Πέμπτη 1 Γενάρη 2015
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

Στο σημερινό τετρασέλιδο «Εργαζόμενοι και Λαϊκή Συμμαχία», μπορείτε να διαβάσετε:

-- Αρθρο για τις προεκλογικές «αλήθειες» της ΝΔ και τις «ελπίδες» που σπέρνει ο ΣΥΡΙΖΑ.

-- Σημείωμα με τις πρώτες εκτιμήσεις από τις αρχαιρεσίες στο Συνδικάτο Μετάλλου Αττικής και Ναυπηγικής Βιομηχανίας Ελλάδας.

-- Ιστορικό: Η «Κίνηση των 115» συνδικαλιστικών οργανώσεων. Ενα παράδειγμα για τη σύγκρουση των δυο γραμμών στο κίνημα.

-- Παρουσίαση της ατζέντα της ΟΓΕ για το 2015, που είναι αφιερωμένη στα 70χρονα της Παγκόσμιας Δημοκρατικής Ομοσπονδίας Γυναικών.

-- Φωτορεπορτάζ από τις εκδηλώσεις αλληλεγγύης που διοργάνωσαν τα ταξικά συνδικάτα και φορείς του κινήματος τις μέρες των γιορτών.

Προεκλογικές «αλήθειες» και «ελπίδες»

Λίγες μόλις ώρες από την προκήρυξη των εκλογών, κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση, ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, καβαλίκεψαν ο καθένας το δικό του προπαγανδιστικό άλογο, προκειμένου να το αξιοποιήσουν σαν «Δούρειο Ιππο» για τα λαϊκά συμφέροντα. Σας λέμε την «αλήθεια», γράφει η προμετωπίδα της κυβερνητικής προπαγάνδας της ΝΔ. Είμαστε η «ελπίδα» μοστράρει το δικό του σύνθημα ο ΣΥΡΙΖΑ.

Ποια είναι η «αλήθεια» που ευαγγελίζεται η ΝΔ; Μα, φυσικά, η συνέχιση της αντεργατικής και αντιλαϊκής πολιτικής. Η αδυσώπητη εφαρμογή όλων των αντεργατικών και αντιλαϊκών νόμων που έχουν ψηφιστεί. Κι αν αυτά δεν αρκούν, η ετοιμότητά της να προσθέσει όποια νέα μέτρα συμφωνηθούν με την τρόικα, αφού αυτό επιβάλλει το συμφέρον της αστικής τάξης και ο σεβασμός στις συνθήκες και στο πλαίσιο που υπαγορεύει η συμμετοχή της χώρας στην ΕΕ.

Η επίκληση των «δυσκολιών» του διεθνούς περίγυρου, που φτάνει μέχρι την τρομοκράτηση του λαού, στο ενδεχόμενο που αποφασίσει ο ίδιος με την πάλη του να πάει κόντρα, ή ο «ρεαλισμός» που πλασάρουν ορισμένα στελέχη της ΝΔ, απέναντι στο πλαίσιο των συμφωνιών με τους δανειστές, σαν να μην είναι αυτές προϊόν συμβιβασμού για λογαριασμό του κεφαλαίου, είναι το απαραίτητο «χωνευτικό», για να γίνει εύπεπτη η κυβερνητική προπαγάνδα από το λαό. Για να παγιδευτούν, για άλλη μια φορά, μπροστά στην κάλπη οι ψήφοι λαϊκών στρωμάτων.

Είναι γεγονός ότι προπαγανδιστικά ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση απέναντι στη ΝΔ. Αλλωστε, η «ελπίδα» πάντα πουλάει, πολύ περισσότερο που η «αλήθεια» της ΝΔ «δοκιμάστηκε» στα 2,5 τελευταία χρόνια και ο λαός έχει άμεση πείρα των συνεπειών της. Ποια είναι όμως αυτή η «ελπίδα» που λανσάρει ο ΣΥΡΙΖΑ, πλασάροντας τον εαυτό του σαν το νέο, επίδοξο «σωτήρα»; Αν το 2012 ήταν το «καταργώ» και «σχίζω τα μνημόνια», φτάσαμε λίγο πριν τις εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ να ζητά να του δοθεί η ψήφος για «ισχυρή διαπραγμάτευση» και «εφαρμογή του προγράμματος της ΔΕΘ»!

Ετσι, στο δημόσιο λόγο των στελεχών του, ακούμε ότι «το μνημόνιο δεν καταργείται με έναν νόμο», πως στο πρόγραμμα τετραετίας του ΣΥΡΙΖΑ «δεν υπάρχει η κάλυψη των απωλειών» που επιβλήθηκαν στη διάρκεια των μνημονίων κ.ά.

Ψίχουλα στους συνταξιούχους

Την ίδια μέρα που ανακοινώθηκαν οι εκλογές, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και υπεύθυνος της εργατικής πολιτικής Δ. Στρατούλης, σε ερώτηση για το τι σημαίνει κατάργηση του μνημονίου από μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, απάντησε επί λέξει: «Είμαστε πανέτοιμοι από την πρώτη μέρα, αν με το καλό είμαστε κυβέρνηση με την ψήφο του ελληνικού λαού, θα αρχίζουμε να εφαρμόζουμε το πρόγραμμα που είχε ανακοινώσει ο κ. Τσίπρας στη ΔΕΘ. Τα μέτρα για την ανθρωπιστική κρίση, τα μέτρα επανεκκίνησης της οικονομίας, μέτρα επαναφοράς της εργατικής νομοθεσίας και των εργασιακών δικαιωμάτων...».

Ετσι φτάσαμε από την «κατάργηση των μνημονίων» στην εφαρμογή των «εξαγγελιών της ΔΕΘ». Οσο, δηλαδή, ο ΣΥΡΙΖΑ δυναμώνει τα ντεσιμπέλ της «ελπίδας», τόσο αντιστρόφως συρρικνώνει το περιεχόμενό της. Διότι γίνεται φανερό ότι η κατάργηση των μνημονίων έχει τόση σχέση με τις εξαγγελίες της ΔΕΘ, όσο ο φάντης με το ρετσινόλαδο!

Και εξηγούμε: Το μοναδικό μέτρο που προτάθηκε στη ΔΕΘ σχετικά με το Ασφαλιστικό, ήταν η απόδοση της 13ης κύριας σύνταξης και αυτή μόνο στους συνταξιούχους με κύρια σύνταξη κάτω των 700 ευρώ. Τη συνολική ετήσια δαπάνη γι' αυτό, ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ την αποτίμησε στο ποσό των 540 εκ. ευρώ, δηλαδή μόλις στο 2% της συνολικής ετήσιας δαπάνης για τις συντάξεις το 2014.

Τι θα γίνει όμως με τα δισ. ευρώ που χάνουν κάθε χρόνο οι συνταξιούχοι από τις περικοπές των συντάξεων και τα χαράτσια; Αυτά πότε θα σταματήσουν να κατατρώνε το πενιχρό τους εισόδημα; Τι θα γίνει με τις επικουρικές συντάξεις που εξαερώνονται και τη νέα νομοθεσία που δεν εγγυάται ούτε τις επικουρικές, ούτε τα εφάπαξ; Τι θα γίνει με τα αποθεματικά των Ταμείων, που χάθηκαν από το περίφημο «κούρεμα»; Για όλα αυτά, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κάνει την παραμικρή νύξη. Και δεν είναι μόνο το ζήτημα των περικοπών.

Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης με τις εξαγγελίες στη ΔΕΘ δε λέει κουβέντα για ολόκληρο το αντιασφαλιστικό οικοδόμημα που επιβλήθηκε με εφαρμοστικούς νόμους των μνημονίων: Την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης στα 67 χρόνια, την κατάργηση της 35ετίας και την επιβολή 40 χρόνια Ασφάλισης για το δικαίωμα στην πλήρη σύνταξη, την κατάργηση όλων των ειδικών ηλικιακών ορίων, όπως π.χ. για τις μητέρες εργαζόμενες με ανήλικα παιδιά, τα νέα δεδομένα για τις αναπηρικές συντάξεις, τη συρρίκνωση του καθεστώτος των ΒΑΕ και πάει λέγοντας.

«Κομπίνα» με εργασιακά και κατώτατο μισθό

Ακριβώς το ίδιο γίνεται και με τα εργασιακά. Πέραν της θολής - τουλάχιστον - διακήρυξης για επαναφορά του κατώτερου μισθού στα 751 ευρώ, στις εξαγγελίες της ΔΕΘ δεν υπάρχει η παραμικρή κουβέντα για τη ζούγκλα που έχει επιβληθεί στην αγορά εργασίας μέσα από δεκάδες νόμους και διατάξεις που ψηφίστηκαν για τις εργασιακές σχέσεις, όπως δεν υπάρχει καμία δέσμευση για επαναφορά του 13ου και 14ου μισθού στο Δημόσιο.

Ο ΣΥΡΙΖΑ δε λέει ότι θα επαναφέρει τον κατώτατο μισθό για όλους, αφού στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, οι χαμηλοί μισθοί είναι αποτέλεσμα της ημιαπασχόλησης, της μερικής απασχόλησης, ή της εκ περιτροπής εργασίας, που ο ΣΥΡΙΖΑ δεν υπόσχεται να καταργήσει. Ενδεικτικά, μόνο το 2014 ένας στους τέσσερις εργαζόμενους απασχολούνταν με μερική και εκ περιτροπής εργασία και ο μισθός τους δεν ξεπερνούσε τα 200 με 300 ευρώ μεικτά. Αρα, ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι ο κατώτατος μισθός θα επιστρέψει στα 751 ευρώ μεικτά, η συντριπτική πλειοψηφία των χαμηλά αμειβομένων, θα παραμείνει στην ίδια κατάσταση.

Σημειώνουμε, ωστόσο, ότι στην πρόταση νόμου που κατέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ σε συνέχεια της εξαγγελίας στη ΔΕΘ, δεν υπήρχε πουθενά το 751! Αντίθετα, γινόταν λόγος για αποκατάσταση του πλαισίου των συλλογικών διαπραγματεύσεων, που σημαίνει ότι ο κατώτερος μισθός θα καθοριστεί από την πλειοψηφία της ΓΣΕΕ και τον ΣΕΒ. Πόσες «ελπίδες» μπορεί να τρέφει κανείς ότι οι «κοινωνικοί εταίροι» θα αποφασίσουν αυξήσεις 22% (τόσο πρέπει να αυξηθεί ο κατώτατος μισθός για να επανέλθει στα 751 ευρώ μεικτά για τους πάνω από 25 ετών), με αυτή τη συνδικαλιστική πλειοψηφία και χωρίς πραγματική ταξική σύγκρουση, την οποία όμως ξορκίζει ο ΣΥΡΙΖΑ;

Καθρεφτάκια στους ανέργους

Ο ΣΥΡΙΖΑ συνηθίζει να μιλάει κατά κόρον για την «ανθρωπιστική κρίση». Ομως στο διά ταύτα, τα μέτρα που αναφέρονται στο πρόγραμμα της ΔΕΘ, είναι πίσω ακόμα και από τις φραστικές εξαγγελίες προηγούμενων ετών, όταν έταζε ότι θα φέρει το επίδομα ανεργίας στα 461 ευρώ και θα διπλασιάσει την περίοδο παροχής του! Πέρα από τις γενικές αναφορές, ο ΣΥΡΙΖΑ υπόσχεται τώρα ότι θα ανακυκλώσει τα σημερινά επιδόματα με «κοινωνικά κριτήρια». Θυμίζουμε ότι μόνο ένας στους δέκα εγγεγραμμένους ανέργους παίρνει επίδομα ανεργίας.

Το ποια είναι η απάντηση σε όλα τα προηγούμενα ερωτήματα, για τα οποία στη ΔΕΘ δεν ανέφερε τίποτα, προκύπτει από τις διαβεβαιώσεις του ότι θα κινηθεί εντός του θεσμικού πλαισίου της ΕΕ, ότι θα έχει ως προτεραιότητα τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας, της κερδοφορίας και της καπιταλιστικής ανάκαμψης. Σιωπά επειδή δεν μπορεί να δεσμευτεί για αναπλήρωση των απωλειών των εργαζομένων, αφού είναι δεσμευμένος αλλού, στο κεφάλαιο και τα συμφέροντά του.

Από αυτήν τη σκοπιά, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι συνεπής. Γιατί η ηγεσία του γνωρίζει ότι η κατάργηση όλων των παραπάνω αντεργατικών μέτρων, το «σχίζω τα μνημόνια» δεν μπορεί να γίνει μέσα σε αυτό το πλαίσιο. Η κατάργηση των μνημονίων προϋποθέτει σύγκρουση με την ΕΕ και των δεσμών του κεφαλαίου, ανατροπή του πλαισίου αυτού.

Αυτό που εμμέσως αναγνωρίζει αλλά δεν ομολογεί ανοιχτά ο ΣΥΡΙΖΑ, πρέπει σήμερα να το κατανοήσουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι. Να μην αναθέσουν, λοιπόν, τυφλά τις ελπίδες τους, σε ένα πρόγραμμα κομμένο και ραμμένο στο μονόδρομο που υπαγορεύει το συγκεκριμένο πλαίσιο. Μπροστά στην κάλπη να αποφασίσουν με κριτήριο ποια δύναμη εναντιώνεται σε αυτό το πλαίσιο, ποιο κόμμα δε συμμορφώνεται και δεν αναγνωρίζει τις επιταγές του αντιλαϊκού αυτού πλαισίου. Μια τέτοια δύναμη υπάρχει. Είναι το ΚΚΕ.

Αφιερωμένη στα 70χρονα της ΠΔΟΓ η ατζέντα της ΟΓΕ

Η διακίνησή της από τους Συλλόγους και τις Ομάδες αποτελεί ταυτόχρονα σημαντική οικονομική ενίσχυση για την Ομοσπονδία

Το πρωτοσέλιδο της ατζέντας της ΟΓΕ
Το πρωτοσέλιδο της ατζέντας της ΟΓΕ
Αφιερωμένη στα 70 χρόνια της Παγκόσμιας Δημοκρατικής Ομοσπονδίας Γυναικών (ΠΔΟΓ), που συμπληρώνονται το Νοέμβρη του 2015, είναι η φετινή ατζέντα της ΟΓΕ. Με κείμενα και φωτογραφικό υλικό από την ιστορία της ΠΔΟΓ, η ατζέντα αποτελεί συμβολή στις πρωτοβουλίες που σχεδιάζονται μέσα στο 2015 για τα 70χρονα. Η διακίνησή της από τους Συλλόγους και τις Ομάδες της ΟΓΕ αποτελεί ταυτόχρονα μια σημαντική οικονομική ενίσχυση για την ΟΓΕ.

«Το εγχείρημα δεν ήταν καθόλου εύκολο», εξηγεί η Χριστίνα Σκαλούμπακα, αντιπρόεδρος της ΟΓΕ, και συνεχίζει: «Χρειάστηκε να ανατρέξουμε σε σχετικό αρχειακό υλικό, προκειμένου να παρουσιάσουμε συνοπτικά και κυρίως μέσα από τα Συνέδριά της την πορεία της ΠΔΟΓ. Επίσης, προσπαθήσαμε, στις περιπτώσεις που στάθηκε δυνατό, να δώσουμε το στίγμα της ελληνικής παρουσίας και συμμετοχής».

Δίνοντας μια ιδέα για το περιεχόμενο της ατζέντας, η Χ. Σκαλούμπακα σημειώνει πως το κείμενο του όρκου που «σφράγισε» τις εργασίες του πρώτου ιδρυτικού Συνεδρίου της ΠΔΟΓ είναι το πρώτο που φιλοξενούν οι σελίδες της: «Η ΠΔΟΓ ιδρύθηκε το Νοέμβρη του 1945, λίγους μόλις μήνες μετά τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Τα εκατομμύρια των γυναικών που αγωνίστηκαν σε όλο τον κόσμο ενάντια στο φασισμό και τα εγκλήματά του, αποτέλεσαν την κινητήρια δύναμη που δημιούργησε την ΠΔΟΓ».

Ξεχωριστή θέση κατέχει η ελληνική συμμετοχή, ξεκινώντας από τις αγωνίστριες της ΠΕΓ και της ΠΔΕΓ, φτάνοντας μέχρι την ΟΓΕ. Η Χ. Σκαλούμπακα δίνει ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: «Ανάμεσα στο υλικό που έχουμε επιλέξει περιλαμβάνονται και αποσπάσματα από την επιστολή της Μίνας Γιάννου, της Ρούλας Κουκούλου και της Αύρας Παρτσαλίδου προς την ΠΔΟΓ, το Σεπτέμβρη του 1969. Οι αγωνίστριες γράφουν από το στρατόπεδο της Αλικαρνασσού όπου η δικτατορία τις είχε φυλακίσει, με αφορμή την απόφαση του Συνεδρίου να τις εκλέξει στο Παγκόσμιο Συμβούλιο της ΠΔΟΓ:

"Σας διαβεβαιώνουμε πως μεσ' απ' τα συρματοπλέγματα θα συνεχίσουμε να παλεύουμε μ' όλες μας τις δυνάμεις μαζί σας για έναν καλύτερο κόσμο, όπου οι μάνες θα σκύβουν χωρίς τρόμο πάνω από την κούνια των παιδιών τους, απαλλαγμένες από τον εφιάλτη του φασισμού, της πείνας και του πολέμου", γράφουν ανάμεσα σε άλλα».

Η «ΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ 115» ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ
Ενα παράδειγμα για τη σύγκρουση των δύο γραμμών στο κίνημα

Η ΓΣΕΕ των Μακρή - Θεοδώρου και ο ρόλος της στην ποδηγέτηση του συνδικαλιστικού κινήματος προς όφελος της αστικής τάξης

Απεργία των οικοδόμων της Αθήνας, το Δεκέμβρη του 1960
Απεργία των οικοδόμων της Αθήνας, το Δεκέμβρη του 1960
Τη χρονιά που ξεκινάει σήμερα, κλείνουν 52 χρόνια (1963) απ' όταν μορφοποιήθηκε η «Κίνηση των 115» συνδικαλιστικών Οργανώσεων. Αρχικά, ήταν μια συσπείρωση 55 εργατικών σωματείων, ανάμεσα στα οποία βρίσκονταν η Πανελλήνια Ομοσπονδία Λογιστών, η Ομοσπονδία Ηλεκτρισμού και η Ομοσπονδία Τύπου. Στις αρχές Απρίλη του 1963, τα σωματεία της Κίνησης έφθασαν τα 82 και τον Ιούλη του 1963 τα 115. Η μαζικοποίηση συνεχίστηκε, για να φτάσει τα 680 περίπου μέχρι το 1967, οπότε στις 21 Απρίλη έγινε το πραξικόπημα και ακολούθησε η χούντα.

Η πλήρης ονομασία της Κίνησης ήταν «115 Συνεργαζόμενες Εργατοϋπαλληλικές Οργανώσεις - ΣΕΟ 115». Στην κορυφή των αιτημάτων της, έστεκε ο εκδημοκρατισμός του συνδικαλιστικού κινήματος, σε μια περίοδο που η άρχουσα τάξη, στηριγμένη στους ιμπεριαλιστές συμμάχους της, έκανε τα πάντα για την ποδηγέτησή του, για να μην εκφραστεί στους συσχετισμούς η υπεροχή των ταξικών δυνάμεων, μέσα από τις οποίες δρούσαν και οι κομμουνιστές. Παράλληλα, η «Κίνηση των 115» συνέβαλε σημαντικά με τη δράση της στην οργάνωση μαζικών κινητοποιήσεων, με οικονομικά και ασφαλιστικά αιτήματα.

Απέναντί τους, τα συνδικάτα είχαν μια ΓΣΕΕ υποχείριο των αστικών κυβερνήσεων. Για πολλά χρόνια επικεφαλής της υπήρξε ο εργατοκάπηλος Μακρής και συμπρωταγωνιστής ο Θεοδώρου, που ήλεγχε το Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης. Συμβουλάτορες της ΓΣΕΕ, μεταξύ άλλων, ήταν ο Ιρβινγκ Μπράουν, Αμερικανός συνδικαλιστής και πράκτορας της CIA.

Τι προηγήθηκε

Της κίνησης αυτής των συνδικάτων, είχαν προηγηθεί μια σειρά γεγονότα. Αρχές Απρίλη του 1945, ιδρύθηκε από τους κομμουνιστές και τους συμμάχους τους στο εργατικό κίνημα ο Εργατικός Αντιφασιστικός Συνασπισμός (ΕΡΓΑΣ). Στο 8ο Συνέδριο της ΓΣΕΕ (Μάρτης 1946), ο ΕΡΓΑΣ κατέκτησε μεγάλη πλειοψηφία και γενικός γραμματέας της Συνομοσπονδίας εκλέχτηκε ο κομμουνιστής συνδικαλιστής Μήτσος Παπαρήγας (δολοφονήθηκε από την Ασφάλεια το Φλεβάρη του 1949). Ομως, τον Ιούνη του 1946, το Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε το 8ο Συνέδριο της ΓΣΕΕ. Ακολούθησαν συλλήψεις συνδικαλιστών και διορισμός νέων διοικήσεων - υπηρετών της αστικής τάξης.

Μετά τον εμφύλιο πόλεμο, τα μέλη και τα στελέχη του ΚΚΕ που έμειναν ελεύθερα ή κατάφεραν να απελευθερωθούν από τα κάτεργα, πρωτοστάτησαν στη συγκρότηση του «Εργατικού Συνδικαλιστικού Κινήματος Ελλάδος» (ΕΣΚΕ), που ήταν η συνδικαλιστική παράταξη της ΕΔΑ. Μέσω αυτής της παράταξης, έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στους αγώνες που αναπτύχθηκαν τη δεκαετία του '50 για τα δικαιώματα των εργαζομένων. Το Μάη του 1955 δημιουργήθηκε το Δημοκρατικό Συνδικαλιστικό Κίνημα (ΔΣΚ), που προήλθε από την ενοποίηση του ΕΣΚΕ και του Κινήματος Ελεύθερου Συνδικαλισμού.

Το ΔΣΚ έπαιξε σοβαρό ρόλο στην οργάνωση της πάλης των εργατοϋπαλλήλων για την ικανοποίηση των οικονομικών τους διεκδικήσεων, για την αποκατάσταση των συνδικαλιστικών ελευθεριών και για τη δημοκρατική λειτουργία των συνδικάτων. Η περίοδος 1961 - 1967 υπήρξε περίοδος εξάπλωσης των απεργιακών αγώνων. Την περίοδο αυτή ήταν που μορφοποιήθηκε σταδιακά η «Κίνηση των 115».

Για να γίνει αντιληπτό το περιεχόμενο της σύγκρουσης στο συνδικαλιστικό κίνημα και ο ρόλος της ΓΣΕΕ, αξίζει να αναφερθούμε στο κείμενο που κυκλοφόρησε η ίδια η Συνομοσπονδία το Δεκέμβρη του 1962, με τον τίτλο «Διακήρυξη». Σε αυτό επισημαίνει: «Το ελληνικόν συνδικαλιστικόν κίνημα (...) μάχεται με συνέπεια τον Κομμουνισμόν και τα ολοκληρωτικά συστήματα (...) πιστεύει εις την Συνεργασία των τάξεων».

Δύο χρόνια αργότερα, τον Ιούλη 1964, η ΓΣΕΕ εξέδωσε την εγκύκλιο με αριθμό 47 για την αντιμετώπιση των συνδικάτων που απαιτούν τον εκδημοκρατισμό του συνδικαλιστικού κινήματος: «Πρώτον και κύριο καθήκον (...) είναι το σμπαράλιασμα του κομμουνιστικού μηχανισμού στους τόπους της δουλειάς και τα Εργατικά Σωματεία και ένα καλό μάθημα στους θρασύδειλους εγκληματίες του ΚΚΕ».

Αλλαξε ο Μανωλιός...

Τρεις μήνες πριν, τον Απρίλη του 1964, η «Κίνηση των 115» είχε διοργανώσει συγκέντρωση και πορεία στο Πεδίον του Αρεως. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, η συμμετοχή έφθασε τους 100.000 εργαζόμενους. Τον Οκτώβρη του 1964, οι «115» κατήγγειλαν ότι το καθεστώς Μακρή παραμένει άθικτο στις εργατικές οργανώσεις.

Η πίεση που ασκήθηκε ανάγκασε την κυβέρνηση να καταφύγει σε ελιγμούς. Το Δεκέμβρη του 1964 προχώρησε στην αλλαγή της ηγεσίας της ΓΣΕΕ, όμως οι μηχανισμοί δεν άλλαξαν. Υστερα από δικαστικές διαμάχες, τον Απρίλη του 1965, το δικαστήριο διόρισε νέα διοίκηση, από την οποία αποκλείστηκαν οι αντιπρόσωποι των «115», που ήταν ο ισχυρότερος συνδικαλιστικός φορέας. Ο κυβερνητικός συνδικαλιστής Ν. Παπαγεωργίου αντικατέστησε τον Μακρή, αλλά ως νέος γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ, απαίτησε πειθαρχία στη Διεθνή των Ελεύθερων Συνδικάτων (βρίσκεται υπό την επιρροή των Αμερικανών συνδικαλιστών του Ιρβινγκ Μπράουν) και ζήτησε να καταδικαστεί η ΠΣΟ!

Μια ακόμη λεπτομέρεια: Στην «Κίνηση των 115» συμμετείχαν αρχικά και συνδικαλιστές της Ενωσης Κέντρου. Στις βουλευτικές εκλογές, το Νοέμβρη του 1963 η «Ενωση Κέντρου» ήρθε πρώτη. Το Φλεβάρη του 1964 έγιναν νέες εκλογές και η Ενωση Κέντρου πήρε σχεδόν 53%.

Τότε, οι συνδικαλιστές της «Ενωσης Κέντρου» αποχώρησαν από την «Κίνηση των 115», δείχνοντας ότι αντιμετώπιζαν την Κίνηση όχι ως εργαλείο για την υπεράσπιση των συμφερόντων των εργαζομένων, αλλά για να διευκολυνθεί η άνοδος στην κυβέρνηση της Ενωσης Κέντρου. Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση της Ενωσης Κέντρου πρακτικά αρνήθηκε να παρέμβει στην κατεύθυνση εκδημοκρατισμού του συνδικαλιστικού κινήματος, αποδεικνύοντας ότι τέτοιες προσδοκίες ήταν κάλπικες. Ο λεγόμενος «εκδημοκρατισμός» του συνδικαλιστικού κινήματος αξιοποιήθηκε πολλά χρόνια αργότερα από το ΠΑΣΟΚ, με σκοπό την ενσωμάτωση και χειραγώγησή του.

Πρώτες εκτιμήσεις για τις αρχαιρεσίες στο Συνδικάτο Μετάλλου Αττικής

Με τη συμμετοχή 2.660 μεταλλεργατών, ολοκληρώθηκαν πριν από λίγες μέρες οι πρώτες αρχαιρεσίες του ενιαίου Συνδικάτου Μετάλλου Αττικής και Ναυπηγικής Βιομηχανίας Ελλάδας. Εγινε ακόμα ένα βήμα στη συγκρότηση, εδραίωση και ισχυροποίηση του Συνδικάτου. Οι ταξικές δυνάμεις βγήκαν πιο έμπειρες και ισχυρές, απέκτησαν μεγαλύτερη γνώση και ικανότητα για τις επόμενες μάχες, για να προχωρήσει η ανασύνταξη του κινήματος στον κλάδο του Μετάλλου, να αλλάξουν οι συσχετισμοί σε όλα τα μεγάλα εργοστάσια και επιχειρήσεις.

Εγκαιρα καθορίστηκαν τα κύρια ζητήματα που έπρεπε να προχωρήσουν, τονίστηκαν οι δυσκολίες που έπρεπε να αντιμετωπιστούν, επισημάνθηκε η ανάγκη άμεσα να προσαρμοστεί η δουλειά στη νέα κατάσταση. Οτι η συγκρότηση του ενιαίου Συνδικάτου σημαίνει μεγαλύτερες ευθύνες, νέα, πιο δύσκολα και σύνθετα καθήκοντα.

Επίσης, τονίστηκε ότι οι πρώτες αρχαιρεσίες του ενιαίου Συνδικάτου θα παίξουν σοβαρό ρόλο στην εδραίωσή του και στην πορεία του στη συνέχεια. Για αυτό όλη η αγωνιστική του δραστηριότητα, θα πρέπει να δένεται με αυτές και ότι έπρεπε αυτή η μάχη να δοθεί με επιτυχία, με το περιεχόμενο και τους στόχους της ανασύνταξης.

Ο στόχος για τη μαζικοποίηση του Συνδικάτου, για την ισχυροποίηση και διεύρυνση των ταξικών δυνάμεων, δέθηκε με τη δράση για τα προβλήματα συνολικά του κλάδου, αλλά και του κάθε χώρου ξεχωριστά. Οργανώθηκαν γι' αυτό μια σειρά δραστηριότητες όπως:


ΤΑΤΣΗΣ

Περιοδείες με συγκεντρώσεις και συζήτηση για τα προβλήματα σε χώρους δουλειάς, συσκέψεις εργατών που να συζητάνε τα προβλήματα του χώρου τους και του κλάδου, την ανάγκη να μαζικοποιηθεί το Συνδικάτο, ώστε να αποκτήσει τη δύναμη, να μπορεί να παρεμβαίνει αποφασιστικά για την υπεράσπιση των συμφερόντων των εργαζομένων στους χώρους δουλειάς και στον κλάδο συνολικά. Οργανώθηκαν αγωνιστικές παρεμβάσεις, κινητοποιήσεις για οξυμένα προβλήματα που υπάρχουν σε αρκετούς χώρους δουλειάς.

Τα βασικά συμπεράσματα

Η μάχη των αρχαιρεσιών έγινε μέσα σε πολύ δύσκολες συνθήκες, γενικότερα και στον κλάδο. Με χιλιάδες μεταλλεργάτες άνεργους, με εργαζόμενους σε πολλούς χώρους δουλειάς απλήρωτους και σε κλίμα αβεβαιότητας για το τι θα γίνει, με το φόβο της απόλυσης, όπως στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά και Ελευσίνας και αλλού. Σε συνθήκες έντασης της τρομοκρατίας και των εκβιαστικών διλημμάτων από την εργοδοσία.

Ολα αυτά, μαζί με την υποχώρηση που υπάρχει γενικά στο κίνημα, με τις γνωστές απαξιωτικές αντιλήψεις γύρω από τα συνδικάτα και τους αγώνες, δημιουργούσαν δυσκολίες στην οργάνωση στο Συνδικάτο και στη συμμετοχή στις αρχαιρεσίες.

Ταυτόχρονα, δόθηκε κόντρα στην υπονομευτική και συκοφαντική δράση όλων των άλλων δυνάμεων ενάντια στο Συνδικάτο και τα στελέχη του. Μέσα από ανακοινώσεις και αρθρογραφία, παρουσίαζαν το Συνδικάτο ως «παράρτημα του ΚΚΕ», ότι «δεν ενδιαφέρεται για τα προβλήματα των μεταλλεργατών», ότι «με τη δράση του διώχνει τις δουλειές, κλείνει επιχειρήσεις», ότι «συνεργάζεται με τους εργοδότες, βάζει δικούς του για δουλειές, ότι χρηματίζονται τα στελέχη του» και άλλα.

Σε όλα τα παραπάνω υπήρξε ενιαία στάση από τις άλλες δυνάμεις, όπου πρωτοστατούσαν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Η Χρυσή Αυγή προσπάθησε και αυτή να παρέμβει, βγάζοντας ανακοίνωση πριν τις εκλογές, καθώς και τρικ, αναπαράγοντας τις παραπάνω συκοφαντίες.

Ολο αυτό το διάστημα, στελέχη του Συνδικάτου σέρνονταν στα δικαστήρια από την εργοδοσία, γιατί οργάνωσαν αγώνες και υπερασπίστηκαν τα δικαιώματα των εργαζομένων. Σοβαρά εμπόδια υπήρχαν και σε μεγάλους χώρους, όπως για παράδειγμα στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά και Ελευσίνας, στα ΕΑΣ, στη Χαλυβουργική, στον Πίτσος και αλλού, όπου είναι ισχυρός ο εργοδοτικός συνδικαλισμός, οι συντεχνιακές αντιλήψεις, «το μαγαζάκι μου», οι εκβιασμοί και τα ρουσφέτια.

Η μάχη των αρχαιρεσιών έγινε μέσα σε κλίμα γενικότερης πολιτικής αντιπαράθεσης, διπολικής πόλωσης και εκλογολογίας, σκανδαλολογίας και αποπροσανατολισμού, που και αυτά επιδρούσαν και δυσκόλευαν, δημιουργούσαν φόβο και αυταπάτες για «λύση» μέσω των εκλογών, αλλαγής της κυβέρνησης.

Οι αρχαιρεσίες έγιναν μετά από μια περίοδο πολλών αγωνιστικών παρεμβάσεων του Συνδικάτου για οξυμένα προβλήματα σε αρκετούς χώρους δουλειάς, για προβλήματα των ανέργων. Μετά από μια σημαντική αγωνιστική δραστηριότητα του Συνδικάτου σε δεκάδες χώρους δουλειάς για την επιτυχία του πανελλαδικού συλλαλητηρίου και της πανεργατικής απεργίας που ακολούθησε.

Ολα αυτά συνέβαλαν στο να φανεί σε ένα πρωτοπόρο τμήμα εργατών ο θετικός ρόλος του Συνδικάτου, η ανάγκη ισχυροποίησής του. Να αποκαλυφθεί περισσότερο ο προδοτικός ρόλος των άλλων συνδικαλιστικών παρατάξεων, να συσπειρωθούν νέες δυνάμεις γύρω από την ταξική γραμμή πάλης, να δημιουργηθούν καλύτερες προϋποθέσεις και περισσότερες δυνατότητες για τις αρχαιρεσίες.

Θετική η συνολική δουλειά

Με βάση όλα τα παραπάνω, η συνολική δουλειά που έγινε με αφορμή τις αρχαιρεσίες, η συμμετοχή και το αποτέλεσμα, κρίνονται θετικά. Συνέβαλαν στο να γίνουν και άλλα βήματα στη συγκρότηση και ισχυροποίηση του νέου Συνδικάτου στην περιοχή της Αττικής. Πήγαν ένα ακόμα βήμα μπροστά τη δουλειά για την ανασύνταξη του εργατικού κινήματος στον κλάδο του Μετάλλου.

Συνέβαλαν στο να συζητηθεί πλατιά η ανάγκη της ανασύνταξης, το τι εργατικό κίνημα χρειάζεται σήμερα. Να γίνει γνωστό σε περισσότερους μεταλλεργάτες η ύπαρξη του νέου Συνδικάτου, να αναδειχθεί και να κατανοηθεί η αναγκαιότητά του. Να γίνουν και άλλα βήματα στη διαμόρφωση ενιαίας αντίληψης, να ανέβει η συλλογικότητα, να προσαρμοστεί καλύτερα η συζήτηση στο περιεχόμενο και στην εκλαΐκευση του στόχου της ανασύνταξης.

Αναδείχτηκε πιο πειστικά ότι η μάχη για την ανασύνταξη είναι μάχη και ενάντια σε εμπόδια που βάζουν οι διάφοροι νομικοί περιορισμοί, σε αντιλήψεις και πρακτικές που βοηθάνε στη διάσπαση των εργατών, που εμποδίζουν τη συμμετοχή όλων των εργατών στην οργάνωση και τη συμμετοχή τους στις αρχαιρεσίες. Οτι το επόμενο διάστημα, με τους αντιδραστικούς νόμους που ετοιμάζουν για τη λειτουργία και δράση των συνδικάτων, των συνδικαλιστών, θα μεγαλώσουν αυτές οι δυσκολίες και θα χρειαστεί να συγκρουστούμε πιο αποφασιστικά μαζί τους.

Οι αρχαιρεσίες συνέβαλαν, επίσης, στο να γίνουν βήματα στην οργάνωση νέων εργατών στο Συνδικάτο. Συνέβαλαν στη συσπείρωση νέων δυνάμεων, να δραστηριοποιηθούν και άλλοι εργάτες στο πλάι των διοικήσεων των παραρτημάτων. Είναι σημαντικό ότι ψήφισαν αρκετοί μεταλλεργάτες νέοι σε ηλικία, διαμορφώνεται ένα νέο τμήμα πρωτοπόρων εργατών γύρω από το Συνδικάτο.

Αναμέτρηση με καθυστερήσεις και αδυναμίες

Ολα αυτά είναι σημαντικά θετικά στοιχεία, μετρήσιμα αποτελέσματα, που δημιουργούν περισσότερες δυνατότητες για τη δουλειά μας από εδώ και πέρα. Πέρα, όμως, από τα θετικά στη δουλειά μας, υπήρξαν καθυστερήσεις, αδυναμίες, ελλείψεις, που και αυτά αποτελούν χρήσιμη πείρα.

Η συμμετοχή θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη. Αυτό πέρα από τους γενικότερους αρνητικούς αντικειμενικούς παράγοντες, οφείλεται και σε αδύναμες πλευρές της δράσης του Συνδικάτου το προηγούμενο διάστημα και όχι μόνο κατά τη διάρκεια των αρχαιρεσιών. Αυτό θα χρειαστεί να εκτιμηθεί συγκεκριμένα κατά περιοχή και χώρο, παίρνοντας υπόψη όλους τους παράγοντες, χωρίς γενικολογίες και απολυτότητες. Θα πρέπει να υπάρξει προβληματισμός για ορισμένα ζητήματα και για τα συγκεκριμένα καθήκοντα που προκύπτουν από αυτά.

Στις αρχαιρεσίες ψηφίζουν χιλιάδες εργάτες, ενώ στο ενδιάμεσο των αρχαιρεσιών αυτούς που κινητοποιεί το Συνδικάτο, που τους δραστηριοποιεί σε καθημερινή βάση, είναι πολλοί λίγοι σε σχέση με αυτούς που ψηφίζουν. Ψηφίζουν εργάτες από μεγάλους και δύσκολους χώρους, με έντονη τρομοκρατία. Τι σταθερή σχέση αναπτύσσει το Συνδικάτο με αυτούς, πόσο τους βοηθάει να δουλέψουν μέσα σε αυτές τις συνθήκες, τους χρεώνονται καθήκοντα που μπορούν να τα φέρουν σε πέρας;

Κατά τη διάρκεια των αρχαιρεσιών έγιναν εκατοντάδες νέες εγγραφές, συγκεντρώθηκαν οικονομικά, κάτι που δε γίνεται σταθερά ή με την ίδια επιμονή και οργάνωση το προηγούμενο διάστημα και πρέπει να αντιμετωπιστεί. Κατά την προετοιμασία και διάρκεια των αρχαιρεσιών παρατηρείται μια μεγαλύτερη δραστηριοποίηση περισσότερων δυνάμεων γύρω από το Συνδικάτο, περισσότεροι αναλαμβάνουν καθήκοντα. Μετά τις αρχαιρεσίες όμως δεν συνεχίζει να διευρύνεται ο αριθμός των εργατών που δραστηριοποιούνται και αναλαμβάνουν συγκεκριμένα καθήκοντα δίπλα στο ΔΣ, κάτι που πρέπει να αντιμετωπιστεί.

Υπάρχουν δυνάμεις και δυνατότητες

Τα παραπάνω δείχνουν ότι υπάρχουν δυνάμεις και δυνατότητες που δεν έχουμε αποκτήσει ακόμα την ικανότητα να τις αξιοποιήσουμε και αυτό πρέπει να το αντιμετωπίσουμε. Παρά τα θετικά βήματα στην ανάπτυξη συλλογικότητας, της ενιαίας αντίληψης στο περιεχόμενο, στους στόχους και στη δράση, παραμένουν ακόμα προβλήματα που πρέπει να ξεπεραστούν. Θα χρειαστεί συνεχή ιδεολογική δουλειά για να ισχυροποιείται στα μέλη του Συνδικάτου και ευρύτερα κλαδική αντίληψη.

Το ίδιο το Συνδικάτο θα πρέπει να ενισχύσει την παρουσία και δράση του, με πολύμορφες παρεμβάσεις και πρωτοβουλίες, για να σπάσει το συντεχνιασμό που υπάρχει σε αρκετούς χώρους όπου δρα ο εργοδοτικός συνδικαλισμός. Πρέπει να είναι καθαρό πως ο αντίπαλος θα δυναμώσει περισσότερο την επίθεσή του ενάντια στο Συνδικάτο με όλα τα μέσα. Επομένως, θα χρειαστεί να δυναμώσει η ιδεολογική αντιπαράθεση με τις άλλες δυνάμεις.


Π. Μ.

ΤΑΞΙΚΑ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ ΚΑΙ ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ
Σημαντική ανταπόκριση στις εκδηλώσεις αλληλεγγύης

Δεκάδες εκδηλώσεις σε όλη τη χώρα αγκαλιάστηκαν από εργαζόμενους, άνεργους και τις οικογένειές τους

Κατάμεστη η αίθουσα του Εργατικού Κέντρου στην εκδήλωση του Συνδικάτου Μετάλλου Μαγνησίας
Κατάμεστη η αίθουσα του Εργατικού Κέντρου στην εκδήλωση του Συνδικάτου Μετάλλου Μαγνησίας
Με δεκάδες πρωτοβουλίες αλληλεγγύης σε όλη τη χώρα, σωματεία και Λαϊκές Επιτροπές βρίσκονται τις μέρες των γιορτών δίπλα στους ανέργους, στους απλήρωτους εργαζόμενους και τις οικογένειές τους. Με πρωτοβουλίες για τη συγκέντρωση τροφίμων, με εκδηλώσεις και χριστουγεννιάτικες γιορτές για τα παιδιά των λαϊκών οικογενειών, με γλέντια για τους ανέργους και τις οικογένειές τους, δυναμώνουν την ταξική αλληλεγγύη και μαζί με αυτήν το σύνθημα πως ο λαός δε θα δεχτεί να ζήσει με ψίχουλα.

Κρατώντας «ζεστή την πλάτη» αυτών που δοκιμάζονται περισσότερο από την κρίση και την αντιλαϊκή διαχείριση, δείχνουν το δρόμο της οργάνωσης και του αγώνα, έτσι που η ελπίδα για καλύτερες μέρες να μη μένει μόνο ευχή, αλλά να μετατρέπεται σε δράση και κινητοποίηση μέσα από τις γραμμές του ταξικού κινήματος.

Ενδεικτικά μόνο, πενήντα (50) τόνους φρούτα συγκέντρωσε και διένειμε, μέσα από τα παραρτήματά του, το Συνδικάτο Οικοδόμων Αθήνας, ενώ τη συγκέντρωση και διανομή τροφίμων οργάνωσε και η Ομοσπονδία Βιοτεχνικών Σωματείων Αθήνας (ΟΒΣΑ). Γλέντι για τους ανέργους του εργοστασίου της «Fintexport» και τις οικογένειές τους οργάνωσε το επιχειρησιακό σωματείο.

Μεγάλη ανταπόκριση συνάντησε το κάλεσμα της Λαϊκής Επιτροπής Καλλιθέας να συγκεντρωθούν τρόφιμα για τις οικογένειες που έχουν ανάγκη. Επίσης, η Λαϊκή Επιτροπή, από κοινού με τους καθηγητές και τους μαθητές του Λαϊκού Φροντιστηρίου και την Επιτροπή Ανέργων, διοργάνωσαν γιορτή για τα παιδιά.

Από την εκδήλωση που οργάνωσαν από κοινού το Σωματείο Χρηματοπιστωτικού και το ΣΕΤΗΠ
Από την εκδήλωση που οργάνωσαν από κοινού το Σωματείο Χρηματοπιστωτικού και το ΣΕΤΗΠ
Χριστουγεννιάτικη γιορτή για τα παιδιά, με ζωγραφική, τραγούδι, χορό και κατασκευές, οργάνωσαν το Συνδικάτο Εργατοϋπαλλήλων Τηλεπικοινωνιών - Πληροφορικής Αττικής, αλλά και το Σωματείο Εργαζομένων Χρηματοπιστωτικού Αττικής. Αντίστοιχες γιορτές οργάνωσαν η Λαϊκή Επιτροπή Περιστερίου και η Ομάδα Σεπολίων - Κολωνού της ΟΓΕ.

Με μεγάλη συμμετοχή και πολύ κέφι πραγματοποιήθηκε το γλέντι που οργάνωσε η διοίκηση του Εργατικού Κέντρου Λάρισας για τους άνεργους και τις οικογένειές τους. Χριστουγεννιάτικη γιορτή οργάνωσε το Συνδικάτο Εργατοϋπαλλήλων Μετάλλου «Μήτσος Παπαρήγας» στην αίθουσα του Εργατικού Κέντρου Βόλου, που γέμισε από μεταλλεργάτες και τις οικογένειές τους. Στα παιδιά μοιράστηκαν δώρα, ενώ η Επιτροπή Γυναικών του Συνδικάτου είχε φροντίσει για το γιορτινό τραπέζι.

Με εξόρμηση έξω από τα σούπερ μάρκετ της περιοχής και κάλεσμα στους εργαζόμενους να προσφέρουν τρόφιμα για τους ανέργους, η Λαϊκή Επιτροπή Πολίχνης, σε συνεργασία με το Σωματείο Συνταξιούχων ΟΑΕΕ, συγκέντρωσε σημαντική βοήθεια για δεκάδες οικογένειες. Μαζί με το Σύλλογο Γυναικών Πολίχνης και με τη συνεισφορά των παιδιών από το Θεατρικό Εργαστήρι, οργανώθηκε χριστουγεννιάτικη γιορτή για παιδιά.

Γονείς και παιδιά γέμισαν την αίθουσα του Πολιτιστικού Κέντρου για να παρακολουθήσουν τη χριστουγεννιάτικη θεατρική παράσταση που παρουσίασε η Λαϊκή Επιτροπή Τούμπας. Στην Κατερίνη, η τοπική Γραμματεία του ΠΑΜΕ, η ομάδα γυναικών της ΟΓΕ και το Συνδικάτο Ιδιωτικών Υπαλλήλων οργάνωσαν επίσης χριστουγεννιάτικη γιορτή. Δεκάδες παιδιά διασκέδασαν και στη γιορτή της Λαϊκής Επιτροπής 5ου Διαμερίσματος Θεσσαλονίκης. Αντίστοιχη γιορτή πραγματοποιήθηκε και από τη Λαϊκή Επιτροπή Ευόσμου.


Γλέντι για τους ανέργους από το Εργατικό Κέντρο Λάρισας
Γλέντι για τους ανέργους από το Εργατικό Κέντρο Λάρισας

Θεατρική παράσταση από τη Λαϊκή Επιτροπή Τούμπας
Θεατρική παράσταση από τη Λαϊκή Επιτροπή Τούμπας

Από τη γιορτή της Λαϊκής Επιτροπής 5ου Διαμερίσματος Θεσσαλονίκης
Από τη γιορτή της Λαϊκής Επιτροπής 5ου Διαμερίσματος Θεσσαλονίκης

Χριστουγεννιάτικη γιορτή οργάνωσε η Ομάδα Κολωνού - Σεπολίων της ΟΓΕ
Χριστουγεννιάτικη γιορτή οργάνωσε η Ομάδα Κολωνού - Σεπολίων της ΟΓΕ

Παιχνίδι και χορός στη γιορτή της Λαϊκής Επιτροπής Περιστερίου
Παιχνίδι και χορός στη γιορτή της Λαϊκής Επιτροπής Περιστερίου

Σημαντική βοήθεια συγκέντρωσε η Λαϊκή Επιτροπή Πολίχνης
Σημαντική βοήθεια συγκέντρωσε η Λαϊκή Επιτροπή Πολίχνης

Από τη διανομή τροφίμων από το Συνδικάτο Οικοδόμων Αθήνας
Από τη διανομή τροφίμων από το Συνδικάτο Οικοδόμων Αθήνας


Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ