Είναι γεγονός ότι η παραπάνω επισήμανση της ΚΕ, σχετικά με το ότι ο αγώνας για το σοσιαλισμό δεν είναι στόχος του απώτερου μέλλοντος, αλλά αγώνας που καθορίζει τη δράση τού σήμερα, έχει πρωταρχική σημασία για την πολιτική δράση ολόκληρου του Κόμματος, από την ΚΕ έως την ΚΟΒ. Η εκτίμηση ότι ο καπιταλισμός είναι ιστορικά ξεπερασμένος και απαιτεί την αντικατάστασή του από το σοσιαλισμό δεν προκύπτει από καμιά βολουνταριστική αντίληψη. Ούτε από καμιά μικροαστική βιασύνη, σχετικά με το σοσιαλισμό. Μακριά από μας τέτοιες απόψεις, παρά το γεγονός ότι τα βάσανα της εκμετάλλευσης δεν μπορούν να εξαλειφθούν χωρίς την εξάλειψη της εκμετάλλευσης. Αλλά η ιστορία δεν εξελίσσεται ούτε με υποκειμενισμούς ούτε με βιασύνες, αλλά δεν εξελίσσεται, επίσης, και χωρίς τη συνειδητή στοχοπροσηλωμένη σκόπιμη πολιτική δράση από την πρωτοπορία της εργατικής τάξης, που να αντιστοιχεί στους υλικούς όρους που καθορίζουν και το χαρακτήρα της εποχής.

Για παράδειγμα, δεν μπορεί στην ιστορική εποχή του ανώτατου και τελευταίου σταδίου του καπιταλισμού, εποχή περάσματος στο σοσιαλισμό, να μην είναι προσαρμοσμένη και στοχοπροσηλωμένη πλήρως και σε όλα τα επίπεδα η πολιτική δράση ολόκληρου του Κόμματος στην πάλη για την αντικατάσταση του καπιταλισμού. Γιατί αυτό προκύπτει αντικειμενικά από τον ίδιο το χαρακτήρα της εποχής. Επομένως, ολόκληρο το Κόμμα πρέπει με την πολιτική του δράση να ανταποκρίνεται σ' αυτό το καθήκον. Ζήτημα, το οποίο επηρεάζει βεβαίως ο συσχετισμός δύναμης, αλλά δεν το καθορίζει ως στόχο και σκοπό. Για το σήμερα και όχι κάποτε, στο μακρινό μέλλον.

Λίγες μέρες πριν από την Οχτωβριανή Επανάσταση στα μέσα του Σεπτέμβρη του 1917, ο Λένιν, στο άρθρο του «Η καταστροφή που μας απειλεί και πώς πρέπει να την καταπολεμήσουμε», αναφέρει συγκεκριμένα: «Ολοι μιλάνε για ιμπεριαλισμό. Ο ιμπεριαλισμός δεν είναι τίποτ' άλλο, παρά μονοπωλιακός καπιταλισμός... ο κρατικομονοπωλιακός καπιταλισμός είναι η πληρέστερη υλική προετοιμασία του σοσιαλισμού, είναι τα πρόθυρά του, είναι το σκαλοπατάκι εκείνο της ιστορικής κλίμακας που ανάμεσα σ' αυτό και στο σκαλοπατάκι που λέγεται σοσιαλισμός, δεν υπάρχουν άλλα ενδιάμεσα σκαλοπάτια».

Ας το δούμε στο «Κεφάλαιο» (τ. 3ος σελ.551):

«Μετατροπή του πραγματικά ενεργού κεφαλαιοκράτη σε απλό διευθυντή, διαχειριστή ξένου κεφαλαίου, και των ιδιοκτητών κεφαλαίου σε απλούς ιδιοκτήτες, απλούς κεφαλαιοκράτες του χρήματος. Στις μετοχικές εταιρίες, η λειτουργία είναι χωρισμένη από την ιδιοκτησία του κεφαλαίου, επομένως και η εργασία είναι εντελώς χωρισμένη από την ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και την υπερεργασία. Αυτό είναι αποτέλεσμα της ανώτατης ανάπτυξης της κεφαλαιοκρατικής παραγωγής, αναγκαίο σημείο περάσματος για την ξαναμετατροπή του κεφαλαίου σε ιδιοκτησία των παραγωγών, όχι όμως πια σαν ατομική ιδιοκτησία ξεχωριστών παραγωγών, αλλά σαν ιδιοκτησία συνεταιρισμένων παραγωγών, σαν άμεσα κοινωνική ιδιοκτησία. Είναι, από την άλλη, σημείο περάσματος για τη μετατροπή όλων των λειτουργιών στο προτσές αναπαραγωγής, που συνδέονται ακόμα ως τώρα με την ιδιοκτησία του κεφαλαίου, σε απλές λειτουργίες των συνεταιρισμένων παραγωγών, σε κοινωνικές λειτουργίες» (υπογράμμιση δική μας).

Στη μετοχική εταιρία παύει να υφίσταται ο ατομικός κεφαλαιοκράτης ως ιδιοκτήτης και διευθύνων της παραγωγής και εμφανίζεται η συλλογική ιδιοκτησία των μετόχων, που παραμένει όμως καπιταλιστική. Η λειτουργία των επιχειρήσεων είναι χωρισμένη από την ιδιοκτησία. Η μετοχική εταιρία αποτελεί έκφραση συλλογικής μορφής ιδιοκτησίας του κεφαλαίου στα πλαίσια του καπιταλισμού, αποδεικνύει τις δυνατότητες περάσματος από την καπιταλιστική ιδιοκτησία στην κοινωνική ιδιοκτησία. Επίσης, το γεγονός ότι οι ιδιοκτήτες του κεφαλαίου δεν έχουν πλέον σχέση με την οργάνωση και τη λειτουργία της παραγωγής σημαίνει ότι οι ιδιοκτήτες του κεφαλαίου είναι πλέον περιττοί, δε χρειάζονται για την ανάπτυξη της παραγωγής, των παραγωγικών δυνάμεων, αφού αυτή μπορεί να αναπτύσσεται και χωρίς τους ιδιοκτήτες κεφαλαίου. Ολες οι λειτουργίες της παραγωγής μπορούν να διεκπεραιωθούν από τους ίδιους τους άμεσους παραγωγούς, δηλαδή την εργατική τάξη, στο επίπεδο ολόκληρης της κοινωνίας (απλές λειτουργίες των συνεταιρισμένων παραγωγών, κοινωνικές λειτουργίες).

Και συνεχίζει ο Μαρξ στο «Κεφάλαιο» (τ. 3ος, σελ. 553), σχετικά με την εμφάνιση της μετοχικής εταιρίας:

«Είναι η κατάργηση του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής μέσα στα πλαίσια του ίδιου του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής, και γι' αυτό είναι μια αυτοαναιρούμενη αντίφαση, που πριν απ' όλα παρουσιάζεται σαν απλό μεταβατικό σημείο προς μια νέα μορφή παραγωγής. Σαν τέτοια αντίφαση παρουσιάζεται επίσης στην εμφάνιση. Αποκαθιστά σε ορισμένες σφαίρες το μονοπώλιο και προκαλεί γι' αυτό την ανάμειξη του κράτους. Αναπαράγει μια νέα οικονομική αριστοκρατία, παράσιτα νέου είδους, με τη μορφή σχεδιαστών, ιδρυτών και απλώς ονομαστικών διευθυντών. Ενα ολόκληρο σύστημα αγυρτείας και απάτης σχετικά με τις ιδρύσεις, την έκδοση μετοχών και το εμπόριο μετοχών» (η υπογράμμιση δική μας).

Ο Μαρξ εδώ αναδεικνύει την ωρίμανση των υλικών όρων για το πέρασμα από τον κεφαλαιοκρατικό τρόπο παραγωγής στον ανώτερό του, τον κομμουνιστικό.

Το 16ο Συνέδριο επεξεργάστηκε πληρέστερα τις προγραμματικές κατευθύνσεις και τους στόχους του ΑΑΔΜ. Προχώρησε στη μεγαλύτερη δυνατή ανάλυση, στις σημερινές συνθήκες, των γενικών κατευθύνσεων της λαϊκής εξουσίας και οικονομίας. Το 16ο Συνέδριο καθόρισε την πολιτική γραμμή συσπείρωσης, θέτοντας το ζήτημα της διεκδίκησης της λαϊκής εξουσίας από το λαϊκό κοινωνικοπολιτικό μέτωπο πάλης και, ταυτόχρονα, το περιεχόμενο της πολιτικής της λαϊκής οικονομίας, που απαντά στην ικανοποίηση όλων των σύγχρονων αναγκών της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων. Επομένως, δεν τέθηκε για το απώτερο μέλλον, αλλά για το σήμερα. Ζήτημα, που καθορίζει και το περιεχόμενο της πολιτικής δράσης, και την επεξεργασία στόχων πάλης και, βεβαίως, τους κρίκους σύνδεσης της τακτικής (πάλη για την ικανοποίηση όλων των λαϊκών αναγκών), με τη στρατηγική (λαϊκή εξουσία, λαϊκή οικονομία). Και, βεβαίως, τη γραμμή οικοδόμησης συμμαχιών πρωταρχικά στο κοινωνικό επίπεδο, ως συμμαχίες της εργατικής τάξης, με τη φτωχή αγροτιά, τα μικροαστικά στρώματα της πόλης.

Το κρίσιμο ζήτημα είναι με τη δράση μας να αλλάζουμε τις συνειδήσεις των εργατών, των απλών ανθρώπων του μόχθου. Μια δράση για την ανάπτυξη των ταξικών αγώνων σε διαλεχτική σχέση με την εκλαΐκευση της πολιτικής μας πρότασης για το Μέτωπο, για την προοπτική της λαϊκής οικονομίας και εξουσίας.

Απ' αυτήν την άποψη, η πολιτική μας δράση πρέπει να εξασφαλίζει την πάλη για τη λύση των λαϊκών προβλημάτων με την προοπτική της λαϊκής εξουσίας και της λαϊκής οικονομίας.

Αλλά απαιτείται η καθημερινή δράση να υπηρετεί αυτήν τη σχέση. Μακριά και έξω από το παραπάνω δίλημμα ή από την αντίληψη ότι οι αγώνες γενικά δίνουν λύση. Γιατί μπορεί να γίνονται αγώνες, αλλά όλοι οι αγώνες δεν μπορούν να δώσουν διέξοδο. Χρειάζονται κοινωνικοπολιτικοί αγώνες, που να συνδέουν την ικανοποίηση των αναγκών του λαού με την εναλλακτική πολιτική διέξοδο, δηλαδή τη λαϊκή εξουσία. Είναι κλειδί για την ολόπλευρη ισχυροποίηση του ΚΚΕ. Και απαιτεί να κατακτηθεί η «βαθιά, ιδεολογικοπολιτική αφομοίωση της στρατηγικής και του Προγράμματος του Κόμματος, η ενιαία αντίληψη, που προκύπτει από τη συλλογική πείρα για το πώς αυτή προωθείται» (από τις Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ στο 17ο Συνέδριο).