Πρωτότυπες μαυρόασπρες φωτογραφίες από έναν καλλιτέχνη, μαραθωνοδρόμο και τον ίδιο, με έμφαση στην ατομική και συλλογική προσπάθεια του ολυμπιακού αυτού αθλήματος. Η μοναδική φωτογραφική αποτύπωση όλης της διαδρομής από τον τύμβο του Μαραθώνα έως το τέρμα στο Καλλιμάρμαρο.

Ο πανόδετος τόμος, σχεδιασμένος με φροντίδα που ανταποκρίνεται εξαιρετικά στο ύφος του θέματος, περιλαμβάνει 150 μαυρόασπρες φωτογραφίες που δημοσιεύονται για πρώτη φορά και έχουν τυπωθεί αριστοτεχνικά με την επίβλεψη του ίδιου του καλλιτέχνη. Με το υψηλό κοντράστ της φωτοσκίασης, ο θεατής ταυτίζεται με τον αθλητή: Το πάθος, ο κάματος, η προσπάθεια, η επιμονή, η αντοχή της ψυχολογίας και του σώματος πρωταγωνιστούν κάτω από το αττικό φως.

Εργα του Ηλ. Μπουργιώτη έχουν παρουσιαστεί σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις σε μουσεία, γκαλερί, φεστιβάλ φωτογραφίας τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Φωτογραφίες του υπάρχουν στις συλλογές του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης.

Αρτεμις, θεά των κοριτσιών/ Φόβισέ με μ' ασημένιο τόξο/ Απ' τις ψευτονίκες των αντρών/ Κι απ' τη θλίψη που 'χουν να 'μαι απόξω (Στίχοι της Λίνας Νικολακοπούλου - Ο πίνακας είναι του Θεόφιλου)

Λογική η «αντιπάθειά» τους προς την Αφροδίτη. Η σοφία, το μυαλό συγκρατεί το ερωτικό πάθος, η Αρτεμη διατηρεί την παρθενιά της και δεν παρασύρεται να ξελογιαστεί από τον έρωτα και η Εστία δε συμπαθεί το τσιλιμπούρδισμα των συζύγων. Ολα μελετημένα τα είχαν οι Ελληνες στη μυθολογία τους.

Ο μύθος και η ομορφιά της «αφρογέννητης» θεάς «μάγεψε» μεγάλους γλύπτες της αρχαιότητας, σπουδαίους ζωγράφους της Αναγέννησης, αλλά και ποιητές της σύγχρονης εποχής.

Η Αφροδίτη είναι μια Ελληνίδα θεά δανεισμένη από την Ανατολή. Μας την έφεραν οι Φοίνικες. Εμείς όμως τη ντύσαμε με τους δικούς μας θρύλους. Οπως εύστοχα γράφει ο Ζ. Ρίσπεν στη μυθολογία του, «οι Σημίτες προμήθευσαν το υλικό, οι Ελληνες επινόησαν την ιδέα». Υπάρχει σε όλους τους λαούς. Και στους μεσόγειους και στους βόρειους, με τη διαφορά ότι οι βόρειοι δεν είναι ερωτικά θερμοί όπως οι μεσόγειοι και δε δώσανε τόση σημασία στην προσωπικότητά της.

Μέσα στη θάλασσα γεννήθηκε η ελληνική Αφροδίτη. Μια μέρα ο Κρόνος με την άρπη του έκοψε ...«κάθε ελπίδα πατρότητας» του πατέρα του ουρανού και τα πέταξε στη θάλασσα, κάπου κοντά στα Κύθηρα. Καθώς τα κύματα έσπρωχναν προς την Κύπρο τη ματωμένη σάρκα, μια εδώ και μια εκεί, σχηματίστηκε σιγά σιγά ένας αφρός γύρω τους. Μέσα από αυτόν τον αφρό αναδύθηκε μια θεά πανέμορφη που την είπαν Αφροδίτη επειδή είχε βγει από τον αφρό και αναδυόμενη επειδή αναδύθηκε από τα κύματα. Το πρώτο της λίκνο ήταν ένα κοχύλι που την πήγε στην Κύπρο για να τη μεγαλώσουν οι Ωρες.

Ποιος είδε, ποιος αντίκρισεγυμνή την Αφροδίτη;Μονάχα εσύ, που εδώ γυμνή την έστησες τεχνίτη!

Αυτό είναι το παραμύθι της θεάς του έρωτα και της ομορφιάς που θεοί και θνητοί ήταν όλοι μπλεγμένοι στα ερωτικά της δίχτυα. Χαρακτηριστικότερη των περιπτώσεων, είναι ο έρωτάς της με τον Αρη και η επ' αυτοφώρω σύλληψή τους από το σύζυγό της Ηφαιστο που τους έδεσε με άθραυστες αλυσίδες, από τις οποίες τελικά τους έσωσε ο Ποσειδώνας. Αυτό βέβαια δεν την εμπόδισε να συνεχίσει τις εξωσυζυγικές της δραστηριότητες, με συνέπεια να μην αποφύγει αρκετά παρόμοια επεισόδια.

Σε όλα τα νησιά υπήρχαν ναοί της θεάς, μα ο πιο σεβαστός ήταν αυτός των Κυθήρων που θεωρείται νησί της προσωπικό και γι' αυτό την ερωτική κρουαζιέρα τη λέμε «ταξίδι στα Κύθηρα».

Το όνομα της θεάς φέρει σήμερα το 0,40% των γυναικών (118 εμφανίσεις σε δείγμα 28.965 γυναικών). Με την Αφροδίτη συνδέεται το όνομα Ευπραξία (καλές πράξεις, καλοί τρόποι) - 5 εμφανίσεις στο δείγμα - που χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα. Ευπραξία ήταν αρχαία ελληνική θρησκευτική επίκληση της θεάς Αφροδίτης στη Σικελία, προστάτιδα του γάμου και της συζυγικής γονιμότητας.

Την Αρτεμη οι Ελληνες την πήραν από τη Μικρασία, όπως μαζί με άλλα δείχνει και το όνομά της που δεν μπορεί να ετυμολογηθεί από τα ελληνικά.

«Τα καλοκαιρινά βράδια λάμπει ζεστό το φεγγάρι που ξαγρυπνάει πάνω από τον άγιο ανθρώπινο ύπνο. Αναπνέουν αθόρυβα τα πολύχρωμα λουλούδια του μεγάλου κάμπου, μικρές ανοιξιάτικες φωνούλες ζητάνε να ζευγαρώσουνε, τα νερά των ποταμιών ασημώνουνε το κύλισμά τους.

Και λοιπόν, μέσα στο φεγγάρι κουνιέται μια "Φοίβη" θεά, μια παράξενη σεληνιακή παρθένα, που ξεκίνησε προϊστορικά από την Ασία, ξεκουράστηκε στην μαύρη χώρα της Αιγύπτου, πάτησε το ποδάρι της στην Κρήτη και μετά έφτασε στην Ελλάδα για να πάρει το όνομα Αρτεμη» («Ελληνική μυθολογία», Νίκος Τσιφόρος).

Θεά Αθηνά

Η Αρτεμη, πανέμορφη κόρη του Δία, ήταν θεά της άγριας φύσης, προστάτιδα της γονιμότητας και της μητρότητας, παρθένα και σύμβολο της αγνότητας. Αλλοτε ατίθαση και άγρια και άλλοτε τρυφερή και προστατευτική. Ομορφη, λεβέντρα και περήφανη. Το πιο μεγάλο μέρος της ζωής της το περνά με το δοξάρι στο χέρι στα ψηλά βουνά και στα ρουμάνια.

Σαν θεά παρθενική και ανέραστη συμπαθεί τα ανύπαντρα κορίτσια και τους αγνούς νέους. Προστατεύει τους αδύναμους και ανυπεράσπιστους που είχαν την ανάγκη της, είναι όμως αδυσώπητη απέναντι στους παραβάτες των δικών της κανόνων, «η δεσποινίς δε χάριζε κάστανα. Με κείνο το ρημάδι το τόξο της, είχε φάει κόσμο και κοσμάκη». Τον Ακταίωνα που την αντίκρισε γυμνή να λούζεται τον τιμώρησε σκληρά. Τον μεταμόρφωσε σε ελάφι και έστειλε μανία στα σκυλιά του που τον κατασπάραξαν. Μέχρι και ανθρωποθυσίες ζητούσε. Οπως της Ιφιγένειας για να φυσήξει ο άνεμος και να φύγουν οι Ελληνες για την Τροία. Οι Ελληνες θεοί δε ζητάγανε ανθρωποθυσίες. Μα τούτη είχε ένα δικαιολογητικό. «Οτι "δεν είναι θεότης ελληνικής προελεύσεως", αλλά μας έχει έρθει απόξω και την κάναμε Ελληνίδα υπήκοο. Γιατί τόση αιμοβορία πια, δε σηκώνει μια παρθένα, όμορφη και λεβέντρα, να σκοτώνει με το τίποτα τα καλά παιδιά. Οι μύθοι της είναι περισσότερο "δανεικοί" με διασκευές...» (από το ίδιο).

Οι περιοχές όπου λατρευόταν ήταν πάντα εύφορες ενώ στα μέρη που δεν την τιμούσαν, αντιμετώπιζαν την οργή της.

Εργο του Θεόφιλου

Κόρη του Δία και της Μήτιδας που είχε στο μυαλό της όλη τη σοφία των θεών και των ανθρώπων. Οταν η Μήτιδα έμεινε έγκυος ήρθε μια προφητεία στο Δία: η Μήτιδα θα γεννούσε πρώτα την Αθηνά που θα έμοιαζε με τον πατέρα της στο μυαλό και στην παλικαριά, αλλά και ένα γιο πιο έξυπνο από εκείνον που μεγαλώνοντας θα τον εκθρονίσει. Για να αποτρέψει τον κίνδυνο να του πάρει άλλος πιο έξυπνος την εξουσία, ο Δίας καταπίνει τη Μήτιδα. Οταν ήρθε η ώρα να γεννηθεί η Αθηνά, ο Δίας άρχισε να υποφέρει από τρομερούς πονοκεφάλους. Γι' αυτό προστάζει τον Προμηθέα - κατ' άλλους τον Ηφαιστο - να του ανοίξει με μια τσεκουριά το κεφάλι. Κλονίστηκε ο Ολυμπος, η γη έβγαλε έναν τρομερό ήχο, έβρασε η θάλασσα γιατί η «σοφία όλα τα αναστατώνει», και βγήκε πάνοπλη η θεά της σοφίας, Αθηνά.

Εχει δύο μορφές: Είναι θεά πολεμική και σύμβολο της σοφίας. Είναι έξυπνη και επινοητική και προστατεύει τα Γράμματα, τις Τέχνες και την ειρήνη. Κάτω από την Ακρόπολη στον Αρειο Πάγο (= στο βράχο του Αρη) ίδρυσε το πρώτο στον κόσμο φονικό ορκωτό δικαστήριο (ο πρώτος που δικάστηκε και αθωώθηκε με την ψήφο της Αθηνάς ήταν ο Ορέστης).

Ηταν όμορφη και προκάλεσε φλογερούς έρωτες. Δεν είχε ερωτικές περιπέτειες και συμβόλιζε την αιώνια παρθενία. «Παρθένα μέχρι αηδίας σοβαρή και ζόρικη, δε σήκωνε καθόλου αστεία (...) Και επειδή συνέβηκε να την πάρει από πίσω ένας παλιάνθρωπος, εκείνος ο Ηφαιστος, και να κάνει βρωμιές, γεννήθηκε από το σπέρμα του, αλλά χωρίς να μεσολαβήσει η δεσποινίς, ένα αγοράκι, ο Εριχθόνιος (...) ο πρώτος κάτοικος της αττικής γης» (από το ίδιο). Σύμφωνα με το μύθο ο Εριχθόνιος γεννήθηκε ως φίδι. Η Αθηνά τον έκλεισε σε ένα καλάθι και το εμπιστεύτηκε στις τρεις κόρες του Κέκροπα. Και η ίδια τράβηξε να πάει στην Παλλήνη να βρει έναν βράχο να στηρίξει καλύτερα την Ακρόπολη που ήταν η βάση της πόλης με το όνομά της. Γυρίζοντας από τη Παλλήνη η θεά με το βράχο παραμάσχαλα συναντά μια κουρούνα που την πληροφορεί ότι οι 2 κοπέλες άνοιξαν το καλάθι, αντίκρισαν ένα μωρό τυλιγμένο με δύο φίδια, ο τρόμος τους ήταν τέτοιος που έπεσαν από την Ακρόπολη. Η θεά εξοργίστηκε και της έπεσε ο βράχος από τα χέρια, έτσι έγινε ο Λυκαβηττός. Θύμωσε η θεά, τιμώρησε τα κορίτσια για την πράξη τους (το φίδι πετάχτηκε από το καλάθι δάγκωσε τις δύο κοπέλες και μετά κόλλησε πάνω στην ασπίδα της θεάς), και καταράστηκε την κουρούνα να μην ξαναπατήσει στην Ακρόπολη.

Το όνομα Αθηνά είναι μυκηναϊκής εποχής που δήλωνε οφιόμορφη θεότητα προστάτιδα των ανακτόρων. Στη συνέχεια, χρησιμοποιήθηκε ως τοπωνύμιο για να δηλώσει την ομώνυμη πόλη της Αττικής. 1. Το όνομά της θεωρείται επίθετο γιατί η παλαιότερη μορφή του ήταν «Αθηναία» Αθηνάα < Αθηναjα < Αθηναία - κάτοικος της Αθήνας, 2. Αθήνη, α + θήνη (= μαστός) αυτή που δε θήλασε, η αμήτωρ.

Το όνομα της Αθηνάς φέρει σήμερα το 0,90% των γυναικών (256 εμφανίσεις στο δείγμα) και 2 εμφανίσεις έχει το Αθηναΐς, υπάρχει και ο τύπος Αθηνούλα που δεν εμφανίζεται στο δείγμα. Ο Αθηνόδωρος (δώρο της Αθηνάς), όνομα ιστορικών προσώπων που χρησιμοποιείται και σήμερα, έχει 4 εμφανίσεις (σε δείγμα 51.779 ανδρών).

Κοίτα: σελώνει ο άνεμος τα όνειρα/ Σπίθες πετούν τα πέταλα στο πυρό νέφος/ Η μέρα όπου και να 'ναι με λούλουδα μηλιάς/ θα βγει να σεργιανίσει πάλι στο αρχιπέλαγος!

(Από τη σειρά «Παραλλαγές σε μια ηλιαχτίδα» του Οδ. Ελύτη)