Κυριακή 19 Φλεβάρη 2017
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΙΣΤΟΡΙΑ
100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΧΤΩΒΡΙΑΝΗ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
«Εφτασε η ώρα της ανοιχτής πάλης»

Ν. Σαμόκις, «Μάχες μπροστά στο αστυνομικό τμήμα», από τη σειρά σχεδίων «Από τα γεγονότα της επανάστασης του Φλεβάρη», 1917
Ν. Σαμόκις, «Μάχες μπροστά στο αστυνομικό τμήμα», από τη σειρά σχεδίων «Από τα γεγονότα της επανάστασης του Φλεβάρη», 1917
Στις 10 του Φλεβάρη 1917, ο κρατικός σύμβουλος Μιχαήλ Ροντζιάνκο έκφραζε τη γνώμη ότι η Ρωσία βρισκόταν στις παραμονές εξαιρετικά σημαντικών γεγονότων, την έκβαση των οποίων ήταν δύσκολο να προβλέψει κανείς.

Επιδιώκοντας να εδραιώσουν τις πολύ κλονισμένες συνταγματικές αυταπάτες και να εμποδίσουν το προλεταριάτο να προχωρήσει σε αποφασιστικές ενέργειες, οι μενσεβίκοι «υπερασπιστές της πατρίδας» («αμυνίτες») κάλεσαν τους εργάτες της Πετρούπολης στις 14 του Φλεβάρη, ημέρα έναρξης της συνόδου της Κρατικής Δούμας, να κάνουν πορεία προς το παλάτι του πρίγκιπα της Ταυρίδας, να εκφράσουν την εμπιστοσύνη τους σ' αυτή και να διαδηλώσουν την ομοψυχία τους στη φιλελεύθερη αντιπολίτευση.

Η επιτροπή των μπολσεβίκων της Πετρούπολης, σε αντίθεση με τη διαδήλωση για υποστήριξη της Κρατικής Δούμας, έκανε έκκληση να τιμηθεί η 10η του Φλεβάρη, δεύτερη επέτειος της καταστολής της ομάδας των μπολσεβίκων, με μια 24ωρη απεργία και «δείχνοντας την ετοιμότητά μας να δώσουμε... τη ζωή μας στην πάλη για τα συνθήματα, που ανοιχτά διακήρυξαν οι εξόριστοι βουλευτές μας». Τα συνθήματα των μπολσεβίκων, που εκφράζανε την πραγματική διάθεση του λαού, ήταν: «Κάτω η τσαρική μοναρχία!», «Πόλεμος στον πόλεμο!», «Ζήτω η Προσωρινή Επαναστατική Κυβέρνηση!», «Ζήτω η παλλαϊκή Συντακτική Συνέλευση!», «Ζήτω η λαοκρατική δημοκρατία!», «Ζήτω ο διεθνής σοσιαλισμός!» (Σημ.: το Φλεβάρη του 1915, οι μπολσεβίκοι βουλευτές της Δούμας είχαν δικαστεί και εξοριστεί στη Σιβηρία γιατί τάχθηκαν κατά του πολέμου και διατύπωσαν ανοιχτά τις θέσεις του Κόμματος, που επιθυμούσε την ήττα της κυβέρνησης και τη μετατροπή του ιμπεριαλιστικού πολέμου σε εμφύλιο πόλεμο).

Οδοφράγματα στη λεωφόρο Λιτέινι στην Πετρούπολη
Οδοφράγματα στη λεωφόρο Λιτέινι στην Πετρούπολη
Η διαδήλωση των εργατών, που άρχισε στις 10 του Φλεβάρη, κράτησε μερικές μέρες και έφτασε στο αποκορύφωμά της στις 14 του Φλεβάρη. Τη μέρα αυτή σταμάτησαν τη δουλειά 90 χιλιάδες εργάτες 58 επιχειρήσεων της Πετρούπολης.

Οι εργαζόμενοι των περιοχών Πλευρά του Βίμποργκ και Πύλη της Νάρβα βγήκαν στους δρόμους με επαναστατικά τραγούδια, οι εργαζόμενοι στο εργοστάσιο Πουτίλοφ, κρατώντας σημαίες με μπολσεβίκικα συνθήματα, ορμούσαν στη λεωφόρο Νιέφσκι, σαρώνοντας στο διάβα τους τα αστυνομικά φράγματα. Κάμποσες φορές η αστυνομία αποπειράθηκε να συλλάβει διαδηλωτές, αλλά το πλήθος με οργή ματαίωσε τις προσπάθειες αυτές.

Την ίδια μέρα, έγιναν συγκεντρώσεις σε μια σειρά ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Πετρούπολης. Η επαναστατική μερίδα των φοιτητών του Πανεπιστημίου, του Πολυτεχνείου, της Σχολής Δασοκομίας, της Ψυχονευρολογικής Σχολής και άλλων ανώτερων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της πρωτεύουσας, διαδήλωσε ότι ήταν έτοιμη να υποστηρίξει αποφασιστικά τους αγώνες του προλεταριάτου.

Ομως, την ίδια ώρα, κοντά στο παλάτι του πρίγκιπα της Ταυρίδας, επικρατούσε ησυχία. Οι εργάτες δεν διαδήλωσαν την «αλληλεγγύη» και «ομοψυχία» τους με τους φιλελεύθερους της Δούμας. Η πρωτοβουλία των «αμυνιτών» χρεοκόπησε.

Οι εργάτες του εργοστασίου Ιζόρα, στο Κόλπινο, δέχτηκαν με ενθουσιασμό την έκκληση της επιτροπής των μπολσεβίκων της Πετρούπολης. Στις 13 και 14 Φλεβάρη πραγματοποίησαν συλλαλητήρια σε τμήματα του εργοστασίου, που μίλησαν εκπρόσωποι του Ρωσικού Γραφείου της ΚΕ του Κόμματος των μπολσεβίκων και εργάτες του εργοστασίου.

Χρωμολιθογραφία με την ονομασία «Ο ξεχασιάρης Νικόλαος», του Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι, για τις μέρες του Φλεβάρη. Πάνω στο στύλο, πίσω από τον Νικόλαο, διαβάζουμε: «Εξω! Με τη συνοδεία, τη γυναίκα, τη μαμάκα!»
Χρωμολιθογραφία με την ονομασία «Ο ξεχασιάρης Νικόλαος», του Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι, για τις μέρες του Φλεβάρη. Πάνω στο στύλο, πίσω από τον Νικόλαο, διαβάζουμε: «Εξω! Με τη συνοδεία, τη γυναίκα, τη μαμάκα!»
Ο αρχηγός της Οχράνα, αντισυνταγματάρχης Προυτένσκι, στην αναφορά του προς τη διεύθυνση χωροφυλακής της Πετρούπολης σχετικά με τις απεργίες και τα συλλαλητήρια στο εργοστάσιο Ιζόρα, χωρίς να το θέλει, τόνιζε την αδυναμία της διοίκησης. Οι Κοζάκοι και οι στρατιώτες που στάλθηκαν για την «επιβολή της τάξης» σχεδόν δεν προχώρησαν σε βίαια μέτρα ενάντια στους εργάτες. Ο Προυτένσκι ανάφερε: «Πρέπει να τονιστεί ότι οι Κοζάκοι και οι κατώτεροι αξιωματικοί συμπεριφέρονταν στους εργάτες φιλικά και, προφανώς, αναγνώριζαν ότι τα αιτήματα των εργατών έχουν βάση και ότι οι αρχές δεν πρέπει να πάρουν μέτρα ενάντια στο κίνημα που γεννήθηκε. Γενικά δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι οι Κοζάκοι ήταν με το μέρος των εργατών».

Τα γεγονότα έδειξαν ότι η «εντύπωση» του έμπειρου τσαρικού αξιωματικού δεν ήταν λάθος. Η ατμόσφαιρα καθημερινά γινότανε πιο τεταμένη. Οι μπολσεβίκοι καλούσαν τις μάζες σε ανοιχτή πάλη.

«Δεν μπορούμε πια να περιμένουμε»

Με προκήρυξή της, η Επιτροπή Πετρούπολης καλεί τους εργάτες και τους δημοκράτες να επιστρατεύσουν όλες τους τις δυνάμεις στον αγώνα για την ανατροπή του τσαρισμού, για μια Προσωρινή Επαναστατική Κυβέρνηση:

«14 Φλεβάρη, αργά το βράδυ.

Δεν μπορούμε πια να περιμένουμε και να σωπαίνουμε... Αλλη λύση εκτός από τη λαϊκή πάλη δεν υπάρχει!

Η εργατική τάξη και οι δημοκράτες δεν πρέπει να περιμένουν πότε θα συμφιλιωθούν η τσαρική εξουσία και οι καπιταλιστές. Τώρα αμέσως πρέπει να παλέψουν ενάντια στα θηρία αυτά, για να πάρουν στα δικά τους χέρια την τύχη της χώρας και τα ζητήματα της ειρήνης.

Πρώτος όρος για τη γνήσια ειρήνη πρέπει να είναι η ανατροπή της τσαρικής κυβέρνησης και ο σχηματισμός Προσωρινής Επαναστατικής Κυβέρνησης για την:

1. Εγκαθίδρυση της ρωσικής λαοκρατικής δημοκρατίας!

2. Εφαρμογή εργάσιμης μέρας 8 ωρών!

3. Παράδοση όλων των τσιφλικιών στους αγρότες!

Εφτασε η ώρα της ανοιχτής πάλης!».

Στις 17 του Φλεβάρη κατέβηκε σε απεργία ένα από τα εργαστήρια του εργοστασίου Πουτίλοφ.

Απαντώντας στα αιτήματα των εργατών, η διεύθυνση έκλεισε στις 22 του Φλεβάρη το εργοστάσιο. Οι εργάτες βγήκαν στους δρόμους.

Το κίνημα υποστήριξης προς τους απεργούς του εργοστασίου Πουτίλοφ ενώθηκε με τις απεργίες διαμαρτυρίας που ξέσπασαν σε μια σειρά επιχειρήσεις ενάντια στην έλλειψη τροφίμων και την πρωτοφανή ακρίβεια. Οι εργάτες παρατούσαν τους τόρνους απαιτώντας ψωμί. Οι εργάτριες, που είχαν φτάσει σε απελπισία από την πείνα, άρχισαν να λεηλατούν τα αρτοποιεία. Οι ταραχές που προκλήθηκαν από την έλλειψη τροφίμων, και συντελούνταν μέσα σε μια κατάσταση βαθιάς επαναστατικής κρίσης, είχαν πολιτικό χαρακτήρα και έσπρωχναν τις πλατιές μάζες στον αγώνα κατά του τσαρισμού και του ιμπεριαλιστικού πολέμου.

Η 23η του Φλεβάρη

Μπροστά στο γιορτασμό της 23 Φλεβάρη για τη διεθνή Μέρα της Εργάτριας (8 Μάρτη με το νέο ημερολόγιο), οι μπολσεβίκοι διοργάνωσαν συγκεντρώσεις και συλλαλητήρια όπου ανέλυαν την κατάσταση, τους στόχους και τα καθήκοντα του κινήματος. Πρωτοπόρο ρόλο στην εξέλιξη των γεγονότων έπαιξαν οι εργάτες της Πλευράς του Βίμποργκ, που βρίσκονταν κάτω από την επιρροή των μπολσεβίκων. Πήραν την πρωτοβουλία για τη γενική απεργία. Απ' εδώ επεκτάθηκαν στις άλλες περιοχές της Πετρούπολης οι απεργίες και οι διαδηλώσεις με τα συνθήματα: «Κάτω ο πόλεμος!», «Κάτω η πείνα!», «Ζήτω η επανάσταση!». Ο συνολικός αριθμός των απεργών ήταν πάνω από 128 χιλιάδες άτομα.

Η ανοιχτή και μαζική εξέγερση του προλεταριάτου, με τα επαναστατικά συνθήματα στις 23 του Φλεβάρη, έγινε η αιτία να θεωρηθεί η μέρα αυτή σαν η αρχή της επανάστασης.

Αργά το βράδυ στις 23 του Φλεβάρη, στην περιοχή Βίμποργκ της πρωτεύουσας, στο διαμέρισμα του εργάτη I. Αλεξάντροφ, έγινε σύσκεψη του καθοδηγητικού πυρήνα των μπολσεβίκων της Πετρούπολης. Η σύσκεψη καθόρισε ότι είναι απαραίτητη η συνέχιση της απεργίας, η οργάνωση διαδήλωσης στη λεωφόρο Νιέφσκι, το δυνάμωμα της διαφώτισης ανάμεσα στους φαντάρους, η λήψη μέτρων για τον εξοπλισμό των εργατών. Στις 24 του Φλεβάρη απεργούσαν ήδη πάνω από 200 χιλιάδες εργάτες, δηλαδή πάνω από το μισό προλεταριάτο της Πετρούπολης.

Στις 24 Φλεβάρη ο διευθυντής της Οχράνα υποστράτηγος Γκλομπατσιόφ, με σημείωμά του προς τον υπουργό Εσωτερικών Υποθέσεων, τον νομάρχη, την εισαγγελία, τον διευθυντή της αστυνομίας και τον διοικητή του στρατού, ανέφερε:

«24 Φλεβάρη, βράδυ.

Η απεργία των εργατών που έγινε εξαιτίας της έλλειψης ψωμιού συνεχίστηκε και σήμερα, και, συγκεκριμένα στη διάρκεια της ημέρας δεν λειτούργησαν 131 επιχειρήσεις με 158.583 άτομα. Ανάμεσα στους διαδηλωτές βρίσκονταν σημαντικός αριθμός σπουδάζουσας νεολαίας».

Στις 25 του μήνα, η απεργία στην Πετρούπολη μετατράπηκε σε γενική πολιτική απεργία. Τη μέρα αυτή, σύμφωνα με αναφορές πρακτόρων προς τη διοίκηση της Αστυνομίας, έγινε συνεδρίαση της Επιτροπής Πετρούπολης του ΣΔΕΚΡ.

Η διοίκηση της Αστυνομίας, σε σημείωμά της με ημερομηνία 25 του Φλεβάρη 1917, αναφέρει για τη συνεδρίαση της Επιτροπής της Πετρούπολης των μπολσεβίκων:

«25 του Φλεβάρη 1917.

Η οργάνωση του Σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού Κόμματος Ρωσίας της Πετρούπολης, στη διάρκεια των διήμερων ταραχών που συνέβησαν στην πρωτεύουσα, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει για κομματικούς σκοπούς το κίνημα που γεννήθηκε και, αφού πάρει στα χέρια της την καθοδήγηση των μαζών που συμμετείχαν σ' αυτό, να δώσει στο κίνημα αυτό καθαρά επαναστατική κατεύθυνση».

(Στον επόμενο «Κυριακάτικο Ριζοσπάστη» (26/2/2017), τα γεγονότα των τελευταίων ημερών του Φλεβάρη του 1917 που οδήγησαν στην εγκαθίδρυση της Προσωρινής Κυβέρνησης).



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ