Κυριακή 13 Ιούλη 2008
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
Κοντά στο άκρο της περιοχής όπου κυριαρχεί ο Ηλιος

Καλλιτεχνική απεικόνιση της διαστημοσυσκευής «Βόγιατζερ 2» καθώς διέρχεται τα εξωτερικά όρια της ηλιόσφαιρας. Οπως παρατήρησαν οι επιστήμονες, με βάση τα δεδομένα που έστειλε η διαστημοσυσκευή, η ηλιόσφαιρα είναι πιεσμένη προς τα μέσα στο νότιο ημισφαίριό της.

NASA/JPL

Καλλιτεχνική απεικόνιση της διαστημοσυσκευής «Βόγιατζερ 2» καθώς διέρχεται τα εξωτερικά όρια της ηλιόσφαιρας. Οπως παρατήρησαν οι επιστήμονες, με βάση τα δεδομένα που έστειλε η διαστημοσυσκευή, η ηλιόσφαιρα είναι πιεσμένη προς τα μέσα στο νότιο ημισφαίριό της.
Η «φυσαλίδα» σωματιδίων του ηλιακού ανέμου που περιβάλλει το ηλιακό μας σύστημα δεν είναι σφαιρική, αλλά έχει σχήμα παραμορφωμένου αυγού. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό «Nature», η διαστημοσυσκευή «Βόγιατζερ 2» πέρασε πρόσφατα την αρχή της ζώνης μετάβασης μεταξύ της ηλιόσφαιρας (της «φυσαλίδας» του ηλιακού ανέμου») και του διαστρικού χώρου. Η διάβαση έγινε νωρίτερα από το αναμενόμενο, γεγονός που δείχνει ότι η ηλιόσφαιρα στην περιοχή αυτή πιέζεται προς τα μέσα (πιο κοντά στον Ηλιο) από κάποιο διαστρικό μαγνητικό πεδίο. Τα ευρήματα αυτά βοηθούν τους επιστήμονες να σχηματίσουν εικόνα για τον τρόπο αλληλεπίδρασης του Ηλιου με το διαστρικό χώρο.

Οι δύο διαστημοσυσκευές «Βόγιατζερ» εκτοξεύτηκαν το 1977, με πρώτο στόχο το πέρασμα κοντά από το Δία και τον Κρόνο και την παρατήρηση των δύο μεγαλύτερων πλανητών του ηλιακού μας συστήματος. Η τροχιά του «Βόγιατζερ 1» το οδήγησε - κάτω από τη βαρυτική επίδραση του Κρόνου - να βγει τελικά από το επίπεδο της εκλειπτικής (το επίπεδο περιφοράς των πλανητών γύρω από τον Ηλιο). Αντίθετα, το «Βόγιατζερ 2» συνέχισε στην εκλειπτική και συνάντησε τους δύο εξώτερους πλανήτες, τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα (ο Πλούτωνας εδώ και δύο χρόνια έχει υποβιβαστεί σε νάνο πλανήτη).

Οι διαστημικές συσκευές «Βόγιατζερ» έχουν βγει πια από τα όρια του ηλιακού μας συστήματος και είναι τα πιο μακρινά αντικείμενα που έχουν κατασκευαστεί από ανθρώπινα χέρια, με τον «Βόγιατζερ 1» να έχει τα πρωτεία. Η αποστολή τους θα ολοκληρωθεί μόλις φτάσουν το διαστρικό χώρο, την περιοχή του Διαστήματος που δεν επηρεάζεται από τον ηλιακό άνεμο.


Επιμέλεια;
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγές: «Discover», nasa.gov

Απαντήσεις και νέες ανακαλύψεις για τον πλανήτη Ερμή

Αποψη της λεκάνης Καλόρις του Ερμή όπως την κατέγραψε η διαστημοσυσκευή «Messenger»

NASA/APL

Αποψη της λεκάνης Καλόρις του Ερμή όπως την κατέγραψε η διαστημοσυσκευή «Messenger»
Για περισσότερα από 30 χρόνια οι επιστήμονες προσπαθούσαν να ανακαλύψουν την αιτία για την ύπαρξη εκτεταμένων ομαλών πεδιάδων στον Ερμή, τον εσώτερο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος, αλλά και την προέλευση του μαγνητικού του πεδίου. Η ανάλυση των δεδομένων που έστειλε η διαστημοσυσκευή «MESSENGER» έδειξε ότι ο σχηματισμός των πεδιάδων σχετίζεται με έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα και την έκλυση μεγάλων ποσοτήτων λάβας, ενώ το μαγνητικό πεδίο παράγεται στον πυρήνα του, που δεν είναι παγωμένος και «νεκρός» όπως θεωρούνταν έως τώρα.

Ταυτόχρονα, οι επιστήμονες πληροφορήθηκαν για πρώτη φορά σχετικά με τη χημική σύσταση της επιφάνειας του Ερμή, τη σύνθεση της εξαιρετικά αραιής ατμόσφαιρας του πλανήτη (εξώσφαιρας), τα ιονισμένα σωματίδια στη γύρω περιοχή, αλλά και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ της επιφάνειας, της ατμόσφαιρας και της ζώνης των ιόντων (μαγνητόσφαιρας).

Η διαμάχη για τις ομαλές πεδιάδες του Ερμή ξεκίνησε το 1972, όταν διατυπώθηκε η άποψη ότι αντίστοιχες πεδιάδες στη Σελήνη ήταν αποτέλεσμα της τήξης τμημάτων της επιφάνειας μετά από ισχυρές συγκρούσεις με αστεροειδείς και του σχηματισμού «λιμνών» από λιωμένο υλικό που μετέπειτα πάγωσαν. Ομως στον Ερμή δεν είχαν παρατηρηθεί ενδείξεις για παλιές ροές λάβας. Οπως αναφέρεται σε μελέτες που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στο περιοδικό «Science», το «MESSENGER» κατέγραψε ακριβώς τέτοιες ενδείξεις γύρω από τη λεκάνη Καλόρις, μια από τις μεγαλύτερες και αρχαιότερες λεκάνες πρόσκρουσης στο ηλιακό σύστημα.

Ολες οι μετρήσεις έδειξαν ότι ο Ερμής έχει πιο σύνθετη γεωλογική ιστορία απ' ό,τι θεωρούνταν ως τώρα. Ο πυρήνας του πλανήτη αποτελεί το 60% της μάζας του, δηλαδή διπλάσιο ποσοστό απ' ό,τι σε οποιοδήποτε άλλο γαιώδη (μη αεριώδη) πλανήτη. Το μαγνητικό πεδίο του Ερμή που παράγεται στο εξωτερικό τμήμα του πυρήνα, ως αποτέλεσμα διαδικασιών που σχετίζονται με την ψύξη του εσωτερικού τμήματος, προκαλεί δυναμικές και σύνθετες αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στο εσωτερικό, την επιφάνεια, την εξώσφαιρα και τη μαγνητόσφαιρα του πλανήτη. Η σταδιακή ψύξη του πυρήνα είχε ως αποτέλεσμα και τη συρρίκνωση του Ερμή κατά ποσοστό τουλάχιστον 33% μεγαλύτερο απ' ό,τι υπολογιζόταν έως τώρα.

Χαρακτηριστικό μακράς διάρκειας το εξάγωνο στο βόρειο πόλο του Κρόνου!

Το παράξενο εξάγωνο σχήμα στο βόρειο πόλο του Κρόνου, όπως φωτογραφήθηκε από το «Κασσίνι»

NASA/JPL/University of Arizona

Το παράξενο εξάγωνο σχήμα στο βόρειο πόλο του Κρόνου, όπως φωτογραφήθηκε από το «Κασσίνι»
Ηταν στην αρχή της δεκαετίας του 1980, όταν οι διαστημοσυσκευές «Βόγιατζερ» κατέγραφαν για πρώτη φορά έναν απρόσμενο σχηματισμό με μορφή κανονικού εξαγώνου στα σύννεφα πάνω από το βόρειο πόλο του πλανήτη Κρόνου. Ο σχηματισμός είναι τεραστίων διαστάσεων, αφού βρίσκεται σε γεωγραφικό πλάτος 78 μοιρών στο δεύτερο μεγαλύτερο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος. Οι φωτογραφίες που έστειλε το 2006 η διαστημοσυσκευή «Κασσίνι» αποδεικνύουν ότι το εξάγωνο στο βορρά του Κρόνου δεν ήταν ένα τυχαίο φαινόμενο, αλλά χαρακτηριστικό μακράς διάρκειας που πρέπει να έχει κάποια ειδική γενεσιουργό αιτία.

Η φωτογραφία που δημοσιεύουμε είναι η πρώτη που δείχνει ολόκληρο το εξάγωνο και έχει ληφθεί με κάμερα υπέρυθρων ακτίνων, η οποία μπορεί να ανιχνεύσει τη λιγοστή θερμότητα που εκπέμπεται από τα βαθύτερα στρώματα του αεριώδους πλανήτη. Από τις μετρήσεις προέκυψε το συμπέρασμα ότι το εξάγωνο εκτείνεται σε βάθος τουλάχιστον 75 χιλιομέτρων μέσα στην ατμόσφαιρα του Κρόνου και ότι είναι σχεδόν ακίνητο. Γι' αυτό οι επιστήμονες πιθανολογούν ότι είναι ένα ασυνήθιστα ισχυρό πλανητικό κύμα που περικλείει την πολική περιοχή και εκτείνεται και μέσα στην ατμόσφαιρα. Το «Κασσίνι», που είναι κοινή αποστολή της NASA, της ESA και της Ιταλικής Υπηρεσίας Διαστήματος, τράβηξε τη φωτογραφία αυτή από απόσταση 902.000 χιλιομέτρων πάνω από τα νέφη του Κρόνου.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ