότι η Γερμανία «προς το παρόν» εμμένει στη θέση της να ολοκληρωθεί η κατασκευή του και πως ο αγωγός δεν επηρεάζεται από ενδεχόμενες ευρωπαϊκές κυρώσεις.


Ε. Μ.

ΒΡΕΤΑΝΙΑ
Διέξοδος για το κεφάλαιο προς τον Ειρηνικό

Ενα μήνα μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας του Brexit αίτηση για ένταξη στη CPTPP

Συμφωνία ελεύθερου εμπορίου υπογράφτηκε ανάμεσα στις κυβερνήσεις Βρετανίας και Ιαπωνίας τον Οκτώβρη του 2020
Συμφωνία ελεύθερου εμπορίου υπογράφτηκε ανάμεσα στις κυβερνήσεις Βρετανίας και Ιαπωνίας τον Οκτώβρη του 2020
Η νέα «Παγκόσμια Βρετανία», όπως την ονομάζει η κυβέρνηση, αναζητά νέες αγορές για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες ισχυρών μονοπωλίων προς την περιοχή του Ειρηνικού, την Ασία, τη Βόρεια Αμερική κ.α., μετά την πλήρη αποχώρηση της χώρας από την ΕΕ και τη λήξη του μεταβατικού καθεστώτος την 1η Γενάρη 2021.

Η σπουδή της κυβέρνησης του Μπόρις Τζόνσον να ζητήσει ένταξη, την περασμένη Δευτέρα, στη λεγόμενη Comprehensive and Progressive Agreement for Trans - Pacific Partnership (CPTPP - Περιεκτική και Προοδευτική Συμφωνία για τη Διειρηνική Συνεργασία), δεν σχετίζεται με τις ανάγκες του λαού, της πλειοψηφίας των περίπου 69 εκατ. Βρετανών και μεταναστών αλλά με το πώς θα βρεθεί διέξοδος για τα βρετανικά μονοπώλια σε περίοδο ανακατατάξεων στην παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία.

Οι περισσότεροι άλλωστε εργαζόμενοι, είτε με το Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) εντός ΕΕ είτε εκτός ΕΕ, συνεχίζουν να δίνουν τη μάχη της επιβίωσης καθώς εντείνεται η επίθεση στα στοιχειώδη δικαιώματά τους, με τις «ελαστικές» μορφές εργασίας και ημιαπασχόλησης, με τις συνεχείς περικοπές σε επιδόματα, συντάξεις, κοινωνικές υπηρεσίες, στην περίθαλψη και το σύστημα Υγείας, όπως φάνηκε και με την κατάσταση του διαμορφώθηκε την περίοδο της πανδημίας του κορονοϊού, από τον οποίο έως τώρα έχουν χαθεί πάνω από 110.000 άνθρωποι, κυρίως από τα εργατικά - λαϊκά στρώματα.

Μια απ' τα ίδια για τον λαό

Για τα λαϊκά νοικοκυριά η αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ και οι σχεδιαζόμενες νέες συμφωνίες του κεφαλαίου είναι μια απ' τα ίδια... Η στέρηση βασικών αγαθών, όπως είναι η πρόσβαση σε προσιτή στέγη (για εκατομμύρια νεαρά ζευγάρια) ή της ποιοτικής διατροφής, άσκησης και Εκπαίδευσης για τα πάνω από 4,2 εκατομμύρια παιδιά που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, ήταν σημαντική με τη Βρετανία ήδη εντός ΕΕ. Οι μισθοί παραμένουν καθηλωμένοι στα επίπεδα του... 2007, με μια μικρή αύξηση της τάξης του 3% για κάποιες κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων! Επιπλέον, πάνω από 14 εκατομμύρια νοικοκυριά παλεύουν να επιβιώσουν μένοντας εγκλωβισμένα στη φτώχεια που βλέπει ρεκόρ 20ετίας.

Οι μονοπωλιακοί όμιλοι συνεχίζουν την εκμετάλλευση των εργαζομένων την ώρα που αναζητούν νέες θέσεις στη διεθνή καπιταλιστική οικονομία. Η όξυνση του ανταγωνισμού είναι μεγάλη και δεν περιορίζεται μόνο στην κόντρα μονοπωλίων με τα ανταγωνιστικά μονοπώλια της ΕΕ αλλά και με αυτά στην Ασία και τον Ειρηνικό καθώς η αχανής αυτή περιοχή αναδεικνύεται σε σημαντικό πεδίο για την τοποθέτηση υπερσυσσωρευμένων κεφαλαίων.

Βέβαια, η ολοκλήρωση του Brexit δεν σημαίνει ρήξη των σχέσεων μεταξύ μονοπωλιακών ομίλων της Βρετανίας και της ΕΕ, καθώς παρά τις αντιπαραθέσεις των τελευταίων ετών, εξακολουθεί να υπάρχει αλληλεξάρτηση σε πολλούς τομείς, αλλά οι συναλλαγές θα γίνονται με άλλους όρους.

Το 2019 οι βρετανικές εξαγωγές στην ΕΕ ήταν στο 43% (αξίας περίπου 294 δισ. στερλινών) των συνολικών εξαγωγών. Το ίδιο έτος οι εισαγωγές στη Βρετανία από χώρες της ΕΕ ήταν στο 52% του συνόλου (αξίας 374 δισ. στερλινών).

Σε κάθε περίπτωση, για την αντιμετώπιση της καπιταλιστικής κρίσης, την οποία επιτάχυνε η πανδημία του κορονοϊού, η βρετανική κυβέρνηση αναζητεί για λογαριασμό του κεφαλαίου διεξόδους και νέους εμπορικούς εταίρους. Με αυτήν την έννοια επιταχύνει τη διαπραγμάτευση εμπορικών συμφωνιών ώστε να εξασφαλιστεί η κερδοφορία των μονοπωλίων σε άλλες, μεγάλες αγορές, πέραν των «παραδοσιακών» με τις οποίες είχε αναπτύξει επί μισό αιώνα στη Γηραιά Ηπειρο.

Αυτό εξηγεί γιατί μέσα στον πρώτο μήνα «ανεξαρτησίας» από την Ευρωπαϊκή Ενωση, η βρετανική κυβέρνηση επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στον Ειρηνικό Ωκεανό, σπεύδοντας αφενός να υπογράψει (23 Οκτώβρη 2020) συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την Ιαπωνία και αφετέρου να υποβάλει την 1η Φλεβάρη αίτηση για ένταξη στη CPTPP, ενώ όπως έχει ανακοινωθεί ετοιμάζεται μέσα στο 2021 αντίστοιχη συμφωνία με τις ΗΠΑ και άλλες χώρες.

Η «στροφή» στον Ειρηνικό

Η CPTPP είναι η μετεξέλιξη της Συμφωνίας για τη Διειρηνική Συνεργασία (ΤPP), που αν και υπογράφτηκε στις 4 Φλεβάρη του 2016 δεν τέθηκε ποτέ σε ισχύ μετά την απόφαση αποχώρησης των ΗΠΑ, από την κυβέρνηση του Ντ. Τραμπ, που πρόβαλε ότι ήταν ασύμφορη για τα συμφέροντα των αμερικανικών επιχειρήσεων.

Οι 11 χώρες που συμμετείχαν (Ιαπωνία, Αυστραλία, Καναδάς, Νέα Ζηλανδία, Χιλή, Μεξικό, Μαλαισία, Περού, Σιγκαπούρη, Μπρουνέι, Βιετνάμ) άρχισαν εκ νέου διαπραγματεύσεις και αποφάσισαν να προχωρήσουν στην ίδρυση της CPTPP, που υπογράφτηκε επίσημα στις 8 Μάρτη 2018 στο Σαντιάγκο της Χιλής, ενώ η δομή της διαμορφώθηκε σταδιακά στη συνέχεια. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τη λίστα απουσιάζει ο βασικός ανταγωνιστής στην περιοχή, και όχι μόνο, η Κίνα.

Το μπλοκ των 11 χωρών του Ειρηνικού διαθέτει κάπου το 13,4% του παγκόσμιου ΑΕΠ και αγορά 500 εκατομμυρίων ανθρώπων, δηλαδή την τρίτη μεγαλύτερη περιοχή «ελεύθερων συναλλαγών» μετά από αυτή των ΗΠΑ - Καναδά - Μεξικού (με την αντίστοιχη συμφωνία) και την «ενιαία αγορά» της ΕΕ.

Η επιλογή της Βρετανίας να αναζητήσει νέους στενούς εμπορικούς εταίρους στην άλλη μεριά του κόσμου «πατάει» και στην ύπαρξη υπερπόντιων κτήσεων από την περίοδο της αποικιοκρατίας. Πρόκειται για τα 4 ηφαιστειακά νησάκια Πίτκερν, Ουίνο, Χέντερσον και Ντούσι που διατηρεί στον Ειρηνικό από το 1838.

Η υπουργός Διεθνούς Εμπορίου, Λιζ Τρας, που υπέβαλε τη Δευτέρα την αίτηση για ένταξη στη CPTPP, εξήγησε ότι «θα ανοίξει τεράστιες ευκαιρίες» ειδικά για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους τομείς των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, της μεταποίησης, της εμπορίας τροφίμων και ποτών (ουίσκι) και των αυτοκινητοβιομηχανιών. Ισχυρίστηκε ακόμη ότι η ένταξη της Βρετανίας στη CPTPP (με αξία συναλλαγών ύψους περίπου 9 τρισ. δολαρίων ετησίως) θα δημιουργήσει τάχα «ποιοτικότερες θέσεις εργασίας και μεγαλύτερη ευημερία». Υποσχέθηκε «νέες ευκαιρίες» σε εταιρείες υψηλής τεχνολογίας τονίζοντας ότι σε αντίθεση με την ΕΕ το εμπορικό μπλοκ του Ειρηνικού «δεν απαιτεί εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων σε νόμους, σύνορα και οικονομία».

Οι εργαζόμενοι, πάντως, δεν έχουν να περιμένουν περισσότερη ποιότητα αλλά επιπλέον εκμετάλλευση, αν κρίνει κανείς από τις πρώτες αντιδράσεις εκπροσώπων επιχειρήσεων αλλά και από το γεγονός πως ένα μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού παραμένει υπό πίεση, ενώ ήδη από το 2019 το εμπόριο του ΗΒ με τις χώρες της CPΤΡΡ έφτανε σε 111 δισ. στερλίνες, παρουσιάζοντας αύξηση 8% από το 2016.

Ο πρόεδρος του βρετανικού Συνδέσμου Βιομηχάνων (Confederation of British Industry), λόρδος Κάραν Μπιλιμόρια, εκτίμησε ότι η ένταξη της χώρας στο εμπορικό μπλοκ του Ειρηνικού θα σηματοδοτήσει μια «νέα ανεξάρτητη εμπορική πολιτική», γιατί θα μειώσει τους δασμούς στις βιομηχανίες αυτοκινήτων, τροφίμων και ποτών.

Ο επικεφαλής τεχνολογικών εταιρειών (Tech UK), Τζούλιαν Ντέιβιντ, εκτίμησε πως η ένταξη της χώρας στη CPTPP συνιστά «σημαντικό βήμα για την ανάπτυξη σύγχρονης εμπορικής πολιτικής που θα δημιουργήσει νέες ευκαιρίες στον τεχνολογικό τομέα, ειδικά σε καινοτομίες του ηλεκτρονικού εμπορίου».

Ο Μάικ Τσέρνι, από την Ομοσπονδία Μικρών Επιχειρήσεων (FSB), θεωρεί ότι η ένταξη της Βρετανίας είναι καλοδεχούμενη για «όλες τις μικρές επιχειρήσεις που αναζητούν διεύρυνση των αγορών». Θέτει ωστόσο ως όρο να υπάρχει στη συμφωνία ειδική ρήτρα και μέριμνα για τις μικρές επιχειρήσεις της Βρετανίας που θέλουν να κάνουν ανοίγματα στις αγορές του Ειρηνικού.

Θέση για την ένταξη του ΗΒ στη CPΤΡΡ δεν έχουν πάρει προς το παρόν τα μεγαλύτερα συνδικάτα. Το λεγόμενο Κογκρέσο των Συνδικάτων (TUC), με μέλη σε πολλούς κλάδους και το Δημόσιο, σοσιαλδημοκρατικής διαχειριστικής λογικής, που προωθεί την ταξική συνεργασία, με τη στήριξη του Εργατικού Κόμματος, εμφανίστηκε να ανησυχεί για την αύξηση της ανεργίας που επισήμως φθάνει στο 5% αλλά ανεπισήμως είναι πολύ μεγαλύτερη καθώς οι μακροχρόνια άνεργοι συχνά εξαιρούνται από τις επίσημες καταστάσεις ενίοτε και γιατί όντας απογοητευμένοι σταμάτησαν να ψάχνουν για δουλειά. Η κατάσταση αυτή αναμένεται να επιδεινωθεί περαιτέρω καθώς σύμφωνα με τις έως τώρα ανακοινώσεις μέχρι τον Απρίλη θα ισχύσει η λεγόμενη «κυβερνητική κάλυψη» ενός μέρους του μισθού των εργαζομένων που έχουν αναγκαστεί σε αργία λόγω των περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού.

Το βέβαιο είναι ότι οι όποιες νέες ...επενδυτικές ευκαιρίες των Βρετανών καπιταλιστών στην περιοχή του Ειρηνικού θα μεταφραστούν σε νέο πλούτο στα σεντούκια τους, που παράγεται από την εκμετάλλευση των Βρετανών και άλλων εργαζομένων.


Δ. Ο.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ