Κυριακή 17 Σεπτέμβρη 2000
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Αποκαλυπτικά στοιχεία

Ραγδαία αύξηση σημειώνει η παγκόσμια φτώχεια. Κι αυτό, παρά τις μεγάλες τεχνολογικές και επιστημονικές επιτεύξεις και τη συνεχή αύξηση του παγκόσμιου πλούτου. Οι διαπιστώσεις δε γίνονται από κάποιον κομμουνιστή, για να αμφισβητηθούν από τους οπαδούς της «παγκοσμιοποίησης», αλλά από την κατ' εξοχήν εκπρόσωπο των τελευταίων, την Παγκόσμια Τράπεζα.

Σχεδόν ο μισός πληθυσμός του πλανήτη (2,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι) ζει με λιγότερα από δύο δολάρια τη μέρα, σημειώνει η ετήσια έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας (ΠΤ), που δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα. Οι μισοί και παραπάνω απ' αυτούς, 1,2 δισ. άνθρωποι, το ένα πέμπτο δηλαδή του παγκόσμιου πληθυσμού, ζουν με λιγότερο από ένα δολάριο τη μέρα. Οσο μπορούν οι συνθήκες αυτές να ονομαστούν ζωή...

Το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών γίνεται ολοένα και μεγαλύτερο. Το κατά κεφαλήν εισόδημα στις είκοσι πλουσιότερες χώρες του πλανήτη είναι 37 φορές μεγαλύτερο του αντίστοιχου των είκοσι φτωχότερων. Η απόσταση μεταξύ των δύο αυτών ομάδων διπλασιάστηκε τα είκοσι τελευταία χρόνια, σημειώνει η έκθεση της ΠΤ.

Και μπορεί, βέβαια, η έκθεση να περιορίζεται σε συγκρίσεις μεταξύ χωρών, αλλά ο καθένας καταλαβαίνει ότι τα αντίστοιχα στοιχεία μεταξύ πλουσίων και φτωχών ανθρώπων, μεταξύ της παγκόσμιας άρχουσας τάξης, των ιδιοκτητών πολυεθνικών και μεγάλων επιχειρήσεων και της παγκόσμιας φτωχολογιάς του προλεταριάτου και των απόκληρων είναι συντριπτικά ισχυρότερα.

Ο Γολγοθάς της παλινόρθωσης

Η έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, όμως, περιέχει και μια σειρά άλλα στοιχεία, εξίσου αποκαλυπτικά όχι τόσο για την παγκόσμια φτώχεια, όσο για τις τραγικές συνέπειες της καπιταλιστικής παλινόρθωσης στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες. Ο πληθυσμός των ανθρώπων στις χώρες αυτές, ομολογεί η έκθεση, που ζει με λιγότερα από ένα δολάριο τη μέρα, από 1,1 εκατομμύρια το 1987 (0,2% του συνόλου) έφθασε τα 24 εκατομμύρια το 1998 (5,1)! Στη Ρωσία το 19% του πληθυσμού ζει με λιγότερα από δύο δολάρια τη μέρα, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην Κιργιζία φτάνει το 49% και στο Τατζικιστάν το 68%.

Αν πάρετε υπόψη σας δε ότι η όποια σύγκριση με την πριν τις ανατροπές κατάσταση δεν μπορεί να περιλαμβάνει μόνον ή κυρίως το ημερήσιο εισόδημα, αφού τα σοσιαλιστικά καθεστώτα εξασφάλιζαν δωρεάν στέγη, υγεία, παιδεία και μια σειρά άλλες κοινωνικές παροχές σε όλους τους πολίτες, ενώ οι τιμές ήταν ασύγκριτα χαμηλότερες με τις σημερινές, τότε οι διαφορές παίρνουν τις διαστάσεις ενός τεράστιου χάσματος. Και ακόμη, «οι οικονομίες των χωρών αυτών βρίσκονται σε πορεία μετάβασης στην ελεύθερη αγορά», όπως σημειώνει η έκθεση της ΠΤ. Βρίσκονται, δηλαδή, στην αρχή ακόμη του Γολγοθά τους...

Σταθερή η κατηφόρα

Μήπως, σας φαντάζουν πολύ μακρινές οι φιέστες, οι πανηγυρικές ομιλίες και δηλώσεις, που είχαν γίνει με αφορμή την ένταξη της δραχμής στη ζώνη ευρώ και της χώρας στην ΟΝΕ; Θυμάστε, ότι οι κυβερνώντες και οι υπόλοιποι οπαδοί του «ευρωμονοδρόμου» προεξοφλούσαν με απόλυτη σιγουριά και υπέρμετρη αισιοδοξία τη σταθερότητα και τη λαμπρή παραπέρα πορεία της δραχμής, αφού στηρίζονταν πλέον στο ευρώ;

Δεν μπορεί, να τα έχετε ξεχάσει. Αλλωστε, λίγοι μήνες πέρασαν. Λίγοι μήνες, που ήταν αρκετοί, όμως, για να φτάσει το δολάριο στις 400 δραχμές. Γεγονός, βέβαια, το οποίο έχει πολύμορφες αρνητικές συνέπειες για την οικονομία της χώρας και το βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων, αφού εκτινάζει σε ακόμη μεγαλύτερα ύψη το εξωτερικό δημόσιο χρέος και γίνονται ακριβότερα τα πάμπολλα εισαγόμενα είδη και οι πρώτες ύλες. Αρκεί, να σκεφθείτε, ότι η ανατίμηση από την αρχή του χρόνου, του δολαρίου και του γεν (το μεγαλύτερο μέρος του χρέους είναι στα δυο αυτά νομίσματα) έχει προσθέσει στο εξωτερικό χρέος της χώρας, περίπου 1 τρισεκατομμύριο δραχμές.

Φαίνεται, πως όταν οι αρμόδιοι πανηγύριζαν για τη σταθερότητα και τις λαμπρές προοπτικές, εννοούσαν τη... συνεχή κατηφόρα. Εμείς, δεν το είχαμε καταλάβει...

Κόψτε το κεφάλι σας...

Διαβάζοντας, βέβαια, το προηγούμενο σχόλιο, ίσως, σκεφθείτε, ότι η πορεία αυτή είναι αναπόφευκτη, αφού και το ευρώ, όπως και τα υπόλοιπα νομίσματα της ευρώ-ζώνης, υποτιμούνται σε σχέση με το δολάριο. Πράγματι, η υποτιμητική αυτή πορεία είναι γεγονός. Και οφείλεται, σε τελευταία ανάλυση, στις αντικειμενικές και αναπόφευκτες ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις και ανταγωνισμούς. Ο τρόπος, η μορφή και ο χρόνος έκφρασης, η ένταση του φαινομένου κι ένα σωρό άλλοι παράγοντες, όμως, της πορείας αυτής, δεν καθορίζονται σήμερα από την Ελλάδα και την όποια κυβέρνησή της, αλλά από τις χώρες και τις δυνάμεις, που κάνουν κουμάντο στο ευρώ, στο οποίο είναι «δεμένη» πλέον και η δραχμή. Και ο παράγοντας αυτός, δεν είναι καθόλου αμελητέος. Κι αυτό, γιατί η ανατίμηση του δολαρίου δεν έχει τις ίδιες επιπτώσεις σε όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ. Η Γερμανία, για παράδειγμα, έχοντας σημαντικό όγκο εξαγωγών, μπορεί να αντισταθμίζει την όποια υποτίμηση του ευρώ, με τα κέρδη, που έχει από την αύξηση των εξαγωγών της, αφού τα εξαγώγιμα προϊόντα της γίνονται φτηνότερα σε δολάρια. 'Η, η Μεγάλη Βρετανία, που είναι χώρα παραγωγός πετρελαίου και χρειάζεται πολύ λιγότερο συνάλλαγμα, για την ικανοποίηση των αναγκών της σε υγρά καύσιμα.

Τι θα γίνει με την Ελλάδα και άλλα κράτη, που δε διαθέτουν τα πλεονεκτήματα αυτά, αλλά παρουσιάζουν αντίθετα ένα δραματικό έλλειμμα στο ισοζύγιό τους; Η απάντηση, που δίνουν στο ερώτημα αυτό, οι αρμόδιοι της ΕΕ και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας είναι μόνον ένα σήκωμα των ώμων. 'Η, με άλλα λόγια, κόψτε το κεφάλι σας...

ΒΙΒΛΙΟ
Ο καθηγητής Ανδρέας Κάλβος

Ανδρέας Κάλβος. Επαναστάτης, ποιητής, δάσκαλος. Αυτή η υπέροχη, αδιαίρετη ενότητα - ιδιότητα, συνιστούσε το «είναι», το βίο του μεγάλου Επτανήσιου φορέα και μαχητή των επαναστατικών ιδεών, λαϊκών εξεγέρσεων και απελευθερωτικών κινημάτων στην Ευρώπη του 19ου αιώνα. Υπάρχει άλλη λέξη - έννοια, η οποία ουσιαστικότερα και πληρέστερα να εκφράζει και να επιβεβαιώνει το βαθύτερο νόημα των λέξεων «επαναστάτης» και «ποιητής», από τη λέξη - έννοια «δάσκαλος»; Στην περίπτωση του Κάλβου και η επαναστατική πράξη και η ποιητική ήταν ιδιαίτερο συστατικό και αδήριτη ανάγκη του οράματος που είχε και του χρέους που ένιωθε ως δάσκαλος. Εν ολίγοις, ο Κάλβος σε όλη του τη ζωή, και ως επαναστάτης και ως ποιητής, δάσκαλος ήταν και αυτό ήθελε να είναι. Και μάλιστα στην πατρίδα του, στη (δημόσια) Ιόνιο Ακαδημία. Δεν τον άφησαν, όμως, διάφορες ανταγωνιστικές αντιλήψεις και επιδιώξεις, αποδιώχνοντάς τον για δεύτερη φορά, ωθώντας τον οριστικά στην ξενιτιά, στην αυτοεξορία.

Ο Κάλβος, παγκοίνως γνωστός σαν ποιητής, λίγο γνωστός σαν επαναστάτης (ευτυχώς έρευνες και μελέτες την τελευταία εικοσαετία ανέδειξαν την επαναστατική του δράση), παρέμενε, μέχρι πριν λίγα χρόνια, ελαχιστότατα γνωστός σαν εκπαιδευτικός. Αυτή του την ιδιότητα «φωτίζει» το βιβλίο -έρευνα του (συνταγματάρχη!), πλην και δρ. της Φιλοσοφικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και μελετητή της Ιστορίας των Επτανήσων, Νίκου Κ. Κουρκουμέλη «Νεότερα Καλβικά» (εκδόσεις «Περίπλους»). Ο ερευνητής παρουσιάζει μια σειρά ανέκδοτων εγγράφων από τα Αρχεία Κέρκυρας, τα οποία αφορούν σε άγνωστα γεγονότα της δεύτερης καθηγεσίας του Κάλβου στην Ιόνιο Ακαδημία (1836-1838), στο μάθημα της «Διανοητικής Φιλοσοφίας ή Ιδεολογίας». Εδώ να σημειώσουμε ότι η πρώτη καθηγεσία του (ακαδημαϊκά έτη 1826-'27 και 1827-'28) που αφορούσε στο μάθημα της Γενικής Φιλολογίας, διακόπηκε διά της σατανικής μεθόδου της κατάργησης του μαθήματός του. Τα έγγραφα που περιέχει το βιβλίο δίνουν και σημαντικές πληροφορίες για την πανεπιστημιακή ζωή στην αγγλοκρατούμενη Κέρκυρα. Αποκαλύπτουν και απαντούν στο «γιατί» και «πώς» εξαναγκάστηκε ο Κάλβος να εγκαταλείψει για δεύτερη φορά την Ιόνιο Ακαδημία. Στη σχέση του με τους κρατούντες στην Ακαδημία και κυβερνητικούς παράγοντες, μετά το θάνατο του «Αρχοντά» της κόμη Γκίλφορντ, χάρη στον οποίο προσελήφθη στην Ακαδημία. Αλλά και στη σχέση του με το - εχθρικό απέναντί του - φοιτητικό σολωμικό περιβάλλον. Το βιβλίο, εξαιρετικά συγκροτημένο, εικονογραφημένο με φωτογραφίες -ντοκουμέντα και χειρόγραφα του Κάλβου (επιστολές κλπ.), περιλαμβάνει εκτενέστατες σημειώσεις, παράρτημα με τα έγγραφα και πλουσιότατη βιβλιογραφία.


Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ

Κραυγές και «κιχ»

Κάλπες

για τις ταυτότητες,

μα πέστε

καλογέροι,

πότε φωνή

υψώσατε,

πότε γροθιά

το χέρι

για το φτωχό σας

«ποίμνιο»

που χίλια δυο

υποφέρει;

* * *

Για το λαό

δεν κάνατε

ω, «άγιοί μου»

κάτι

στους «σταυρωτές» του,

αντίθετα,

βάζατε πάντα

πλάτη,

γι' αυτό

κι οι κάλπες

στους ναούς

είναι σωστή απάτη!


Ο οίστρος

Πρόσωπο
Αταλ Μπιχάρι Βάτζπαϊ

Αναστάτωση προκλήθηκε στην ινδική αντιπροσωπεία την Παρασκευή, αναφέρει η εφημερίδα « Times of India» (Νέο Δελχί), όταν ο σύμβουλος του Αταλ Μπιχάρι Βάτζπαϊ σε θέματα εθνικής ασφάλειας, Μπράτζες Μίσρα, πληροφορήθηκε τη δήλωση του Μπιλ Κλίντον -«είμαι έτοιμος να βοηθήσω στην επίλυση του ζητήματος του Κασμίρ, που είναι κεντρικό»- λίγο πριν ο Ινδός πρωθυπουργός και ο Αμερικανός πρόεδρος συναντηθούν στο Λευκό Οίκο. «Είπε τέτοιο πράγμα; Είπε ότι το Κασμίρ είναι κεντρικό ζήτημα;» ρωτούσε δημοσιογράφους ο Μίσρα. Κάποιος του έδωσε το κείμενο των δηλώσεων κι αυτός άρχισε νευρικά να διαβάζει, για να φύγει βιαστικά στη συνέχεια.

Η ινδική αντιπροσωπεία είχε διακηρύξει ότι δεν επρόκειτο να διαπραγματευτεί το ζήτημα του Κασμίρ στις διμερείς επαφές. Η Ουάσιγκτον προσπαθεί, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, να εμπλακεί ως διαμεσολαβητής στην υπόθεση.

Η συνάντηση έγινε, λίγο αργότερα, μεταξύ των δύο ανδρών. Ωστόσο δεν υπήρξε κοινή συνέντευξη Τύπου. Επισήμως, στον Τύπο εξηγήθηκε, από τον εκπρόσωπο του Λευκού Οίκου Τζο Λόκχαρτ και Ινδούς αξιωματούχους, ότι ο Βάτζπαϊ είχε «κουραστικό ταξίδι», καθώς πήγε στις ΗΠΑ για να παραστεί και στην ετήσια Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, κι έπρεπε να επιστρέψει στη χώρα του για να μπει σε νοσοκομείο, όπου επρόκειτο να υποστεί «εγχείρηση στο γόνατο».

Η συνέντευξη πιθανολογείται πως δεν έγινε για άλλους λόγους. Οι συνομιλίες δεν ήταν όσο «αποδοτικές» ήθελε η ινδική πλευρά, αφού πέρα από μια κοινή αντίληψη περί «αντιμετώπισης της τρομοκρατίας», υπήρξαν πολλές διαφωνίες. Συμπεριλαμβανομένου του ενδεχομένου άρσης των κυρώσεων των ΗΠΑ κατά της Ινδίας -από το 1998, όταν το Νέο Δελχί είχε προβεί σε πυρηνικές δοκιμές: η Ουάσιγκτον τη συνδέει με μια «εντυπωσιακή χειρονομία καλής θέλησης» από πλευράς Ινδών. Δηλαδή την υπογραφή της συνθήκης απαγόρευσης των πυρηνικών δοκιμών (CTBT).


Μπ. Γ.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ