Με αφορμή αυτήν την αποκάλυψη, αξίζει να υπενθυμίσουμε ένα σχετικό ρεπορτάζ του «Ριζοσπάστη» τον Οκτώβρη του 2005, στο πλαίσιο μεγάλης έρευνας που είχε κάνει η εφημερίδα για την αντιπλημμυρική προστασία. Συγκεκριμένα, στις 25 Οκτώβρη, ο «Ριζοσπάστης» είχε ρεπορτάζ με τίτλο: «Πόλη χτισμένη πάνω σε ρέμα». Και αφορούσε ακριβώς την ίδια περιοχή στην οποία έχασαν τη ζωή τους 16 άνθρωποι από τις πλημμύρες... Και αυτό είναι μάλλον η καλύτερη απάντηση σε όσους τις τελευταίες μέρες το μόνο που έχουν να πουν είναι για τις ευθύνες εκείνων που έχτισαν αυθαίρετα πάνω σε ρέματα...

Δεκάδες εργατικά σωματεία, ενώσεις αυτοαπασχολούμενων και μαζικοί φορείς καταγγέλλουν με ανακοινώσεις τους τις πραγματικές αιτίες για τις καταστροφικές πλημμύρες, εκφράζουν τα συλλυπητήριά τους στις οικογένειες των θυμάτων και την αλληλεγγύη τους στους πληγέντες, ενώ διεκδικούν άμεσα μέτρα για την ανακούφισή τους.

Στο πλευρό των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων του Θριάσιου βρέθηκαν από την πρώτη στιγμή σωματεία της Αττικής, παίρνοντας την πρωτοβουλία για την πραγματοποίηση σύσκεψης για την οργάνωση της αλληλεγγύης και της πάλης. Μεταξύ άλλων, τα σωματεία διεκδικούν άμεσα μέτρα προστασίας και ανακούφισης, καταγραφή των ζημιών και αποζημίωση, προστασία των εργαζομένων από απολύσεις, σχεδιασμό και χρηματοδότηση αντιπλημμυρικών έργων. Στην κατεύθυνση αυτή, τα σωματεία ετοιμάζουν τα επόμενα βήματα και πρωτοβουλίες για τη διεκδίκηση των αιτημάτων τους.

Από την πρώτη στιγμή των πλημμυρών, κυβέρνηση και άλλα αστικά κόμματα, αστικά Μέσα Ενημέρωσης, ξεκίνησαν μια άθλια εκστρατεία απόκρυψης των πραγματικών αιτιών της καταστροφής. Μιλούσαν και μιλούν για αυθαίρετη και άναρχη δόμηση, μπάζωμα ρεμάτων και φρόντιζαν να φωτογραφίζουν ως υπεύθυνους τους ανθρώπους που έφτιαξαν αυθαίρετα σπίτια για να βάλουν μέσα την οικογένειά τους. Αυτή η λογική είναι ένα εύπεπτο για το λαό άλλοθι, για να κουκουλώσει την υπόθεση. Και πάνω σε αυτό το πραγματικό γεγονός χτίζεται μια άθλια προπαγάνδα, που σε τελική ανάλυση οδηγεί στο «τα 'θελε και τα 'παθε»...

Και είναι όλοι αυτοί που από κοινού:

• Προώθησαν και προωθούν συνειδητά την αλόγιστη επέκταση των πόλεων προς όφελος των κερδοσκόπων, φυσικά χωρίς την εξασφάλιση των αναγκαίων έργων υποδομής.
• Επέτρεψαν, νομιμοποίησαν την καταπάτηση, την κάλυψη των ρεμάτων, το κτίσιμο σ' αυτά, την εξαφάνισή τους ή τον βαρύ «τραυματισμό» τους από οδικά έργα.
• Νομιμοποίησαν την αυθαίρετη δόμηση μέσα σε δάση, δασικές εκτάσεις και καταπατημένη δημόσια γη.
• Αντί για την προστασία και ανάπτυξη του δασικού πλούτου, βασικού παράγοντα για την αποτροπή ή την άμβλυνση πλημμυρικών φαινομένων, υιοθέτησαν δασοκτόνα νομοθεσία. Εξαιρούν από τις αναδασώσεις τεράστιες καμένες περιοχές. Δάση δίνονται στο κεφάλαιο για εκμετάλλευση.
• Αντί για την προστασία των ελεύθερων χώρων, προχώρησαν στην τσιμεντοποίησή τους, αλλά και σχεδιάζουν κτίσιμο σ' αυτούς ολόκληρων πόλεων, όπως το Ελληνικό.

Eurokinissi

Τον Ιούλη του 2017 αναρτήθηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος το λεγόμενο «Προσχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας» του Υδατικού Διαμερίσματος Αττικής. Το προσχέδιο αυτό, όπως και η συνολική μελέτη του Σχεδίου, εκπονήθηκε με βάση παραδοχές, μαθηματικά μοντέλα και μεθοδολογία σύμφωνα με την «Ευρωπαϊκή Οδηγία 2007/60/ΕΚ για την Αξιολόγηση και τη Διαχείριση των Κινδύνων Πλημμύρας», που ενσωματώθηκε στο Εθνικό Δίκαιο.

Το συγκεκριμένο προσχέδιο, λοιπόν, που θυμίζουμε ότι είναι επίσημο κυβερνητικό ντοκουμέντο, γράφει πως η Νέα Πέραμος δεν κινδυνεύει από πλημμυρικά φαινόμενα, ακόμα και από τέτοια φαινόμενα που συμβαίνουν μια φορά στα 100 χρόνια!

Λέει συγκεκριμένα:

Η Νέα Πέραμος εντάσσεται στη «Χαμηλή ζώνη Μεγάρων - Ν. Περάμου. (...) δεν υπάρχει υψηλός ή πολύ υψηλός κίνδυνος πλημμύρας» ακόμη και «για πλημμυρική βροχόπτωση 100ετίας»!

Για τη Μάνδρα διαπιστώνει υψηλό και πολύ υψηλό κίνδυνο αλλά κατά περίπτωση και σε κάποια τμήματα!

Οσον αφορά τη Σύμη, που πριν λίγες μέρες δοκιμάστηκε σκληρά από καταστροφική πλημμύρα, δεν περιλαμβάνεται καθόλου στις ζώνες δυνητικά υψηλού κινδύνου πλημμύρας στη μελέτη του υπουργείου!

Αν ρίξουμε μια ματιά στον προϋπολογισμό της Περιφέρειας Αττικής, θα διαπιστώσουμε ότι σΣτις προτεινόμενες πιστώσεις για το 2017, σε σύνολο πληρωμών 237,1 εκατ. ευρώ για έργα, οι προβλέψεις για τα αντιπλημμυρικά έργα περιορίζονται μόλις στα 12,9 εκατ. (5,5%), με τα περισσότερα από αυτά να πηγαίνουν σε συνεχιζόμενα μικροέργα και κάποια άλλα να μην απορροφώνται καν...

Την ίδια στιγμή, λοιπόν, που τα πραγματικά κονδύλια για αντιπλημμυρικές μικροπαρεμβάσεις πάνε στην κατηγορία έργων με τίτλο «Αστικές Αναπλάσεις» - που είναι το «αγαπημένο παιδί» των απανταχού αιρετών της άρχουσας τάξης ακριβώς γιατί πίσω τους κρύβονται μικρότερα ή μεγαλύτερα επιχειρηματικά συμφέροντα - οι πληρωμές φτάνουν στα 84 εκατ. ευρώ!

Στο «ΕΣΠΑ 2014 - 2020» ελάχιστοι πόροι διατίθενται για την αντιπλημμυρική προστασία της Αττικής.

Συγκεκριμένα:

-- Στο ΠΕΠ Αττικής (εκπονήθηκε επί Διοίκησης Δούρου) προβλέπονται για όλη την επταετία παρεμβάσεις (κωδ. 087) οι οποίες σχετίζονται μόνο με την «κλιματική αλλαγή» και προσδιορίζονται ως εξής (σ. 150): «Προσαρμογή σε μέτρα για την κλιματική αλλαγή και πρόληψη και διαχείριση κινδύνων σχετικών με το κλίμα, π.χ. διάβρωση, πυρκαγιές, πλημμύρες, καταιγίδες και ξηρασία, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης της ευαισθητοποίησης, της πολιτικής προστασίας και συστημάτων και υποδομών διαχείρισης καταστροφών».

Η χρηματοδότηση για όλα τα παραπάνω προέρχεται από το «Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης» (ΕΤΠΑ), ύψους 72,5 εκατ. ευρώ (συμμετοχή 80%) που μαζί με την εθνική συμμετοχή ανέρχεται σε 90,6 εκατ. ευρώ.

Περαιτέρω εξειδίκευση ανά τομέα παρέμβασης, συνεπώς και για έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης, δεν υπάρχει. Αναφέρεται, πάντως, ότι «λοιπές αντιπλημμυρικές παρεμβάσεις και δράσεις μετριασμού και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή δρομολογούνται από το ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ» (εκπονήθηκε επί κυβέρνησης Σαμαρά). Η περιφερειακή αρχή του ΣΥΡΙΖΑ παραπέμπει, λοιπόν, στο σχεδιασμό της κυβέρνησης Σαμαρά...

Τι προβλέπεται όμως στο ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ («Υποδομές, Μεταφορές, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη») για την Αττική;

Αποκαλυπτικό του αντιλαϊκού χαρακτήρα του ΥΜΕΠΕΡΑΑ είναι το γεγονός ότι σε σχέση με το συνολικό προϋπολογισμό του, ύψους 5,18 δισ. ευρώ, για το σύνολο των δράσεων και έργων που αναφέρεται σε όλο το φάσμα των φυσικών κινδύνων και καταστροφών (και όχι μόνο των πλημμυρικών φαινομένων), διατίθεται μόλις 115,5 εκατ., δηλαδή το 2,23%.

Για να σχηματίσουμε μια πρακτική εικόνα τού τι σημαίνει το ποσό αυτό, αναφέρουμε ότι σε απάντηση Ερώτησης του ΚΚΕ (27.10.14) για την αντιπλημμυρική προστασία της Αττικής, ο αρμόδιος υπουργός είχε προσδιορίσει σε 275,5 εκατ. ευρώ τον προϋπολογισμό για 7 μόνο έργα στην Αττική, χωρίς να περιλαμβάνονται οι Κηφισός, Ιλισός, Πικροδάφνη και έργα αρμοδιότητας της Περιφέρειας Αττικής!

Στο εύλογο ερώτημα γιατί τα αντιπλημμυρικά έργα βρίσκονται στον πάτο των προτεραιοτήτων των αστικών κυβερνήσεων και των τοπικών αρχών, ενώ θα προστάτευαν ανθρώπινες ζωές, η απάντηση είναι μία και μοναδική:

Η ίδια η φύση των έργων είναι τέτοια, που δεν αφήνει περιθώριο στον όμιλο που το κατασκευάζει να το «λειτουργεί», δηλαδή να εισπράττει περίπου για μια 25ετία ανταποδοτικά τέλη χρήσης, εξασφαλίζοντας για σημαντικό διάστημα το επιδιωκόμενο ποσοστό κέρδους. Από την άλλη μεριά, τα έργα αυτά, για διάφορους λόγους, ανατίθενται με μεγάλες εκπτώσεις στον μειοδότη ανάδοχο, με αποτέλεσμα το κέρδος να μην είναι ιδιαίτερα ελκυστικό για το κεφάλαιο. Να γιατί προηγούνται άλλα έργα, μακριά από τις ανάγκες της λαϊκής οικογένειας. Κατεύθυνση προς την οποία και η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δίνει τον «καλύτερό της εαυτό».

Το «ιστορικό» των έργων αντιπλημμυρικής προστασίας βρίθει από πλήθος παραδειγμάτων ως έργων «τρίτης κατηγορίας». Τα περισσότερα έργα, για τα οποία σε ημερίδα του ΤΕΕ από το 2004 είχε επισημανθεί ότι έπρεπε προ πολλού να έχουν υλοποιηθεί, καρκινοβατούν ακόμη. Ας δούμε συγκεκριμένα, σε ποιο σημείο βρίσκονται τα έργα στην περιοχή που τις τελευταίες μέρες χτυπήθηκε από τις πλημμύρες.

-- Κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων στην Εθνική Οδό Αθηνών - Κορίνθου στην περιοχή της Χαλυβουργικής, σε συνδυασμό με τη διευθέτηση και την εκτροπή του χειμάρρου Αγ. Ιωάννη στον Σαρανταπόταμο: Υστερα από 12 χρόνια, από το 2004, τα μεν έργα της εκτροπής, στην περιοχή της Χαλυβουργικής, «έχουν δημοπρατηθεί και κατασκευάζονται». Οσο για τη διευθέτηση του ρέματος, αυτή βρίσκεται σε φάση δημοπράτησης της μελέτης του έργου από την Περιφέρεια.

-- Εκτροπή του ρέματος Αγία Αικατερίνη της Μάνδρας στο ρέμα Σούρες. Εκεί δηλαδή που εντοπίζεται το πρόβλημα των τελευταίων ημερών. Χρειάστηκαν άλλα 12 χρόνια, όχι για την κατασκευή των έργων ή για τη δημοπράτησή τους, αλλά για την «Επικύρωση καθορισμού οριογραμμών που αφορά τη Μελέτη εκτροπής χειμάρρου Αγ. Αικατερίνης και διευθέτησης χειμάρρου Σούρες Θριασίου Πεδίου», με απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής. Οσο για την παραπέρα εξέλιξη του έργου, μαθαίνουμε, ύστερα από δυόμιση ακόμη χρόνια (13.5.17), διά στόματος αντιπεριφερειάρχη Δυτικής Αττικής, ότι το έργο «είναι έτοιμο προς δημοπράτηση από την Περιφέρεια Αττικής μόλις ολοκληρωθούν οι διαδικασίες των αδειοδοτήσεων από το Δασαρχείο».

-- Διευθέτηση των ρεμάτων Μικρό και Μεγάλο Κατερίνη για την προστασία της Μαγούλας και της περιοχής ΠΥΡΚΑΛ: Μετά από 13 χρόνια, από το 2004 (13.5.17), ανακοινώνεται από τον αντιπεριφερειάρχη ότι δεν έχει καν ολοκληρωθεί ο φάκελος για τη δημοπράτηση της μελέτης (!) του έργου.

Σε αυτές τις περιοχές, που είτε βρισκόμαστε σε φάση μελέτης είτε περίπου στο πουθενά, πνίγηκαν 16 άνθρωποι...

Η κατασκευή των μεγάλων έργων που γίνονται (οδικοί άξονες, αεροδρόμια κ.λπ.) δεν λαμβάνει υπόψη της την αντιπλημμυρική θωράκιση των γύρω περιοχών, τα έργα δεν είναι ενταγμένα σε έναν συνολικό σχεδιασμό για κάθε περιοχή και γενικότερα για κάθε λεκάνη απορροής, επηρεάζοντας την αντιπλημμυρική προστασία. Τα παραδείγματα της Αττικής Οδού και του αεροδρομίου του Σπάτων είναι χαρακτηριστικά. Οι κάτοικοι των περιοχών που γειτνιάζουν με αυτά τα έργα, πολύ συχνά έρχονται αντιμέτωποι με καταστροφές μετά από μια δυνατή μπόρα.

Βέβαια, δεν μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι δεν γίνονται καθόλου αντιπλημμυρικά έργα. Είναι, όμως, τόσο αποσπασματικός ο σχεδιασμός από δήμο σε δήμο, ακόμα και από περιφέρεια σε περιφέρεια που, πολύ συχνά, ακόμα κι αυτά τα έργα που γίνονται σώζουν ένα δήμο ή μια περιοχή και πνίγουν το γειτονικό δήμο...

Χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός αποσπασματικού έργου, που με τον τρόπο που σχεδιάζεται και υλοποιείται μέχρι να ολοκληρωθεί, δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από όσα λύνει, είναι η διευθέτηση του ρέματος της Εσχατιάς. Σε κάθε νεροποντή, τα νερά που κατεβαίνουν με ορμή από τους πρόποδες της Πάρνηθας και του Ποικίλου Ορους, λόγω απουσίας υποδομών ανάσχεσης, διοχετεύονται σε διευθετημένα και μη τμήματα και τεχνικά στοιχεία της κοίτης, ακόμη και σε τμήματα του ρέματος που έχουν εγκιβωτιστεί χωρίς να έχουν προηγηθεί τα έργα παροχέτευσης των αγωγών ομβρίων σε αυτό ή όσων νερών απορρέουν επιφανειακά, με συνέπεια να μετατρέπονται δρόμοι σε χείμαρρους και λαϊκές συνοικίες σε λίμνες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ασφάλεια και το βιος των νοικοκυριών. Αυτός, για παράδειγμα, είναι ένας από τους λόγους που η οδός Φυλής στο ύψος του Καματερού μετατρέπεται σε ποτάμι κατά τις έντονες βροχοπτώσεις.

Η όλη κατάσταση του ρέματος συνοψίζεται στο παρακάτω εδάφιο της Μελέτης του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για το «Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας». Λέει λοιπόν: «Το ρέμα της Εσχατιάς, μήκους 11 χιλιομέτρων, ξεκινά από τους πρόποδες της Πάρνηθας και φθάνει στον Κηφισό. Το ρέμα σε όλο το μήκος του, από το δυτικό όριο του Δήμου Ζεφυρίου έως και το σιδηροδρομικό σταθμό Καματερού, είναι κλειστό και διευθετημένο, σε αντίθεση με το ρέμα στα ανατολικά όρια του Δήμου Ζεφυρίου, όπου από την περιοχή των Αγίων Τεσσαράκοντα, μέχρι και τη συμβολή του με το ρ. Ευπηρίδων, είναι ανοικτό και μη διευθετημένο. Από εκεί μέχρι και τους Αγ. Αναργύρους, είναι ανοικτό και μη διευθετημένο, ενώ εξαίρεση αποτελούν λίγα κλειστά διευθετημένα τμήματα, λίγο πριν τη συμβολή του με το ρέμα Αλφειού». Το απόλυτο αλαλούμ, λοιπόν. Για ένα έργο που θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί ενιαία από την αρχή μέχρι το τέλος, διαπιστώνουμε ότι αλλού είναι ανοιχτό και διευθετημένο, αλλού κλειστό, αλλού μισάνοιχτο, αλλού μισόκλειστο.

Ολα όσα συμβαίνουν, ξανά, αυτές τις μέρες, θέτουν ως επιτακτική ανάγκη να παρθούν επείγοντα μέτρα για την ανακούφιση των πληγέντων και για την αποκατάσταση των ζημιών. Κι επειδή βροχές, πλημμύρες και σεισμοί θα έρθουν και θα ξανάρθουν, έρχεται ξανά στο προσκήνιο η ανάγκη ο λαός να αγωνιστεί και να διεκδικήσει έργα και υποδομές που θα εξυπηρετούν τις ανάγκες του, θα προστατεύουν τη ζωή του. Αγώνας που για να έχει ελπιδοφόρα προοπτική θα πρέπει να δένεται με την πάλη για έναν ριζικά διαφορετικό δρόμο ανάπτυξης, να φωτίζει το δρόμο του κεντρικού επιστημονικού σχεδιασμού της οικονομίας με κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής και εργατικό έλεγχο. Στο πλαίσιο του κεντρικού σχεδιασμού, ο ενιαίος κρατικός φορέας κατασκευών θα σχεδιάζει και θα υλοποιεί έργα που θα καλύπτουν το σύνολο των κοινωνικών αναγκών, συνδυάζοντας αρμονικά την κάλυψη των αναγκών για ασφαλείς και ποιοτικές υποδομές κατοικίας, εργασίας, άθλησης, διασκέδασης, μεταφοράς κ.λπ. με την προστασία της δημόσιας υγείας και ασφάλειας και του περιβάλλοντος από φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές.