Το πρόγραμμα του 15ου Διημέρου όπως έχει διαμορφωθεί μέχρι στιγμής, έχει ως εξής:

Κεντρική Σκηνή

-- 20.00: Συζήτηση με θέμα «Οι εξελίξεις στην περιοχή των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου, το μεταναστευτικό και η θέση του ΚΚΕ»

-- 21.15: Μουσική και τραγούδια από τη Μαγαδασκάρη

-- 21.35: Μουσική από την Αλβανία, με το πολυφωνικό συγκρότημα «Lot Courbet»

-- 22.00: Παραδοσιακή Μουσική και Χορός από το Πολιτιστικό Κέντρο Γεωργιανών «Ο Καύκασος»

-- 22.30: Γλέντι με παραδοσιακά ελληνικά τραγούδια

Σκηνή Παιδότοπου

-- 20.00: Θεατρική παράσταση «Οι καμινάδες» από την παιδική θεατρική ομάδα του Στεκιού Εργαζομένων και Νεολαίας

Κεντρική Σκηνή

-- 20.00: Παραδοσιακοί χοροί από την Σρι Λάνκα

-- 20.30: Ομιλία του Κώστα Παρασκευά, μέλους του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ

-- 21.15: Εργατικά και παραδοσιακά τραγούδια από τη Βουλγαρία, με το Πολιτιστικό Συγκρότημα Rodina

-- 21.45: Μουσικοθεατρική Παράσταση από την ΤΟ Καλλιτεχνών της ΚΟ Αττικής

-- 22:30: Λαϊκό Γλέντι

Σκηνή Παιδότοπου

-- 20.00: Τραγούδια από μαθητικό συγκρότημα του 15ου Λυκείου Αθήνας

- 21.30: Παράσταση Καραγκιόζη

Επιπλέον και τις 2 μέρες θα λειτουργεί στον παιδότοπο χώρος με πλούσιες δραστηριότητες για παιδιά.

Στο σημερινό 4σέλιδο «Κομματική Ζωή και Δράση» μπορείτε να διαβάσετε τα εξής:

-- Πολιτικό - Πολιτιστικό Διήμερο της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ για Ελληνες και μετανάστες: Εντείνονται οι προετοιμασίες για την επιτυχία του.

-- Φυλακές Αίγινας: Τα κελιά της κεφάλαια της ηρωικής Ιστορίας του λαού μας - Αφιέρωμα ενόψει της εκδήλωσης που οργανώνει η ΤΟ Πειραιά του ΚΚΕ.

-- Θεσσαλονίκη: Ρεπορτάζ από τον ιστορικό περίπατο για τον Μάη του '36 που διοργάνωσε η ΤΟ Βιομηχανίας.

Από προηγούμενο Διήμερο της ΚΟ Αττικής στο πάρκο ΦΙΞ

Στην περίοδο που διανύουμε, με τις πυκνές εξελίξεις στο εσωτερικό της χώρας και σε διεθνές επίπεδο, επιβάλλεται να ξεδιπλωθεί πιο αποφασιστικά η δράση του ΚΚΕ σε Ελληνες και μετανάστες εργαζόμενους, για να αναπτυχθεί ακόμα περισσότερο η κοινή πάλη της εργατικής τάξης που ζει στην Ελλάδα μαζί με το λαό και τη νεολαία, σε σύγκρουση με το σύστημα που γεννά τη φτώχεια, τον πόλεμο, την προσφυγιά και την εξαθλίωση. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε και το σύνθημα που επιλέχθηκε για τις φετινές εκδηλώσεις της ΚΟ Αττικής: «Εργάτες ενωμένοι ενάντια στον καπιταλισμό και τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο».

Για την προετοιμασία του Διημέρου εντείνεται η καθημερινή δραστηριότητα των Οργανώσεων σε χώρους δουλειάς και συνοικίες προκειμένου να εξασφαλιστεί η μαζική συμμετοχή. Ηδη γίνονται συσκέψεις με Ελληνες και μετανάστες, ενώ τις επόμενες μέρες, καθημερινά θα πραγματοποιούνται εξορμήσεις και περιοδείες με την ανακοίνωση και το πρόγραμμα του Διημέρου, που θα ανατυπωθούν σε πολλές γλώσσες για να διαβάζονται από μετανάστες εργαζόμενους.

Σε συζήτηση που οργάνωσε η ΤΟ Κατασκευών της ΚΟ Αττικής με εργαζόμενους του κλάδου της οικοδομής, όπου εργάζονται πολλοί μετανάστες από τις χώρες των Βαλκανίων, κυριάρχησε ο προβληματισμός για τα διογκούμενα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Οπως ειπώθηκε άλλωστε, ο κλάδος των κατασκευών ήταν από τους πρώτους που χτυπήθηκαν με μεγάλη σφοδρότητα από την καπιταλιστική κρίση, με βαριές επιπτώσεις στη ζωή των εργατών. Αυτήν την πραγματικότητα μοιράζονται οι Ελληνες με τους μετανάστες συναδέλφους τους. Την ίδια στιγμή, ενώ κυριαρχεί η ανεργία στους οικοδόμους, δεν έχει πάψει να αποτελεί ανάγκη για το λαό η φθηνή, ποιοτική, ασφαλής κατοικία, η αντισεισμική και αντιπλημμυρική θωράκιση, η κατασκευή σχολείων, νοσοκομείων, έργων υποδομής κ.λπ. Αυτές τις αξεπέραστες αντιθέσεις του καπιταλισμού μπορεί να τις βάλει στην άκρη μόνο η εργατική τάξη, οικοδομώντας τη δική της κοινωνία με τη δική της εξουσία. Πώς αλλιώς μπορεί να αντιμετωπιστεί, για παράδειγμα, το γεγονός που ανέφερε ο εισηγητής της σύσκεψης, ότι ενώ στη Βουλγαρία λειτουργούν χιλιάδες ελληνικές επιχειρήσεις, όπως και άλλων χωρών, την ίδια στιγμή Βούλγαροι εργάτες επιλέγουν το δρόμο της μετανάστευσης αναζητώντας καλύτερες συνθήκες ζωής;

Εργάτες από την Αλβανία που συμμετείχαν στη συζήτηση ανέδειξαν τις τεράστιες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στην εξασφάλιση, ειδικά για τα παιδιά τους, νόμιμης διαμονής στη χώρα. Απεγνωσμένοι κατέθεταν στην κουβέντα ότι αν το παιδί τους τελειώνοντας το σχολείο δε βρει δουλειά, δεν μπορεί να εξασφαλίσει την ανανέωση της άδειας παραμονής. Με την ανεργία δε που τσακίζει ιδιαίτερα τη νεολαία, κάτι τέτοιο γίνεται όλο και πιο δύσκολο, καθιστώντας νέους ανθρώπους, που όλη τους η ζωή είναι στην Ελλάδα, «παράνομους»... Το νέο νομοσχέδιο της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ για την ιθαγένεια που συζητείται αυτές τις μέρες στη Βουλή θέτει επιπρόσθετες δυσκολίες για την απόκτηση ιθαγένειας των παιδιών των μεταναστών, αφού τα κατηγοριοποιεί ανάλογα με το είδος της άδειας παραμονής που έχει δοθεί στους γονείς τους. Παράλληλα, διατηρεί - και σε ορισμένες περιπτώσεις αυξάνει - τις τιμές των παραβόλων που απαιτούνται για τα σχετικά έγγραφα. «Δουλειά δεν υπάρχει πουθενά. Ξένοι είμαστε στην Ελλάδα, ξένοι γίναμε και για την πατρίδα μας», σημειώνει χαρακτηριστικά Αλβανός οικοδόμος.

Στη σύσκεψη της ΚΟ Κατασκευών αναδείχθηκαν επίσης οι σοβαρές ευθύνες της νέας συγκυβέρνησης, που συνεχίζει στο δρόμο των προκατόχων της, την ενεργό συμμετοχή στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς που διογκώνουν τα μεταναστευτικά και προσφυγικά κύματα.

Στο επίκεντρο της συζήτησης με τους Ελληνες και μετανάστες εργαζόμενους, οι Κομματικές Οργανώσεις επιδιώκουν να θέσουν και το θέμα της απειλής του ιμπεριαλιστικού πολέμου. Μιλώντας, για παράδειγμα, στη σύσκεψη της Οργάνωσης των κατασκευών, ο Μπάμπης Βαΐου, μέλος της Επιτροπής Μεταναστών της ΚΟ Αττικής, υπογράμμισε ότι οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί για το μοίρασμα των αγορών φουντώνουν ανάμεσα στα καπιταλιστικά κράτη, με τις όποιες συμμαχίες και συμβιβασμούς μεταξύ τους να είναι εύθραυστες και πρόσκαιρες. Ανέφερε ως παραδείγματα τις αμφισβητήσεις του αλβανικού κράτους, με τη στήριξη της Τουρκίας, στις προθέσεις της Ελλάδας για έρευνα ενεργειακών κοιτασμάτων στο Βόρειο Ιόνιο, όπως και τις πρόσφατες δηλώσεις του Αλβανού πρωθυπουργού, Εντι Ράμα, για το Κόσσοβο, τα επεισόδια στο Κουμάνοβο κ.λπ.

«Τα παραδείγματα αυτά δείχνουν ότι ο κίνδυνος για νέους πολέμους στην περιοχή των Βαλκανίων είναι υπαρκτός», υπογράμμισε το στέλεχος του Κόμματος, και συνέχισε: «Πρόκειται για πολέμους με σκοπό να ξεκαθαριστεί ποιο μονοπώλιο, ποια επιχείρηση, ποιο τμήμα της πλουτοκρατίας θα βάλει χέρι στον πλούτο των λαών. Γι' αυτό πρέπει οι εργάτες, ανεξάρτητα από φυλή, χρώμα και θρησκεία, να παλεύουν ενωμένοι. Να οργανώσουν το εργατικό κίνημα και να ενισχύσουν τον αντικαπιταλιστικό του προσανατολισμό. Να μη στοιχηθούν πίσω από τα συμφέροντα της πλουτοκρατίας που τους θέλει διαιρεμένους, αλλά όλοι μαζί να αγωνιστούν για την ανατροπή της.

Το ΚΚΕ παλεύοντας για την ενότητα της εργατικής τάξης, αναδεικνύει την πραγματική διαχωριστική γραμμή: Αυτή ανάμεσα στους εκμεταλλευτές, τους καπιταλιστές και τους εκμεταλλευόμενους, τους εργαζόμενους. Γι' αυτό πρωτοστατούμε ώστε όλοι οι εργαζόμενοι, Ελληνες και μετανάστες, να οργανώσουν την πάλη τους μέσα από τα συνδικάτα και τις Λαϊκές Επιτροπές. Μόνο με οργανωμένο ταξικό αγώνα μπορούν να βρουν λύσεις στα οξυμένα προβλήματά τους και να ανοίξουν το δρόμο για να πάρουν την εξουσία, για να γίνουν τα μέσα παραγωγής κοινωνική ιδιοκτησία και η παραγωγή να σχεδιάζεται κεντρικά, με εργατικό έλεγχο και κριτήριο τη λαϊκή ευημερία».

• Οι συσκέψεις ενόψει του Διημέρου συνεχίζονται, με την ΤΟ Βιομηχανίας να καλεί Ελληνες και μετανάστες εργαζόμενους, αύριο, Κυριακή στις 17.30, στα γραφεία του ΚΚΕ (Κολωνού 3), σε σύσκεψη με θέμα: «Οι θέσεις του ΚΚΕ για τη μετανάστευση».

Στο αρχείο του Κόμματος φυλάσσεται μια μικρή μπροσούρα του 1961, έκδοση των κρατουμένων της Αίγινας σε μέγεθος σπιρτόκουτου, που δίνει με στατιστικά στοιχεία την εικόνα των φυλακών. Διαβάζουμε στο εξώφυλλο: 468 πολιτικοί κρατούμενοι στις φυλακές της Αίγινας συμπλήρωσαν στις 31-5-1961 6.463 Χρόνια Φυλακής. Το νησί του Αργοσαρωνικού, λοιπόν, έγραψε τη δική του Ιστορία με τη φυλακή χτισμένη πάνω του. Στις ηρωικές σελίδες της ξεχωρίζει η απόδραση των οχτώ κομμουνιστών, η εκτέλεση των 17 στις απαρχές του Εμφυλίου, αλλά και η καθημερινή οργάνωση της ζωής μέσα στα κελιά που αποτελούν ύμνο στη δύναμη της οργανωμένης πάλης, στην αντοχή που δίνει η πίστη στο δίκιο της εργατικής τάξης.

Η αναφορά από το πρωινό προσκλητήριο στις 8 του Μάη 1934 έγραφε: «Επιθεωρήσαντες τας κλινοστρωμνάς, τους τοίχους και τα δάπεδα, εύρομεν έχοντα αυτά εν τάξει, τους δε κρατούμενους άπαντας καλώς έχοντας και παρόντας». Λίγες ώρες αργότερα στην Αστυνομική Διεύθυνση Πειραιά φτάνει το εξής τηλεγράφημα: «Οι βαρυποινίτες κομμουνισταί Δ. Σακαρέλλος, Ζ. Φλωράκος, Κ. Σαρίκας, Αβ. Δερβίσογλου, Ευ. Θωμάζης, Απ. Κλειδωνάρης, Μ. Δουλγέρης και Ν. Βαβούδης εδραπέτευσαν διά της διατρήσεων υπονόμου. Ενεργούμεν τα δέοντα άνευ αποτελέσματος μέχρι στιγμής».

Το εξώφυλλο της χειρόγραφης μπροσούρας του 1961 που εξέδωσαν οι πολιτικοί κρατούμενοι της Αίγινας

Στις 6 και 7 Μαΐου 1948 εκτελέστηκαν στην Αίγινα 36 αγωνιστές. Ο Κώστας Γιαννόπουλος ένα βράδυ πριν την εκτέλεσή του έγραφε τους στίχους: «... Τώρα πια δεν είμαστε οι ανήμποροι και αδύναμοι/ κι ούτε ένα σφίξιμο κανείς δε νιώθει στην καρδιά του./ Γυρτός κανείς, δειλός κανείς, μονάχα ψηλομέτωποι/ αγέρωχοι ανοίγουμε τα κάστρα του θανάτου/... Κι αφού στη φλόγα λυώσαμε κι όλοι μας σβύσαν οι καϋμοί/ να, με τον ίδιο θάνατο, το θάνατο πατάμε».

Ο μακρύς κατάλογος των εκτελέσεων του Εμφυλίου είχε ανοίξει ένα χρόνο νωρίτερα, στην Αίγινα με τους 17 κομμουνιστές να αντιμετωπίζουν παλικαρίσια το απόσπασμα, στις 19 Ιούνη του 1947.

Από την μπροσούρα. Τα στοιχεία είναι αμείλικτα: Το 55% των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης καταδικάστηκαν σε θάνατο και το 33,5% σε ισόβια!

«...Κατά τις 5 το απόγευμα, ο Αντώνης Μπουρδής που ήταν "κράχτης" της Ακτίνας μας, φώναξε τα ονόματα μαζί και το δικό του. Οι "μεταγόμενοι" βγαίνουν με επικεφαλής τον Γκινανιώτη. Σαν μια "προφυλακή" μπαίνουν μπροστά οι ισοβίτες. Ο Θόδωρος Ξηροτάγαρος, ο Βαγγέλης Κοτοπούλης, ο Φάκος ο Βασίλης, ο Παναγιώτης Αλεξανδρής και τελευταίος ο Μαγνήσαλης. Κάπου εκεί, στο κέντρο, ο Μονέδας, ο Αυγέρης κι ο Μπουρδής. Αυτή η παράταξη είναι συμφωνημένη με τον Θανάση. Να κρατάει αυτός τα "σία" της και να είναι περισσότερο ασφαλισμένοι οι τρεις, μήπως και τους αρπάξουν στο δρόμο. Αν μετά το μακρύ διάδρομο που περνάει μπροστά από τις Ακτίνες και καταλήγει στο αρχιφυλακείο, τους "σπρώξουν" δεξιά, σημαίνει πειθαρχεία, απομόνωση και άρα εκτέλεση. Στο σημείο αυτό θα κάνουν "κράτει", θα βάλουν τις φωνές, θα διαμαρτυρηθούν για να πάρουμε "είδηση" μέσα στις Ακτίνες. Η φυλακή ήταν έτοιμη να ξεσηκωθεί, να καταγγείλει το έγκλημα... Αν προχωρήσουν, όπως βγαίνουν, αριστερά, σημαίνει ότι τους πάνε στην έξοδο, τους φεύγουν. Μια αχτίδα ελπίδας...»

Το πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» στις 10 Μάη του 1934 ανακοινώνει την απόδραση των οχτώ κομμουνιστών: «ΔΡΑΠΕΤΕΥΣΑΝ ΑΠΟ ΤΑ ΜΠΟΥΝΤΡΟΥΜΙΑ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΚΡΑΤΙΑΣ. ΕΜΠΡΟΣ ΝΑ ΣΩΣΟΥΜΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΕΞΟΡΙΣΤΟΥΣ ΜΑΣ»

Η μαρτυρία του κομμουνιστή Θοδωρή Ξηροτάγαρου είναι συγκλονιστική:

«...όταν βγήκαμε έξω από τη φυλακή, οι υπόνοιες μεγάλωσαν. Ηταν εννιά παρά είκοσι. Η Αίγινα ήταν έρημη. Ο δρόμος ως το λιμάνι είναι πιασμένος από στρατό. Νοτιοανατολικά απ' το λιμάνι, όχι πιο μακριά από πεντακόσια μέτρα, βλέπουμε το αντιτορπιλικό ΚΡΗΤΗ. Οι φαντάροι σε πυκνή γραμμή στέκουν με εφ' όπλου λόγχη. Η Αίγινα φαίνεται να στρατοκρατείται. Συνοδεία είναι χωροφύλακες...

...Ο επικεφαλής της συνοδείας διαβάζει τα ονόματά μας, των 5 ισοβιτών. Μας καλούν στο κατάστρωμα. Τότε είδαμε πού έχουμε αράξει. Το λιμανάκι του Τούρλου το 'χουμε διαβεί πολλές φορές στις μεταγωγές μας. Αυτός είναι ο τόπος του μαρτυρίου.

Αλλά η "μάχη" θ' αρχίσει απ' την ακταιωρό. Θα πηδήξουν γρήγορα πάνω στο μικρό πλοίο αλαλάζοντες χωροφύλακες. Τους βγάζουν έναν - έναν απ' το αμπάρι δεμένους όπως είναι. Τους χτυπάνε με τα όπλα, τους ρίχνουν κάτω ματωμένους. "Αίσχος φασίστες", η φωνή των μελλοθανάτων. Πιο λυσσασμένα τους ρίχνονται σαν τα τσακάλια να τους ξεσκίσουν τα κορμιά. Τρικλίζουν, πέφτουν, σηκώνονται με ψηλά τις δεμένες τους γροθιές οι αθάνατοι. Το μακελειό συνεχίζεται μέχρι που τους σέρνουν στο λάκκο που είχαν ανοίξει... Εκεί, θα στηθούν όρθιοι. Ο παπάς δεν πλησίασε σχεδόν. Ενας με πολιτικά, κάτι σαν να είπε, κάτι σαν να διάβασε βιαστικά και απομακρύνθηκε γρήγορα. Μια φωνή σαν να απαγγέλλει ξεσπάει απότομα...Σε μια ακτίνα διακοσίων μέτρων, ο τόπος έχει κλείσει από λεφούσια στρατού. Ανάμεσα στο απόσπασμα και τη φρουρά, είναι κρυμμένοι οι οπλοπολυβολητές σε "φωλιές" φκιαγμένες πρόχειρα από πέτρες. Τα βλέπαμε όλα καθαρά. Είμαστε 50 ως 80 μέτρα κοντά, τίποτα δε θα μας διαφύγει...»

Σχεδιάγραμμα της φυλακής της Αίγινας

Η μόρφωση στα χρόνια της κράτησης είχε το χαρακτήρα κυρίως της ιδεολογικής προετοιμασίας και του εξοπλισμού της μετέπειτα δράσης. Σχεδόν κάθε πολιτικός κρατούμενος είχε μια ομιλία ή μια διάλεξη στο ενεργητικό του. Τα θέματα αναπτύσσονταν βασιζόμενα σε σκελετό και αυτό γινόταν για λόγους ασφάλειας, αλλά και για τη σκόπιμη καλλιέργεια της άνεσης και ετοιμότητας των ομιλητών. Ταυτόχρονα διατηρούνταν μυστική βιβλιοθήκη με υπεύθυνο που βοηθούσε τους μαθητές.

Οι φυλακές της Αίγινας θεωρούνταν από τους εξόριστους πρότυπο μορφωτικής εστίας. Την περίοδο 1932 - 34 η κολεκτίβα της αριθμούσε 100 μέλη, με συγκροτημένη μορφωτική επιτροπή που καθοδηγούσε τη δουλειά, η οποία οργανωνόταν σε τρεις βαθμίδες: Κατώτερη, ανώτερη και ανώτατη. Στην πρώτη διδάσκονταν «Κομματικά Οργανωτικά - Αγροτικά - Συνδικαλιστικά - Συνωμοτικά μαθήματα», στην ανώτερη Πολιτική Οικονομία και στην Ανώτατη «Φιλοσοφία και Μαρξισμός». Από το «κόκκινο ημερολόγιο» του '31 μαθαίνουμε: «Εχουμε και 'μεις άμιλλα μεταξύ μας. Την επαναστατική άμιλλα στην μόρφωση. Κι έχουμε ουντάρικους (πρωτοπόρους) και σουμποντίκους (βοηθοί των αδυνάτων). Κι οι δάσκαλοι βαθμολογούν όχι μονάχα την πρόοδο μα και την πειθαρχία, τη βοήθεια στους αδυνάτους. Ολα αυτά παίρνονται υπόψη για να βραβευτείς».

Αίγινα, 1934: Φυλακισμένα συνδικαλιστικά στελέχη

Η μορφωτική δουλειά συνεχίστηκε στις φυλακές της Αίγινας και κατά τη διάρκεια της χούντας, χάρη σε μια μικρή ομάδα 17 πολιτικών κρατουμένων, που δεν πρόλαβαν να αποφυλακιστούν πριν το 1967. Μέσω αυτή της ομάδας μεταβιβάστηκε στην επόμενη γενιά βιβλιοθήκη 1.000 βιβλίων!

Στον πρόλογο, το Γραφείο Διαφώτισης επισημαίνει την αναγκαιότητα της συγγραφής αναγνωστικών, μιας και αυτά της 4Αυγουστιανής δικτατορίας «είναι γεμάτα αντιλαϊκά, φασιστικά διδάγματα, που δηλητηριάζουν και φθείρουν την Νεολαία μας»

O παιδαγωγός Μ. Παπαμαύρος, ο οποίος είχε μεταφερθεί στην Αίγινα από τη Γυάρο το 1947 συμβάλλει στην αντιμετώπιση του εντοπισμένου προβλήματος του αναλφαβητισμού των κρατουμένων. Γράφει έξι βιβλία και ένα αλφαβητάριο για τους αγράμματους. Στη φωτογραφία φαίνεται το εξώφυλλο του αναγνωστικού της Γ' και Δ' τάξης του Δημοτικού που τη συγγραφή του ανέθεσε το Γραφείο Διαφώτισης της φυλακής στον Μ. Παπαμαύρο. (Από το Αρχείο του ΚΚΕ)

Θεατρική παράσταση οργανωμένη από τους πολιτικούς κρατούμενους στο προαύλιο των φυλακών

Σήμερα οι φυλακές έχουν ανακαινιστεί. Διατηρούνται αυτούσια το επισκεπτήριο με τη χαρακτηριστική ταμπέλα «Ομιλείται χαμηλοφώνως» και η απομόνωση, στην οποία διασώζονται με υπογραφές και χρονολογίες δεκάδες χαράγματα, ιστορίες, ένα κολάζ με φωτογραφίες, ένα ημερολόγιο, ένα σφυροδρέπανο κ.ά. Ξεχωρίζει η επιγραφή αντοχής και ελπίδας που έγραψε κάποιος κρατούμενος: «Κι αυτό θα περάση», δίνοντας με τον τρόπο αυτό τη σκυτάλη του δίκαιου αγώνα στον επόμενο.

Το πρωί της Κυριακής 28 Ιούνη, η ΤΟ Πειραιά της ΚΟΑ του ΚΚΕ καλεί σε μαζική συμμετοχή στην εκδήλωση τιμής που διοργανώνει σε αυτό τον ιερό χώρο. Το ραντεβού έχει δοθεί στις 7.00 π.μ. στο λιμάνι του Πειραιά, από όπου με πλοίο της γραμμής θα γίνει η μετάβαση στο νησί της Αίγινας και με πορεία οι συμμετέχοντες θα φτάσουν στον ιστορικό χώρο των φυλακών.

Η εκδήλωση θα περιλαμβάνει ομιλία από τον Στέφανο Λουκά, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, καλλιτεχνικό μέρος, καθώς και έκθεση αρχειακού υλικού από το ιστορικό αρχείο του ΚΚΕ σε ειδικές προθήκες. Επίσης, θα γίνει ξενάγηση στους χώρους της φυλακής. Μετά την εκδήλωση, στεφάνια θα κατατεθούν στον τόπο εκτελέσεων του νησιού, στην παραλία του Τούρλου, καθώς και στο κοινοτάφιο των εκτελεσμένων, στο νεκροταφείο της Αίγινας.

Οι Οργανώσεις Πετρούπολης του ΚΚΕ και της ΚΝΕ διοργανώνουν έκθεση βιβλίου, από τη Δευτέρα 15/6 έως την Πέμπτη 18/6, στη Στέγη Πολιτισμού «Γ. Ρίτσος» (Αγ. Δημητρίου 88 και Αθ. Διάκου).

Ωρες λειτουργίας: 18.00 - 21.00.

Στο πλαίσιο της έκθεσης θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου «Ποιος βοήθησε τον Χίτλερ;» του Ι. Μ. Μάισκι, την Πέμπτη 18/6, στις 7.30 μ.μ. Θα μιλήσει η Βαγγελιώ Σεφέρη, μέλος της ΕΠ της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ.

-- Αύριο, Κυριακή, στις 7 μ.μ., στο χώρο του 34ου Φεστιβάλ Βιβλίου Θεσσαλονίκης, θα πραγματοποιηθεί βιβλιοπαρουσίαση της έκδοσης «Το ΚΚΕ στον ιταλοελληνικό πόλεμο 1940-41», με ομιλητή τον Αναστάση Γκίκα, μέλος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ.

-- Τη Δευτέρα 15/6, στις 8 μ.μ., στο Χολαργό, στο Δημαρχείο, θα γίνει παρουσίαση του ίδιου βιβλίου. Την παρουσίαση θα κάνει ο Δημήτρης Ξεκαλάκης, μέλος του ΓΠ της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ και μέλος της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ.

-- Τη Δευτέρα 15/6, στις 8 μ.μ., στο Σταυρό Θεσσαλονίκης, παρουσίαση των εκδόσεων «Φασισμός και κοινωνική επανάσταση» και «Ποιος βοήθησε τον Χίτλερ;», με ομιλήτρια την Λίνα Χατζηκυριάκου, μέλος της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΟ Κ. Μακεδονίας του ΚΚΕ.

-- Την Πέμπτη 18/6, στις 7 μ.μ. στο Ιλιον στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα Μερκούρη» (Αγ. Φανουρίου 99) θα γίνει παρουσίαση του βιβλίου «Το ΚΚΕ στον ιταλοελληνικό πόλεμο». Την παρουσίαση θα κάνει ο Κώστας Σκολαρίκος, μέλος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ.

Στιγμιότυπο από τον ιστορικό περίπατο που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη

Ο Γιώργος Μαργαρίτης, καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας του ΑΠΘ, και ο Βασίλης Ρέβας, μέλος της ΕΠ Κ. Μακεδονίας του ΚΚΕ, παρουσίασαν τα ιστορικά γεγονότα, αλλά και το πολιτικό και οικονομικό τοπίο μέσα στο οποίο εξελίχθηκαν, το ρόλο του κράτους και των δυνάμεων καταστολής.

Νέοι και μεγαλύτερης ηλικίας εργαζόμενοι περπάτησαν σε γνώριμα σημεία της πόλης, που καθημερινά περνοδιαβαίνουν χιλιάδες άνθρωποι, αγνοώντας πως σε αυτά εκτυλίχθηκαν σημαντικά γεγονότα που σημάδεψαν την Ιστορία και τους αγώνες της εργατικής τάξης του τόπου μας.

Η διαδρομή του ιστορικού περίπατου ήταν: Πλατεία Ελευθερίας, συμβολή των οδών Εγνατία και Βενιζέλου, συμβολή οδών Πτολεμαίων και Συγγρού, πλατεία Κολόμβου (συμβολή Εγνατία και Αντιγονιδών), οδός Ελένης Σβορώνου, Διοικητήριο (σημερινό υπουργείο Μακεδονίας - Θράκης) και πλατεία απέναντι από το Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης.

Στις 29 Απρίλη του 1936, στη Θεσσαλονίκη, οι καπνεργάτες, μέσα από μια μαζικότατη συνέλευση του σωματείου τους, αποφασίζουν να προχωρήσουν σε απεργία. Την ίδια μέρα, ξεκινά η απεργία στο Λαγκαδά, στις Σέρρες, στο Βόλο και επεκτείνεται, τις επόμενες μέρες, σε μια σειρά ακόμα πόλεις. Η απεργία παντού είναι καθολική, οργανωμένη, μαχητική, περιφρουρημένη. Οι καπνεργάτες διεκδικούν αύξηση των ημερομισθίων στις 120 - 135 δραχμές.

Τις επόμενες μέρες η χωροφυλακή με επελάσεις έφιππων δυνάμεων και η αστυνομία προσπαθούν να διαλύσουν τις διαδηλώσεις που πραγματοποιούνται. Δεν τα καταφέρνουν. Η απεργία επεκτείνεται και το κίνημα συμπαράστασης μεγαλώνει.

Στις 5 Μάη, κατεβαίνουν σε συμπαράσταση στη Θεσσαλονίκη οι κλωστοϋφαντουργοί, οι χαρτεργάτες, οι τσαγκαράδες και οι λαστιχάδες. Στις 6 Μάη, μέλη φασιστικών οργανώσεων, τα οποία χρησιμοποιεί το κράτος, πυροβολούν και τραυματίζουν τον καπνεργάτη Κώστα Σαμιώτη, 20 χρόνων.

Την επομένη, 7 Μάη, το Ενωτικό Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης καλεί την εργατική τάξη σε επιφυλακή για 24ωρη απεργία συμπαράστασης.

Στις 7 Μάη, φτάνει στη Θεσσαλονίκη, επιστρέφοντας από το Βελιγράδι, ο πρωθυπουργός και μετέπειτα δικτάτορας Ι. Μεταξάς. Στο Διοικητήριο, σε κοινή σύσκεψη με τον γενικό διευθυντή και τον σωματάρχη του Γ' Σώματος Στρατού, αποφάσισαν καταστολή της απεργίας που είχε πάρει τεράστιες διαστάσεις μέσα στο λαό.

Στον ίδιο χώρο είχαν πραγματοποιηθεί τρεις συσκέψεις για το σχεδιασμό των επιχειρήσεων καταστολής.

Σ' αυτή τη στάση του ιστορικού περίπατου, αναδείχθηκε ο ρόλος του αστικού κράτους για την υπεράσπιση και τη με κάθε κόστος επιβολή των συμφερόντων του κεφαλαίου.

Στην οδό Ελένης Σβορώνου στεγάζονταν τα γραφεία του Παγκαπνεργατικού Σωματείου. Εξω από εκεί, στις 8 Μάη, λίγο πριν από το μεσημέρι, έγινε συγκέντρωση χιλιάδων καπνεργατών. Στη συνέχεια, οι απεργοί κατευθύνθηκαν προς το Διοικητήριο. Δυνάμεις έφιππης και πεζής χωροφυλακής προσπάθησαν να τους σταματήσουν, χωρίς όμως να το πετύχουν. Τότε άρχισαν να πυροβολούν κατά του άοπλου πλήθους.

Μέσα σε λίγη ώρα, τα νέα είχαν φτάσει σε κάθε σημείο της πόλης κι ο κόσμος κατέβαινε από τις συνοικίες προς το κέντρο για να βοηθήσει τους αγωνιζόμενους εργάτες. Ο διοικητής της φρουράς Θεσσαλονίκης έδωσε διαταγή στο στρατό να χτυπήσει τους διαδηλωτές, αλλά οι φαντάροι δεν υπάκουσαν. Τρεισήμισι ώρες κράτησαν οι οδομαχίες. Πολλοί εργάτες είχαν τραυματιστεί. Το βράδυ, πολλά σωματεία της Θεσσαλονίκης κήρυξαν απεργία. Η κυβέρνηση εξέδωσε διάταγμα επιστράτευσης των τροχιοδρομικών και των σιδηροδρομικών και διέταξε το Γ' Σώμα Στρατού να λάβει εξαιρετικά μέτρα προς εξασφάλιση της τάξης.

Σ' αυτό το σταθμό του περίπατου, αναδείχθηκε η αναγκαιότητα τα σωματεία να είναι μαζικά, να έχουν στις γραμμές τους νέους και νέες, μετανάστες, γυναίκες, να είναι ζωντανά, με ενεργό συμμετοχή των μελών τους στη δράση, με δραστηριότητες για όλα τα προβλήματα που βασανίζουν τις εργατικές οικογένειες, με συνεχή παρέμβαση στους χώρους δουλειάς, σύγκρουση με την εργοδοσία και αταλάντευτη υπεράσπιση των εργατικών συμφερόντων.

Την επομένη, 9 Μάη, η απεργία στη Θεσσαλονίκη είχε γενικευτεί. Μαζί με τους εργάτες, κατέβηκαν σε απεργία διαμαρτυρίας και οι επαγγελματίες, οι βιοτέχνες και οι φοιτητές. Οι χωροφύλακες από νωρίς το πρωί άρχισαν τις επιθέσεις εναντίον εργατικών συγκεντρώσεων. Στη συμβολή των οδών Εγνατία και Βενιζέλου χτύπησαν στο ψαχνό.

Στη συμβολή Πτολεμαίων και Συγγρού, έπεσε ο πρώτος νεκρός απεργός, ο 30χρονος αυτοκινητιστής και στέλεχος του ΚΚΕ Τάσος Τούσης.

Λίγο αργότερα, στην πλατεία Κολόμβου (συμβολή Εγνατία με Αντιγονιδών) πέφτει η δεύτερη νεκρή, η 23χρονη καπνεργάτρια Αναστασία Καρανικόλα, στέλεχος του ΚΚΕ. Οι επιθέσεις συνεχίζονται. Δεκάδες είναι οι νεκροί εργάτες.

Το δίδαγμα από τη ματωμένη θυσία των εργατών είναι ότι η εργατική τάξη από την εμφάνισή της μέχρι και σήμερα ό,τι κέρδισε το κέρδισε με αγώνα, οργάνωση, θυσίες, με τη διαρκή αμφισβήτηση της δύναμης και της εξουσίας των αφεντικών.

Οι καμπάνες σε όλες τις συνοικίες χτυπούν συναγερμό, ο λαός ξεχύνεται στους δρόμους και κατηφορίζει προς το κέντρο. Πορείες με υψωμένες τις γροθιές ενώνονται με τους απεργούς, ενώ κόκκινα λάβαρα βαμμένα από το αίμα των δολοφονημένων εργατών ανεμίζουν. Ολη η πόλη έχει ξεσηκωθεί, ενώ οι στρατιώτες παραβαίνουν τις διαταγές, αρνούνται να σηκώσουν όπλο κατά του λαού και συγκρούονται με τους χωροφύλακες. Το βράδυ της 9ης Μάη, ο λαός της Θεσσαλονίκης είναι η πραγματική εξουσία στην πόλη. Για 36 ώρες, ο λαός ήταν κυρίαρχος.

Αυτή ήταν η κρίσιμη καμπή της εξέγερσης του Μάη του '36. Οτι, δηλαδή, η ξεσηκωμένη εργατιά πήρε με το μέρος της κάθε φτωχό βιοπαλαιστή, τα λαϊκά στρώματα και σε συμμαχία, συγκρούστηκαν με το κράτος των εκμεταλλευτών. Τη στυγνή δικτατορία του κεφαλαίου, που ήταν κοινοβουλευτικά συγκαλυμμένη το Μάη του '36, και ανοιχτά φασιστική λίγους μήνες μετά, τον Αύγουστο του '36.

Τελευταίος σταθμός του ιστορικού περίπατου ήταν η πλατεία απέναντι από το Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης, όπου έχει μεταφερθεί το μνημείο των εργατών του Μάη του '36, λόγω των εργασιών του Μετρό. Το μνημείο κατασκευάστηκε και στήθηκε το 1997 με πρωτοβουλία των κομμουνιστών συνδικαλιστών και των ταξικών σωματείων, στη συμβολή των οδών Εγνατία και Βενιζέλου. Και πάλι με παρέμβαση των κομμουνιστών και των ταξικών σωματείων, η «Αττικό Μετρό» έχει δεσμευθεί ότι θα διασφαλίσει χώρο για την επανατοποθέτησή του στο αρχικό σημείο.

Συνολικά, από κάθε στάση του ιστορικού περίπατου, αναδείχθηκαν ο ρόλος των κομμουνιστών που πρωτοστάτησαν στην οργάνωση του αγώνα, ο ανειρήνευτος πόλεμος της εργατικής τάξης με το κράτος των εκμεταλλευτών και η πείρα πως καμία εργατική κατάκτηση δεν είναι μόνιμη αν δεν καταργηθούν τα αφεντικά και το κράτος τους. Τίποτε δεν θωρακίζεται αν δεν οργανώσουν οι εργάτες το δικό τους κράτος, αν δεν πάρουν όλο τον πλούτο στα χέρια τους.