Παρασκευή 19 Φλεβάρη 2021
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Διαβάστε στην ενότητα «Διεθνή και Οικονομία»:
  • ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΦΤΩΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΕ: Τσακίζει κόκαλα, την ώρα που οι ενεργειακές μπίζνες ανθίζουν
  • ΧΩΡΟΣ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: Το πραγματικό δίλημμα: Αξιοποίηση για κάλυψη των κοινωνικών αναγκών ή για τα επιχειρηματικά συμφέροντα;
  • ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ ΑΝΟΙΓΟΚΛΕΙΝΟΥΝ ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ: Οι δυσκολίες για τα παιδιά είναι πολλές και σύνθετες
  • ΤΗΛΕΡΓΑΣΙΑ: Δουλειά από το πρωί μέχρι το βράδυ, στον ελεύθερο χρόνο, στην ασθένεια
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΦΤΩΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΕ
Τσακίζει κόκαλα, την ώρα που οι ενεργειακές μπίζνες ανθίζουν

«Κανονικότητα» είναι για εκατοντάδες χιλιάδες λαϊκά νοικοκυριά τα όσα ζουν τις τελευταίες μέρες χιλιάδες κάτοικοι στην Αττική, που έμειναν χωρίς ρεύμα και «ξυλιασμένοι» από το κρύο. Τα ίδια τα επίσημα στοιχεία άλλωστε αποκαλύπτουν πως την ίδια ώρα που οι ενεργειακοί όμιλοι στη χώρα μας και πανευρωπαϊκά επιδοτούνται με τεράστια ποσά στο πλαίσιο της «πράσινης νέας συμφωνίας» της ΕΕ, εκατομμύρια Ευρωπαίοι βυθίζονται στην ενεργειακή φτώχεια ως την «άλλη όψη» του νομίσματος της «απελευθέρωσης» της Ενέργειας, στόχου που ενιαία υπηρετούν και στη χώρα μας όλες οι κυβερνήσεις.

Ενδεικτική είναι νέα μελέτη που δημοσιοποιήθηκε πριν από μερικές μέρες1 και στην οποία υπολογίζεται ότι ο αριθμός των Ευρωπαίων πολιτών που ζουν υπό καθεστώς ενεργειακής φτώχειας φτάνει τα 30 εκατομμύρια. Η μελέτη αφορούσε στοιχεία του 2019 και όπως σημειώνουν οι συντάκτες της, υπό συνθήκες γενικού lockdown εξαιτίας της πανδημίας η ενεργειακή φτώχεια είναι βέβαιο ότι έχει ενισχυθεί περαιτέρω τους μήνες που ακολούθησαν. Το πρόβλημα φαίνεται πως παίρνει ιδιαίτερα μεγάλες διαστάσεις κυρίως στη Νότια και Ανατολική Ευρώπη, όπου συγκεντρώνεται και ο μεγαλύτερος αριθμός παλιών και κακοσυντηρημένων κτιρίων. Ετσι, σε Βουλγαρία, Λιθουανία, Ελλάδα, Πορτογαλία και Κύπρο εντοπίζονται ο μεγαλύτερος αριθμός κατοίκων που δεν μπορούν να θερμάνουν επαρκώς τα σπίτια τους το χειμώνα και αντίστοιχα δεν μπορούν να διατηρήσουν σε ανεκτά χαμηλά επίπεδα τη θερμοκρασία το καλοκαίρι - χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν είναι εκατομμύρια και οι κάτοικοι σε χώρες της Βόρειας και Δυτικής Ευρώπης οι οποίοι δεν μπορούν να ζεστάνουν επαρκώς τα σπίτια τους.

Το φαινόμενο τα τελευταία χρόνια παρουσίαζε σε πανευρωπαϊκό επίπεδο μια τάση σταθερότητας (αν και ο πήχης σχετικά με το τι μετριέται ως ενεργειακή φτώχεια από την ΕΕ είναι ...στο πάτωμα), ωστόσο, εξαιτίας της νέας μεγάλης καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης, έχει αρχίσει να εμφανίζει ξανά αυξητικές τάσεις. «Ολο και περισσότεροι Ευρωπαίοι, εξαιτίας της πανδημίας και της μεγάλης μείωσης του οικογενειακού τους εισοδήματος, ζουν σε συνθήκες φτώχειας, κάτι που έχει επίπτωση στην ενεργειακή τους κατανάλωση», σημειώνεται στη μελέτη. Προσθέτει δε ότι το φαινόμενο λαμβάνει μεγαλύτερες διαστάσεις, αφού οι φτωχότεροι αναγκάζονται να μένουν περισσότερες ώρες κλεισμένοι στα σπίτια τους, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι λογαριασμοί Ενέργειας. Τονίζει ακόμα ότι οι αυτοαπασχολούμενοι είναι το κοινωνικό στρώμα που υποφέρει περισσότερο από το φαινόμενο της ενεργειακής φτώχειας.

Σταθερά υψηλά ποσοστά στην Ελλάδα...

Στην Ελλάδα, όπως προαναφέραμε, καταγράφεται ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ενεργειακής φτώχειας στην ΕΕ. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Ενεργειακής Φτώχειας στην Ευρώπη2, η Ελλάδα εμφανίζει πολύ μεγάλο ποσοστό πληθυσμού που ζει υπό συνθήκες ενεργειακής φτώχειας. Πιο συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από τα σχετικά στοιχεία το 22,7% του πληθυσμού της χώρας μας αδυνατούσε να διατηρήσει ζεστό το σπίτι του τον χειμώνα και δροσερό το καλοκαίρι, ενώ το 35,6% του πληθυσμού δυσκολεύεται να πληρώσει τους λογαριασμούς Ενέργειας.

Εχει άλλωστε προηγηθεί μια δεκαετία με συνεχείς αυξήσεις κατ' έτος της τιμής κιλοβατώρας για τα νοικοκυριά, δίχως να υπολογιστεί η αύξηση των φόρων πάνω στα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας ή το ποσοστό λαϊκού εισοδήματος που απορροφούν οι λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος, ώστε να «προικοδοτηθούν» για τη «νέα, απελευθερωμένη εποχή» η ΔΕΗ, οι ΑΠΕ, οι βιομήχανοι. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat (επεξ. Statista), η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος το 2010 για τα νοικοκυριά ήταν 11,81 ευρώ/Kwh, για να φτάσει το 2017 στα 19,36 ευρώ/Kwh3.

Πλέον η Ελλάδα από τα τέλη του περασμένου έτους έχει μπει για τα καλά υπό καθεστώς «απελευθερωμένης» αγοράς ηλεκτρισμού, με τις τιμές να «παίζονται» καθημερινά μεταξύ παραγωγών και προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας στο χρηματιστήριο που λειτουργεί στο πλαίσιο του «μοντέλου - στόχου» (target model) της ΕΕ, βασικό στόχο της πολιτικής της «απελευθέρωσης» που ακολούθησαν με συνέπεια οι διαδοχικές κυβερνήσεις ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύει ο ΑΔΜΗΕ στο μηνιαίο δελτίο μεσοσταθμικής τιμής Ενέργειας, παρατηρείται τεράστια αύξηση τιμών σχεδόν αμέσως με την έναρξη λειτουργίας του «target model». Πιο συγκεκριμένα, η τιμή προ της έναρξης λειτουργίας κυμαινόταν περί τα 45 ευρώ/Μwh, για να φτάσουμε τον Δεκέμβρη στα 85,72 ευρώ/Mwh. Οι τιμές αυτές μέχρι στιγμής «συγκρατούνται» από τους ομίλους, ωστόσο είναι καθαρά θέμα χρόνου πότε θα αρχίσουν να περνούν στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος των νοικοκυριών. Ηδη η κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη για χιλιάδες λαϊκές οικογένειες, που μετά βίας αποπληρώνουν τους λογαριασμούς τους, και ενώ όλο το προηγούμενο διάστημα χιλιάδες ήταν οι αποκοπές ηλεκτρικού ρεύματος σε σπίτια σε όλη τη χώρα και οι εκβιασμοί προκειμένου τα λαϊκά στρώματα «να προσέλθουν στο ταμείο».

...την ώρα που τα κέρδη των ομίλων εκτοξεύονται

Την ίδια στιγμή, ως την «άλλη όψη» αυτής της πορείας, ένα τρελό πανηγύρι κερδών έχει στηθεί στην εγχώρια αγορά ηλεκτρισμού και Ενέργειας συνολικά, με τους μονοπωλιακούς ομίλους που δραστηριοποιούνται στον χώρο να εφορμούν στα νέα πεδία κερδοφορίας που στήνει γι' αυτούς η κυβέρνηση, στο πλαίσιο της γενικότερης πολιτικής της ΕΕ.

Η κυβέρνηση έχει διαμηνύσει με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο ότι τουλάχιστον το 1/3 των πόρων του «Ταμείου Ανάκαμψης» της ΕΕ θα κατευθυνθούν σε επενδύσεις στο χώρο της Ενέργειας και των «πράσινων» πεδίων γενικότερα. Ειδικότερα, το επονομαζόμενο πρόγραμμα «δίκαιης μετάβασης» σε Δυτική Μακεδονία και Μεγαλόπολη - περιοχές όπου κλείνουν οι λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ - συγκεντρώνει αυτήν τη στιγμή μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον, αφού εκεί η κυβέρνηση δημιουργεί επί της ουσίας «ειδικές οικονομικές ζώνες» όπου οι όμιλοι κάνουν μπίζνες, λαμβάνοντας επιδοτήσεις και απολαμβάνοντας προνομιακό φορολογικό και εργασιακό καθεστώς. Μόλις την περασμένη βδομάδα το ΔΣ της ΔΕΗ ενέκρινε συμφωνία με τον γερμανικό ενεργειακό όμιλο RWE για τη διενέργεια κοινών επενδύσεων στον τομέα των ΑΠΕ, συνολικής ισχύος έως και 2GW.

Σημαντικό έργο, με διεθνή γεωπολιτική διάσταση και το οποίο «κουμπώνει» με τους αμερικανικούς σχεδιασμούς, αποτελεί και ο πλωτός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου της Αλεξανδρούπολης, για τον οποίο, σύμφωνα με τελευταία ενημέρωση από το υπουργείο Περιβάλλοντος, μέσα στο προσεχές διάστημα αναμένεται να ληφθεί η επενδυτική απόφαση των μετόχων της κοινοπραξίας που το διαχειρίζεται και δεν αποκλείεται να ξεκινήσουν εντός του έτους οι εργασίες κατασκευής του. Για την ενίσχυση χρήσης του φυσικού αερίου ως «μεταβατικού καυσίμου» κατά τη μεταλιγνιτική περίοδο, σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος, αναμένεται εξίσου σύντομα να «τρέξουν» οι εξελίξεις και στο σχέδιο δημιουργίας υποθαλάσσιας αποθήκης φυσικού αερίου στην Καβάλα.

Πάντως όλη η υποκρισία των κυβερνήσεων και των διαφόρων μηχανισμών της ΕΕ, όπως και των λογής - λογής «παρατηρητηρίων» για την ενεργειακή φτώχεια, καταδεικνύεται από το γεγονός ότι για την αντιμετώπιση του φαινομένου για το οποίο χύνουν «κροκοδείλια δάκρυα» προτείνουν τρόπους αντιμετώπισής του οι οποίοι το επιτείνουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα διάφορα προγράμματα «Εξοικονομώ» και «ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών», που διενεργούνται όλα αυτά τα χρόνια και μπορεί να αποφέρουν τεράστια κέρδη στις τράπεζες που τα διαχειρίζονται και στους κατασκευαστικούς ομίλους, ωστόσο δεν φαίνεται να έχουν την παραμικρή επίδραση στο φαινόμενο της ενεργειακής φτώχειας. Κι αυτό γιατί προϋποθέτουν ίδια συμμετοχή με πολλές χιλιάδες ευρώ για τη λήψη της όποιας οικονομικής ενίσχυσης, αποκλείοντας έτσι εξ ορισμού τα πιο φτωχά και ευάλωτα νοικοκυριά.

Το μόνο βέβαιο είναι ότι στο πλαίσιο της «απελευθερωμένης» αγοράς Ενέργειας της ΕΕ το φαινόμενο της ενεργειακής φτώχειας θα συνεχίσει να πλήττει εκατομμύρια λαϊκά νοικοκυριά, και στη χώρα μας και πανευρωπαϊκά. Τα όποια μέτρα εξαγγέλλουν οι αστικές κυβερνήσεις των χωρών και τα επιτελεία των Βρυξελλών για την αντιμετώπιση του φαινομένου, στην πραγματικότητα συνιστούν ενίσχυση της πολιτικής που δημιουργεί και διαιωνίζει το φαινόμενο.

Παραπομπές:

1. https://institutdelors.eu/publications/europe-needs-a-political-strategy-to-end-energy-poverty/

2. https://akaryon-epah.com/sites/default/files/downloads/publications/20-06/mj0420245enn.en_.pdf

3. https://www.statista.com/statistics/418083/electricity-prices-for-households-in-greece/


Φ. Κ.

ΧΩΡΟΣ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Το πραγματικό δίλημμα: Αξιοποίηση για κάλυψη των κοινωνικών αναγκών ή για τα επιχειρηματικά συμφέροντα;

Phasma

Η αντιπαράθεση που εξελίσσεται το τελευταίο διάστημα στη Θεσσαλονίκη γύρω από το δίλημμα «ανάπλαση ή μετεγκατάσταση της ΔΕΘ» φανερώνει ενδοαστικές αντιθέσεις στην υλοποίηση του στρατηγικού σχεδιασμού για τη Βόρεια Ελλάδα με επίκεντρο τη Θεσσαλονίκη. Επί της ουσίας αφορά διαφορετικές εκδοχές ενός αντιλαϊκού σχεδιασμού, με το λαό να καλείται να διαλέξει για άλλη μια φορά ποιο είναι το «μικρότερο κακό».

Το πραγματικό ερώτημα για το λαό της περιοχής δεν είναι απλά το «μένει ή φεύγει» η ΔΕΘ, αλλά τι πρέπει να γίνει για να βγουν πραγματικά κερδισμένοι οι εργαζόμενοι και η νεολαία.

Η αστική τάξη θέλει να αναδείξει την Κεντρική Μακεδονία και τη Θεσσαλονίκη σε κόμβο εμπορικό - διαμετακομιστικό, τουριστικό, εκπαιδευτικό και τεχνολογίας - καινοτομίας, στο πλαίσιο ενός ευρύτερου σχεδιασμού για όλη τη Βόρεια Ελλάδα, και σε ενεργειακό κόμβο. Στο πλαίσιο αυτό, «φιλέτα γης» που τα προηγούμενα χρόνια ρήμαζαν ή δεν αξιοποιούνταν επικερδώς πρόκειται να αποτελέσουν πεδία κερδοφορίας και πολύμορφων επενδύσεων για το μεγάλο κεφάλαιο.

Οι όποιες οριακές ή και σχετικές βελτιώσεις που μπορεί να υπάρξουν στην αναβάθμιση του δημόσιου χώρου, π.χ. από την άποψη των εκτάσεων πρασίνου (σήμερα η Θεσσαλονίκη κατατάσσεται στις πόλεις με τα μικρότερα ποσοστά πρασίνου πανευρωπαϊκά), γίνονται τόσο όσο επιτρέπει η εξυπηρέτηση των κύριων στόχων κάθε επένδυσης, γρήγορα σαρώνονται από τη γενική κατάσταση και αξιοποιούνται ως δόλωμα για τον εγκλωβισμό λαϊκών συνειδήσεων, ειδικά σε υποβαθμισμένες περιοχές (π.χ. Δυτική Θεσσαλονίκη).

Κυβερνήσεις, διοικήσεις της Τοπικής Διοίκησης και αστικά κόμματα κρύβουν από το λαό τις βαθύτερες αρνητικές επιπτώσεις από την εμπορευματοποίηση των ελεύθερων χώρων, τόσο στο περιβάλλον όσο και στην ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών για αναψυχή, ποιότητα ζωής, κοινωφελείς υποδομές.

Οι βασικές εξελίξεις σχετικά με την ανάπλαση του χώρου της ΔΕΘ

Το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο (ΕΧΣ) και η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για την ανάπλαση της ΔΕΘ αποτελούν τμήμα ενός επιχειρηματικού σχεδίου για την πιο κερδοφόρα αξιοποίηση ενός χώρου - φιλέτου στο κέντρο της πόλης, για την ανάπτυξη της κερδοφορίας της ίδιας της «ΔΕΘ Helexpo ΑΕ», την αναβάθμισή της ως εκθεσιακού εργαλείου και οικονομικού φόρουμ που στηρίζει συνολικά τους σχεδιασμούς των επιχειρηματικών ομίλων.

Το ΕΧΣ βρίσκεται στο τελικό στάδιο της αδειοδότησής του, στη φάση έκδοσης του ΠΔ και της έγκρισης από το ΣτΕ, και ήδη «τρέχει» ο διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για το τελικό σχέδιο της ανάπλασης.

Το ΕΧΣ προβλέπει νέα εκτεταμένη δόμηση και εκτός από τους εκθεσιακούς χώρους προβλέπεται η ανάπτυξη εμπορικών χρήσεων, πολυτελούς ξενοδοχείου, νέων συνεδριακών χώρων, υπόγειων χώρων στάθμευσης, που θα λειτουργήσουν με ΣΔΙΤ και άρα με υψηλό αντίτιμο. Ορισμένοι χώροι πρασίνου που προβλέπονται, σε καμία περίπτωση δεν αντιστοιχούν σε αυτό που ένας εργαζόμενος μπορεί να φαντάζεται στο άκουσμα του χαρακτηρισμού «μητροπολιτικό πάρκο», και στην πραγματικότητα θα παίξουν το ρόλο του «πράσινου προαυλίου» της επένδυσης.

Με εξαίρεση τον τομέα ανάπλασης που περιλαμβάνει το «Αλεξάνδρειο», οι υπόλοιποι τομείς ανάπλασης, όπως και οι χώροι πρασίνου, ορίζονται ως «Κεντρικές λειτουργίες πόλης», μια χρήση η οποία αφήνει παραθυράκια για επιμέρους λειτουργίες ακόμα και για καζίνο.

Το κόστος της ανάπλασης δεν έχει προσδιοριστεί. Σύμφωνα με εκτιμήσεις αναμένεται να κυμανθεί από 150 έως 220 εκατ. ευρώ, όσο δε για τον τρόπο χρηματοδότησης, η κυβέρνηση φαίνεται να προκρίνει μια ΣΔΙΤ με ταυτόχρονο δανεισμό από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ).

ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ - ΠΑΣΟΚ και οι εκπρόσωποί τους στην Τοπική Διοίκηση στήριξαν τις προβλέψεις του ΕΧΣ, διαμορφώνοντας μια κοινή στρατηγική γραμμή περί «γενικού κοινωνικού οφέλους» από την ανάπλαση της ΔΕΘ και τη διατήρησή της στον υφιστάμενο χώρο, που οδηγεί στην ανάπτυξη της εκθεσιακής δραστηριότητας και της «εξωστρέφειας».

Υπέρ της ανάπλασης και της διατήρησης της ΔΕΘ στην υφιστάμενη έκταση έχουν τοποθετηθεί η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, οι δήμοι Θεσσαλονίκης και Πυλαίας - Χορτιάτη, η Κεντρική Ενωση Επιμελητηρίων Ελλάδας και τα Επιμελητήρια της περιοχής, το ΤΕΕ/ΤΚΜ, οι Σύνδεσμοι Βιομηχάνων και Εξαγωγέων, οι Εμπορικοί Σύλλογοι και ο Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης.

Σε αυτήν τη φάση άρχισε να ξεδιπλώνεται η αντιπαράθεση σε σχέση με την περιοχή χωροθέτησης της ΔΕΘ και την αξιοποίηση του οικοπέδου μέσα στην πόλη. Με πρόταση των δημάρχων της Δυτικής Θεσσαλονίκης, επανήλθε στην επιφάνεια το σχέδιο που είχε εκπονηθεί παλαιότερα για μετεγκατάσταση της ΔΕΘ σε περιοχή δίπλα στο ΔΙΠΑΕ Σίνδου, με εκτιμώμενο κόστος 250 - 300 εκατ. ευρώ.

Με την πρόταση αυτή ανοίγει η συζήτηση για την «επόμενη μέρα» του φιλέτου στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, αλλά και για το χώρο της δυτικής εισόδου του πολεοδομικού συγκροτήματος, ο οποίος έχει ενταχθεί στον στρατηγικό σχεδιασμό του κεφαλαίου ως χώρος υποδοχής επενδύσεων στο λιμάνι, σε δραστηριότητες διαμετακόμισης - logistics, χωροθέτηση πόλων καινοτομίας κ.λπ.

Προβάλλεται επίσης το επιχείρημα ότι με τη μετεγκατάσταση της ΔΕΘ θα ενισχυθεί η Δυτική Θεσσαλονίκη με Μετρό, Προαστιακό, συγκοινωνίες, συνδέεται δηλαδή και εξαρτάται η ιεράρχηση αναγκαίων έργων υποδομών με τον αναπτυξιακό σχεδιασμό του κεφαλαίου.

Φαίνεται λοιπόν ότι υπάρχει ενδοαστική διαπάλη για την αξιοποίηση του φιλέτου της ΔΕΘ, τις χρήσεις γης και τα κονδύλια του «Ταμείου Ανάκαμψης» και σε πολιτικό επίπεδο, και αυτή διαπερνάει και τα κόμματα, αφού η επίσημη θέση των ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ δεν έχει αλλάξει.

Οπως και να 'χει, αυτή η αντιπαράθεση δεν αφορά το λαό. Και στην περίπτωση της ανάπλασης και διατήρησης της εκθεσιακής δραστηριότητας μέσα στην πόλη και στην περίπτωση της μετεγκατάστασης στην περιοχή της Σίνδου, θα επιβαρυνθεί άμεσα και έμμεσα ο λαός για ένα επιχειρηματικό σχέδιο αναβάθμισης της «ΔΕΘ Helexpo AE» και της εκθεσιακής δραστηριότητας των επιχειρηματικών ομίλων.

Η όποια «τόνωση της τοπικής αγοράς» τις μέρες διεξαγωγής των βασικών εκθέσεων είναι προσωρινή, αβέβαιη και ανεπαρκής, και σε κάθε περίπτωση δεν διασφαλίζει το μέλλον αυτοαπασχολούμενων και μικρών επαγγελματιών. Αλλά και όσοι εργαζόμενοι απασχοληθούν στην κατασκευή, θα «απολαύσουν» μισθούς πείνας και εντατικοποίηση, ενώ οι μόνιμες θέσεις εργασίας που θα προκύψουν θα είναι ελάχιστες.

Η θέση του ΚΚΕ

Η Κομματική Οργάνωση Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ έχει τοποθετηθεί εδώ και καιρό τόσο για το ζήτημα της ανάπλασης του χώρου της ΔΕΘ, όσο και για τις προοπτικές της Δυτικής Θεσσαλονίκης και την εκθεσιακή δραστηριότητα.

Εχει ξεκαθαρίσει ότι συνολικά η λειτουργία ενός εκθεσιακού φορέα όπως η ΔΕΘ και η ολοκληρωμένη χρήση των χώρων της σε φιλολαϊκή κατεύθυνση, ανεξάρτητα από την παραμονή της στον ίδιο χώρο ή τη μελλοντική της μετεγκατάσταση, προϋποθέτουν ριζική αλλαγή πορείας σε πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, έναν άλλο δρόμο ανάπτυξης, που θα έχει στο επίκεντρό του την κάλυψη των σύγχρονων κοινωνικών αναγκών και όχι την κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων.

Σε αντιπαράθεση με τις διάφορες εκδοχές του αστικού σχεδιασμού για την αξιοποίηση του χώρου της ΔΕΘ και την πιθανή μετεγκατάστασή της, το ΚΚΕ έχει καταθέσει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο διεκδίκησης που «βλέπει μπροστά», στη συνδυασμένη κάλυψη των σύγχρονων κοινωνικών αναγκών, και προϋποθέτει τη σύγκρουση με το σχεδιασμό του κεφαλαίου και τις επιλογές αστικών κυβερνήσεων και διοικήσεων σε δήμους και Περιφέρεια.

Διεκδικεί μεταξύ άλλων:

Να μην προχωρήσει η υλοποίηση του εγκεκριμένου ΕΧΣ, που στερεί τη δυνατότητα για αξιοποίηση ενός χώρου ζωτικής σημασίας προς όφελος του λαού. Καμία σκέψη για αξιοποίηση του χώρου της ΔΕΘ για τουριστικές - ξενοδοχειακές - εμπορικές χρήσεις με το μανδύα του «Μητροπολιτικού Πάρκου».

Να μετατραπεί ο χώρος της ΔΕΘ σε πάρκο, με ταυτόχρονη δυνατότητα για αθλητικές και πολιτιστικές χρήσεις - δραστηριότητες. Διασφάλιση συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος και κρατικής χρηματοδότησης, που θα εξασφαλίσουν και το αναγκαίο προσωπικό για τη συντήρηση και αναβάθμιση του πάρκου. Καμία σκέψη για ΣΔΙΤ και ανταποδοτικές χρήσεις. Να κατοχυρωθεί πολεοδομικά, χαρακτηριζόμενος «ελεύθερος χώρος - χώρος αστικού πρασίνου».

Να μελετηθούν η αντιπλημμυρική προστασία της ευρύτερης περιοχής του κέντρου της Θεσσαλονίκης και η ένταξη του χώρου της ΔΕΘ στο σχέδιο Πολιτικής Προστασίας ως χώρου εκτόνωσης πληθυσμού σε περίπτωση σεισμού.

Ταυτόχρονα, να ενταχθούν σε έναν ενιαίο σχεδιασμό, μαζί με το χώρο της ΔΕΘ, ο χώρος του Γ' ΣΣ μετά από μετεγκατάστασή του και κατάργηση του ΝΑΤΟικού Στρατηγείου, ο χώρος του πρώην 424 ΓΣΝ και της περιοχής του πρώην συνοικισμού της Αγίας Φωτεινής, και να αξιοποιηθούν για επέκταση των χώρων πρασίνου καθώς επίσης για εγκατάσταση και άλλων απαραίτητων υποδομών, π.χ. Παιδείας, φοιτητικής στέγης, αθλητικών χώρων, ενδεχομένως και ορισμένων πολυλειτουργικών κτιριακών υποδομών, που θα καλύψουν πολιτιστικές και συνεδριακές δραστηριότητες.

Η κατασκευή χώρων στάθμευσης να συνδεθεί μέσω ΜΜΜ με το κέντρο της πόλης και να συνοδευτεί από κυκλοφοριακή μελέτη. Κατασκευή τους χωρίς ΣΔΙΤ, με δωρεάν χρήση για τους κατοίκους της πόλης.

Στην όποια μεταβατική περίοδο, να αξιοποιηθούν οι εκθεσιακοί χώροι για τις ανάγκες αντιμετώπισης της πανδημίας (π.χ. αίθουσες για εκπαιδευτικές ανάγκες), για την υποστήριξη της καλλιτεχνικής και νεανικής δημιουργίας, με ελεύθερη χρήση για μαθητές, φοιτητές, ανέργους κ.λπ. Ελεύθερη πρόσβαση ή πολύ μικρό αντίτιμο στις θεματικές εκθέσεις για φοιτητές, παιδιά, νέα ζευγάρια κ.λπ.

Για τη μετεγκατάσταση και συνολικά για τις υποδομές - λειτουργίες εκθεσιακής δραστηριότητας, να επιβαρυνθούν με το αυξημένο κόστος οι μεγάλες επιχειρήσεις, που άλλωστε επωφελούνται από τη λειτουργία της.

Για τη Δυτική Θεσσαλονίκη, να ιεραρχηθούν και να χρηματοδοτηθούν από τον κρατικό προϋπολογισμό και όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία η ανάπτυξη της σχολικής στέγης, υποδομές Υγείας, η αξιοποίηση των πρώην στρατοπέδων προς όφελος του λαού, η αντισεισμική θωράκιση και η αντιπλημμυρική προστασία (π.χ. ρέμα Ευκαρπίας, Δενδροπόταμος, Γαλλικός, Αξιός). Να ενισχυθούν οι αστικές συγκοινωνίες και με μέσα σταθερής τροχιάς (Μετρό, Προαστιακός).

Ταυτόχρονα, να αντιμετωπιστούν άμεσα και αποτελεσματικά η βιομηχανική ρύπανση και δυσοσμία, να μην προχωρήσει η εγκατάσταση της νέας Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων στον Λαγκαδά, οι μονάδες καύσης επικίνδυνων αποβλήτων στη Σίνδο, η καύση απορριμμάτων στην τσιμεντοβιομηχανία. Να ενισχυθούν οι περιβαλλοντικοί έλεγχοι, να γίνουν μελέτες για την επίδραση της βιομηχανικής ρύπανσης στην υγεία των κατοίκων και των εργαζομένων, να υπάρξει σχεδιασμός για την πρόληψη και αντιμετώπιση βιομηχανικών ατυχημάτων.


Κείμενο βασισμένο σε
επεξεργασία της Ομάδας Οικονομίας της ΟΠ Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ

ΤΗΛΕΡΓΑΣΙΑ
Δουλειά από το πρωί μέχρι το βράδυ, στον ελεύθερο χρόνο, στην ασθένεια

Ολο και περισσότεροι εργαζόμενοι δηλώνουν πως δεν υπάρχουν όρια μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής

Η εξ αποστάσεως εργασία (τηλεργασία), που από μέτρο κατά της εξάπλωσης της πανδημίας τείνει να γενικευτεί και να καθιερωθεί σε μόνιμη βάση σε πολλούς επιχειρηματικούς ομίλους, μέσα στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής δεν θα μπορούσε παρά να αξιοποιηθεί προς όφελος των εργοδοτών. Δηλαδή ως μία ακόμα «ευέλικτη» μορφή εργασίας, όπου η εργασία και η παραγωγικότητα προσαρμόζονται πλήρως στις ανάγκες της επιχείρησης, ενώ εντείνεται η εκμετάλλευση και μειώνεται το εργασιακό κόστος.

Οπως και άλλες «ευέλικτες» μορφές απασχόλησης και ημιαπασχόλησης, η τηλεργασία έχει διαφημιστεί ως ένας τρόπος «εξισορρόπησης» της επαγγελματικής και προσωπικής/οικογενειακής ζωής, «προς όφελος» του εργαζόμενου, ιδιαίτερα των γονιών.

Πολύ περισσότερο, η τηλεργασία πλασάρεται ως μια «άνετη» μορφή εργασίας. Οπως λένε, ο εργαζόμενος δουλεύει στο σπίτι του, στο πάρκο, στο καφέ, ακόμη και στην παραλία - κι ας σημαίνει αυτό στην πραγματικότητα ότι καλείται να δουλεύει στον ελεύθερο χρόνο του, στις διακοπές, ακόμα κι όταν είναι άρρωστος.

Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες που δημοσιεύτηκαν σε διεθνή ΜΜΕ («Bloomberg», «The Guardian» κ.α.), οι εργαζόμενοι που δουλεύουν από το σπίτι εργάζονται περισσότερες ώρες και έχουν μεγαλύτερο φόρτο εργασίας, ιδιαίτερα από το ξέσπασμα της πανδημίας και μετά. Οι επιχειρήσεις εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο τη συγκυρία της πανδημίας και επέβαλαν παρατεταμένη εργάσιμη μέρα, από το πρωί μέχρι το βράδυ.

Περισσότερες ώρες εργασίας

Ο μέσος χρόνος που ένας υπάλληλος ο οποίος εργάζεται από το σπίτι είναι συνδεδεμένος στον υπολογιστή του, σε Ηνωμένο Βασίλειο, Αυστρία, Καναδά, Ολλανδία και ΗΠΑ, έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από δύο ώρες τη μέρα από τότε που ξέσπασε η πανδημία του νέου κορονοϊού, σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας υποστήριξης επιχειρήσεων «NordVPN Teams».

Πιο συγκεκριμένα, οι εξ αποστάσεως εργαζόμενοι στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν δει τη βδομάδα εργασίας τους να αυξάνεται κατά σχεδόν 25% και αποσυνδέονται κατά μέσο όρο μετά τις 8 το βράδυ, ενώ το ίδιο ισχύει και για τους υπαλλήλους στην Ολλανδία. Τα στοιχεία της «NordVPN» προέκυψαν από ανάλυση δεδομένων από τους διακομιστές της για να δουν πώς χρησιμοποιούνται ιδιωτικά επιχειρηματικά δίκτυα από υπαλλήλους που εργάζονται με τηλεργασία.

Ξεχωριστή έρευνα της εταιρείας «Wildgoose», που δημοσιεύτηκε στον «Guardian», διαπίστωσε ότι από το 44% των εργαζομένων στο Ηνωμένο Βασίλειο ζητήθηκε από την εργοδοσία να κάνουν περισσότερη δουλειά τον τελευταίο χρόνο. Ιδιαίτερα οι εργαζόμενοι των μεσαίων επιχειρήσεων ανέφεραν αυξημένο φόρτο εργασίας.

Οι έρευνες έδειξαν επίσης ότι όσοι εργάζονται με τηλεργασία έκαναν πιο σπάνια και πιο μικρά διαλείμματα για μεσημεριανό γεύμα, εργάζονταν ακόμα κι όταν ήταν άρρωστοι, χωρίς να παίρνουν αναρρωτική άδεια, και οι περισσότεροι εργαζόμενοι ήταν «πάντα συνδεδεμένοι και διαθέσιμοι», καθώς ο διαχωρισμός μεταξύ εργασίας και ελεύθερου χρόνου είναι «θολός».

Στην ερώτηση «τι θα μπορούσε να κάνει η εταιρεία για να μη νιώθουν εξάντληση ή άγχος στην τηλεργασία», το 55% των υπαλλήλων απάντησαν ότι «θα βοηθούσε» αν ο εργοδότης απαιτούσε επικοινωνία και εργασία εντός των ωρών εργασίας...

Τα στοιχεία της «NordVPN» δείχνουν ότι το Γενάρη οι εργαζόμενοι σε Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ συνδέονταν κατά μέσο όρο για 11 ώρες τη μέρα - από 9 ώρες στο Ηνωμένο Βασίλειο και 8 ώρες στις ΗΠΑ πριν από την έναρξη του lockdown τον Μάρτη του 2020. Στους εξ αποστάσεως εργαζόμενους στον Καναδά επίσης αυξήθηκαν οι ώρες που ήταν συνδεδεμένοι, από 9 σε 11 τη μέρα.

«Με τον αυξημένο φόρτο εργασίας και μια ανησυχητική τάση να εργάζεσαι όταν είσαι άρρωστος, ο εργασιακός και ο προσωπικός χρόνος των εργαζομένων γίνονται ολοένα και πιο δυσδιάκριτοι, σε μια εποχή που είναι κρίσιμο αυτά τα δύο να διαχωρίζονται», αναφέρουν ειδικοί, προσθέτοντας πως η εργάσιμη μέρα τείνει να χάσει τα όριά της - μια κατάσταση που θα διατηρηθεί μετά την πανδημία - «και θα υπάρξει πραγματικά πολύ αρνητικός αντίκτυπος στην ψυχική υγεία και την ευημερία των εργαζομένων».

Δεύτερη και τρίτη δουλειά

Οι νέες τεχνολογίες θα έπρεπε να μειώνουν τις ώρες εργασίες, να αυξάνουν τον ελεύθερο χρόνο και να βελτιώνουν τη ζωή των εργαζομένων. Αντ' αυτού, μεγάλες εταιρείες, από αυτοκινητοβιομηχανίες έως «γίγαντες» της τεχνολογίας και της πληροφορικής, προσπαθούν να αξιοποιήσουν εργαζόμενους άλλων επιχειρήσεων οι οποίοι έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο, στο πλαίσιο του «ευέλικτου ωραρίου της τηλεργασίας». Τελικά ο εργαζόμενος καταλήγει να δουλεύει από το πρωί μέχρι το βράδυ για διάφορες εταιρείες, μια τάση που επεκτείνεται ραγδαία στην Ιαπωνία και αλλού.

Μια τέτοια περίπτωση είναι η «Yahoo Japan», που προσλαμβάνει εργαζόμενους με συμβόλαια δύο - τριών μηνών ως «συμβούλους στρατηγικής» για τον σχεδιασμό νέων διαδικτυακών υπηρεσιών. Δεν χρειάζεται να εμφανίζονται στο γραφείο της «Yahoo Japan», παρά μόνο σε διαδικτυακές συναντήσεις, και απασχολούνται μερικές ώρες το μήνα.

Δικαίως η «Yahoo Japan» εξέφρασε μεγάλες προσδοκίες για το πρόγραμμα «δευτερεύουσας απασχόλησης» που αφορά εξειδικευμένο, μορφωμένο και πάμφθηνο εργατικό δυναμικό.

Αντίστοιχα η «Unilever Japan», το ιαπωνικό σκέλος του ευρωπαϊκού κολοσσού καταναλωτικών προϊόντων, προσλαμβάνει εργαζόμενους για περίπου 10 ώρες εργασίας το μήνα, υπογραμμίζοντας ότι όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι αναζητούν δεύτερη δουλειά «για να κάνουν την καλύτερη δυνατή χρήση του χρόνου που εξοικονομείται από την τηλεργασία»...

Μεταξύ άλλων επιχειρήσεων που έχουν προσλάβει άτομα για «δευτερεύουσες θέσεις εργασίας» είναι η «Daihatsu», η «Yamaha Motor» και η «Mitsubishi», δηλώνοντας πως «ένα πλεονέκτημα για τις εταιρείες είναι ότι μπορούν να αξιοποιήσουν το ταλέντο των εξωτερικών εργαζομένων χωρίς να ξοδέψουν πάρα πολλά».

Η ιαπωνική κυβέρνηση προωθεί επίσης τέτοιες προσλήψεις στο πλαίσιο συνολικών εργασιακών μεταρρυθμίσεων. Οι επιχειρήσεις έχουν αρχίσει να επιτρέπουν στους υπαλλήλους τους να αναλαμβάνουν δευτερεύουσες θέσεις εργασίας, αρκεί να μη διαταραχθούν οι κύριες εργασιακές τους ευθύνες. Ορισμένες μάλιστα εταιρείες, των οποίων οι επιχειρηματικές δραστηριότητες μειώθηκαν λόγω πανδημίας, ενθαρρύνουν ακόμα και τους υπαλλήλους τους να αναλάβουν δευτερεύουσες θέσεις εργασίας, για να αντισταθμίσουν τους χαμένους μισθούς.

Η «CrowdWorks Inc.», μεγάλη εταιρεία διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού, έκανε γνωστό ότι ο αριθμός των ατόμων που δήλωσαν πως αναζητούν δευτερεύουσα απασχόληση ήταν 3,79 εκατομμύρια στα τέλη Ιούνη, από περίπου 1 εκατομμύριο πριν από ένα χρόνο.

Στο μεταξύ, σύμφωνα με ειδικούς, η εργασία «πολλαπλών θέσεων εργασίας» οδηγεί τους εργαζόμενους να δουλεύουν περισσότερες ώρες από πριν, και αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης προβλημάτων υγείας.

Ιδια εικόνα σε όλες τις χώρες

Οι έρευνες μεταξύ των εργαζομένων οι οποίες δείχνουν ότι τα όρια μεταξύ της επαγγελματικής και προσωπικής ζωής εξαφανίζονται κατά την τηλεργασία είναι παρόμοιες σε όλες τις χώρες.

Ετσι, τα 2/3 (65%) των Ρώσων εργαζομένων που εργάζονται εξ αποστάσεως θέλουν να επιστρέψουν στο γραφείο, σύμφωνα με πρόφατη δημοσκόπηση από το Κέντρο Ερευνών Κοινής Γνώμης.

Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση, πριν από την έναρξη της πανδημίας μόνο το 4% των ερωτηθέντων είχαν εργαστεί από το σπίτι, και σήμερα το ποσοστό έχει σχεδόν τριπλασιαστεί. Αναφορικά με τα πλεονεκτήματα που παρουσιάζει η δουλειά από το σπίτι, οι μισοί Ρώσοι που εργάζονται εξ αποστάσεως (52%) δήλωσαν ότι η τηλεργασία έχει τόσα πλεονεκτήματα όσα μειονεκτήματα. Πάνω από τους μισούς (65%) δήλωσαν ότι οι ώρες εργασίας τους είχαν γίνει πιο παράτυπες και ακανόνιστες κατά τη διάρκεια της τηλεργασίας.

Αντίστοιχη πραγματικότητα διαμορφώνεται και στην Ισπανία, όπου η κυβέρνηση - όπως και άλλες κυβερνήσεις - προωθεί νομοσχέδιο για να μπουν κανόνες στην εργασία από το σπίτι. Παραμένει όμως το ερώτημα πώς θα εφαρμοστούν οι κανόνες στην πράξη, ποιος θα ελέγχει και - πολύ περισσότερο - ποιος θα αναγκάσει τις επιχειρήσεις να τους εφαρμόσουν...

Για παράδειγμα, συζητιέται στην Ισπανία οι εργοδότες να καλύπτουν τα λειτουργικά έξοδα των εργαζομένων που δουλεύουν από το σπίτι και «να ρυθμιστεί η εξ αποστάσεως εργασία έτσι ώστε να προστατεύονται τα δικαιώματα των εργαζομένων», κατοχυρώνοντας «χρόνο αποσύνδεσης».

Σε κάθε περίπτωση οι επιχειρηματικοί όμιλοι θα έχουν το «πάνω χέρι», ενώ οι εργαζόμενοι υπό το φόβο της απόλυσης θα προσαρμόζονται στις «ανάγκες» της επιχείρησης, είτε με τηλεργασία είτε με φυσική παρουσία στους χώρους δουλειάς.

ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ ΑΝΟΙΓΟΚΛΕΙΝΟΥΝ ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ
Οι δυσκολίες για τα παιδιά είναι πολλές και σύνθετες

Κάποιες διαπιστώσεις από έρευνες σε άλλες χώρες

INTIME NEWS

Εδώ και ένα χρόνο σε ολόκληρο τον πλανήτη τα σχολεία ανοιγοκλείνουν στο όνομα της αντιμετώπισης της πανδημίας, ενώ οι αστικές κυβερνήσεις καθορίζουν όλα τα μέτρα με βάση το ζύγι «κόστους - οφέλους», την υπεράσπιση του κεφαλαίου.

Από κάθε χώρα η εμπειρία λέει πως η παρατεταμένη τηλεκπαίδευση οξύνει την ανισότιμη πρόσβαση στη μόρφωση, αφού δεν είναι οργανωμένη με διασφαλισμένες όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις (κατάλληλες συνδέσεις και συσκευές κ.λπ.) σε μαθητές και εκπαιδευτικούς. Επιπλέον, η διακοπή του ζωντανού μαθήματος, μέσα στο σχολείο, μαζί με το δάσκαλο και τους συνομηλίκους, προκαλεί πολύ πιο σύνθετες δυσκολίες στα παιδιά. Είναι χαρακτηριστικά τα όσα αναγνωρίζουν τα ίδια τα κυβερνητικά επιτελεία των αστών, πανεπιστήμια και σχετικές έρευνες.

Στη Γερμανία, μελέτη του Πανεπιστημιακού Ιατρικού Κέντρου Hamburg - Eppendorf (έγινε Δεκέμβρη - Γενάρη), κατέγραψε ότι το 1/3 των παιδιών 7 - 17 ετών εμφανίζουν αύξηση συμπτωμάτων όπως το άγχος, ο φόβος, η κατάθλιψη και οι ψυχοσωματικές διαταραχές, ως αποτέλεσμα του πολύμηνου lockdown και του κλεισίματος των σχολείων. Τα προβλήματα εμφανίζονται πολύ πιο οξυμένα σε «οικογένειες σε κίνδυνο» (π.χ. μονογονεϊκές, χαμηλών εισοδημάτων κ.α.). Οι υπεύθυνοι της έρευνας σημείωναν ότι «χρειάζεται καλύτερο σχέδιο για να στηριχτεί και να ενισχυθεί η ψυχική και συναισθηματική υγεία των παιδιών από "οικογένειες σε κίνδυνο" (...) Τα σχολεία πρέπει να έχουν τακτική επαφή με τους μαθητές και να κάνουν εκτίμηση της κατάστασης (...) Διαφορετικά υπάρχει ο κίνδυνος παιδιά τέτοιων οικογενειών να χάσουν κάθε κίνητρο και διάθεση για μάθηση...».

Οπως μετέδωσε το πρακτορείο «Ασοσιέιτεντ Πρες», 4 στα 5 παιδιά που ρωτήθηκαν δήλωσαν ότι η πανδημία τα έχει επιβαρύνει. Ακόμα, απάντησαν ότι στις οικογένειές τους έχουν αυξηθεί οι καβγάδες, έχουν μεγαλώσει τα προβλήματα που έχουν στο σχολείο (ως προς την ικανότητά τους να συμμετέχουν στο μάθημα), έχουν χειροτερέψει οι σχέσεις με τους φίλους τους. Ακόμα, απάντησαν ότι τρέφονται λιγότερο υγιεινά, περνούν πολύ περισσότερη ώρα στο διαδίκτυο, αθλούνται λιγότερο. «Οι γονείς έχουν προσαρμοστεί στις προκλήσεις της τηλεκπαίδευσης και της εργασίας και προσπαθούν να ανταποκριθούν όσο καλύτερα μπορούν. Αλλά έχουν φτάσει και αυτοί στα όριά τους», ανέφεραν ορισμένοι από τους υπεύθυνους της έρευνας.

«Τα σιωπηλά θύματα»

Στην ιστοσελίδα του ΟΗΕ γίνεται αναφορά σε έρευνες από διάφορες χώρες που εντοπίζουν πόσο έχει αναστατωθεί η ζωή των παιδιών λόγω της πανδημίας. Χαρακτηρίζοντας τα παιδιά «τα σιωπηλά θύματα της πανδημίας» τονίζεται: «Το κλείσιμο των σχολείων, η απομόνωση, ο φόβος να κολλήσουν αλλά και να διαδώσουν τον ιό είναι παράγοντες που εμποδίζουν την ανάπτυξή τους».

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα στο Βέλγιο, 1 στους 5 εφήβους εμφάνισε συμπτώματα κατάθλιψης. Αλλη έρευνα, στο Λουξεμβούργο, κατέγραψε ότι το 67% των παιδιών δηλώνουν ικανοποιημένα από τη ζωή τους, έναντι 96% πριν από την πανδημία. Οι ερευνητές στο Λουξεμβούργο ξεχώρισαν το φόβο πολλών παιδιών και εφήβων ειδικά για το αν θα γίνουν υπεύθυνοι για τη διασπορά του ιού (σε μια κοινωνία που απογειώνει την «ατομική ευθύνη» και εξαφανίζει την κοινωνική κρατική ευθύνη δεν είναι παράξενο κάτι τέτοιο...), φόβος και ενοχές που είναι λογικό να μεγαλώνουν ειδικά όταν στο περιβάλλον τους κάποιος εκτεθεί στον ιό. Μια 10χρονη δήλωσε: «Φοβόμαστε. Δεν θέλουμε ούτε εμείς να κολλήσουμε ούτε να κολλήσουμε άλλους. Δεν βγαίνουμε έξω απ' το σπίτι...». Μια 15χρονη περιέγραφε την απογοήτευση «τού να είμαστε κλεισμένοι στο ίδιο μας το σπίτι. Χωρίς να νιώθουμε ούτε ελεύθεροι ούτε ασφαλείς...».

Σημειώνοντας ότι την περίοδο διεξαγωγής της οι μαθητές Δημοτικού στο Λουξεμβούργο δεν συναντούσαν τους δασκάλους τους παρά μία φορά τη βδομάδα, η έρευνα κατέληγε μεταξύ άλλων ότι «εκτός από την καθυστέρηση που υπάρχει στη διδασκαλία της προγραμματισμένης ύλης, τα παιδιά έχουν βγει από το πρόγραμμά τους, τόσο ως προς το μάθημα όσο και ως προς τη συναναστροφή με τους συμμαθητές και τους δασκάλους τους...».

«Επείγει να ανοίξουν τα σχολεία...»

Στα τέλη του Γενάρη, κάποιοι παιδίατροι από όλη τη Βρετανία έστειλαν μια ανοιχτή επιστολή στο υπουργείο Παιδείας τονίζοντας μεταξύ άλλων: «Με βάση όσα βλέπουμε και ακούμε ότι συμβαίνουν στα σχολεία, αντιλαμβανόμαστε από πρώτο χέρι ότι η ζημιά από το lockdown διεισδύει στην πνευματική υγεία των παιδιών όλης της χώρας. Οι κοινωνικοοικονομικές διαφορές οξύνουν τις εκπαιδευτικές ανισότητες, στις περιπτώσεις που οι οικογένειες πασχίζουν να διαθέσουν στα παιδιά τους κατάλληλη πρόσβαση στο διαδίκτυο ή ιδιωτικό χώρο για να μπορούν να συμμετέχουν (στο τηλε-μάθημα) με τρόπο που να έχει νόημα...

Γινόμαστε μάρτυρες μιας έντονης και γοργής αύξησης περιπτώσεων που αφορούν την πνευματική υγεία παιδιών και γονιών. Το άγχος, η κατάθλιψη και οι αυτοτραυματισμοί βρίσκονται σε τρομακτικά επίπεδα. Οι γονείς εμφανίζουν συμπτώματα ψυχολογικού στρες, ακόμα και εξάντλησης, ως αποτέλεσμα της προσπάθειας να βοηθήσουν τα παιδιά τους στην τηλεκπαίδευση και να διατηρήσουν τις δουλειές τους. Η πανδημία έχει καταστροφικές συνέπειες στον τρόπο ζωής μας, στην εκπαίδευση και την πνευματική υγεία. Ο εμβολιασμός του διδακτικού προσωπικού προσφέρει προστασία σε μία από τις πιο κρίσιμες ομάδες του εργατικού μας δυναμικού, που με τη σειρά της προστατεύει τα παιδιά μας, τα οποία κινδυνεύουν να μετατραπούν σε μια γενιά που θα μετρά μακροπρόθεσμες covid - απώλειες, αν δεν αποτελέσουν προτεραιότητά μας...».

Σε άλλο σημείο η επιστολή υπογράμμιζε ότι ο αντίκτυπος είναι «τρομακτικός» «όχι μόνο από την πλευρά των χαμένων διδακτικών ωρών αλλά και από την πλευρά όλων των άλλων που προσφέρουν το σχολείο και η Εκπαίδευση, όπως η κοινωνική ανάπτυξη και οι εξωσχολικές δραστηριότητες. Επίσης, για πάρα πολλά παιδιά το σχολείο παρέχει ασφάλεια, συναισθηματική, ακόμα και διατροφική υποστήριξη...». Καταλήγουν επικρίνοντας την έλλειψη κυβερνητικού σχεδίου για το άνοιγμα των σχολείων με ολοκληρωμένα μέτρα προστασίας και εκφράζουν ανησυχία επειδή «φαίνεται ότι δεν υπάρχει καμία βιασύνη να ξανανοίξουν τα σχολεία: Φαίνεται λες και κάποιοι θεωρούν την Εκπαίδευση πιο πολύ ως κάτι ωραίο, όχι ως κάτι απαραίτητο...».

Ευάλωτη η παιδική ψυχική υγεία

Η έκθεση για την Ψυχική Υγεία Παιδιών και Νέων στην Αγγλία - που δημοσιεύτηκε το φθινόπωρο, με βάση στοιχεία από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία - κατέγραψε ότι 1 στα 6 παιδιά ηλικίας 5 - 16 ετών παρουσιάζει «πιθανό πρόβλημα ψυχικής διαταραχής», έναντι 1 στα 9 που ήταν πριν από μια τριετία. Τα παιδιά που πήραν μέρος στην έρευνα στάθηκαν στις «οικογενειακές εντάσεις» και τις «οικονομικές ανησυχίες» που τα επηρεάζουν, στο ότι «έχουν απομονωθεί από τους φίλους τους», αλλά και στο ότι «φοβούνται πως ο ιός θα προκαλέσει την αναστάτωσή τους».

Η έρευνα επισημαίνει ότι επιπτώσεις από τις μειωμένες κοινωνικές συναναστροφές αντιμετωπίζουν ακόμα και τα μικρά παιδιά, με τους υπεύθυνους να σημειώνουν ότι στην ηλικία των 2 - 3 ετών η ευρύτερη κοινωνική επαφή (με τον περίγυρο της οικογένειας κ.τ.λ.) καλλιεργεί μια σειρά από ερεθίσματα σημαντικά για τη συνολική τους κοινωνική ανάπτυξη.

Ιδιαίτερα έντονη είναι η ανησυχία για τα παιδιά με ειδικές - μαθησιακές ή άλλες - ανάγκες, για τα οποία είναι ισοπεδωτικές οι συνέπειες από τον «εγκλεισμό» στο σπίτι ή τη διακοπή προγραμμάτων που τους διασφάλιζαν σημαντική βοήθεια (μεταξύ άλλων γιατί τέτοιοι τομείς έχουν περάσει στα χέρια ΜΚΟ και ιδρυμάτων που προχωρούν σε μεγάλες περικοπές προσωπικού και πόρων με τα νέα δεδομένα). Επιστήμονες δηλώνουν πολύ προβληματισμένοι για το βάθος των συνεπειών, τονίζοντας ότι ακόμα και πριν από την πανδημία μόλις για 1 στα 3 παιδιά που χρειάζονταν ψυχολογική υποστήριξη εξασφαλιζόταν. Τώρα, με δεδομένη την εμπορευματοποίηση της Υγείας και της Πρόνοιας και τη νέα ύφεση, που θα φορτωθεί ξανά στις πλάτες του λαού, η ανισότιμη πρόσβαση θα έχει ακόμα πιο καταστροφικά αποτελέσματα.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ