Στις ΗΠΑ, εφτά εκατομμύρια νέοι, ηλικίας μεταξύ 12 και 20 ετών, κάνουν κατάχρηση οινοπνευματωδών ποτών τουλάχιστον μια φορά το μήνα. Ανάμεσά τους το φαινόμενο αφορά δύο στους πέντε σπουδαστές κολεγίων, που πίνουν περισσότερα από πέντε ποτά στη σειρά τα αγόρια ή τέσσερα ποτά τα κορίτσια. Ελάχιστοι έφηβοι ανησυχούν για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις αυτών των καταχρήσεων. Η κίρρωση του ήπατος δεν επέρχεται παρά μόνο μετά από δεκαετίες χρήσης αλκοόλ και οι καρδιακές παθήσεις φαίνονται στους περισσότερους τόσο μακριά όσο και η συνταξιοδότηση. Αλλά νέες έρευνες έρχονται να αλλάξουν τα δεδομένα για την κάθε είδους αλκοολο-κατάνυξη.

Ο εγκέφαλος του ανθρώπου συνεχίζει να διαμορφώνεται ακόμη και μερικά χρόνια μετά τα 20. Οι νέοι που πίνουν υπερβολικά μπορεί να καταστρέφουν σημαντικό μέρος των διανοητικών τους ικανοτήτων και μάλιστα με τρόπους που είναι πολύ πιο σοβαροί από εκείνους που το κάνουν οι πότες μεγαλύτερης ηλικίας. Οι επιστήμονες ξέρουν εδώ και δεκαετίες ότι η κατάχρηση αλκοόλ μεταξύ ενηλίκων για μεγάλες περιόδους μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικές βλάβες, που ξεκινούν από μια ελαφρά απώλεια των κινητικών ικανοτήτων, μέχρι την ψύχωση και την απώλεια της ικανότητας απομνημόνευσης. Πολύ λίγα ήταν γνωστά για τις συνέπειες στους εγκεφάλους νεότερων ατόμων και μάλιστα πιστευόταν ότι ο νεανικός εγκέφαλος είναι πιο ανθεκτικός στο αλκοόλ.

Προκαταρκτικά αποτελέσματα από πολλές διαφορετικές έρευνες δείχνουν ότι όσο πιο νέος είναι ο εγκέφαλος, τόσο περισσότερο κινδυνεύει από το αλκοόλ, ακριβώς γιατί βρίσκεται υπό διαμόρφωση. Οι έφηβοι πότες παθαίνουν συχνότερα βλάβες στον ιππόκαμπο, μια περιοχή βαθιά μέσα στον εγκέφαλο που σχετίζεται με τους περισσότερους τύπους εκμάθησης και απομνημόνευσης. Ιδιαίτερα πλήττεται και ο προμετωπιαίος φλοιός, που είναι η κεντρική περιοχή λήψης αποφάσεων και συλλογισμού. Και οι δύο περιοχές και περισσότερο ο προμετωπιαίος φλοιός υπόκεινται σε σημαντικές αλλαγές κατά τη δεύτερη δεκαετία της ζωής.

Η μνήμη μακράς διάρκειας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δράση του νευροδιαβιβαστή γλουταμίνη. Αν ο υποδοχέας της γλουταμίνης στις συνάψεις δεσμευτεί από κάποια άλλη ουσία, τότε παύει και η ικανότητα δημιουργίας μνήμης μακράς διάρκειας. Ο Σκοτ Σβαρτζβέλντερ του Πανεπιστημίου Ντιουκ διαπίστωσε ότι αν δοθεί σε ποντικούς στην εφηβεία το ανάλογο σε αλκοόλ που παίρνει ένας άνθρωπος πίνοντας δύο μπίρες, οι υποδοχείς δεσμεύονται, ενώ χρειάζεται η διπλάσια ποσότητα για τα ενήλικα ποντίκια. Για να διαπιστώσει αν συμβαίνει το ίδιο και στους ανθρώπους, ο Σβαρτζβέλντερ έκανε ένα πείραμα με νέους 21 έως 29 ετών, χωρίζοντάς τους σε δύο ηλικιακές ομάδες 21-24 και 25-29 ετών. Στο πείραμα δεν μπορούσαν να συμμετέχουν έφηβοι λόγω των νόμων που... απαγορεύουν στις ΗΠΑ την παροχή αλκοολούχων σε νέους κάτω των 21 ετών. Μετά από τρία ποτά, με περιεχόμενο του αίματος ελαφρώς πάνω από το όριο που έχει ορίσει για τους οδηγούς η τροχαία των ΗΠΑ (0,08%), η ικανότητα εκμάθησης των νέων της μικρότερης ηλικιακής ομάδας μειώθηκε κατά 25% περισσότερο απ' ό,τι εκείνων της μεγαλύτερης.

Στη συνέχεια, ο συνάδελφος του Σβαρτζβέλντερ, Ααρον Γουάιτ, προχώρησε σε πειράματα με ποντίκια για να διαπιστώσει τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του αλκοόλ στους εφήβους. Οταν τα ποντίκια στα οποία έδινε ισχυρές δόσεις αλκοόλ ενηλικιώθηκαν, διαπίστωσε ότι υπό την επίδραση αλκοόλ είχαν πολύ χειρότερες επιδόσεις στην εκμάθηση απ' ό,τι τα ποντίκια που μεγάλωσαν κανονικά.

Οι φοιτητές που πίνουν πολύ, λένε αστειευόμενοι ότι σκοτώνουν μερικά νευρικά κύτταρα. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι δεν πρόκειται καθόλου για αστείο. Ενα μέρος των αποδείξεων είναι ανατομικό. Μαγνητική τομογραφία νέων ηλικίας 14 έως 21 ετών που έκαναν υπερβολική χρήση αλκοόλ έδειξε ότι ο ιππόκαμπός τους ήταν 10% μικρότερος από εκείνο νέων ίδιας ηλικίας που δεν έπιναν. Μάλιστα ήταν τόσο μικρότερος όσο μεγαλύτερη ήταν η κατάχρηση που έκαναν. Ο Μάικλ ντε Μπέλις του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ υποθέτει ότι το μειωμένο μέγεθος του ιππόκαμπου οφείλεται στην καταστροφή και το θάνατο των νευρώνων κατά την περίοδο απεξάρτησης του εγκεφάλου μετά από παρατεταμένη ή βαριά κατανάλωση αλκοόλ. Κατά την περίοδο αυτή παρουσιάζεται τρέμουλο στα χέρια, έντονος πονοκέφαλος, ταραχή ακόμα και κρίσεις, καθώς οι νευρώνες που είχαν προσαρμόσει τη δραστηριότητά τους σε περιβάλλον πλούσιο σε αλκοόλ, προσπαθούν να επανέλθουν στην κατάσταση που ταιριάζει σε περιβάλλον χωρίς αλκοόλ.

Επειδή το αλκοόλ δεσμεύει τους υποδοχείς γλουταμίνης, οι νευρώνες αντιδρούν αυξάνοντας τον αριθμό και την ευαισθησία αυτών των υποδοχέων. Μετά την κρασοκατάνυξη, ο εγκέφαλος βρίσκεται με υπερβολικά πολλούς και υπερδραστήριους υποδοχείς. Μια υπόθεση για το πώς αυτοί οι υποδοχείς σκοτώνουν τα νευρικά κύτταρα έγινε από τον Μαρκ Πρέντεργκαστ, του Πανεπιστημίου του Κεντάκι, στη βάση πειραμάτων με εγκεφάλους ποντικιών. Βρήκε ότι οι νευρώνες των ζώων που δεν είχαν φτάσει ακόμη στην εφηβεία ήταν 4-5 φορές πιο πιθανό να νεκρωθούν εξαιτίας του οινοπνεύματος.

Για να επιβεβαιώσει τη σχέση υποδοχέων - νέκρωσης νευρώνων, χρησιμοποίησε ένα φάρμακο που δεσμεύει τους υποδοχείς κατά τη φάση της απεξάρτησης. Η νέκρωση των κυττάρων μειώθηκε κατά 75%. Χρησιμοποιώντας ραδιενεργό ασβέστιο, διαπίστωσε ότι οι υπερδιεγερμένοι υποδοχείς κυριολεκτικά ανοίγουν τις πύλες της κυτταρικής μεμβράνης του νευρώνα, με αποτέλεσμα μεγάλη εισροή ασβεστίου. Οταν τα ιόντα ασβεστίου αυξηθούν πέρα από ένα όριο, τότε το κύτταρο ενεργοποιεί αυτόματα μηχανισμούς αυτοκτονίας.

Ψυχολόγοι του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια έκαναν ένα πείραμα με εφήβους 15 και 16 ετών που έπιναν κατά μέσο όρο κάθε μέρα επί δυόμισι χρόνια. Σε σχέση με μια άλλη ανάλογη ομάδα εφήβων που δεν έπιναν και είχαν το ίδιο κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο, δείκτη νοημοσύνης και οικογενειακό ιστορικό χρήσης αλκοόλ, οι έφηβοι που έπιναν έδειξαν 10% μικρότερες επιδόσεις σε μια σειρά από νοητικές δοκιμασίες που υποβλήθηκαν. Οπως είπε χαρακτηριστικά ένας από τους επιστήμονες, «δεν είναι σοβαρή εγκεφαλική βλάβη, αλλά είναι η διαφορά ενός βαθμού, η διαφορά ανάμεσα στο να περάσεις ή όχι ένα μάθημα».

Η συνέχιση της κατάχρησης αλκοόλ και μετά την εφηβεία αποδείχτηκε ότι δημιουργεί και ένα πρόσθετο πρόβλημα, την αδυναμία συγκέντρωσης της προσοχής. Μελέτες με μαγνητικό τομογράφο έδειξαν, επίσης, ότι οι νέοι με εξάρτηση από το αλκοόλ παρουσιάζουν μικρότερη εγκεφαλική δραστηριότητα από το κανονικό όταν βρεθούν αντιμέτωποι με διάφορα διανοητικά προβλήματα. Αντίθετα, δείχνουν έντονη δραστηριότητα στο κύκλωμα ευχαρίστησης που ευθύνεται για την εξάρτηση ακόμα και μόνο στο άκουσμα του ονόματος ενός ποτού. Στη βάση του κυκλώματος αυτού είναι ο νευροδιαβιβαστής ντοπαμίνη. Κατά την εφηβεία η ισορροπία της ντοπαμίνης μεταναστεύει προσωρινά προς τον προμετωπιαίο φλοιό και γι' αυτό οι έφηβοι χρειάζονται μεγαλύτερες ποσότητες αλκοόλ ή άλλων ναρκωτικών για να έχουν το ίδιο αποτέλεσμα όπως ένα παιδί ή ένας ενήλικος.

Μελέτη του Εθνικού Ινστιτούτου Κατάχρησης Αλκοόλ και Αλκοολισμού των ΗΠΑ έδειξε, τέλος, ότι όσοι αρχίζουν τη βαριά χρήση αλκοόλ πριν τα 15, σε ποσοστό 40% καταλήγουν αργότερα αλκοολικοί.