Eurokinissi

Ορισμένα τεχνικά ζητήματα που καθυστερούσαν την έναρξη του διαγωνισμού βαίνουν προς επίλυση και πιο συγκεκριμένα η υπογραφή των «διεταιρικών συμβάσεων», δηλαδή η σύμβαση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ με το Δημόσιο για την κάλυψη των λεγόμενων άγονων γραμμών, η σύμβαση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ με τη ΓΑΙΑΟΣΕ, η οποία διαχειρίζεται το τροχαίο υλικό, για τη μίσθωση 1.160 σιδηροδρομικών οχημάτων, η σύμβαση συντήρησης της ΤΡΑΙΝΟΣΕ από την ΕΕΣΣΤΥ κ.ά.

Η ιδιωτικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ και της ΕΕΣΣΤΥ έχει προκηρυχθεί από το καλοκαίρι του 2013, δίχως αποτέλεσμα μέχρι σήμερα, ωστόσο η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ προσπαθεί... φιλότιμα να ολοκληρώσει μία ακόμη δέσμευσή της προς τους επιχειρηματικούς ομίλους, αλλά και τους «θεσμούς» - που επίσης πασχίζουν για την ενίσχυση των επιχειρηματικών ομίλων - και να πετύχει εκεί που οι προκάτοχοί της απέτυχαν, προωθώντας πολύ πιο συγκροτημένα την πολιτική απελευθέρωσης και των σιδηροδρομικών μεταφορών στη χώρα μας.

Ο αρμόδιος υπουργός Υποδομών, Χρ. Σπίρτζης, έχει αρκετές φορές στο παρελθόν δηλώσει τη δήθεν «αντίθεση» της κυβέρνησης στην επικείμενη ιδιωτικοποίηση. Φυσικά λέμε «δήθεν», γιατί από τη στιγμή που με τη στρατηγική της η κυβέρνηση υπηρετεί την καπιταλιστική ανάκαμψη και την ενίσχυση των επιχειρηματικών ομίλων στο πλαίσιο της Ευρωζώνης, θα εφαρμόσει την πολιτική απελευθέρωσης ανεξάρτητα από το τι λέει προπαγανδιστικά, δημιουργώντας άλλοθι στο λαό. Γι' αυτό, άλλωστε, όπως υποστηρίζει και αυτή, θα προχωρήσει σύμφωνα με τα όσα έχει συμφωνήσει με τους «εταίρους».

Για την υλοποίηση αυτής της υποχρέωσης έχει ολοκληρωθεί η νομοθετική ρύθμιση διαγραφής των χρεών της ΤΡΑΙΝΟΣΕ (αυτά θα τα πληρώσει ο λαός, όπως και επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ στη δεκαετία του '80, με τις λεγόμενες «προβληματικές» επιχειρήσεις). Σκοπός είναι να γίνει περισσότερο... ελκυστική προς τους ιδιώτες επενδυτές, αφού θα παραλάβουν ένα σημαντικό και δυνητικά κερδοφόρο «φιλέτο» απαλλαγμένο από τα χρέη του, τα οποία φυσικά τα επωμίζεται στην πλάτη του ο λαός, απόδειξη ότι η κυβέρνηση κάνει τα πάντα για την ενίσχυση του κεφαλαίου.

Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση διέγραψε συνολικά πάνω από 3 δισ. ευρώ χρέη της ΤΡΑΙΝΟΣΕ προς τον όμιλο ΟΣΕ, όπως επίσης και τα χρέη του ΟΣΕ προς το Δημόσιο και την ίδια στιγμή ανέλαβε για λογαριασμό του ελληνικού Δημοσίου τις υποχρεώσεις και τα χρέη του ΟΣΕ έναντι της EUROFIMA (ευρωπαϊκή εταιρεία για τη χρηματοδότηση σιδηροδρομικού υλικού).

Επίσημη δικαιολογία της παραπάνω ενέργειας είναι η αποφυγή επιβολής προστίμου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία θεωρεί τις επιδοτήσεις που λάμβαναν οι κρατικοί σιδηρόδρομοι από τον κρατικό προϋπολογισμό ως «παράνομες ενισχύσεις». Την ίδια όμως στιγμή, η Επιτροπή αποδέχεται να μην προχωρήσει στη διαδικασία απαίτησης επιστροφής των «κρατικών ενισχύσεων», μόνο εφόσον προχωρήσουν οι δύο αποκρατικοποιήσεις. Επομένως, η παραπάνω νομοθετική παρέμβαση της κυβέρνησης αντικειμενικά συνδέεται με τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης. Ξαναλέμε, δώρο στον επιχειρηματικό όμιλο ή ομίλους που θα αγοράσουν, που πέφτει στις πλάτες του λαού.

Ταυτόχρονα, με την ίδια νομοθετική ρύθμιση, λαμβάνεται μέριμνα για την ετήσια χρηματοδότηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ μέχρι το ποσό των 50 εκατ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό για το διάστημα 2015 - 2020, για την εκτέλεση της υποχρεωτικής δημόσιας υπηρεσίας επιβατικών μεταφορών, ενώ από το 2020 και μετά, η παροχή της υποχρεωτικής υπηρεσίας θα ανατίθεται μέσω «διαγωνιστικής διαδικασίας».

Υπενθυμίζουμε πως στη δεύτερη φάση του διαγωνισμού για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ συμμετείχαν η κοινοπραξία μεταξύ της ρωσικής κρατικής εταιρείας σιδηροδρόμων «RZD» και του εγχώριου ομίλου «ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ», η θυγατρική της κρατικής εταιρείας σιδηροδρόμων της Γαλλίας «SNCF» και η ρουμανική ιδιωτική σιδηροδρομική εταιρεία «GFR», μέσω της οποίας φερόταν να συμμετέχει και η αμερικανική «Watco».

Επίσης, ενδιαφέρον για την ιδιωτικοποίηση της ΕΕΣΣΤΥ έχουν εκφράσει ξανά η κοινοπραξία ρωσικών σιδηροδρόμων - «ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ», η κοινοπραξία της γαλλικής «Alstom» με την εγχώρια εταιρεία «Damco Energy», μέλος του ομίλου Κοπελούζου, καθώς και η γερμανική «Siemens».

Κυβερνητικές διαρροές και ανεπίσημη πληροφόρηση από το ΤΑΙΠΕΔ θεωρούν δεδομένο πως η στάση όλων των υποψηφίων για τις δύο κρατικές εταιρείες έχει αλλάξει μετά την ολοκλήρωση της συμφωνίας για τον ΟΛΠ, όπως επίσης και μετά το διαγωνισμό για την κατασκευή του εμπορευματικού κέντρου στο Θριάσιο Πεδίο. Οι ίδιες πηγές θέλουν την κινεζική COSCO να είναι ανάμεσα στους πιο πιθανούς υποψήφιους επενδυτές για την ανάπτυξη και λειτουργία του εμπορευματικού κέντρου. Η προθεσμία για την υποβολή των δεσμευτικών προσφορών είναι η 31η Μάη, ενώ ο διαγωνισμός για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ λήγει στις 26 Απρίλη.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο επικεφαλής του ΤΑΙΠΕΔ, Στ. Πιτσιόρλας, συμπεριέλαβε και την ιδιωτικοποίηση του λιμανιού της Θεσσαλονίκης, καθώς και τη δημιουργία και στη συμπρωτεύουσα εμπορευματικού κέντρου στο στρατόπεδο «Γκόνου». Σύμφωνα με όσα είπε, «όλο αυτό το πακέτο αλλάζει τη θέση της χώρας στον παγκόσμιο χάρτη, γιατί γίνεται κόμβος στον τομέα των Μεταφορών».

Μέχρι στιγμής, οι ενδιαφερόμενοι που έχουν πάρει το φάκελο για το εμπορευματικό κέντρο στο Θριάσιο Πεδίο είναι οι εξής: ΜΕΤΚΑ AE, Planning AE, RE.DE - PLAN AE Consultants, ΦΟΥΝΤΛΙΝΚ ΑΕ, ΟΛΠ ΑΕ, Grivalia Properties AEEAΠ, Goldair Cargo, DAMCO Energy, ALPHA BANK, Sarmed, Ernst & Young, Diakinisis, ΠΑΕΓΑΕ, Εθνική ΠΑΝΓΑΙΑ, Cosco Greece, Τοξότης ΑΕ, MEDLOG AE, Kuehne+Nagel, Ορφέας Βεϊνόγλου, ΑΣΠΡΟΚΑΤ ΑΒΕΕ, CONFIDE ΕΠΕ, ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ, ACS AEE, Lamda Development, Quest Holdings, Προοδευτική ΑΤΕ, Αρχικόν ΑΕ, Ομάδα Κατασκευών ΑΤΕ, Eurocontrol IKE, Cofely Hellas AE, Χαλυβουργική ΑΕ.

Ο διαγωνισμός για το Θριάσιο προβλέπει την παραχώρηση έκτασης 588 στρεμμάτων (με δυνατότητα δόμησης περίπου 240.000 τ.μ. στεγασμένων χώρων) που ανήκει στη ΓΑΙΑΟΣΕ και ο ανάδοχος που θα προκύψει θα αναλάβει τη δημιουργία του εμπορευματικού κέντρου και την εκμετάλλευσή του για 50 έτη.

Θεωρείται ότι βρίσκεται σε ιδιαίτερα ευνοϊκή θέση, καθώς διαθέτει οδικές συνδέσεις προς τον αυτοκινητόδρομο της Αττικής Οδού και τη λεωφόρο ΝΑΤΟ, σιδηροδρομική σύνδεση με το εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο και το λιμάνι του Πειραιά. Σκοπός είναι να συγκεντρωθούν εκεί οι σιδηροδρομικές και εμπορευματικές δραστηριότητες που σήμερα διεκπεραιώνονται σε εγκαταστάσεις που είναι διάσπαρτες σε σημεία της πρωτεύουσας.

Τη δημόσια αυτή έκταση και τις τεράστιες δυνατότητες που προσφέρει στον τομέα των Μεταφορών, θα τις καρπώνονται οι ιδιωτικοί μονοπωλιακοί όμιλοι που τελικά θα αναλάβουν την εκμετάλλευσή τους. Στην προκειμένη περίπτωση, ο κλάδος των logistics, αλλά και οι σιδηροδρομικές μεταφορές, αποτελούν στρατηγικής σημασίας τομείς της οικονομίας και με σίγουρα κέρδη, αφού η γεωγραφική θέση της Ελλάδας σημαίνει κέντρο μεταφοράς εμπορευμάτων από και προς την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική. Απ' αυτό η εργατική τάξη και τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα τίποτα δεν έχουν να κερδίσουν, εκτός ίσως από ελάχιστες και μάλλον κακοπληρωμένες θέσεις εργασίας.

Βεβαίως, ο σιδηρόδρομος μπορεί να γίνει το βασικό μέσο μετακίνησης των λαϊκών στρωμάτων και της διασύνδεσης των διάφορων περιοχών της χώρας, αλλά και μεταφορών εμπορευμάτων μέσα από ένα πυκνό, φτηνό και αξιόπιστο δίκτυο γραμμών, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της περιφέρειας, της αγροτικής παραγωγής, του εμπορίου, της βιομηχανίας, του τουρισμού, στην προστασία του περιβάλλοντος, την εξοικονόμηση ενεργειακών πόρων, τη σύνδεση με το εξωτερικό. Με ταυτόχρονη ανάπτυξη όλων των περιοχών της χώρας μας και της βιομηχανίας παραγωγής σιδηροδρομικών συρμών, τροχαίου υλικού και νέων τεχνολογιών. Δηλαδή να μπει στην υπηρεσία του λαού, όπως και τα logistics.

Μόνο που όλα αυτά προϋποθέτουν εργατική - λαϊκή εξουσία και οικονομία, που θα κάνουν τον τομέα των Μεταφορών κοινωνική ιδιοκτησία.

Διαβάστε σήμερα στο 4σέλιδο «Διεθνή και Οικονομία»:

Υπουργείο Εξωτερικών: Στο φόντο εντεινόμενων ανταγωνισμών, ακτινογραφεί αγορές όπου διεκδικούν μερίδια εγχώρια κεφάλαια.

ΤΡΑΙΝΟΣΕ - Θριάσιο: Ξανά στο παζάρι αναζητώντας «επενδυτές» - Η συγκυβέρνηση προσπαθεί να πετύχει δύο ιδιωτικοποιήσεις στις οποίες οι προκάτοχοί της απέτυχαν.

ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΣΙΑ: Η πρόσφατη Σύνοδος Κορυφής ΗΠΑ - ASEAN έστειλε μήνυμα νέας κλιμάκωσης των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών.

ΔΙΑΠΑΛΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ: Ρωσία, Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Βενεζουέλα ξεκίνησαν πρώτοι τις ζυμώσεις για περιορισμό της παραγωγής πετρελαίου, με στόχο τη σταθεροποίηση των διεθνών τιμών «μαύρου χρυσού» και τη βελτίωση των οικονομικών τους...

Ο κλάδος των πετρελαιοειδών είναι ο πρώτος στις ελληνικές εξαγωγές

Οι εγχώριοι επιχειρηματικοί όμιλοι επιχειρούν είτε να διεισδύσουν είτε να διατηρήσουν μερίδια είτε να τα αυξήσουν σε σκληρό ανταγωνισμό με άλλα κεφάλαια στις «διεθνείς αγορές».

Ας μην ξεχνάμε ότι και ο ΣΕΒ απαιτεί την πολύμορφη ενίσχυση επιχειρήσεων σε κλάδους που μπορούν να δώσουν μεγάλη προστιθέμενη αξία, άρα και μεγάλα κέρδη, μιλώντας για «εξωστρέφεια», δηλαδή προσανατολισμό στις εξαγωγές, ως τη βασική προϋπόθεση για την καπιταλιστική ανάκαμψη. Ταυτόχρονα, μιλά και για την παραγωγή «ποιοτικών εμπορευμάτων», ως το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στη διεθνή αγορά.

Ολα αυτά αποτυπώνονται στη μελέτη της Β' Γενικής Διεύθυνσης του υπουργείου Εξωτερικών, «Διάρθρωση ελληνικού εξαγωγικού εμπορίου», στο πλαίσιο της προσπάθειας του αστικού κράτους και των κυβερνήσεών του να συνδράμουν και έτσι το κεφάλαιο, παρέχοντάς του πληροφορίες σχετικά με τις συνθήκες που θα συναντήσει στο εξωτερικό για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που εμπορεύεται, προσανατολίζοντάς το σε ευκαιρίες και δυνατότητες που έχει να κερδοφορήσει.

Η ίδια η μελέτη είναι τόσο αναλυτική και συγκεκριμένη ως προς το στόχο συμβολής στην κερδοφορία του κεφαλαίου, που δε χρειάζεται περαιτέρω σχολιασμό, μιλά από μόνη της. Ας την παρακολουθήσουμε...

Τονίζεται στα «Συμπεράσματα» της μελέτης:

«Οι σημαντικότεροι ελληνικοί εξαγωγικοί κλάδοι της χώρας μας, πλην των πετρελαιοειδών (που βρίσκονται στην πρώτη θέση), είναι τα Τρόφιμα (νωπά - μεταποιημένα) - Ποτά, Μέταλλα και Τεχνουργήματα Μετάλλων, τα Δομικά Υλικά, Μηχανολογικός Εξοπλισμός, Ηλεκτρολογικός Εξοπλισμός, Πλαστικά Προϊόντα, Χημικά Προϊόντα, Γεωργικά Μηχανήματα και σχετική τεχνολογία, Εξοπλισμός Μεταφορών, Κλωστοϋφαντουργικά - Ενδύματα - Γούνες, Καπνός. Ωστόσο, οι διακυμάνσεις στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου και άλλοι παράγοντες ασκούν πιέσεις στο εμπόριο καυσίμων, με αποτέλεσμα τα στοιχεία εμπορίου στον τομέα αυτό να παρουσιάζουν και αυτά σημαντικές διακυμάνσεις».

«Μεταξύ των 53 χωρών όπου εδρεύουν Γραφεία Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων (σ.σ.: γραφεία ΟΕΥ, των κατά τόπους ελληνικών διπλωματικών αρχών), στις 26 εξ αυτών των χωρών, τα πετρελαιοειδή αποτελούσαν το 2014 είτε την πρώτη είτε μία εκ των 4 πρώτων κατηγοριών ελληνικών εξαγομένων προϊόντων».

«Η σημαντική αύξηση των ελληνικών εξαγωγών την τελευταία 5ετία, σε συνδυασμό με τη μείωση των εισαγωγών, συνέβαλε ουσιαστικά στη μείωση του εμπορικού ελλείμματος και στην οικονομική δραστηριότητα. Η αύξηση των εξαγωγών μας οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αυξημένη εξωστρέφεια που επέδειξαν οι ελληνικές επιχειρήσεις και στην ενίσχυση του εξαγωγικού προσανατολισμού τους, στο πλαίσιο της προσπάθειας ορισμένων εξ αυτών να αντισταθμίσουν τις απώλειές τους στην ελληνική αγορά λόγω της κρίσης».

«Ταυτοχρόνως, ο περιορισμός προϋπολογισμού ελληνικών φορέων για προβολή προϊόντων στο εξωτερικό, παράλληλα με τη μείωση της ρευστότητας των επιχειρήσεων, έχει στερήσει σε πολλές επιχειρήσεις, ιδιαιτέρως ΜΜΕ, την δυνατότητα προβολής των προϊόντων τους, ενώ περιορίστηκε ο αριθμός οργανωμένων δράσεων προβολής, επιχειρηματικών αποστολών κ.ά. από πλευράς φορέων της επιχειρηματικότητας (Επιμελητήρια, Σύνδεσμοι, Τ.Α. κ.ά.) και αρμόδιων κρατικών φορέων (ΟΠΕ και στη συνέχεια Invest in Greece / Enterprise Greece)».

«Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία εμπορίου για το α' εξάμηνο 2015, προκύπτει αύξηση κατά 10,4% προς τις χώρες της ΕΕ και μείωση 13,1% προς τις Τρίτες Χώρες, λόγω των μειωμένων εξαγωγών πετρελαιοειδών. Με την εξαίρεση των πετρελαιοειδών, καταγράφεται αύξηση των εξαγωγών κατά 14,8% προς τις χώρες της ΕΕ και κατά 11,5% προς τις Τρίτες Χώρες. Το μερίδιο, στη συνολική αξία εξαγωγών, για τις χώρες της ΕΕ διαμορφώνεται 53,8%, έναντι ποσοστού 46,2% για τις τρίτες χώρες. Αν εξαιρεθούν τα πετρελαιοειδή, το μερίδιο των χωρών της ΕΕ εκτοξεύεται στο 73,9%, έναντι ποσοστού μόλις 26,1% των Τρίτων Χωρών».

Αναλύοντας οι αρμόδιες διπλωματικές υπηρεσίες «ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ανά ομάδες χωρών ή γεωγραφική ζώνη», ξεχωρίζουν για τις δραστηριότητες ελληνικών κεφαλαίων στο εξωτερικό:

-- Εμπόριο με τα κράτη - μέλη της ΕΕ:

«Το εμπόριο με τα κράτη - μέλη ΕΕ είναι απαλλαγμένο από δασμούς, μη δασμολογικά εμπόδια, άλλους περιορισμούς και εισαγωγικές διαδικασίες. Ωστόσο δεν κινείται βάσει αυτοματισμού. Οι αναπτυγμένες και οργανωμένες αγορές της Δυτ. Ευρώπης απαιτούν συνεπή και συνεχή εξαγωγική προσπάθεια και παρουσία, προσήλωση στην τήρηση των διαδικασιών, των τεχνικών κ.ά. προδιαγραφών, υψηλή ποιότητα και καλή σχέση ποιότητας - τιμής. Ακόμη, δίδουν έμφαση στην παραγωγική δυναμικότητα του προμηθευτή, η οποία είναι σε άμεση συνάρτηση με το βαθμό οργάνωσης της αγοράς στόχου, της διάρθρωσής της και των δικτύων διανομής.

Ταυτοχρόνως, το εμπόριο με τις χώρες του ευρωπαϊκού βορρά και παρά την αύξηση των ελληνικών εξαγωγών τα τελευταία χρόνια εμφανίζει κατά κανόνα σοβαρή ανισορροπία σε βάρος της χώρας μας. Αυτό οφείλεται σε ένα βαθμό στο γεγονός ότι τα εισαγόμενα από τις εν λόγω χώρες προϊόντα προς τη χώρα μας είναι υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Το υψηλό κόστος εισόδου στην αγορά, σε συνδυασμό με δομικά προβλήματα της ελληνικής εξαγωγικής δραστηριότητας, όπως μικρές παραγόμενες ποσότητες, αποσπασματικές δράσεις προώθησης χωρίς συνέργειες και απουσία συνέχειας, μετριάζει τα αποτελέσματα».

Σαν αντίδοτο βάζουν: «Η επέκταση των υφιστάμενων μεριδίων των ελληνικών εξαγομένων προϊόντων στις εν λόγω αγορές απαιτεί μεγαλύτερη, περισσότερο συντονισμένη προσπάθεια από πλευράς κράτους, εξαγωγέων και φορέων τους, προκειμένου να αντεπεξέλθουν στον έντονο ανταγωνισμό καθώς και την επίτευξη οικονομιών κλίμακας. Ιδιαιτέρως οι αναπτυγμένες, χωρίς να αποκλείονται οι άλλες αγορές, απαιτούν διάθεση πόρων για την τοποθέτηση των προϊόντων και υπηρεσιών και την κατάλληλη προβολή τους».

-- Βαλκανικές Χώρες και Κύπρος:

«Η γειτνίαση, αλλά και οι παραδοσιακές και ιστορικές οικονομικές και εμπορικές σχέσεις με τις όμορες και τις άλλες μεγάλες αγορές της περιοχής και ταυτοχρόνως η σημαντική ελληνική οικονομική και επενδυτική παρουσία από τις αρχές της δεκαετίας του '90, έχουν σαν αποτέλεσμα αξιόλογη εξαγωγική επίδοση των ελληνικών προϊόντων στις αγορές αυτές. Κατά κανόνα, το διμερές εμπόριο με τις εν λόγω χώρες είναι πλεονασματικό για την Ελλάδα».

Η μελέτη αναγνωρίζει ότι «το επιχειρηματικό περιβάλλον βελτιώνεται σταδιακά», προειδοποιεί ότι «γίνεται ωστόσο ολοένα και πιο ανταγωνιστικό», κυρίως μέσω κινήσεων επιχειρήσεων άλλων κρατών - μελών της ΕΕ στις επιμέρους αγορές.

-- «Λοιπές αναπτυγμένες χώρες»:

«Αναφερόμενοι στις λοιπές αναπτυγμένες χώρες παρατηρούμε ότι, εξ αυτών, οι ΗΠΑ αποτελούν σημαντικό εμπορικό εταίρο της Ελλάδας (7ος πελάτης ελληνικών προϊόντων παγκοσμίως) και ο Καναδάς σημαντικό πελάτη των ελληνικών τροφίμων και ποτών, ενώ το εμπορικό μας ισοζύγιο είναι πλεονασματικό. Οι εμπορικές σχέσεις μας με τις άλλες μεγάλες αγορές, όπως, Αυστραλία, Ιαπωνία κ.ά. παραμένουν σχετικά περιορισμένες, τόσο σε παραδοσιακά εξαγώγιμα ελληνικά προϊόντα, όσο και σε νέα προϊόντα».

-- Χώρες Ασίας, Αφρικής, Ν. Αμερικής:

«Κατά κανόνα το διμερές εμπόριο με τις ως άνω χώρες, ανεξαρτήτως του ύψους του, χαρακτηρίζεται από μικρότερο βαθμό διαφοροποίησης των εξαγωγών μας και εξάρτησή τους από έναν σχετικά περιορισμένο αριθμό προϊόντων. Ακόμη, η πλειοψηφία των κατηγοριών προϊόντων που απαρτίζουν τον κύριο κορμό των ελληνικών εξαγωγών αποτελείται συνήθως από μη καταναλωτικά αγαθά. Δασμολογικά και μη δασμολογικά εμπόδια, καθώς και προβλήματα του επιχειρηματικού περιβάλλοντος είναι συχνότερα και απαιτείται συνεργασία σε θεσμικό επίπεδο για την αντιμετώπισή τους. Επιπροσθέτως, η διαστρωμάτωση των εξαγωγών μας εμφανίζει μεταβολές ή διακυμάνσεις του μεριδίου που αντιπροσωπεύουν ανά έτος, αναλόγως προς τα μέτρα πολιτικής εισαγωγών των χωρών αυτών ή άλλους παράγοντες. Το θέμα αυτό αφορά και στις εξαγωγές πετρελαιοειδών που συνήθως αποτελούν και σημαντικό συστατικό στοιχείο των ελληνικών εξαγωγών σε πολλές από τις τρίτες χώρες».

Στο κεφάλαιο της μελέτης με τίτλο «Οικονομική Διπλωματία και Εξαγωγική Στρατηγική» σημειώνεται ως γενική αρχή ότι «προϊόντα χαμηλής εντάσεως τεχνολογίας και προστιθέμενης αξίας αντιμετωπίζουν έντονο ανταγωνισμό σε όλες τις αγορές. Συνεπώς είναι απαραίτητη η διαφοροποίηση των εξαγόμενων προϊόντων και η στοχευμένη και συστηματική ανάδειξη και προβολή των πλεονεκτημάτων τους».

Π.χ. δίνει πρόσθετες κατευθύνσεις ανά κλάδο προϊόντων, όπως:

«Τρόφιμα - Ποτά: Λόγω υψηλότερου κόστους σε σχέση με τα ανταγωνιστικά προϊόντα, πρέπει να προβληθεί κατάλληλα η ποιοτική υπεροχή τους, ώστε να εμπεδωθεί. Τα ομοειδή προϊόντα τρίτων χωρών είναι κατά κανόνα χαμηλότερης ποιότητας».

«Τα κύρια Βιομηχανικά Προϊόντα των ελληνικών εξαγωγών είναι συνολικά χαμηλής προστιθέμενης αξίας, καθώς συχνά απουσιάζουν προϊόντα βαριάς/σύνθετης επεξεργασίας (π.χ. προηγμένος μηχανολογικός εξοπλισμός, βαρέα οχήματα, τελικά καταναλωτικά προϊόντα κ.λπ.) όπως επίσης και προϊόντα που ενσωματώνουν καινοτομία/υψηλή τεχνολογία (υπολογιστικά και τηλεπικοινωνιακά συστήματα). Ακόμη, προϊόντα διαφόρων κλάδων που ενσωματώνουν καινοτομία πρέπει να τύχουν ανάλογης προβολής, ώστε να αναδειχθούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της ελληνικής παραγωγής και να ενισχυθεί η εικόνα υψηλής ποιότητας για τα ελληνικά προϊόντα».

Τέλος, «οι νέες τεχνολογίες αποτελούν μικρό εξαγωγικό μέγεθος, αλλά δυναμικό και υποσχόμενο κλάδο. Συνεπώς, θα πρέπει να αναδειχθεί διεθνώς και η σύγχρονη και τεχνολογικά προηγμένη ελληνική παραγωγή».

Δίνοντας, δε, και ένα πλαίσιο των ενεργειών του αστικού κράτους προς εξυπηρέτηση των ντόπιων επιχειρηματικών ομίλων, στη μελέτη τονίζεται ότι «το υπουργείο Εξωτερικών υποβοηθά την εξαγωγική προσπάθεια σε πολλά επίπεδα, μέσω των υπηρεσιών του. Κύρια εργαλεία προς το σκοπό αυτό είναι:

-- Ανάπτυξη του διμερούς συμβατικού πλαισίου με τη σύναψη Διμερών Συμφωνιών Οικονομικής Συνεργασίας, Αποφυγής Διπλής Φορολογίας, Αμοιβαίας Προστασίας Επενδύσεων και άλλες.

-- Σύγκληση Μεικτών Διυπουργικών για την προώθηση της διμερούς συνεργασίας.

-- Επιχειρηματικές Αποστολές (συχνά σε συνδυασμό με επίσημες επισκέψεις)».

Αλλωστε, μέσα Φλεβάρη οριστικοποιήθηκε στο υπουργείο ένας προγραμματισμός δράσεων για το 2016 προς «ενίσχυση» των «διεθνών οικονομικών σχέσεων», βασικά τη διάνοιξη νέων πεδίων κερδοφορίας στους ντόπιους επιχειρηματικούς ομίλους, την εξασφάλιση κομπρεμί με κεφάλαια του εξωτερικού.

Οπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, «στο πλαίσιο της ενίσχυσης της εξωστρέφειας της χώρας μας, της στήριξης των εξαγωγικών προσπαθειών των παραγωγικών φορέων, καθώς και της διεύρυνσης της διμερούς οικονομικής και εμπορικής συνεργασίας με συγκεκριμένες χώρες προτεραιότητας», το ΥΠΕΞ προγραμματίζει για φέτος τις ακόλουθες δράσεις, συγκεκριμενοποιώντας ταυτόχρονα και ποιες αγορές έχουν βάλει ως στόχο παραπέρα διείσδυσης:

-- Μεικτές Διυπουργικές Επιτροπές, σε συνεργασία με τις ακόλουθες χώρες: Κατάρ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Κίνα, Ν. Κορέα, Ιορδανία, Ρωσία, Τυνησία, Μολδαβία, Σαουδική Αραβία, Ινδία και Λευκορωσία.

-- Επιχειρηματικές αποστολές, στις ακόλουθες χώρες: Ιράν, Ιορδανία, Τυνησία, Κένυα, Σαουδική Αραβία, Ινδία, Σουηδία, Σερβία, Ρουμανία, Πολωνία, Λευκορωσία, Ν. Κορέα, καθώς και σε περιοχή της νοτιοανατολικής Ασίας.

-- Συνάντηση Υψηλού Επιπέδου με παράλληλη επιχειρηματική αποστολή, με στόχο την προώθηση των διμερών σχέσεων με τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη.

Η ενίσχυση της στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ στην περιοχή ασφαλώς δεν είναι άσχετη από την προτεραιότητα που αυτή αποκτά για τα μονοπώλιά της. Μιλώντας τον περασμένο Νοέμβρη στο Επιχειρηματικό Συμβούλιο ASEAN, στην Κουάλα Λουμπούρ, ο Ομπάμα εξήγησε ότι η χώρα του «έχει αυξήσει τη δέσμευσή της απέναντι στην περιοχή σε όλους τους τομείς. Δυναμώσαμε τις συμμαχίες μας. Εκσυγχρονίσαμε τη στάση μας ως προς την άμυνα. Περισσότερες αμερικανικές (στρατιωτικές) δυνάμεις γύρω από περισσότερα τμήματα της περιοχής πραγματοποιούν εκπαιδεύσεις και ασκήσεις. Διευρύναμε τη συνεργασία μας με αναδυόμενες δυνάμεις και οικονομίες, όπως οι Μαλαισία, Ινδονησία, Βιετνάμ και Ινδία».

Στο πλαίσιο της «δέσμευσής» της στην περιοχή, προφανώς η Ουάσιγκτον εντάσσει και την έναρξη περιπολιών αμερικανικών αντιτορπιλικών στη Νότια Κινεζική Θάλασσα, τα «σενάρια» μέχρι και για κοινές περιπολίες με την Ινδία. Στην ίδια βάση, ιεραρχεί την ενίσχυση της συνεργασίας με χώρες όπως το Βιετνάμ, όπου το Μάη ο Ομπάμα θα κάνει επίσημη επίσκεψη. Γενικά, οι ΗΠΑ διαμηνύουν την ετοιμότητά τους να δράσουν για την «ελευθερία της ναυσιπλοΐας» στην περιοχή, που έχει στρατηγική σημασία και για το εμπόριο, τη μεταφορά των ενεργειακών πόρων. Υπολογίζεται ότι σχεδόν το 30% της ποσότητας ακατέργαστου πετρελαίου που διακινείται διεθνώς και το 50% του υγροποιημένου φυσικού αερίου διακινούνται μέσω της Νότιας Κινεζικής Θάλασσας. Γύρω στα 14 εκατομμύρια βαρέλια ακατέργαστου πετρελαίου περνούν κάθε μέρα από τη Νότια Κινεζική Θάλασσα και τον κόλπο της Ταϊλάνδης.

Αλλωστε, η «συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας» αφορά ειδικό κεφάλαιο στο «Σχέδιο Δράσης για την εφαρμογή της Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης ASEAN - US». Εκεί προβλέπεται «η προώθηση του διαλόγου και η ενίσχυση της συνεργασίας για την αντιμετώπιση των προκλήσεων περιφερειακής ασφάλειας... Η εμβάθυνση της θαλάσσιας συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένης της θαλάσσιας συνεργασίας για την έρευνα και τη διάσωση και την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας στην περιοχή...».

Από τη συνάντηση ΗΠΑ - ΑSEAN στις 15 Φλεβάρη στην Καλιφόρνια

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, ο Ομπάμα έγινε ο πρώτος ηγέτης μιας χώρας - μη μέλους της ASEAN που υποδέχτηκε τις 10 αυτές χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας (Βιετνάμ, Ινδονησία, Καμπότζη, Λάος, Μαλαισία, Μπρουνέι, Μιανμάρ, Σιγκαπούρη, Ταϊλάνδη, Φιλιππίνες), αμέσως μετά και την επίσημη συγκρότηση της Οικονομικής Κοινότητας της ASEAN (ως «κοινότητα» με αρκετά στοιχεία ενιαίας αγοράς). Η δημιουργία της Κοινότητας (που εγκρίθηκε οριστικά στη Σύνοδο Κορυφής της ASEAN τον περασμένο Νοέμβρη) άνοιξε ακόμα περισσότερες προοπτικές για τα μονοπώλια που ενδιαφέρονται να επενδύσουν σε μια από τις γωνιές του πλανήτη με τους υψηλότερους ρυθμούς καπιταλιστικής ανάπτυξης. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2014, η ASEAN έγινε ο μεγαλύτερος αποδέκτης Αμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ - Foreign Direct Investment - FDI) «στον αναπτυσσόμενο κόσμο», σύμφωνα τουλάχιστον με τα όσα η ίδια ισχυρίζεται. Τη χρονιά αυτή, η ροή ΑΞΕ στην περιοχή ανέβηκε για 3ο συνεχόμενο χρόνο (από 117,7 δισ. δολάρια το 2013 σε 136,2 δισ. το 2014), παρά τη μείωση των ροών ΑΞΕ διεθνώς και την ανισόμετρη παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη.

Ανοίγοντας τις εργασίες της Συνόδου, ο Ομπάμα εξήγησε ανοικτά πως το άνοιγμα στην περιοχή αφορά την ανάγκη (και) των αμερικανικών μονοπωλίων να εξασφαλίσουν νέα πεδία αύξησης της κερδοφορίας τους και νέας αναβάθμισης της θέσης τους στη διεθνή αγορά. «Ως πρόεδρος επέμεινα ότι, ακόμα και αν οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν επείγουσες απειλές στον κόσμο, η εξωτερική μας πολιτική πρέπει επίσης να αρπάζει νέες ευκαιρίες. Και λίγες περιοχές αντιπροσωπεύουν περισσότερες ευκαιρίες για τον 21ο αιώνα από ό,τι η περιοχή Ασίας - Ειρηνικού», υπογράμμισε μεταξύ άλλων.

Οπως πρόσθεσε, από το 2009, το εμπόριο μεταξύ ΗΠΑ - ASEAN αυξήθηκε κατά 55%. Σήμερα, τα μέλη της Κοινότητας ως σύνολο αποτελούν τον 4ο μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο (ως προς τις συναλλαγές που αφορούν εμπορεύματα) των ΗΠΑ.

Στο πλαίσιο της αυξημένης σημασίας που η Ουάσιγκτον αποδίδει στην περιοχή, ο Ομπάμα μάλιστα ανακοίνωσε την πρωτοβουλία «Σύνδεση ΗΠΑ - ASEAΝ» (US - ASEAN connect), η οποία έχει τέσσερις πυλώνες: την Επιχειρηματική Σύνδεση των δύο πλευρών, για τη στενότερη εμπορική συνεργασία τους, ειδικά σε τομείς όπως οι Υποδομές και οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών. Την Ενεργειακή Σύνδεση, που θα αφορά ειδικά την ανάπτυξη του τομέα της Ενέργειας στην περιοχή της ASEAN, όπου ο ενεργειακός πλούτος είναι πολύ σημαντικός (βλ. εδαφικές διαφορές σε Νότια και Ανατολική Κινεζική Θάλασσα). Τη Σύνδεση Καινοτομίας, που αφορά την ενθάρρυνση της ανάπτυξης και αξιοποίησης νέων επιστημονικών και τεχνολογικών εφαρμογών. Την Πολιτική Σύνδεση, για την επιτάχυνση των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων σε χώρες με μεγάλο περιθώριο συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης κεφαλαίου.

Ειδικά στον κλάδο στρατηγικής σημασίας της Ενέργειας, φαίνεται ότι τα αμερικανικά μονοπώλια έχουν εντοπίσει «ψωμί» σε διάφορα πεδία, καθώς στο «Πλάνο Εργασίας για την Ενεργειακή Συνεργασία ΗΠΑ - ASEAN 2016-2020», ως τομείς που ιεραρχούνται οι επενδύσεις ξεχωρίζουν οι εξής: Ενεργειακή Απόδοση και Διατήρηση. Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Κλάδος Ενέργειας (σ.σ. εδώ συγκαταλέγονται και πλευρές της ανάπτυξης της πυρηνικής ενέργειας). Φυσικό αέριο και πετρέλαιο.

Οι παραπάνω προτεραιότητες συνδέονται με τις επισημάνσεις αρκετών στελεχών επιχειρήσεων ότι η Νοτιοανατολική Ασία προσφέρεται για συνδυασμένες επενδύσεις σε διάφορες ΑΠΕ (το «Πλάνο» αναφέρεται στην ανάπτυξη της γεωθερμικής και υδροηλεκτρικής ενέργειας), ενώ τα αποθέματα σε πετρέλαιο και αέριο αρκετοί υποστηρίζουν ότι είναι από τα μεγαλύτερα στον κόσμο. Για παράδειγμα, πριν μερικά χρόνια, το ερευνητικό ίδρυμα που χρηματοδοτεί το Κογκρέσο, U.S. Energy Information Administration (ΕΙΑ) στη Νότια Κινεζική Θάλασσα, υπολόγιζε τα διαπιστωμένα και μαζί τα πιθανολογούμενα αποθέματα πετρελαίου σε 11 δισεκατομμύρια βαρέλια και φυσικού αερίου σε 190 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια. Αυτό εξηγεί και την ευρεία δράση που έχουν στην περιοχή κολοσσοί όπως οι αμερικανικοί «Chevron», «Εxxon Mobil», αλλά και BP (βρετανικός), «Total» (γαλλικός) κ.τ.λ.

Ενδεικτική της σημασίας που δίνουν οι ΗΠΑ στην περιοχή, είναι και η δήλωση που είχε κάνει ο Ομπάμα στις αρχές του μήνα, μετά τις επίσημες υπουργικές υπογραφές που μπήκαν στη Διειρηνική Συμφωνία Συνεργασίας και Εμπορίου (ΤPP) (συμμετέχουν ΗΠΑ, Ιαπωνία, Μαλαισία, Βιετνάμ, Σιγκαπούρη, Μπρουνέι, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Καναδάς, Μεξικό, Χιλή, Περού), εξηγώντας: «Η ΤΡΡ επιτρέπει στην Αμερική - και όχι σε χώρες όπως η Κίνα - να συντάξουν τους κανόνες του δρόμου του 21ου αιώνα, πράγμα που είναι εξαιρετικά σημαντικό για μια περιοχή τόσο δυναμική όπως αυτή της Ασίας και του Ειρηνικού».

Είναι καθαρό, λοιπόν, ότι η Ουάσιγκτον επενδύει στην παρουσία της στην περιοχή συνολικά, για τη διασφάλιση και διεύρυνση του προβαδίσματος που έχει απέναντι σε άλλους εκπροσώπους ισχυρών μονοπωλίων. Από αυτή την αφετηρία, το άνοιγμα του αμερικανικού κεφαλαίου στην περιφέρεια αυτή θα ενταθεί με όλα τα μέσα, εφόσον εκτιμά ότι διαθέτει «δυναμική» μεγαλύτερη από άλλες.

Σε αυτή τη βάση, το αμερικανικό κεφάλαιο καθορίζει το βηματισμό του. Τον Ιούνη του 2015, ο διευθυντής Θαλάσσιων Σχέσεων Νοτιοανατολικής Ασίας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Τζέιμς Καρούζο, σημείωνε, μιλώντας σε συζήτηση μιας αμερικανικής «δεξαμενής σκέψης», ότι τα κράτη και οι εταιρείες στην περιοχή «απογοητεύονται» επειδή οι αμερικανικές εταιρείες - των οποίων κατά τ' άλλα θεωρούν ελκυστικά τα προϊόντα - δε δραστηριοποιούνται με την ίδια άνεση και οργάνωση που το κάνουν «ανταγωνιστές τους από την Κίνα ή την Ιαπωνία». Ο ίδιος τόνιζε πως σήμερα αμερικανικές εταιρείες ελέγχουν το 13% της αγοράς υποδομών στη Νοτιοανατολική Ασία και ότι η οργάνωση μιας υποδομής τύπου «one stop shop» (δηλαδή με μια στάση βρίσκεις όλα όσα χρειάζεσαι) θα συνέβαλε στην «οργάνωση πόρων» μεταξύ διαφόρων «παραγόντων», όπως το αμερικανικό υπουργείο Οικονομίας, την Τράπεζα Εισαγωγών - Εξαγωγών, της γνωστής USAID (παραμάγαζο της CIA που στρώνει έδαφος για τα αμερικανικά μονοπώλια), του Εμπορικού Επιμελητηρίου κ.τ.λ. Ως δείγμα της «αφοσίωσης» των ΗΠΑ στην περιοχή, ο Καρούζο είχε αναφέρει μεταξύ άλλων πως το 2014 η χώρα του ήταν πρώτος ξένος επενδυτής στην Ινδονησία, αλλά και ότι οι αμερικανικές εταιρείες πρέπει να διαφημίσουν την «κοινωνική ευαισθησία» τους, για να δείξουν αυτό που τις κάνει να διαφέρουν από τις άλλες.

Τα προβλήματα που προκαλεί η συνεχιζόμενη μείωση στις διεθνείς τιμές πετρελαίου δεν κρύβονται πλέον, ιδιαίτερα στις χώρες του Περσικού Κόλπου. Χαρακτηριστική είναι η τρύπα 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων στον περσινό προϋπολογισμό της Σαουδικής Αραβίας, η πρόσφατη υποβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας κατά δύο βαθμίδες από τον οίκο αξιολόγησης «Standard & Poor's» λόγω «προβλημάτων» από τη συνεχιζόμενη πτώση της τιμής του πετρελαίου (όπως έγινε δύο φορές μέσα στο τελευταίο 10μηνο και για το αξιόχρεο του Μπαχρέιν και του Ομάν). Γνωστές είναι ακόμη οι περικοπές κρατικών επιδοτήσεων σε δεκάδες κοινωνικά προγράμματα από άλλες κυβερνήσεις μοναρχιών του Κόλπου, όπως και οι τελευταίες εκτιμήσεις στελεχών του ΔΝΤ για κατά μέσο όρο μείωση της οικονομικής ανάπτυξης στις πετρελαιομοναρχίες του Κόλπου το 2016 στο 2,8% από 3,25% που ήταν το 2014.

Το πρώτο δειλό βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση φάνηκε πως έγινε την περασμένη Τρίτη στην Ντόχα του Κατάρ, όπου συναντήθηκαν, αιφνιδίως, κεκλεισμένων των θυρών, οι υπουργοί Ενέργειας ή Πετρελαίου από τρεις χώρες - μέλη του ΟΠΕΚ, τη Σαουδική Αραβία, τη Βενεζουέλα και το Κατάρ, καθώς και τη Ρωσία (που δεν είναι μέλος του ΟΠΕΚ). Οι υπουργοί των τεσσάρων χωρών συμφώνησαν να «παγώσουν» την πετρελαϊκή παραγωγή τους στα επίπεδα του Γενάρη του 2016 υπό μία βασική προϋπόθεση: Πως θα πράξουν το ίδιο και μία σειρά άλλων πετρελαιοπαραγωγών χωρών, είτε είναι μέλη του ΟΠΕΚ είτε όχι...

Το επόμενο βήμα των τεσσάρων ήταν να επικοινωνήσουν με άλλες πετρελαιοπαραγωγές χώρες που αντιμετωπίζουν ως πρόβλημα τη σταθερή μείωση των τιμών από τον Ιούνη του 2014, κυρίως λόγω των δραματικά μειωμένων εσόδων από τις εξαγωγές πετρελαίου, που επί δεκαετίες χρηματοδοτούσαν έως και το 95% των δημόσιων δαπανών των κρατικών προϋπολογισμών.

Τη συμφωνία των τεσσάρων στην Ντόχα έσπευσαν, έτσι, να συνυπογράψουν, λίγες ώρες αργότερα, ο Ιρακινός υπουργός Πετρελαίου, Αντέλ Αμπντέλ Μάχντι, και ο ομόλογός του από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Σουχαΐλ Μοχάμεντ αλ Μαζρουέι, που έσπευσε να προβλέψει ότι ένα «πάγωμα» της πετρελαϊκής παραγωγής στα επίπεδα του περασμένου μήνα από ΟΠΕΚ και Ρωσία «θα είχε θετική επίδραση στη μελλοντική εξισορρόπηση της ζήτησης με δεδομένη τη σημερινή υπερπροσφορά». Θετικός απέναντι σε μία τέτοια προοπτική εμφανίστηκε στη συνέχεια και ο Κουβεϊτιανός υπουργός Πετρελαίου. Ομως, ο λόγος τους στο ζήτημα της προς τα άνω «σταθεροποίησης» των διεθνών τιμών πετρελαίου δεν είναι τόσο καταλυτικός, όσο αυτός του Ιράν, δεδομένου ότι μόλις ενάμιση μήνα πριν η Τεχεράνη βγήκε από το καθεστώς σκληρών οικονομικών κυρώσεων και σχεδιάζει να μπει εντυπωσιακά στην αρένα του λυσσαλέου ανταγωνισμού των πετρελαϊκών μονοπωλίων με «έπαθλο» την ανάκτηση του μεγάλου τμήματος της αγοράς που κατείχε...

Δεν προκάλεσε, ως εκ τούτου, έκπληξη η απόφαση των υπουργών Πετρελαίου από Βενεζουέλα, Ιράκ και Κατάρ να μεταβούν εσπευσμένως στην Τεχεράνη την περασμένη Τετάρτη ώστε να βολιδοσκοπήσουν τις προθέσεις του Ιρανού ομολόγου τους, Μπιζάν Ζανγκανέχ. Μολονότι οι πιέσεις που άσκησαν στον Ιρανό αξιωματούχο δεν φάνηκαν να έχουν απτό, ουσιαστικό αποτέλεσμα (επειδή ο Ιρανός υπουργός απέφυγε να πει εάν η χώρα του θα καθηλώσει την πετρελαϊκή παραγωγή στα επίπεδα του περασμένου μήνα...). Εντούτοις, προκάλεσαν ευμενή σχόλια και μικρή αύξηση (κατά μερικά σεντς...) της τιμής του πετρελαίου στις διεθνείς χρηματαγορές οι προσεκτικές και διπλωματικές δηλώσεις του. «Το Ιράν», είπε ο Ζανγκανέχ, «υποστηρίζει κάθε μέτρο που θα βοηθήσει στη σταθεροποίηση των τιμών και θα βελτιώσει την τιμή του αργού πετρελαίου». Ο ίδιος χαιρέτισε μάλιστα τη συμφωνία των τριών χωρών του ΟΠΕΚ με τη Ρωσία ως «αιτία για χαρά... και το πρώτο βήμα», κρίνοντας, όμως, ότι πρέπει να ακολουθήσουν «περισσότερα». Είναι χαρακτηριστικό ότι οι συνομιλητές του αποχώρησαν χωρίς να προβούν σε δηλώσεις, κρύβοντας ενδεχομένως με τη σιωπή τη δυσαρέσκειά τους.

Το ίδιο 24ωρο Ιρανοί αξιωματούχοι, που επικαλέστηκε το πρακτορείο «Ρόιτερς», σημείωναν ως κοινή πεποίθηση κυβερνητικών αξιωματούχων στην Τεχεράνη πως μία διεθνής συμφωνία για «πάγωμα» της πετρελαϊκής παραγωγής «δεν θα είναι αρκετή για να βοηθήσει στην αύξηση των διεθνών τιμών πετρελαίου γιατί διεθνώς υπάρχει υπερπροσφορά παραγωγής». Οπως σημείωναν χαρακτηριστικά, «το πρόβλημα στην πετρελαϊκή αγορά είναι ο κορεσμός», γι' αυτό και άσκησαν πιέσεις στις άλλες πετρελαιοπαραγωγές χώρες (όπως η Σαουδική Αραβία...) να κάνουν «κάτι περισσότερο» για να πέσει η παραγωγή από το να την «παγώσουν» χώρες που ήδη είχαν χτυπήσει «ρεκόρ» στο μάξιμουμ της παραγωγής πετρελαίου τα τελευταία χρόνια... Οι ίδιοι αξιωματούχοι σημείωναν εύλογα πως είναι άδικο αυτές οι χώρες, με τη μεγαλύτερη παραγωγή πετρελαίου διεθνώς, που απολάμβαναν τα προηγούμενα χρόνια των «παχιών αγελάδων» τα υπερκέρδη από τις υψηλές τιμές του, να απαιτούν σήμερα από το Ιράν, που μόλις βγήκε από το εμπάργκο, να μειώσει την πετρελαϊκή παραγωγή...

Ετσι, διαφαίνεται πως πέρα από τα λόγια συμπάθειας του Ιρανού υπουργού Πετρελαίου, για την ώρα, τουλάχιστον, δεν υπάρχουν άμεσα πλάνα για μείωση της παραγωγής «μαύρου χρυσού» στο Ιράν. Μάλλον, το αντίθετο... Ο Ιρανός αντιπρόεδρος, Ισχάκ Τζαχανγκίρι, δήλωσε προ ημερών ότι στόχος της Τεχεράνης είναι η αύξηση της πετρελαϊκής παραγωγής εντός του 2016 στα 2.000.000 βαρέλια τη μέρα.

Αυτά ενώ τα τελευταία στοιχεία του ΟΠΕΚ κατέγραφαν ότι ο ημερήσιος μέσος όρος των χωρών του οργανισμού τον περασμένο Γενάρη ήταν 4.200.000 βαρέλια πετρελαίου, με το Ιράκ (που δοκιμάζεται από τον πόλεμο και τις επιθέσεις των τζιχαντιστών του «Ισλαμικού Κράτους») να αυξάνει, παρά τα προβλήματα, τις εξαγωγές εντός του τρέχοντος μηνός σε περίπου 3.900.000 βαρέλια.

Σε κάθε περίπτωση, είναι φανερό ότι τα παζάρια για σταθεροποίηση των διεθνών τιμών πετρελαίου μόλις άρχισαν. Ως εκ τούτου, αναμένεται να διαρκέσουν καιρό εάν ή μέχρις ότου κατασταλάξουν σε συγκεκριμένες αποφάσεις. Ιδιαίτερα εάν συνυπολογίσει κανείς και τους έντονους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς περιφερειακών δυνάμεων στην περιοχή του Κόλπου, όπως η γεωπολιτική κόντρα επιρροής ανάμεσα στη Σαουδική Αραβία και το Ιράν.

Οι δυσκολίες που εμφανίζονται μεσοπρόθεσμα αντικατοπτρίζονται στις προχτεσινές προβλέψεις οικονομικών αναλυτών έπειτα από τη μείωση των τιμών στα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του πετρελαίου, που καταγράφηκε στις ασιατικές αγορές, καθώς η αλματώδης αύξηση κυρίως των αμερικανικών αποθεμάτων πετρελαίου προκαλεί ανησυχίες για υπερπροσφορά, σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οι ανησυχίες αυτές επισκίασαν έτσι το αρχικό κλίμα συγκρατημένης αισιοδοξίας και τις προσδοκίες που προκάλεσε η συμφωνία των τεσσάρων υπουργών Πετρελαίου στην Ντόχα την περασμένη Τρίτη για «πάγωμα» της πετρελαϊκής παραγωγής στα επίπεδα του Γενάρη.

Ο Τόνι Νιούμαν, ειδικός αναλυτής σε ζητήματα «ρίσκου» επενδύσεων στον πετρελαϊκό τομέα στον ιαπωνικό όμιλο «Μιτσουμπίσι», εκτίμησε χτες ότι οι αγορές «αναμένουν περαιτέρω αύξηση των αποθεμάτων», σημειώνοντας για παράδειγμα ότι οι τιμές των συμβολαίων μελλοντικής εκτέλεσης πετρελαίου Μπρεντ μειώθηκαν κατά 38 σεντς, στα 33,90 δολάρια το βαρέλι, μετά τη μείωση κατά 22 σεντς στην προηγούμενη συνεδρίαση. Αντίστοιχα, η τιμή του αμερικανικού αργού πετρελαίου μειώθηκε κατά 34 σεντς, στα 30,43 δολάρια το βαρέλι, μετά την αύξηση κατά 11 σεντς, στην προηγούμενη συνεδρίαση.

Από την άλλη, υπάρχει και η περίπτωση η πετρελαϊκή παραγωγή να μειωθεί μεσοπρόθεσμα όχι τόσο από συντονισμένες αποφάσεις μεταξύ των μεγαλύτερων πετρελαιοπαραγωγών χωρών, αλλά από τη σταδιακή μείωση των επενδύσεων πετρελαϊκών μονοπωλίων που παρατηρείται σταθερά τον τελευταίο χρόνο. Ας μην ξεχνάμε ότι οι χαμηλές τιμές πετρελαίου έχουν ήδη προκαλέσει διεθνώς πάνω από 250.000 απολύσεις εργαζομένων, που δουλεύουν στον τομέα της παραγωγής, με πολυεθνικές εταιρείες όπως η ΒΡ και η «Shell» να προηγούνται στις μειώσεις προσωπικού και στην αναστολή επενδυτικών προγραμμάτων. Η αμερικανική εταιρεία ερευνών και μελετών υδρογονανθράκων και μεταλλευμάτων «Wood MacKenzie» ήταν μία από τις πρώτες που ανέστειλε παγκοσμίως 68 μεγάλα επενδυτικά προγράμματα συνολικής αξίας 380 δισ. δολαρίων λόγω των πιέσεων που ασκούν οι χαμηλές τιμές στο πετρέλαιο.

Με λίγα λόγια, βρισκόμαστε στην αρχή μίας νέας φάσης στην άγρια κόντρα των πετρελαϊκών μονοπωλίων, ενώ και η πορεία των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική θα επηρεάσει αναμφισβήτητα τις εξελίξεις στο συγκεκριμένο τομέα.