Επιλεγμένες ταινίες από τον αμερικάνικο, ιταλικό και ελληνικό κινηματογράφο, κάποιες από αυτές μάλιστα της τελευταίας χρονιάς, περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα των προβολών, μαζί με πολλές παιδικές ταινίες κινουμένων σχεδίων. Επίσης, στο πλαίσιο των δωρεάν προβολών, τη Δευτέρα 23 Ιούλη θα προβληθεί η ταινία μικρού μήκους «Οι παλαιστές», σε σκηνοθεσία Κώστα Σταματόπουλου και Σήφη Στάμου, και θα ακολουθήσει η προβολή βίντεο - αφιερώματος στα 100 χρόνια από την ίδρυση του ΚΚΕ.
MANOLIS PAKIAS |
«Ηταν μακρύς ο δρόμος ως εδώ, Δύσκολος δρόμος!... Σίγουρος δρόμος... Φεστιβάλ 100 χρόνια ΚΚΕ - 50 χρόνια ΚΝΕ... Τώρα είναι δικός σου αυτός ο δρόμος!».
Το Φεστιβάλ θα κορυφωθεί και φέτος στην Αθήνα, στον γνώριμο χώρο του Πάρκου Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Αντώνης Τρίτσης», στο Ιλιον, στις 20, 21 και 22 Σεπτέμβρη. Το Σάββατο 22 Σεπτέμβρη, θα γίνει η μεγάλη πολιτική συγκέντρωση του Φεστιβάλ, όπου θα απευθύνει χαιρετισμό ο Γραμματέας του ΚΣ της ΚΝΕ, Νίκος Αμπατιέλος, και στη συνέχεια θα μιλήσει ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας.
Το Φεστιβάλ στην Αθήνα εμπλουτίζεται φέτος με μια ακόμα σκηνή, ενώ θα έχει και όλους τους γνώριμους χώρους για τους νέους που βρίσκονται στα θρανία και στα αμφιθέατρα, τους νέους εργαζόμενους και άνεργους, τον Παιδότοπο για τους μικρούς επισκέπτες και τον Μικρόκοσμο για τα παιδιά μεγαλύτερων ηλικιών, τη Διεθνούπολη, που θα φιλοξενήσει δεκάδες αντιπροσωπείες ξένων οργανώσεων νεολαίας κ.λπ. Η κεντρική έκθεση του Φεστιβάλ δε θα μπορούσε παρά να είναι αφιερωμένη στα 100 χρόνια του ΚΚΕ και στα 50 χρόνια της ΚΝΕ, ενώ στους χώρους του θα φιλοξενήσει κι άλλες εκθέσεις και ενδιαφέρουσες κατασκευές. Επίσης, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ θα διεξαχθεί για άλλη μια χρονιά αθλητικό camp από τις 15 έως τις 22 Σεπτέμβρη.
Μέχρι την κορύφωσή του στην Αθήνα, όμως, το Φεστιβάλ 100 χρόνια ΚΚΕ - 50 χρόνια ΚΝΕ θα κάνει το ταξίδι του σε όλη τη χώρα, περνώντας από δεκάδες μικρές και μεγάλες πόλεις. Διατηρώντας εδώ και πάνω από τέσσερις δεκαετίες τον χαρακτήρα του ως το μεγαλύτερο πολιτικό - πολιτιστικό γεγονός για τη νεολαία, αυτές οι εκδηλώσεις του Φεστιβάλ σε όλη τη χώρα γίνονται σημείο αναφοράς, σημείο συνάντησης της νέας γενιάς με τις θέσεις της ΚΝΕ, με την πολιτική του ΚΚΕ και ιδιαίτερα φέτος και με τη λαμπρή Ιστορία του. Αναλυτικά, οι ημερομηνίες των Φεστιβάλ που θα γίνουν σε όλη τη χώρα είναι οι παρακάτω:
Θεσσαλονίκη, στο πρώην Στρατόπεδο «Παύλου Μελά» στις 13 - 15 Σεπτέμβρη
Λιτόχωρο, στις 11 Αυγούστου
Νέα Μουδανιά, στις 25 Αυγούστου
Γιαννιτσά, στις 31 Αυγούστου
Βέροια, στην πλατεία Ελιάς, στις 7 Σεπτέμβρη
Κατερίνη, στις 9 Σεπτέμβρη
Κιλκίς, στις 10 - 11 Σεπτέμβρη
Σέρρες, στην πλατεία Ελευθερίας, στις 15 Σεπτέμβρη
Αίγιο, στο Πολύκεντρο, στις 25 Αυγούστου
Ζάκυνθος, στην πλατεία Σολωμού, στη 1 Σεπτέμβρη
Κεφαλονιά, στο Ξενία (Αργοστόλι), στις 2 Σεπτέμβρη
Αγρίνιο, στο Παπαστράτειο Γυμνάσιο, στις 8 Σεπτέμβρη
Πύργος, στην κεντρική πλατεία, στις 8 Σεπτέμβρη
Λάρισα, στην κοίτη του Πηνειού, στις 14 - 15 Σεπτέμβρη
Τρίκαλα, στο Μύλο Ματσοπούλου, στις 7 Σεπτέμβρη
Βόλος, στο Πάρκο Ρήγα Φεραίου (Δημαρχείο), στις 7 - 8 Σεπτέμβρη
Καρδίτσα, στο Πάρκο Παυσίλυπο, στις 8 Σεπτέμβρη
Γιάννενα, στο Πάρκο Λιθαρίτσια, στις 14 - 15 Σεπτέμβρη
Λευκάδα, στο Ανοιχτό Θέατρο, στη 1 Σεπτέμβρη
Αρτα, στην πλατεία Σκουφά, στις 7 - 8 Σεπτέμβρη
Πρέβεζα, στις 8 Σεπτέμβρη
Κέρκυρα, στην Ανω Πλατεία, στις 8 Σεπτέμβρη
Χαλκίδα, στο Πάρκο Δέλτα, στις 15 Σεπτέμβρη
Λαμία, στο Πάρκο Τσαλτάκη, στις 8 Σεπτέμβρη
Λιβαδειά, στο Διοικητήριο, στις 14 Σεπτέμβρη
Κοζάνη, στον Δημοτικό Κήπο, στις 7 - 8 Σεπτέμβρη
Γρεβενά, στην Πλατεία (Ρολόι), στις 31 Αυγούστου
Φλώρινα, στο Νέο Πάρκο, στη 1 Σεπτέμβρη
Καστοριά, στην πλατεία Βόρειας Παραλίας, στη 1 Σεπτέμβρη
Πτολεμαΐδα, στο Πέτρινο Σχολείο, στις 4 Σεπτέμβρη
Καβάλα, στο Πάρκο Φαλήρου, στις 14 Σεπτέμβρη
Ξάνθη, στο Αμφιθέατρο Κεντρικής Πλατείας, στις 20 Σεπτέμβρη
Θάσος, στα Λιμενάρια, στις 9 Αυγούστου
Δράμα, στον Δημοτικό Κήπο, στη 1 Σεπτέμβρη
Κομοτηνή, στην κεντρική πλατεία, στις 7 Σεπτέμβρη
Αλεξανδρούπολη, στο Πάρκο Ακαδημίας, στις 8 Σεπτέμβρη
Καλαμάτα, στο Πάρκο του Λιμενικού, στις 7 - 8 Σεπτέμβρη
Σπάρτη, στο πάρκο Ευαγγελίστριας, στις 31 Αυγούστου
Κόρινθος, στον Φλοίσβο, στη 1 Σεπτέμβρη
Τρίπολη, στο θεατράκι Σκακιέρας (Κλωνατζίδικα), στη 1 Σεπτέμβρη
Ναύπλιο, στις 8 Σεπτέμβρη
Ηράκλειο, στην πλατεία Ελευθερίας στις 14 - 15 Σεπτέμβρη
Χανιά, στο Φρούριο Ιτζεδίν, στις 15 - 16 Σεπτέμβρη
Ρέθυμνο, στην πλατεία Μικρασιατών, στις 8 Σεπτέμβρη
Αγιος Νικόλαος, στη Λίμνη Αγίου Νικολάου, στις 9 Σεπτέμβρη
Μυτιλήνη, στο Κάστρο, στις 8 Σεπτέμβρη
Ικαρία, στον Καραβόσταμο (Ρέμα), στις 9 Αυγούστου
Λήμνος, στη Μύρινα, στις 12 Αυγούστου
Κως, στο Πάρκο Ξενία, στις 25 Αυγούστου
Χίος, στο Κόκκινο Φαναράκι, στη 1 Σεπτέμβρη
Κάλυμνος, στην πλατεία Χριστού, στη 1 Σεπτέμβρη
Σάμος, στις 8 Σεπτέμβρη
Ρόδος, στον Θερινό Κινηματοθέατρο, στις 9 Σεπτέμβρη.
Η κρίσιμη περίοδος 1940-1945 βρίσκει το ΚΚΕ με μια επεξεργασμένη αντίληψη για την Παιδεία, μέσα από μια βασανιστική πορεία διαμόρφωσης θέσεων κατά τον μεσοπόλεμο, υπό την επίδραση της Οκτωβριανής Επανάστασης αλλά και την καθημερινή παρέμβαση για τα λαϊκά προβλήματα. Σημαντικές παρακαταθήκες και οι δυο, που δοκιμάστηκαν στην πράξη εκείνη την περίοδο κατά τις εκπαιδευτικές δράσεις της ΠΕΕΑ.
Η Ρ. Ιμβριώτη, αναλύοντας τα στατιστικά στοιχεία της χρονιάς 1937-1938, διαπίστωνε ότι μόνο 1 στα 100 παιδιά που εγγράφονταν στο Δημοτικό έφτανε στο Πανεπιστήμιο. Απ' αυτά, μόλις το 2% ήταν παιδιά εργατών και το 19% αγροτόπαιδα... (Ρ. Ιμβριώτη, «Παιδεία και Κοινωνία», «Σύγχρονη Εποχή», 1978, σελ. 60).
Επίσης, στο άρθρο της ίδιας με τίτλο «Για μια πραγματική λαϊκή παιδεία» (περιοδικό «Νέα γενιά», τχ. 48, 20/4/45), αναλύοντας τους στατιστικούς πίνακες της ίδιας περιόδου (1937-1938), διαπίστωνε την «εγκατάλειψη» του σχολείου από τον λαό, με τα ποσοστά της μαθητικής διαρροής από την Α' τάξη μέχρι την Δ' Δημοτικού να φτάνουν το 58% και στη συνέχεια μέχρι την Στ' τάξη η διαρροή να είναι 33%, χωρίς τον υπολογισμό του 15% των παιδιών που δεν γράφονταν καθόλου στο σχολείο! Η οικονομική ένδεια των λαϊκών στρωμάτων, οι ανύπαρκτες σχολικές υποδομές (3.700 χωριά χωρίς σχολεία και από τα 8.351 Δημοτικά τα 5.100 να είναι μονοτάξια, με αναλογία 70-120 μαθητές ανά δάσκαλο), σε συνδυασμό και με τον χαρακτήρα του σχολείου, αποξένωναν ακόμη περισσότερο τον λαό από ένα σχολείο όπου ο νέος άνθρωπος «μπαίνει εκφραστικότατα εύγλωττος και φεύγει τέλεια άγλωσσος».
Το φθινόπωρο του '41, από τα σπλάχνα του ΕΑΜ ξεπηδάει η οργάνωση του ΕΑΜ Νέων, που οργανώνει τα πρώτα συλλαλητήρια διαμαρτυρίας για την περικοπή της μερίδας του συσσιτίου, τα οποία σταδιακά θα πάρουν χαρακτηριστικά οργανωμένης αντίστασης. Η μετεξέλιξη της «Ενιαίας Μαθητικής Νεολαίας» ήταν η ΕΠΟΝ, στις γραμμές της οποίας συσπειρώθηκαν περίπου 640.000 μέλη. Το 1943, με την Απόφαση 1609 του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ, μορφοποιήθηκαν ομάδες και τμήματα διμοιριών της ΕΠΟΝ στα Τάγματα και τις Μεραρχίες του ΕΛΑΣ, με μέτωπο δράσης στον πολεμικό - διαφωτιστικό - εκπολιτιστικό τομέα. Πάνω από 200 τέτοιες «υποδειγματικές ανταρτοΕΠΟΝίτικες» ομάδες είχαν στις γραμμές τους 32.000 ΕΠΟΝίτες και ΕΠΟΝίτισσες («Σύντομη Ιστορία του ΚΚΕ», ΚΕ του ΚΚΕ, 1988, σελ. 182-183).
Με την ίδρυση της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), στις 10 Μάρτη 1944 στη Βίνιανη της Ευρυτανίας και τον ευρύτερο ανασχηματισμό της, στις 18 Απρίλη 1944, συστηματοποιούνται και υλοποιούνται σε περιορισμένο τοπικό επίπεδο για πρώτη φορά στην Ελλάδα εκπαιδευτικές αρχές του ΚΚΕ για τη «Λαϊκή Παιδεία», όπως αυτές εξειδικεύτηκαν το Γενάρη - Απρίλη 1943 με την Προγραμματική Διακήρυξη του ΚΚΕ «Λαοκρατία και Σοσιαλισμός».
Τα εδάφια «λ» και «ν» του Προγράμματος αναφέρονταν στην προστασία της νέας γενιάς και στους σκοπούς και το περιεχόμενο της εκπαίδευσης στη Λαϊκή Δημοκρατία. Η παιδική εργασία μέχρι τα 14 χρόνια απαγορευόταν, ενώ για τις ηλικίες 15-20 ετών προβλεπόταν εργασία το πολύ 6 ωρών με κανονικό μεροκάματο και όλα τα δικαιώματα των εργαζομένων, καθώς και ειδικές εκπαιδευτικές άδειες και διευκολύνσεις για την παρακολούθηση του σχολείου. Την αποκλειστική ευθύνη για τη σωματική και «πλέρια» πνευματική ανάπτυξη των νέων θα είχε το κράτος. Επίσημη γλώσσα γινόταν η γλώσσα του λαού, η δημοτική, σε «όλους τους κλάδους της εθνικής δραστηριότητας». Το λαϊκό εκπαιδευτικό σύστημα από το Δημοτικό μέχρι το Πανεπιστήμιο θα ήταν δωρεάν, με «κατεύθυνση την ανάπτυξη των παραγωγικών αποδόσεων του τόπου και του γενικού πολιτισμού του λαού», ώστε «κάθε επιστήμονας, τεχνικός, ειδικός να προσφέρει τις υπηρεσίες του στο λαό με αντάξια υλική και ηθική αμοιβή των κόπων του». Προβλέπονταν «έμπρακτη υποχρεωτική εκπαίδευση δωρεάν» καθώς και δωρεάν συσσίτια και βιβλία. Θα έπρεπε να παρθούν μέτρα για την εξάλειψη του αναλφαβητισμού, την προστασία της επιστημονικής πνευματικής ιδιοκτησίας, την περιφρούρηση των «αγνών» παραδόσεων του ελληνισμού, για να γίνουν πραγματικό κτήμα του λαού «τα έργα των αρχαίων κλασσικών και των προδρόμων της σημερινής αναγέννησης, τα έργα της λογοτεχνίας, καλλιτεχνίας και λαϊκής τέχνης» (Το ΚΚΕ «Επίσημα κείμενα», τ.5, σελ. 142-143).
Οι επεξεργασίες του Προγράμματος στις νέες συνθήκες έφερναν τη σφραγίδα του Δ. Γληνού, ο οποίος πέθανε το 1943. Ετσι, τη μελέτη του «Σχεδίου για μια Λαϊκή Παιδεία» ανέλαβαν δυο εκπαιδευτικά συνεργεία - επιτροπές του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ. Στηριζόμενος στα κείμενα αυτά και τον βασικό άξονα της Διακήρυξης «Ενας λαός - μια Παιδεία», ο Γραμματέας (υπουργός) της Παιδείας της ΠΕΕΑ, Πέτρος Κόκκαλης, εισηγήθηκε στο Εθνικό Συμβούλιο, που πραγματοποιήθηκε στις Κορυσχάδες Ευρυτανίας, στις 14-27 Μάη 1944, την αναγκαιότητα εκπαιδευτικής αναδιοργάνωσης.
Στην εισήγηση γινόταν οξεία κριτική στον μέχρι τότε αντιδραστικό και βαθιά ταξικό χαρακτήρα ενός αντιλαϊκού, αντικοινωνικού και αντιεπιστημονικού εκπαιδευτικού συστήματος, της ποσοτικής και όχι ποιοτικής μόρφωσης, της καλλιέργειας του ατομισμού και των ιδανικών του εκμεταλλευτικού συστήματος, του ψευτοκλασικισμού, της διαπαιδαγώγησης στον ραγιαδισμό, της αποδοχής της καταναγκαστικής αδιαμαρτύρητης αγγαρείας, του εξουθενωτικού, αντιπαιδαγωγικού ασκητισμού, της δουλικής πειθαρχίας και του φασισμού. Τα νέα ιδανικά του σχολείου «σπλάχνου από τα σπλάχνα του λαού» θα διαπνέονταν από τα ιδανικά «της λευτεριάς, της λαοκρατίας, της ειρήνης». Στην εισήγηση τονίστηκαν τα μέτρα που πήρε η ΠΕΕΑ με την τοποθέτηση προσωρινών επιθεωρητών για την επίλυση των προβλημάτων λειτουργίας των σχολείων και έγινε ειδική αναφορά στη συμβολή της ΕΠΟΝ.
Στη συνέχεια, για την ανάπτυξη των επιμέρους θέσεων και για τη λήψη έκτακτων μέτρων, προκειμένου να ανοίξουν όλα τα σχολεία και να λειτουργήσουν ως εκπαιδευτικές κοιτίδες Λαϊκής Διαφώτισης, καταπολέμησης του αναλφαβητισμού και εκδηλώσεων πολιτισμού, μίλησε ο Κώστας Σωτηρίου, μαθητής και συνεργάτης του Γληνού.
Το εισαγωγικό κείμενο του Α' κεφαλαίου «Η θέση της Παιδείας» αντανακλούσε τη φιλοσοφία για την κατεύθυνση και τον αναπροσανατολισμό των στόχων μιας φιλολαϊκά προσανατολισμένης μεταρρύθμισης:
«Η παιδεία μέσα στην κοινωνική οργάνωση είναι η σπουδαιότερη κοινωνική λειτουργία ταγμένη στην υπηρεσία του Λαϊκού Συνόλου. Δεν μένει έξω από τη γύρω της ζωή, αλλά απεναντίας είναι συνδεμένη στενά μ' αυτήν και αποτελεί το θεμελιακό στοιχείο του κοινωνικού εποικοδομήματος. Δεν περιορίζεται μόνο στην παιδική περίοδο της ζωής των ατόμων και δεν είναι προνόμιο μόνο μερικών, αλλά απεναντίας η παιδεία αγκαλιάζει ολόκληρο τον εργαζόμενο Ελληνικό Λαό και γίνεται η φωτεινή καθοδηγήτρια της καθημερινής του ζωής. Ως τέτοια η παιδεία έχει ως βασική της αρχή - ένας λαός μια παιδεία. Ολοι έχουν ίσα, μα πραγματικά δικαιώματα στη μόρφωση, από την κατώτατη ως την ανώτατη βαθμίδα, χωρίς κανένα περιορισμό από οικονομικούς ή κοινωνικούς λόγους με μόνο κριτήριο την ικανότητα και ανάλογα με τη φυσική κλίση του καθενός».
Στο κεφάλαιο Δ' για τις αναγκαίες προϋποθέσεις της Παιδείας οριζόταν πως το «μοναδικό γλωσσικό όργανο στην παιδεία όλων των βαθμίδων είναι η Δημοτική γλώσσα του Ελληνικού Λαού, η κοινή Δημοτική γλώσσα». Η Εκπαίδευση θα ήταν Δωρεάν και Ενιαία, ενώ ως προς τη δομή της θα διαιρούνταν σε τέσσερις περιόδους:
α) Υποχρεωτική προσχολική μέχρι 6 ετών, παιδικοί σταθμοί - νηπιαγωγεία, παιδικές εξοχές, συμβουλευτικοί σταθμοί.
β) Υποχρεωτική στοιχειώδης από 7 μέχρι 14 ετών.
γ) Τετράχρονος κύκλος για τις ηλικίες 15-18 χρόνων (Γυμνάσια και δυνατότητες για ταυτόχρονη κλασική και επαγγελματική μόρφωση - αγροτική, βιομηχανική - βιοτεχνική κ.τ.λ.). Παράλληλα, προβλεπόταν αποκλειστικά κρατική μέριμνα για ειδικά σχολεία ανωμάλων, καθυστερημένων κ.τ.λ.
δ) Για τις ηλικίες 19-22 χρόνων - Πανεπιστήμια, Πολυτεχνεία, Ανώτατες Σχολές, όπως Ανώτατες Παιδαγωγικές, τεχνικές, γεωργικές, στρατιωτικές κ.τ.λ.
Η καθαρεύουσα θα είχε θέση μόνο ιστορική. Ετσι, προβλεπόταν για τις δυο ανώτερες τάξεις του Γυμνασίου να περιέχονται λογοτεχνικά κείμενα (Καλλιγά, Βικέλα, Παπαδιαμάντη, Παπαρηγόπουλου, Κάλβου) καθώς και δείγματα όλων των εποχών και ιδιωμάτων με κατάλληλα σχόλια. Επίσης, προβλεπόταν τονική απλοποίηση με παραδοχή του μονοτονικού συστήματος. Κατάργηση πνευμάτων, διπλών γραμμάτων και της ιστορικής ορθογραφίας.
Οι στόχοι της μεταρρυθμιστικής αυτής προσπάθειας κινούνταν αναγκαστικά στο πλαίσιο της στρατηγικής του ΚΚΕ, όπου το ζήτημα της εργατικής εξουσίας δεν έμπαινε επιτακτικά κι έτσι η αναγκαιότητα των προτεινόμενων λύσεων δεν ξέφευγε από τη λογική μιας μεταβατικής προσαρμογής. Η πραγματικότητα αυτή έγινε πιο εμφανής αμέσως μετά την Απελευθέρωση. Ο ίδιος ο Κ. Σωτηρίου, σε άρθρο του με τίτλο «Το εκπαιδευτικό μας πρόβλημα» («Νέα γενιά», τχ.39, 20 Νοέμβρη 1944), σημείωνε:
«Ο λαός όμως και τα νιάτα έχουν πια νιώσει, πως η ριζική αναγέννηση της παιδείας μας θα πραγματοποιηθεί, μόνον άμα ο ίδιος ο λαός γίνει νοικοκύρης στον τόπο του και εγκαθιδρυθεί η Λαϊκή Δημοκρατία. Στη μεταβατική περίοδο που περνάμε σήμερα, προβάλλουν τα ακόλουθα άμεσα ζητήματα (...) 1. Να ανοίξουν αμέσως και να λειτουργήσουν όλα τα σχολεία (...) 2. Να ξεκαθαριστεί το πρόγραμμα της ύλης σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης από κάθε φασιστικό στοιχείο. 3) Να απαγορευτούν όλα τα διδαχτικά βιβλία της επαίσχυντης φασιστικής διχτατορίας της 4ης Αυγούστου (...) Ας εισαχθούν προσωρινά (...) όσα είχαν εγκριθεί πριν το 1936. 4) Να οργανωθούν και να λειτουργήσουν (...) μαθητικά συσσίτια, (...) περίθαλψη, (..) ορφανοτροφεία, (...) ειδικά φροντιστήρια για τους μαθητές των Γυμνασίων κ.τ.λ. (...) 5). Να εκκαθαριστεί ο εκπαιδευτικός κλάδος από τα σάπια στοιχεία του. Να διωχθούν (...) όσοι πρόδωσαν την αποστολή τους» κ.τ.λ.
Η επίλυση του προβλήματος της σχολικής στέγης ανατέθηκε στα όργανα της Λαϊκής Αυτοδιοίκησης, στις Σχολικές Επιτροπές και τα Επαρχιακά Συμβούλια. Να σημειωθεί πως οι κατακτητές είχαν επιτάξει 8.345 σχολικά κτίρια, από τα οποία τα περισσότερα έπαθαν ζημιές ή καταστράφηκαν από τους βομβαρδισμούς και τις πυρκαγιές. Αθικτα έμειναν 719. (Φ. Βώρος, «Από την ιστορία της Νεοελληνικής εκπαίδευσης: Ενα κεφάλαιο μεγαλείου και οδύνης», 2002, url: www.voros.gr).
Τα ίδια όργανα θα έπρεπε να μεριμνήσουν για τη στελέχωση των σχολείων, ενώ τα έξοδα διαβίωσης των δασκάλων θα καλύπτονταν κατά ένα μέρος και από την Επιμελητεία του Αντάρτη (ΕΤΑ). Οι ελλείψεις όμως σε διδακτικό προσωπικό ήταν πολύ μεγάλες. Ετσι, στις 8 Ιούνη αποφασίστηκε η ταχύρρυθμη λειτουργία δυο Παιδαγωγικών Φροντιστηρίων για την εκπαίδευση δασκάλων.
Το ένα στην Τύρνα Θεσσαλίας, με δυναμικότητα 85 σπουδαστών και διευθύντρια την Ρόζα Ιμβριώτη και το άλλο στο Καρπενήσι, με 50 σπουδαστές και διευθυντές τον Μιχάλη Παπαμαύρο και τον Κώστα Σωτηρίου (Απόφαση της ΠΕΕΑ «Ιδρυση Παιδαγωγικών Φροντιστηρίων», Κείμενα Εθνικής Αντίστασης, ό.π, τ.2, σελ. 173). Η περίοδος λειτουργίας ήταν από 5 Ιούλη έως τις 10 Σεπτέμβρη 1944 και αφορούσε τη φοίτηση δασκάλων «1ου βαθμού», απόφοιτους Γυμνασίου. Η δυναμικότητα των σπουδαστών ξεπέρασε τον προγραμματισμένο αριθμό. Στο Φροντιστήριο Τύρνας φοίτησαν τελικά 107 σπουδαστές, ενώ στου Καρπενησίου 80. Στο πνεύμα της ίδιας Απόφασης, στα Γρεβενά λειτούργησε τρίμηνο Φροντιστήριο υπό τη διεύθυνση του Κώστα Καραπατάκη και την εποπτεία του «Εκπαιδευτικού Γραφείου της Γεν. Δ/νσης Μακεδονίας», στο οποίο φοίτησαν 30 σπουδαστές. Το ίδιο Γραφείο μερίμνησε για την ίδρυση και λειτουργία Παιδικού Σταθμού και περιέθαλψε 130 ορφανά του πολέμου (Γ. Ζωίδης, «Τα αντιστασιακά», «Σύγχρονη Εποχή», 1985, σελ. 94).
Επίσης, Παιδαγωγικά Φροντιστήρια λειτούργησαν στο χωριό Μέση Μηλιά Πιερίας (τον Ιούνη και Αύγουστο '44, υπό τη διεύθυνση του Κ. Λουκόπουλου), στο Ερημόκαστρο Θηβών (τον Ιούνη - Ιούλη '44, υπό τη διεύθυνση του Ν. Αυγουλά), στο Ξηροχώρι Ιστιαίας και στα Λαγκάδια Αρκαδίας (Χρ. Γκόντζος - Κ. Αναστασάκος, «Οι εκπαιδευτικοί στην Εθνική Αντίσταση», «Δίπτυχο», 1985, σελ. 384).
Στη «Διδασκαλική Συνδιάσκεψη», που πραγματοποιήθηκε στις 20 Ιούλη στο χωριό Λάσπες Ευρυτανίας και που αποτέλεσε στην ουσία το πρώτο οργανωτικό συνέδριο του ενιαίου εκπαιδευτικού κλάδου, μετά τη διάλυση των οργανώσεων από τη μεταξική δικτατορία, πήραν μέρος 100 αντιπρόσωποι από 20 Συλλόγους Εκπαιδευτικών. Συνδιασκέψεις εκπαιδευτικών πραγματοποιήθηκαν επίσης σε Καρδίτσα, Τρίκαλα, Βέροια, Θεσσαλονίκη, Κοζάνη, Ηπειρο, Πελοπόννησο (Γ. Κατσαντώνης, «Οι δάσκαλοι στους αγώνες για ψωμί, παιδεία, ελευθερία», «Σύγχρονη Εποχή», 1981, σελ. 131).
Στο συνέδριο έγιναν οι αναγκαίες επεξεργασίες για την υλοποίηση της απόφασης των Κορυσχάδων για το άνοιγμα των σχολείων. Το περιεχόμενο της Παιδείας και το αναλυτικό πρόγραμμα θα έπρεπε να προσαρμοστούν «στις απαιτήσεις του εθνικοαπελευθερωτικού και λαολυτρωτικού αγώνα». Για το σκοπό αυτόν, ανατέθηκε η συγγραφή νέων αναγνωστικών. Η Ρ. Ιμβριώτη επιμελήθηκε το αναγνωστικό «Τα αετόπουλα» για τη Γ' και Δ' τάξη, ενώ οι Μ. Παπαμαύρος και Κ. Σωτηρίου το «Ελεύθερη Ελλάδα» για τις Ε' και Στ' τάξεις.
Το εδάφιο 2 της απόφασης αρ. 3 προέβλεπε τη σύνταξη οδηγιών για την αντικατάσταση της ύλης, βάσει νέου αναλυτικού προγράμματος, μερική επιλογή κειμένων από «παληότερα υποφερτά αναγνωστικά», έκδοση δεκαπενθήμερου περιοδικού για τα παιδιά, έκδοση νέων αναγνωστικών. Το εδάφιο 3 προέβλεπε την απομάκρυνση από τα διδακτικά καθήκοντα όσων εκπαιδευτικών «παίρνουν αντιδραστική θέση στο σημερινό εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα μέσα και έξω από το σχολείο», ενώ η απόφαση αρ. 2 μιλούσε για επαναφορά όλων των διωχθέντων και απολυμένων για την αντιστασιακή δράση εκπαιδευτικών («Κείμενα της Εθνικής Αντίστασης», ό.π.).
Στο Καρπενήσι έγινε επίσης, τον Οκτώβρη του '43, η Συνδιάσκεψη των Γεωτεχνικών Στερεάς Ελλάδας, όπου αποφασίστηκε η ίδρυση Σχολών για τον εκσυγχρονισμό της γεωργίας και την επαγγελματική εκπαίδευση των αγροτών. Λειτούργησαν τρεις Σχολές, της Μονής Αγάθωνος (Υπάτη), της Σπερχειάδας και στη Φτέρη (Φθιώτιδας).
Μέχρι τον Οκτώβρη του '44, στις ελεύθερες περιοχές της Ελλάδας στάθηκε δυνατό να λειτουργήσουν σχεδόν τα περισσότερα Δημοτικά σχολεία. Οι προσπάθειες της ΠΕΕΑ στηρίχθηκαν από τις οργανώσεις της ΕΠΟΝ, την Εθνική Αλληλεγγύη και τις οργανώσεις των γυναικών.
Στο επετειακό άρθρο του περιοδικού «Νέα Γενιά» για τα δυο χρόνια δράσης της (τχ. 45, Φλεβάρης '45, «Σύγχρονη Εποχή», 2007) και την εισηγητική έκθεση με τον απολογισμό δράσης της ΕΠΟΝ στη Γ' Ολομέλεια του ΚΣ της ΕΠΟΝ, στις 18/8/45 (τχ. 56, Σεπτέμβρης '45), αναφέρεται ότι στη Στερεά Ελλάδα λειτούργησε το 72% των Δημοτικών σχολείων και το 40% των Γυμνασίων. Το ίδιο και στη Θεσσαλία, ενώ στη Μακεδονία λειτούργησαν 620 σχολεία παρόλη την «τρομοκρατία των Γερμανοβουλγάρων». Στη Θεσσαλία η ΕΠΟΝ οργάνωσε πάνω από 110 συσσίτια σε 9.000 παιδιά, ενώ στο Πήλιο, στην Αγυιά, στη Ραψάνη και στην Ελασσόνα λειτούργησαν παιδικές κατασκηνώσεις δυναμικότητας 1.000 παιδιών. Στη Στερεά Ελλάδα οργανώθηκε περίθαλψη για 10.000 παιδιά σε παιδικούς σταθμούς.
Το μορφωτικό ιδανικό διαπέρασε και σφράγισε ολοκληρωτικά την περίοδο των αγώνων του λαού. Η πείρα της οργανωμένης ζωής και της συνεχούς μορφωτικής προσπάθειας αξιοποιήθηκε και κάτω από τραγικές συνθήκες, την περίοδο των διώξεων των αγωνιστών, στις φυλακές και τις εξορίες. Η μόρφωση και η πολιτιστική δραστηριοποίηση αποτέλεσαν στάση ζωής.
Με αφορμή τη συγχώνευση του Ιόνιου Πανεπιστημίου και του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων, η Τομεακή Επιτροπή Κέρκυρας του ΚΚΕ σημειώνει μεταξύ άλλων:
«Οι αλλαγές αυτές καμιά σχέση δεν έχουν με αναβάθμιση των σπουδών και των Ιδρυμάτων. Αποτελούν αναδιαρθρώσεις για την προσαρμογή του χώρου της Ανώτατης Εκπαίδευσης στις κατευθύνσεις της ΕΕ και του ΟΟΣΑ (Ενιαίος Χώρος Ανώτατης Εκπαίδευσης) και για να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες των μεγαλοεπιχειρηματιών. Για να ενισχυθεί η κερδοφορία τους, ειδικά των μεγάλων επιχειρήσεων της περιοχής, στο πλαίσιο του σχεδιασμού της "περιφερειακής ανάπτυξης". Γι' αυτό άλλωστε πολλές από τις αλλαγές είχαν εξαγγελθεί στο "αναπτυξιακό συνέδριο" της κυβέρνησης που έγινε στην Κέρκυρα τον περασμένο Δεκέμβρη.
Είναι χαρακτηριστική η δημιουργία Τμήματος Τουρισμού που θα συμβάλλει στη "δίκαιη ανάπτυξη" της περιοχής με τη "βαριά βιομηχανία" της και με την εκμετάλλευση της απλήρωτης εργασίας μέσω της πρακτικής άσκησης (προγράμματα διετούς κατάρτισης κ.λπ.). Η στενή σύνδεση του Ιονίου Πανεπιστημίου και του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων με την αγορά και διαμέσου της Τοπικής Διοίκησης επιβεβαιώνεται με την ίδρυση Τμήματος Περιφερειακής Ανάπτυξης. Κυβέρνηση, Τοπική Διοίκηση και κεφάλαιο τρίβουν τα χέρια τους για τις μπίζνες που θα ανοίξουν με τη συγχώνευση των ιδρυμάτων.
Οι όποιες αντιδράσεις εκφράστηκαν το προηγούμενο διάστημα από αστικά κόμματα και κομμάτι της Τοπικής Διοίκησης δεν έμπαιναν στην ουσία του προβλήματος, αλλά αντιμετώπιζαν τα ιδρύματα ως "μαγαζιά" και τους φοιτητές - σπουδαστές ως "πελάτες". Το υπουργείο με την πρότασή του ικανοποίησε αυτές τις απαιτήσεις.
Στα παραπάνω συμφωνούν η ΝΔ και τα υπόλοιπα αστικά κόμματα, οι διοικήσεις και των δύο Ιδρυμάτων και η Τοπική Διοίκηση (δήμοι - Περιφέρεια). Τρίβουν τα χέρια τους για τις νέες μπίζνες που θα ανοίξουν μετά την απορρόφηση του ΤΕΙ από το Πανεπιστήμιο.
Το έχουμε δει το έργο!
Η "ανάπτυξή" τους είναι νέο χτύπημα στις λαϊκές οικογένειες και τους εργαζόμενους. Αυτοί που σίγουρα θα επωφεληθούν από τις αλλαγές είναι οι καπιταλιστές. Οι ξενοδοχειακοί όμιλοι της περιοχής θα ψαρεύουν φτηνούς πρακτικάριους από τα τμήματα, θα επεκταθεί η μαύρη εργασία των νέων μέσω της μαθητείας στα διετή προγράμματα κατάρτισης που προετοιμάζουν. Οι Τέχνες και οι αντίστοιχες σχολές δένονται στο άρμα του Τουρισμού, τμήματα και ερευνητικά ινστιτούτα έρχονται να εξυπηρετήσουν τις επιχειρήσεις. "Ανταγωνιστικός" απόφοιτος για τις επιχειρήσεις είναι αυτός που είναι φτηνός εργαζόμενος, προσαρμόσιμος και ευέλικτος, αυτός που σκέφτεται για λογαριασμό της εταιρείας και όχι για τα δικαιώματά του. Ανταγωνιστικό τμήμα είναι αυτό που έχει πρόγραμμα σπουδών στα μέτρα της αγοράς, που "πουλάει", που προσελκύει χρηματοδοτήσεις και χορηγούς.
Επίσης, με τις αλλαγές στην ουσία όχι μόνο δεν "ανωτατοποιούνται" τα ΤΕΙ, όπως προπαγανδίζει η κυβέρνηση, αλλά η κατηγοριοποίηση αποφοίτων και τμημάτων διευρύνεται. Για παράδειγμα, θα υπάρχουν απόφοιτοι Τουρισμού από ΑΕΙ, από τα εναπομείναντα ΤΕΙ και από διετή προγράμματα στο ίδιο επιστημονικό αντικείμενο. Επιπλέον, θα υπάρχουν οι απόφοιτοι όλων των ΤΕΙ που απορροφώνται, οι οποίοι θα επιλέξουν "οικειοθελώς" τι πτυχίο θα αποκτήσουν (πανεπιστημίου ή ΤΕΙ)! Αυτή η κατηγοριοποίηση ωφελεί τους επιχειρηματίες για να μπορούν να διαλέγουν εργαζόμενους με κατάλληλες δεξιότητες από ευρεία γκάμα αποφοίτων και όχι από αποφοίτους που έχουν όλοι ολοκληρωμένες σπουδές και ίδια δικαιώματα».
Ψηλά στην ατζέντα του έχει το υπουργείο Παιδείας το θέμα των συγχωνεύσεων πανεπιστημίων και ΤΕΙ στις περιφέρειες της χώρας. Ετσι, μετά την ψήφιση του νόμου για το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, που αποτέλεσε τον «μπούσουλα» για αυτές τις λεγόμενες συνέργειες, έχει δώσει στη δημοσιότητα νομοσχέδια και προτάσεις για συγχωνεύσεις και σε άλλες περιοχές της χώρας, όπως τα Γιάννενα, τα Ιόνια νησιά, τη Θεσσαλία κ.ά.
Ο «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει σήμερα αποσπάσματα από τις τοποθετήσεις των Οργανώσεων του ΚΚΕ σε αυτές τις περιοχές σχετικά με τις συγχωνεύσεις των Ιδρυμάτων.
Η Επιτροπή Περιοχής Ανατ. Στερεάς - Εύβοιας του ΚΚΕ, σε ανακοίνωσή της για τους σχεδιασμούς σχετικά με το ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας αναφέρει μεταξύ άλλων:
«Οι εξελίξεις σχετικά με το μέλλον του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας και οι εκατέρωθεν προτάσεις τόσο του υπουργείου Παιδείας όσο και της Τοπικής Διοίκησης, που εκφράζεται μέσω της Περιφέρειας, δήμων και ΠΕΔ Στερεάς, δεν απαντούν στις πραγματικές ανάγκες που υπάρχουν σήμερα για Ανώτατη Εκπαίδευση υψηλού επιπέδου, ουσιαστικής μόρφωσης και επαγγελματικής εξασφάλισης των σπουδαστών, κατοχύρωσης και διεύρυνσης των δικαιωμάτων των καθηγητών και των εργαζομένων στο ίδρυμα.
Η σχετική αντιπαράθεση που αναπτύσσεται το τελευταίο διάστημα, εμφανίζοντας ως εκ διαμέτρου αντίθετες τις προτάσεις του υπουργείου για ένταξη υπαρχόντων ή νέων τμημάτων στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθήνας, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο και τις προτάσεις Περιφέρειας - δήμων - ΠΕΔ για δημιουργία Πανεπιστημίου Στερεάς Ελλάδας, δεν αφορά τις ανάγκες των σπουδαστών, των εργαζομένων και των καθηγητών.
Με κάλπικες υποσχέσεις περί αναβάθμισης των σπουδών και ψευτοδιλήμματα του τύπου "Πανεπιστημιοποίηση με ένταξη σε μεγάλα ΑΕΙ" ή "Δημιουργία Πανεπιστημίου Στερεάς", επιχειρείται να συσκοτιστεί το γεγονός ότι και οι δύο προτάσεις εντάσσονται και δεν αμφισβητούν το γενικότερο σχεδιασμό για συγχωνεύσεις πανεπιστημίων και ΤΕΙ σε όλη τη χώρα. Τέτοιες άλλωστε έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, πότε με τη δήθεν ανωτατοποίηση των ΤΕΙ το 2001, στη συνέχεια με τα σχέδια "Αθηνά", χωρίς να εξασφαλίζονται τα δικαιώματα των σπουδαστών, των καθηγητών και των εργαζομένων».
Για τις εξελίξεις στο Πανεπιστήμιο και το ΤΕΙ Θεσσαλίας έδωσαν πρόσφατα συνέντευξη Τύπου οι Οργανώσεις Θεσσαλίας του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, στην οποία μεταξύ άλλων τονίστηκε:
«Με βάση την πρόταση του υπουργείου, έχουμε ένταξη Τμημάτων του ΤΕΙ σε Σχολές του Πανεπιστημίου, ίδρυση νέων Σχολών, ίδρυση νέων Τμημάτων, κατάργηση Τμημάτων μέχρι το 2024 και ταυτόχρονη ίδρυση διετών προγραμμάτων κατάρτισης από το Πανεπιστήμιο. Αυτό αφορά κύρια τα Τμήματα της ΣΤΕΦ, της ΣΤΕΓ Λάρισας και το Τμήμα των Ιατρικών Εργαστηρίων. Για τα συγκεκριμένα Τμήματα προβλέπεται να πάρουν εισακτέους τη νέα χρονιά και να κλείσουν σε 6 χρόνια. Για τους σπουδαστές αυτούς δεν προβλέπεται να ενταχθούν στο νέο Πανεπιστήμιο, αλλά να μπορούν όσοι θέλουν, αφού πάρουν πτυχίο, να ενταχθούν με κατατακτήριες στο ΠΘ. Εχουμε ακόμη ίδρυση διετών προγραμμάτων κατάρτισης από το Πανεπιστήμιο.
Με την πρόταση του υπουργείου:
Τα μεγάλα, ουσιαστικά προβλήματα που καθιστούν ήδη οριακή την κατάσταση στη λειτουργία των ιδρυμάτων, παραμένουν.
Παραμένουν:
-- Η συνεχής υποβάθμιση των σπουδών ώστε να προετοιμάζεται ο αυριανός φτηνός και ευέλικτος εργαζόμενος.
-- Η έλλειψη διδακτικού και λοιπού προσωπικού.
-- Η παντελής απουσία της φοιτητικής μέριμνας. Ειδικά για το υπάρχον Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας είναι χαρακτηριστικό ότι δεν υπάρχει εστία.
-- Η μεταφορά σημαντικής γνώσης στα μεταπτυχιακά ειδίκευσης και στα σεμινάρια πιστοποίησης.
-- Η επιχειρηματική λειτουργία των ιδρυμάτων που αντιμετωπίζει τη γνώση ως εμπόρευμα και τους φοιτητές ως "πελάτες" που αγοράζουν από τον "τιμοκατάλογο" των ακριβών μεταπτυχιακών, των νέων διετών προγραμμάτων, των προγραμμάτων πιστοποίησης κ.λπ.
Την ίδια ώρα, σαν κοροϊδία περισσότερο ακούγεται το επιχείρημα ότι "πλέον οι απόφοιτοι του νέου Πανεπιστημίου θα έχουν πλήρως κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα", όταν η σημερινή και οι προηγούμενες κυβερνήσεις έχουν διαμορφώσει έναν εργασιακό "μεσαίωνα", όταν διατηρείται και διευρύνεται η κατηγοριοποίηση των αποφοίτων για να πιέζουν τα δικαιώματα όλων προς τα κάτω, όταν διαρκώς αποσυνδέεται το πτυχίο από το επάγγελμα.
Δεν θα μπορούσαν βέβαια τα πράγματα να είναι διαφορετικά, από τη στιγμή που για την κυβέρνηση είναι δεδομένη η στρατηγική για μια Ανώτατη Εκπαίδευση άμεσα συνδεδεμένη αποκλειστικά με τα συμφέροντα των επιχειρήσεων, σε αντίθεση με τις λαϊκές ανάγκες».
Οι Οργανώσεις του ΚΚΕ, απέναντι στις συγχωνεύσεις που προωθεί το υπουργείο Παιδείας, καλούν να δυναμώσει ο αγώνας ώστε: