Κυριακή 19 Γενάρη 2014
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ
Συγκρατημένη αισιοδοξία με προειδοποιήσεις για κινδύνους

Κλίμα «αισιοδοξίας» φαίνεται πως επιχειρεί να μεταδώσει η Παγκόσμια Τράπεζα, καθώς στην έκθεση προβλέψεων για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας το 2014, που δημοσίευσε την περασμένη Τρίτη, σημειώνει ότι αναμένεται ενίσχυση των ρυθμών ανάπτυξης τόσο στις αναπτυσσόμενες οικονομίες όσο και στις χώρες υψηλού εισοδήματος, πέντε χρόνια μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης. Την ίδια όμως στιγμή εφιστά την προσοχή καθώς όπως αναφέρει μπορεί η «επιτάχυνση» που σημειώνουν οι ανεπτυγμένες χώρες καθώς και η συνέχιση των ισχυρών ρυθμών ανάπτυξης της Κίνας να ενισχύουν ανάλογα την ανάπτυξη των αναπτυσσόμενων χωρών, ωστόσο οι κίνδυνοι παραμένουν, καθιστώντας τις όποιες θετικές προβλέψεις «επισφαλείς».

Κατά την Παγκόσμια Τράπεζα, βασική εστία ανησυχίας αποτελεί η αύξηση των επιτοκίων και η «ρευστότητα» που επικρατεί στις ροές κεφαλαίων εξαιτίας της απόφασης της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ να άρει σταδιακά το πρόγραμμα μαζικής παροχής ρευστότητας στην οικονομία της χώρας. Μία τέτοια εξέλιξη, όπως αναφέρει, θα μπορούσε να σημάνει τη μαζική φυγή διεθνών κεφαλαίων από τις οικονομίες των λεγόμενων αναδυόμενων χωρών (Ινδία, Βραζιλία κλπ.), πλήττοντας ιδιαίτερα εκείνες που παρουσιάζουν μεγάλα ελλείμματα στα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών τους και έχουν συσσωρεύσει υψηλά εξωτερικά χρέη.

«Η ανάπτυξη φαίνεται πως ενισχύεται τόσο στις χώρες υψηλού εισοδήματος όσο και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, ωστόσο παραμένουν κίνδυνοι για την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας. Πιο ειδικά, στην έκθεση προβλέπεται ότι το παγκόσμιο ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 3,2% το 2014, έναντι 3,2% την περασμένη χρονιά, ρυθμός που θα «σταθεροποιηθεί» στο 3,4% και 3,5% το 2015 και το 2016 αντίστοιχα. Ειδικά για τις αναπτυσσόμενες οικονομίες η Παγκόσμια Τράπεζα προβλέπει ρυθμούς ανάπτυξης 5,3% το 2014, 5,5% το 2015 και 5,7% το 2016, περίπου 2,2% μικρότερη κατά μέσο όρο σε σχέση με τους ρυθμούς ανάπτυξης των ετών 2003-07.

Αντίστοιχα στις χώρες υψηλού εισοδήματος προβλέπεται ανάπτυξη του ΑΕΠ κατά 2,2% φέτος και 2,4% το 2015 και 2016, με τις ΗΠΑ να βρίσκονται σε καλύτερη θέση καθώς οι ρυθμοί ανάπτυξης θα κινηθούν στο 2,8% το 2014 - από 1,8% τη χρονιά που πέρασε - στο 2,9% το 2015 και στο 3% το 2016. Η πρόβλεψη για την Ευρωζώνη εμφανίζει ασθενική ανάκαμψη κατά 1,1% φέτος, 1,4% και 1,5% τα δύο επόμενα έτη και παράλληλα επισημαίνεται ότι παρά το γεγονός ότι η ζώνη του ευρώ έχει εξέλθει της ύφεσης συνεχίζει η μείωση του κατά κεφαλήν εισοδήματος σε πολλές χώρες που μοιράζονται το ενιαίο νόμισμα.

Δεν είναι ρόδινα

Στέλεχος της Παγκόσμιας Τράπεζας σημείωσε πως η ενίσχυση της ανάκαμψης στις ανεπτυγμένες χώρες - γεγονός που χαρακτήρισε «καλοδεχούμενο» - ενέχει κινδύνους «αναστάτωσης» καθώς συνοδεύεται από μία πιο «σφιχτή» νομισματική πολιτική. Μέχρι στιγμής, συνέχισε, η μείωση της νομισματικής ρευστότητας υπήρξε ομαλή, όμως προειδοποίησε για τον κίνδυνο απότομης αύξησης των επιτοκίων που θα προκαλούσε μείωση των κεφαλαιακών ροών προς τις αναδυόμενες οικονομίες κατά 50%, προκαλώντας νέα κρίση στις στις πιο ευάλωτες οικονομίες των αναπτυσσόμενων χωρών. Η έκθεση χαρακτηρίζει ως «ευαίσθητο» ζήτημα για την παγκόσμια οικονομία την ομαλή εισροή ιδιωτικών κεφαλαίων στις αναπτυσσόμενες οικονομίες - που οι προϋπολογισμοί πολλών από αυτών βρίσκονται στο «κόκκινο» - καθώς οποιαδήποτε «αναταραχή» θα μπορούσε να προκαλέσει αλυσιδωτές αρνητικές συνέπειες εκ νέου. Ουσιαστικά αναδεικνύει τις δυσκολίες αυτών των καπιταλιστικών οικονομιών που έχουν μεγάλη μείωση των ρυθμών αύξησης του ΑΕΠ μετά από πολλά χρόνια ανάπτυξης (αυτές οι οικονομίες πέρασαν κρίση το 1997-1998) και τους φόβους για νέα εκδήλωση κρίσης.

ΟΞΥΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΚΟΝΤΡΕΣ ΣΤΗΝ ΑΣΙΑ
Απαγόρευση εξαγωγών στην Κίνα

Σε τετραετή απαγόρευση των εξαγωγών ακατέργαστων πρώτων υλών προχώρησε η κυβέρνηση της Ινδονησίας την περασμένη εβδομάδα, μία κίνηση που πλήττει κατά κύριο την κινεζική μεταποιητική βιομηχανία, καθώς η απαγόρευση δεν επεκτείνεται, προς το παρόν, στις δραστηριότητες των αμερικανικών εξορυκτικών μονοπωλίων της «Newmont Mining» και της «Freeport-McMoran Coper and Gold», για τις οποίες προβλέπει ειδικό καθεστώς που τις εξαιρεί από την παραπάνω απόφαση. Η κίνηση αυτή προβλήθηκε επισήμως ως «αντι-κίνητρο» προς τις ξένες και ντόπιες μεταλλευτικές εταιρείες, που δραστηριοποιούνται στην Ινδονησία, να επενδύσουν και στη μεταποίηση ορυκτών πόρων, ώστε να μη διαφεύγουν στο εξωτερικό οι προστιθέμενες αξίες των προϊόντων αλλά και να δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας.

Οπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα του «Bloomberg», καθεστώς περιορισμού των εξαγωγών σιδηρομεταλλεύματος προς την Κίνα έχει επιβάλει από το 2009 και η Ινδία, που μέχρι τότε αποτελούσε το σημαντικότερο προμηθευτή της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου με συνολικές εξαγωγές που ξεπερνούσαν τους 100 εκατ. τόνους, το 17% των συνολικών κινεζικών εισαγωγών. Το εννεάμηνο του 2013 οι εξαγωγές ορυκτών πρώτων υλών της Ινδίας προς την Κίνα έπεσαν στα 10 εκατ. τόνους, κάτω του 2% των συνολικών κινεζικών εισαγωγών.

Από τα πλούσια εδάφη της Ινδονησίας προέρχεται το 16% και το 18% της παγκόσμιας παραγωγής νικελίου και βωξίτη, όμως ένα πολύ μικρό μέρος της συνολικής εξόρυξης επεξεργάζεται στο εσωτερικό της. Πέρσι, οι μεταλλευτικές εταιρείες εξόρυξαν 271.000 τόνους νικελίου, ωστόσο μόλις 16.000 τόνοι τέθηκαν προς επεξεργασία εντός της χώρας και την ίδια περίοδο η Κίνα επεξεργάστηκε περισσότερους από 565.000 τόνους νικελίου, το οποίο χρησιμοποιείται για την παραγωγή ανοξείδωτου χάλυβα. Πάντως, η Κίνα, θέλοντας να προλάβει μία αιφνιδιαστική κίνηση που θα στερούσε πρώτη ύλη από τη βιομηχανία της, έχει ήδη δημιουργήσει αποθέματα άνω των 3 εκατ. τόνων βωξίτη και 20 εκατ. τόνων νικελίου, σύμφωνα με όσα αναφέρουν κυβερνητικές πηγές της Ινδονησίας.

Σύμφωνα με δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων της Ινδονησίας, το καθεστώς εξαίρεσης, που δόθηκε για ορισμένες πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται σήμερα στην εξορυκτική βιομηχανία, δεν θα διαρκέσει για πολύ, καθώς το 2017 η απαγόρευση εξαγωγών θα είναι καθολική...

«Λυκοσυμμαχίες» γύρω από την Ενέργεια

Σε συνθήκες προσωρινής «εξομάλυνσης» φαίνεται να μπαίνουν οι ρωσο-ευρωπαϊκές ενεργειακές σχέσεις, καθώς και οι δύο πλευρές δείχνουν να χρειάζονται η μία την άλλη, αφού για τη Ρωσία η Ευρώπη αποτελεί βασικό «πελάτη» των ενεργειακών της προϊόντων και ταυτόχρονα η ευρωπαϊκή αγορά εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις ρωσικές προμήθειες, τουλάχιστον προς το παρόν. Η πρόσφατη συνάντηση του Μόνιμου Συμβουλίου Εταιρικής Σχέσης ΕΕ - Ρωσίας, που διοργανώθηκε στη Μόσχα, χαρακτηρίστηκε και από τα δύο μέρη «πολύ δημιουργική», παρά το γεγονός ότι ακόμη παραμένουν πολλά ζητήματα προς επίλυση. Ενα από αυτά είναι οι τιμές πώλησης φυσικού αερίου από το ρωσικό μονοπώλιο της «Gazprom» προς τις ευρωπαϊκές αγορές, αλλά και η «δεσπόζουσα θέση» που επιχειρεί να καταλάβει στην κοινοτική αγορά η εταιρεία, γεγονός για το οποίο υπάρχει έρευνα σε εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Την ίδια στιγμή, και η ΕΕ προσπαθεί με παράλληλες ενέργειες να απεξαρτηθεί σταδιακά από τις εισαγωγές Ενέργειας από τη Ρωσία, ενώ και οι Ρώσοι αναζητούν νέες αγορές για να διοχετεύουν την τεράστια παραγωγή τους.

Σε αυτό το πλέγμα «συγκλίσεων - αποκλίσεων», «ανταγωνισμών - συμβιβασμών», η «Gazprom» ετοιμάζεται να μειώσει τις τιμές πώλησης φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, σύμφωνα με όσα ανακοίνωσαν την περασμένη βδομάδα διοικητικά στελέχη της, με σκοπό, όπως είπαν, να αντιμετωπιστούν «οι πιέσεις του διεθνούς ανταγωνισμού». Η μείωση υπολογίζεται να φτάσει τα 15 δολάρια ανά 1.000 κ.μ. κατά μέσο όρο, ενώ τα στελέχη της εταιρείας προσδοκούν ότι με την κίνηση αυτή, θα αυξηθεί η ποσότητα φυσικού αερίου που θα εξάγει η «Gazprom» στην Ευρώπη. Για φέτος αναμένουν μικρή αύξηση, της τάξης του 3%, σε σχέση με το 2013, αντισταθμίζοντας έτσι τις απώλειες που θα δεχτούν τα έσοδά της από τη μείωση της τιμής πώλησης, ενώ πιο αισιόδοξα σενάρια αναμένουν αύξηση των πωλήσεων προς την Ευρώπη κατά 10% - 15%. Παράλληλα, η «Gazprom», σε μία προσπάθεια «διαφοροποίησης» των εξαγωγών της, βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις για να προμηθεύει μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου την Κίνα, οι οποίες θα ξεκινήσουν από τα 38 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως, με δυνατότητα αύξησης των συνολικών όγκων στα 60 δισ. κυβικά μέτρα, ξεκινώντας από το 2018.

Εξαγορές και σχιστολιθικό πετρέλαιο

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Ενέργειας της Ρωσίας, η φετινή παραγωγή υδρογονανθράκων στη χώρα θα κινηθεί στα ίδια επίπεδα με το 2013, με την παραγωγή πετρελαίου να υπολογίζεται στα 523,275 εκατομμύρια τόνους και του φυσικού αερίου στα 668 εκατομμύρια κυβικά μέτρα. Παράλληλα, την περασμένη βδομάδα ανακοινώθηκε ότι η αρμένικη εταιρεία φυσικού αερίου «ArmRosgasprom» πέρασε υπό τον πλήρη έλεγχο της «Gazprom» καθώς η κυβέρνηση της Αρμενίας πούλησε το τελευταίο 20% του ποσοστού που κατείχε στην εταιρεία, έναντι 156 εκατ. δολαρίων. Οπως ανακοινώθηκε, το μεγαλύτερο μέρος του ποσού θα καλύψει μέρος του χρέους της Αρμενίας προς την «Gazprom», το οποίο ανέρχεται σε 300 εκατ. δολάρια περίπου.

Την περασμένη βδομάδα δημοσιοποιήθηκε μελέτη της βρετανικής πετρελαϊκής εταιρείας «BP», σύμφωνα με την οποία η Ρωσία πέραν των συμβατικών αποθεμάτων «μαύρου χρυσού» που διαθέτει είναι δυνατόν μέχρι το 2035 να παράγει περίπου 800.000 βαρέλια σχιστολιθικού πετρελαίου ημερησίως. Η πρόβλεψη αυτή διαφέρει από εκείνη που είχε δημοσιεύσει τον περασμένο Νοέμβρη ο Παγκόσμιος Οργανισμός Ενέργειας, όπου προέβλεπε πως η παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου θα έχει περιορισμένο ρόλο στην αγορά και θα αρχίσει σταδιακά να φθίνει. Στην εξόρυξη πετρελαίου από εναλλακτικά κοιτάσματα πρωτοπορούν μέχρι σήμερα οι ΗΠΑ, ωστόσο πρόσφατα η αμερικανική υπηρεσία για τα ενεργειακά αποθέματα δήλωσε ότι η Ρωσία διαθέτει περισσότερα εναλλακτικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων ακόμα και από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στη Ρωσία και πιο συγκεκριμένα στη λεκάνη της Δυτικής Σιβηρίας, φέρεται να έχει βρεθεί ίσως το μεγαλύτερο σχιστολιθικό στρώμα του κόσμου, όπου ήδη γίνονται έρευνες για την ανεύρεση πετρελαίου.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ