Αναλυτικά έχουν προγραμματιστεί τα παρακάτω Φεστιβάλ:
16 Απρίλη: Αργυρούπολη, Γαλάτσι, Ιλιον, Νέα Φιλαδέλφεια, Περιστέρι, Χαλάνδρι, Νίκαια, Ραφήνα.
17 Απρίλη: Μπραχάμι, Πέραμα.
22 Απρίλη: Καισαριανή.
23 Απρίλη: Ηλιούπολη, Κυψέλη, Νέα Ιωνία - Νέο Ηράκλειο, Νέος Κόσμος, Πετρούπολη, Σεπόλια, Κερατσίνι, Κορυδαλλός, Σαλαμίνα, Ελευσίνα, Παλλήνη.
23 - 24 Απρίλη: Καλλιθέα.
24 Απρίλη: Αιγάλεω, Ζωγράφου, Μενίδι, Λαύριο.
7 Μάη: Λούτσα.
16 Απρίλη: Λιβαδειά.
23 Απρίλη: Λαμία, Χαλκίδα.
16 Απρίλη: Μυτιλήνη, Ρόδος, Εύδηλος Ικαρίας, Καρλόβασι Σάμου, Ηράκλειο, Ρέθυμνο, Καστέλι.
23 Απρίλη: Μανταμάδος Λέσβου, Χίος, Βαθύ Σάμου, Χανιά.
24 Απρίλη: Κως, Αγ. Κήρυκος Ικαρίας, Αποκόρωνας Χανίων.
16 Απρίλη: Ελασσόνα.
23 Απρίλη: Βόλος, Καρδίτσα, Λάρισα.
24 Απρίλη: Τρίκαλα.
15 - 16 Απρίλη: Εύοσμος, Τούμπα.
16 Απρίλη: Θέρμη, Νεάπολη, Βέροια, Λιτόχωρο.
22 Απρίλη: Μουδανιά Χαλκιδικής, Εδεσσα, Κατερίνη, Κιλκίς.
23 Απρίλη: Καλαμαριά, Λαγκαδάς, Πολύγυρος, Γιαννιτσά, Νάουσα, Σέρρες.
15 Απρίλη: Πτολεμαΐδα.
16 Απρίλη: Φλώρινα.
21 Απρίλη: Γρεβενά.
22 Απρίλη: Κοζάνη.
23 Απρίλη: Καστοριά.
7 Μάη: Σιάτιστα.
16 Απρίλη: Αλεξανδρούπολη, Καβάλα, Κομοτηνή.
17 Απρίλη: Ορεστιάδα.
23 Απρίλη: Ξάνθη.
24 Απρίλη: Δράμα.
16 Απρίλη: Πάτρα, Μεσολόγγι, Ληξούρι.
17 Απρίλη: Αμαλιάδα, Ζάκυνθος.
22 Απρίλη: Καλαμάτα, Σπάρτη.
23 Απρίλη: Πάτρα, Κέρκυρα, Λευκάδα, Αίγιο, Αγρίνιο, Αργοστόλι, Αργος, Τρίπολη.
23 - 24 Απρίλη: Πύργος.
24 Απρίλη: Αγ. Θεόδωροι Κορινθίας.
25 Απρίλη: Αρτα.
7 Μάη: Πρέβεζα.
14 Μάη: Γιάννενα.
Στο σημερινό 4σέλιδο «Νεολαία» μπορούμε να βρούμε:
-- Αρθρο και ρεπορτάζ από την προετοιμασία των Μαθητικών Φεστιβάλ της ΚΝΕ που θα γίνουν το επόμενο διάστημα.
-- Παρουσίαση της μπροσούρας της ΚΝΕ με τίτλο «Το σχολείο που έχουμε ανάγκη», που εκλαϊκεύει την πρόταση του ΚΚΕ για το σχολείο στους μαθητές.
-- Για τη διδασκαλία του κονστρουκτιβισμού: Καινούργιο προσωπείο σε μια τόσο παλιά ιδέα που μυρίζει λιβάνι.
...προετοιμάζονται με μεράκι, πείσμα και αισιοδοξία!
Θεατρικά, μουσικά μαθητικά σχήματα, απαγγελίες ποιημάτων αλλά και όμορφα ταμπλό και δραστηριότητες έντυσαν το Μαθητικό Φεστιβάλ. Η μαθήτρια του 3ου Λυκείου Πειραιά Σταυρούλα Ξεκαλάκη, μέσα από την ομιλία της, με πολύ όμορφο και ζωντανό τρόπο αποτύπωσε και ανέδειξε το περιεχόμενο των Μαθητικών Φεστιβάλ, τη σημασία που έχει η συζήτηση και η δράση με εκατοντάδες μαθητές που προβληματίζονται, αμφισβητούν, νιώθουν αγανάκτηση με όσα βιώνουν οι ίδιοι, αλλά και βλέπουν να συμβαίνουν γύρω τους:
«Σας καλωσορίζουμε στο Μαθητικό Φεστιβάλ που πραγματοποιείται για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά εδώ στον Πειραιά, φτιαγμένο από μαθητές για μαθητές. Το Φεστιβάλ ήταν πηγή έμπνευσης για εμάς που μέσα στη χρονιά προβληματιστήκαμε και κινητοποιηθήκαμε. Φτιάξαμε ομάδες δουλειάς, κάναμε πηγαδάκια και συζητήσαμε, ζωγραφίσαμε, κολλήσαμε αυτοκόλλητα κατά του φασισμού και ρατσισμού, πήραμε στις πλάτες μας το Φεστιβάλ και το στήσαμε με μεράκι και δημιουργικότητα. Γιατί τέτοια είναι η νεολαία της ΚΝΕ, μια επαναστατική νεολαία που παλεύει και τραγουδά στο πλευρό των μαθητών, των φοιτητών, των εργαζομένων, παίρνει πρωτοβουλίες και δημιουργεί χωρίς σπόνσορες και χορηγούς.
Οι φασίστες αυτοί χτες, την ώρα που τα αφεντικά τους ξεπούλαγαν ό,τι είχε μείνει απούλητο από το λιμάνι σε Κινέζους επενδυτές, διαδήλωναν για τη δήθεν ισλαμοποίηση του ελληνικού κράτους, έξω από το Δημοτικό Θέατρο. Φαίνεται εδώ, για ακόμη μία φορά, ο ρόλος τους σε αυτό το σύστημα, να κάνουν πλάτες και τις κότες στους επιχειρηματίες και τους ισχυρούς και έπειτα να κυνηγούν τους πρόσφυγες και να κάνουν τους μάγκες στους αδύναμους και τους εκμεταλλευόμενους.
Απέναντι στην ξενοφοβία και το ρατσισμό που θέλουν να καλλιεργήσουν, στη διχόνοια που θέλουν να σπείρουν ανάμεσα στους λαούς και τους κατατρεγμένους, βάζουμε εμπόδιο με την πάλη μας και την αλληλεγγύη μας. Γιατί δεν είναι οι πρόσφυγες αυτοί που μας παίρνουν το φαγητό από το τραπέζι και δεν θα τα βάζουμε με αυτούς. Είναι αυτή η χούφτα ανθρώπων που δεν τους νοιάζει αν θα πεθάνουν χιλιάδες, αν δεν έχουμε να φάμε, αυτοί και οι συμμαχίες τους, όπως η ΕΕ, το ΝΑΤΟ και οι κυβερνήσεις τους, που ευθύνονται για τον πόλεμο και τη φτώχεια. Γι' αυτό και εμείς είμαστε αλληλέγγυοι στους πολλούς, στους πρόσφυγες, ενάντια στους λίγους που βομβαρδίζουν λαούς και ξεριζώνουν δικαιώματα.
Εμείς δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα. Ολοι οι λαοί έχουμε έναν κοινό εχθρό και αυτόν πρέπει να τσακίσουμε. Η λύση, λοιπόν, βρίσκεται έξω από τα όρια αυτού του συστήματος. Ξέρουμε ότι αυτό το σύστημα μόνο χειρότερο μπορεί να γίνει. Ο,τι πιο νέο και προοδευτικό, βρίσκεται στην ανατροπή. Γι' αυτό και το φετινό σύνθημα του Φεστιβάλ μας «Αλλαξε τον κόσμο το 'χει ανάγκη» δεν επιλέχτηκε τυχαία, είναι πιο επίκαιρο από ποτέ.
Κρατάμε το μέλλον στα χέρια μας και έχουμε χρέος και ευθύνη να κάνουμε τις διεκδικήσεις μας πραγματικότητα, να έχουμε τη μόρφωση που μας αξίζει, να χτίσουμε το σύστημα που θέλουμε, το σοσιαλισμό. Παλεύουμε γι' αυτή την κοινωνία που καταργεί την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και έχει κριτήριο την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών του λαού και των παιδιών του. Γι' αυτό αξιοποιεί τις τεράστιες δυνατότητες της επιστήμης, της τεχνολογίας, της παραγωγής, για να ζούμε καλύτερα οι πολλοί και όχι για να αυξάνουν τα κέρδη τους οι λίγοι. Για την κοινωνία που ο πλούτος θα ανήκει σε αυτούς που τον παράγουν. Για την κοινωνία που θα απελευθερώνει τον άνθρωπο και τις δυνατότητές του, την κοινωνία της πραγματικής ελευθερίας, της ζωής με δικαιώματα, που μπορεί να κάνει πράξη και το σχολείο που μας αξίζει.
Γι' αυτό καλούμε κάθε νέο και νέα να παλεύει μέσα από τις γραμμές της Νεολαίας του ΚΚΕ, της Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδος. Γι' αυτήν την κοινωνία είναι τιμή μας που παλεύουμε σήμερα και καλούμε κάθε μαθητή να παλέψει. Δεν χάνουμε ούτε στιγμή από τα καλύτερά μας χρόνια και τα αφιερώνουμε για τα καλύτερα χρόνια που δικαιούμαστε να ζήσουμε. Γι' αυτά τα χρόνια οργανωθήκαμε στην ΚΝΕ και μετά τα Μαθητικά Φεστιβάλ που γίνονται σε όλη την Ελλάδα, είμαστε σίγουροι ότι θα είμαστε ακόμα περισσότεροι».
Το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε, διοργανώθηκαν δεκάδες αθλητικοί αγώνες ποδοσφαίρου και μπάσκετ σε Πέραμα, Μεταμόρφωση, Πατήσια, Νεάπολη Θεσσαλονίκης, Καβάλα, Καστοριά, Λαμία, Λιβαδειά, Χανιά, Ρέθυμνο, αλλά και στο Ηράκλειο, όπου έγινε και τουρνουά πινγκ πονγκ. Σε κάθε ένα από αυτά, δεκάδες μαθητές από Γυμνάσια, Λύκεια και ΕΠΑΛ συμμετείχαν με ενθουσιασμό, έφτιαξαν τις ομάδες τους, διάλεξαν τις εμφανίσεις τους και βούτηξαν στη χαρά του παιχνιδιού.
Ομως, δεν έμειναν μόνο σε αυτό. Οι αγώνες κάποιες φορές γίνονταν σε γήπεδα που παραμένουν ασυντήρητα λόγω της υποχρηματοδότησης από τους δήμους ή που περνούν σε χέρια ιδιωτών και απαιτείται αντίτιμο προκειμένου να αθληθεί κανείς. Ετσι, παράλληλα με τις αθλητικές εκδηλώσεις, άνοιξε και η συζήτηση για το δικαίωμα στην άθληση, διατρανώθηκε ότι ο Αθλητισμός είναι ανάγκη και πρέπει να είναι δικαίωμα για όλους, δεν μπορεί να είναι εμπόρευμα και πολυτέλεια για λίγους. Αναδείχθηκε ότι η ΚΝΕ είναι η μόνη Οργάνωση που διεκδικεί με την πολύμορφη δράση της το δικαίωμα στον Αθλητισμό με σύγχρονες και δωρεάν υποδομές στα σχολεία και τις γειτονιές, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις τα τουρνουά αφιερώθηκαν στον αγώνα ενάντια στα ναρκωτικά.
Στο άρθρο αυτό επιδιώκουμε να αναλύσουμε πιο διεξοδικά την παραπάνω άποψη, πώς αυτή εφαρμόζεται στην Εκπαίδευση και να δώσουμε βασικές απαντήσεις όπως αυτές απορρέουν από τη διαλεκτική - υλιστική αντίληψη για τη γνώση και τη μαρξιστική παιδαγωγική.
Ο κονστρουκτιβισμός έχει κυριολεκτικά κατακλύσει τη διεθνή βιβλιογραφία για την Παιδαγωγική τα τελευταία 30 χρόνια, τόσο στις χώρες της ΕΕ όσο και στις ΗΠΑ. Στην Ελλάδα εκφράζεται στα σχολικά εγχειρίδια, στα βιβλία του εκπαιδευτικού, τις κατευθύνσεις του πρώην Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και νυν ΙΕΠ. Δεν υπάρχει επιμόρφωση, συζήτηση, συνέδριο γύρω από την Παιδαγωγική που ο κονστρουκτιβισμός να μην κατέχει δεσπόζουσα θέση. Στην ελληνική βιβλιογραφία παρουσιάζεται επίσης ως «εποικοδομισμός», «δομισμός» ή «εποικοδομητισμός».
Σύμφωνα με τους θεωρητικούς του κονστρουκτιβισμού, η γνώση που αποκτάμε μέσα από την εμπειρία, αν και συνδέεται ως ένα βαθμό με τον αντικειμενικό κόσμο, έχει κυρίως υποκειμενικό χαρακτήρα.
Δηλαδή, δεν μας δίνει και δεν μπορεί να δώσει μια συνεχώς πιο ολοκληρωμένη εικόνα της αντικειμενικής πραγματικότητας, καθώς συνδέεται μόνο με τις αισθητηριακές μας αντιλήψεις. Αρα, η γνώση υποβιβάζεται στο συσχετισμό και την ταξινόμηση εμπειρικών δεδομένων, των άμεσων δηλαδή στοιχείων της εμπειρίας, των αισθημάτων και όχι στη γνώση των αλληλεξαρτήσεων και των νόμων κίνησης του αντικειμενικού κόσμου. Ο αντικειμενικός κόσμος, σύμφωνα με τους κονστρουκτιβιστές, δεν υπάρχει ή δεν μας ενδιαφέρει αν υπάρχει. Είναι μια λογική ανακατασκευή ή αναπαράσταση εμπειρικών δεδομένων.
Εδώ, επίσης, πρέπει να ξεχωρίσουμε την έννοια της κατασκευής, που δεν είναι τυχαία. Είναι φιλοσοφικό και γνωσιολογικό ζήτημα το αν ο άνθρωπος ανακαλύπτει τις αντικειμενικές συσχετίσεις ανάμεσα στις μορφές της ύλης και προσπαθεί να εξετάσει πειραματικά την ισχύ τους, όπως υποστηρίζει ο διαλεκτικός υλισμός, ή τις κατασκευάζει, όπως υποστηρίζουν όλα τα ρεύματα του υποκειμενικού ιδεαλισμού και ο κονστρουκτιβισμός ως κομμάτι του.
Χαρακτηριστικές της κυριαρχίας του κονστρουκτιβισμού είναι οι αναφορές στα βιβλία του εκπαιδευτικού της Χημείας τόσο στη Γ' Γυμνασίου2,όπου αναφέρεται ότι «η διαδικασία με την οποία η συγκρότηση και η οικοδόμηση της γνώσης στηρίζεται στην αλληλεπίδραση της αισθητηριακής εμπειρίας και της λογικής ονομάζεται εποικοδομισμός», όσο και στη Β' Γυμνασίου3, όπου αναφέρεται ότι «οι μαθητές να μπορούν να προσαρμόζουν, να εμπλουτίζουν ή να ανασκευάζουν τα νοητικά μοντέλα τους, ώστε αυτά να μοιάζουν περισσότερο με τα συναινετικά μοντέλα (...)».
Αν λοιπόν για τους κονστρουκτιβιστές η επιστημονική γνώση δεν εκφράζει την αντικειμενική πραγματικότητα, αλλά είναι προϊόν συναίνεσης - συμφωνίας (βλέπε «συναινετικά μοντέλα») ανάμεσα στους επιστήμονες, τότε δεν υπάρχει κανένας λόγος να διδάσκεται στο μαθητή. Ο μόνος σκοπός του εκπαιδευτικού είναι να πατά στις «εναλλακτικές» ιδέες του μαθητή και να οικοδομεί «βιώσιμες εξηγήσεις», «βολικά μοντέλα», που να ικανοποιούν την προϋπάρχουσα εμπειρία του. Ο κάθε μαθητής, λοιπόν, έχει την προσωπική του εικόνα για τον κόσμο, φτιάχνει με λέξεις αυτή την εικόνα (worldmaking), δεν οφείλει να εξετάζει εάν αυτή η αλήθεια είναι πραγματική ή όχι. Στο βιβλίο του εκπαιδευτικού Βιολογίας Α' Γυμνασίου4αναφέρεται: «Σύμφωνα με το ίδιο μοντέλο, ο μαθητής κατασκευάζει τη δική του προσωπική γνώση, ερμηνεύει την πραγματικότητα με το δικό του τρόπο, σύμφωνα με τις δικές του ιδέες και νοητικές δομές. Η γνώση ως προσωπικό κατασκεύασμα δεν μπορεί να είναι αντικειμενική, αλλά προσωπικά και κοινωνικά προσδιορισμένη». Αφού, λοιπόν, η επιστημονική γνώση είναι σχετικοποιημένη μέχρι εκεί που δεν πάει άλλο για τον κονστρουκτιβισμό, τότε πρέπει απλώς να τη μετατρέψουμε σε «διδάξιμη ύλη», χωρίς να επιμένουμε στους νόμους της κάθε επιστήμης που εξηγούν τα πραγματικά φαινόμενα, αλλά να παρουσιάζουμε κάτι ενδιαφέρον στους μαθητές, προσεγγίζοντάς το από διαφορετικές σκοπιές.
Στο κείμενο του Τμήματος Παιδείας, διαχωρίζουμε την επιστημονική διασύνδεση ανάμεσα στα μαθήματα και τη διαθεματικότητα. Η πρώτη είναι «αντικειμενική και προοδευτική από τη φύση της (καθώς εκφράζει τη διαλεκτική σχέση ανάμεσα στις μορφές κίνησης της πραγματικότητας και τις διαφορετικές πτυχές μελέτης της ενότητάς της, ώστε πιο ολοκληρωμένα να κατανοούνται τα αντικείμενα που μελετάνε οι φυσικές επιστήμες)». Στη δεύτερη περίπτωση, η σύνδεση αυτή γίνεται «ιδεαλιστικά ή περιορισμένα, κυρίως δε χρησιμοποιείται διαλεκτικά - υλιστικά στη μελέτη της πραγματικότητας, φυσικής αλλά και κοινωνικής». Σημειώνουμε, επίσης, ότι η διαθεματικότητα όπως γίνεται σήμερα, είναι αποσπασματική μετάβαση από μέρος σε μέρος. Δεν δίνει τη δυνατότητα γενικότερων συσχετίσεων και οδηγεί σε μερικές εμπειρίες, που από τη φύση τους είναι και περιορισμένες.
Ορισμένα παραδείγματα. Ο μαθητής προσεγγίζει μία έννοια (π.χ. το νερό) μέσα από διάφορες επιστήμες (Φυσική, Χημεία, Βιολογία, Λογοτεχνία), έτσι ώστε να του κινήσουμε το ενδιαφέρον, ανεξάρτητα από το βάθος της γνώσης που αποκτά για την κάθε διακριτή επιστήμη. Ετσι, σε μια διαθεματική προσέγγιση, ο μαθητής πληροφορείται ότι το νερό αποτελείται από ένα άσπρο και δύο κόκκινα μπαλάκια (προσομοιώματα των ατόμων στα βιβλία της Χημείας), μαθαίνει να ρίχνει το νερό στο μπρίκι για να βράσει στους 100 βαθμούς, στέλνει ένα γράμμα στον υπουργό για τη μόλυνση των υδάτων στην περιοχή του (λες και αυτός είναι αδαής και δε γνωρίζει ότι το νερό στον Ασωπό είναι μολυσμένο) και σαν επιστέγασμα χορεύει το «ένα νερό κυρα-Βαγγελιώ». Ο σύμβουλος εκπαίδευσης είναι ευχαριστημένος από αυτή την τόσο «σύγχρονη προσέγγιση», η στοχοθεσία κατά Bloom επετεύχθη (γνωστικοί, συναισθηματικοί, ψυχοκινητικοί στόχοι), ο μαθητής απέκτησε «δεξιότητες και ευαισθησίες», αλλά δεν έμαθε τίποτα. Ακραία έκφραση της αντίληψης της διαθεματικότητας είναι η άποψη που υπάρχει σε πολλές χώρες της Ευρώπης, αλλά εκφράζεται και από επιστημονικές ενώσεις στην Ελλάδα, να καταργηθούν τα διακριτά μαθήματα Φυσική, Χημεία, Βιολογία, Γεωγραφία στο Γυμνάσιο και να διδάσκεται το μάθημα «Φυσικές Επιστήμες» (Science). Επιστρέφουμε λοιπόν αιώνες πίσω, στα χρόνια της φυσιογνωσίας, τότε που οι επιστήμες, δίνοντας τη μάχη να ανακαλύψουν τους νόμους κίνησης της ύλης με βάση το βαθμό της πολυπλοκότητάς της, αυτονομήθηκαν η μία από την άλλη.
Είναι τελικά αυτή η θεωρία τόσο σύγχρονη όσο παρουσιάζεται; Ας αφήσουμε έναν κονστρουκτιβιστή να απαντήσει. Ο Antonio Bettencourt γράφει: «Ο κονστρουκτιβισμός είναι όπως ο ιδεαλισμός, υποστηρίζει ότι είμαστε γνωστικά απομονωμένοι από την πραγματικότητα της φύσης»5.
Το ερώτημα αν η αλήθεια ανακαλύπτεται ή κατασκευάζεται είναι τόσο παλιό όσο και το βασικό ερώτημα της φιλοσοφίας, από την εποχή που ο Ενγκελς συγκρουόταν με τις ιδεαλιστικές αντιλήψεις του επισκόπου Berkeley.
Ο Ενγκελς αναφέρει: «Στις φυσικές επιστήμες πρέπει να ξεκινάμε από τα δεδομένα γεγονότα, δηλαδή πρέπει να ξεκινάμε από τις πραγματικές μορφές και τις μορφές κίνησης της ύλης. Στις θεωρητικές φυσικές επιστήμες δεν πρέπει να κατασκευάζουμε συσχετίσεις ανάμεσα στα γεγονότα, αλλά να τις ανακαλύψουμε σε αυτά, και από τη στιγμή που θα τις ανακαλύψουμε, πρέπει να τις επαληθεύσουμε πειραματικά στο μέτρο του δυνατού»6.
Η γνώση αντανακλά την πραγματικότητα ή είναι απλώς μια ωφέλιμη «ψυχολογική βίωση», ένα «βιώσιμο μοντέλο»; Ο Λένιν, απαντώντας στον Μαχ, διατύπωσε την εξής θέση: «Η γνώση μπορεί να είναι βιολογικά ωφέλιμη, ωφέλιμη στην πράξη του ανθρώπου, στη διατήρηση της ζωής, στη διατήρηση του είδους, μόνο όταν αντανακλά την αντικειμενική αλήθεια, την ανεξάρτητη από τον άνθρωπο. Για τον υλιστή η "επιτυχία" της ανθρώπινης πράξης αποδεικνύει τη συμφωνία των παραστάσεών μας με την αντικειμενική φύση των πραγμάτων που αντιλαμβανόμαστε. (...) Εάν συμπεριλάβουμε στη βάση της θεωρίας της γνώσης το κριτήριο της πράξης, φτάνουμε αναπόφευκτα στον υλισμό λέει ο μαρξιστής»7.
Θα μπορούσε να ρωτήσει βέβαια κανείς: δεν είναι χρήσιμο παιδαγωγικά οι μαθητές να κατασκευάζουν σταδιακά την αντίληψή τους για τη φύση, τη γνώση τους; `Η δεν είναι χρήσιμο η μάθηση να ξεφύγει από την παπαγαλία και να γίνεται μέσα από δραστηριότητες; Εμείς αποφασιστικά πρέπει να απαντάμε ότι πράγματι η γνωστική διαδικασία μπορεί να διεξάγεται και μέσα από δραστηριότητες, όμως αυτό δεν μπορεί να γίνει στο ιδεαλιστικό πλαίσιο του κονστρουκτιβισμού. Η σχολική γνώση δεν μπορεί να διαχωρίζεται από την πραγματικά επιστημονική. Είναι άλλο πράγμα η γνώση του παιδικού ψυχισμού κατά τις διάφορες φάσεις της ανάπτυξης του παιδιού και άλλο να χρησιμοποιείται αυτό ως άλλοθι για να γίνεται διάκριση ανάμεσα στη σχολική και επιστημονική γνώση εις βάρος της δεύτερης. Οι μαθητές πράγματι, κατά μία έννοια, θα ανακαλύπτουν - όχι θα κατασκευάζουν - τη γνώση ανάλογα με την ηλικία τους και τις δυνατότητές τους, προφανώς με την ευθύνη του εκπαιδευτικού.
Η πρότασή μας αξιοποιεί όλα τα σύγχρονα επιστημονικά πορίσματα που επιβεβαιώνονται από την παιδαγωγική πράξη. Εντάσσουμε σε αυτή την προσπάθεια όλες τις μεθόδους και τα τεχνικά μέσα που βοηθούν να κατακτιέται η επιστημονική γνώση και να γίνεται ο μαθητής δραστήριος για να κατακτήσει την αλήθεια, η οποία έχει αντικειμενική βάση.
Η δική μας απάντηση στον κονστρουκτιβισμό είναι η διαλεκτική - υλιστική άποψη για την ύλη, για τη φύση της αλήθειας. Η αλήθεια έχει σχετικό χαρακτήρα γιατί ιστορικά αλλάζει, ταυτόχρονα έχει απόλυτο γιατί υπάρχει ανεξάρτητα από τη συνείδηση του ανθρώπου. Η αλήθεια είναι αντικειμενική. Δηλαδή αντανακλάται στη συνείδηση του ανθρώπου, υπάρχει όμως έξω από αυτόν. Είναι άλλο πράγμα να δεις το ρόλο του υποκειμένου στην κατάκτηση της αλήθειας και άλλο να πεις ότι το υποκείμενο καθορίζει τη φύση της αλήθειας. Από την άποψη της Παιδαγωγικής, απάντησή μας είναι η ενιαία μετάδοση της επιστημονικής αλήθειας σε όλους τους μαθητές. Το πώς θα γίνει αυτό δεν αναιρεί την αντικειμενική φύση της αλήθειας.
Η σύγκρουση με αυτές τις αντιλήψεις είναι μονόδρομος. Και σε αυτή την υπόθεση σημαντικό ρόλο έχουν να παίξουν οι προοδευτικοί εκπαιδευτικοί. Να διδάξουν στα παιδιά ότι η αντικειμενική πραγματικότητα υπάρχει και ο ρόλος των επιστημών είναι να ανακαλύψουν τους νόμους που διέπουν τα φαινόμενα της φύσης και της κοινωνίας. Αλλωστε, αυτή η διαδικασία ήταν μακροχρόνια, σε διαρκή σύγκρουση με καθεστηκυίες απόψεις, αλλά έδωσε στον άνθρωπο τη δυνατότητα να χτυπήσει το άγνωστο που δημιουργεί φόβο, δεισιδαιμονίες, θρησκευτικές προκαταλήψεις. Η διαδικασία της παρατήρησης, της επιστημονικής αφαίρεσης, συνολικά της επιστημονικής μεθόδου, δίνει στους μαθητές τη δυνατότητα να αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα, να ξεχωρίζουν το κύριο, το ουσιαστικό, παρακολουθώντας ένα φαινόμενο, να αναπτύσσουν την κριτική τους ικανότητα.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:
1. Ι. Α. Βλάχος: Εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες - Η πρόταση της Εποικοδόμησης, εκδόσεις «Γρηγόρη», Αθήνα, 2004.
2. Βιβλίο του εκπαιδευτικού Χημείας Γ' Γυμνασίου ΟΕΔΒ 2007.
3. Βιβλίο του εκπαιδευτικού Χημείας Β' Γυμνασίου ΟΕΔΒ 2007.
4. Βιβλίο του εκπαιδευτικού Βιολογίας Α' Γυμνασίου ΟΕΔΒ 2007.
5. A. Bettencourt: The Construction of Knowledge: A Radical Constructivist View. In K. Tobin (ed.) The Practise of Constructivism in Science Education, AAAS Press, Washington DC, 1993, p.46.
6. Φ. Ενγκελς: «Διαλεκτική της Φύσης», Εκδόσεις «Αναγνωστίδη», Αθήνα.
7. Β. Ι. Λένιν: «Απαντα» έκδοση 5η τόμος 18, Υλισμός και Εμπειριοκριτικισμός, «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1988.
Οργανώσεις του ΚΚΕ προγραμματίζουν το επόμενο διάστημα παρουσιάσεις της πρότασης του ΚΚΕ για το σχολείο.
Συγκεκριμένα:
Οι Κομματικές Οργανώσεις Καισαριανής του ΚΚΕ παρουσιάζουν την πρόταση σήμερα Τετάρτη, στις 7 το απόγευμα, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Δημαρχείου Καισαριανής. Ομιλητής θα είναι ο Κυριάκος Ιωαννίδης, υπεύθυνος του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ του ΚΚΕ.
Η Κομματική Οργάνωση Παιδείας Δωδεκανήσου του ΚΚΕ και η ΟΒ Φοιτητών της Τομεακής Οργάνωσης Ρόδου της ΚΝΕ καλούν σε εκδήλωση παρουσίασης της πρότασης, σήμερα Τετάρτη, στις 6.30 μ.μ., στο φουαγιέ του Πανεπιστημίου Αιγαίου (κτίριο Κλεόβουλος) στη Ρόδο. Την παρουσίαση θα κάνει η Αγγελική Γκούσκου, μέλος του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ του ΚΚΕ.
Η Τομεακή Επιτροπή Κοζάνης του ΚΚΕ παρουσιάζει την πρόταση του Κόμματος, αύριο Πέμπτη, στις 7.30 μ.μ., στο Εργατικό Κέντρο Κοζάνης. Θα μιλήσει η Κέλλυ Παπαϊωάννου, μέλος του Τμήματος Παιδείας - Ερευνας της ΚΕ του ΚΚΕ.
Η Τομεακή Επιτροπή και η ΚΟΒ Παιδείας Λέσβου του ΚΚΕ διοργανώνουν εκδήλωση παρουσίασης της πρότασης τη Δευτέρα 18 Απρίλη, στις 7.30 μ.μ., στην αίθουσα του Εργατικού Κέντρου Λέσβου (Κομνηνάκη 43). Την παρουσίαση θα κάνει η Αγγελική Γκούσκου, μέλος του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ του ΚΚΕ.
Εκλαϊκευτική έκδοση της Μαθητικής Επιτροπής του ΚΣ της ΚΝΕ για την πρόταση του ΚΚΕ για το σχολείο
Το κείμενο της έκδοσης ξεκινάει με το γράμμα του Τσε Γκεβάρα στα παιδιά του και την παρότρυνση «...Να μεγαλώσετε σαν καλοί επαναστάτες. Να μελετάτε πολύ για να μπορέσετε να κυριαρχήσετε στην τεχνική, που θα σας επιτρέψει να κυριαρχήσετε στη φύση». Ξεκαθαρίζει από την αρχή ότι «η γνώση είναι δύναμη» και ότι «θέλουμε να κατακτάμε όλα τα "κάστρα" της γνώσης, να γνωρίζουμε τον κόσμο, γιατί θέλουμε και μπορούμε να τον αλλάξουμε!».
Στη συνέχεια, η ΚΝΕ παρουσιάζει σύντομα και μεστά μια «ακτινογραφία» του σημερινού σχολείου, με τα σχολικά βιβλία γεμάτα ψέματα και μισές αλήθειες, με την παπαγαλία, το πλήθος των ασύνδετων πληροφοριών, την έλλειψη βασικών υποδομών, την υποτίμηση των καλλιτεχνικών μαθημάτων, την ιδεολογική χειραγώγηση, αυτό το σχολείο που δεν βοηθάει τους μαθητές να κατανοήσουν και να ερμηνεύσουν την πραγματικότητα, που τους κρατάει μακριά από την ολόπλευρη γνώση.
Η ΚΝΕ καλεί τους μαθητές να σκεφτούν μέσα από την ίδια τη δική τους πείρα από το σχολείο, για να κατανοήσουν τον ιδεολογικό του ρόλο: «Τόσες σελίδες, τόσα βιβλία και δεν διάβασες για το μεγαλύτερο βήμα της ανθρωπότητας μέχρι σήμερα, για την πρώτη κοινωνία που κατάργησε την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, για τα τεράστια επιτεύγματα και την προσφορά του σοσιαλισμού σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης ζωής». Και στη συνέχεια παρουσιάζονται με σύντομα κείμενα και εικόνες μια σειρά από τα επιτεύγματα του σοσιαλισμού γενικότερα στην κοινωνία, αλλά και ειδικότερα στην εκπαίδευση και το σχολείο. Μέσα, λοιπόν, από έναν πλούτο παραδειγμάτων, γίνεται κατανοητό αυτό που τονίζει η ΚΝΕ στην έκδοση της Μαθητικής Επιτροπής, ότι: «Η σοσιαλιστική κοινωνία είναι χτισμένη πάνω σε νέα θεμέλια. Είναι μια κοινωνία που "...η ελεύθερη ανάπτυξη του καθενός είναι η προϋπόθεση για την ελεύθερη ανάπτυξη όλων" (Από το "Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος", Κ. Μαρξ, Φρ. Ενγκελς). Γι' αυτό χρειάζεται και ένα σχολείο τελείως διαφορετικό από το σημερινό».
Κι έτσι, η έκδοση της ΚΝΕ «μπαίνει» στην περιγραφή του Ενιαίου Δωδεκάχρονου Σχολείου Σύγχρονης Γενικής Παιδείας. Παρουσιάζει τους στόχους αυτού του σχολείου, δείχνει πόσο διαφορετικό είναι από το σχολείο που υπάρχει σήμερα στον καπιταλισμό και τονίζει μεταξύ άλλων ότι σε αυτό το σχολείο του σοσιαλισμού: «Ολοι, ανεξάρτητα από το επάγγελμα που θα ακολουθήσουμε, αποκτάμε τις γνώσεις που αποτελούν το απαραίτητο υπόβαθρο για να μπορούμε να προσεγγίζουμε τον πλούτο της γνώσης που έχει κατακτήσει η ανθρωπότητα, να κατανοούμε, να ερμηνεύουμε τη φύση, τον κόσμο που ζούμε και την κοινωνική εξέλιξη».
Περιγράφοντας απλά και κατανοητά τη λειτουργία και τα μαθήματα αυτού του σχολείου, η Μαθητική Επιτροπή του ΚΣ της ΚΝΕ αναδεικνύει πώς βοηθάει το σχολείο του σοσιαλισμού τούς μαθητές να αναπτύσσουν ολόπλευρα την προσωπικότητά τους. Δείχνει, ακόμα, πώς γίνεται κατορθωτό να αναπτύσσει ο καθένας την κλίση του, να ξεδιπλώνει τα ταλέντα του, να μπορεί να ασχολείται με τα χόμπι του. Καταπιάνεται και με ζητήματα που έχουν να κάνουν με τη συμμετοχή των μαθητών μέσα σε αυτό το σχολείο, με τη λειτουργία της σχολικής κοινότητας και τη συλλογική εργασία.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στη σημερινή τεχνική εκπαίδευση και αντιπαραβάλλεται με τη σύνδεση θεωρίας και πράξης στο σχολείο του σοσιαλισμού, εξηγώντας έτσι και την προοπτική των αποφοίτων του Ενιαίου Δωδεκάχρονου Σχολείου: «Η σοσιαλιστική κοινωνία μπορεί και ξέρει τι ανάγκες υπάρχουν, σχεδιάζει πώς θα ικανοποιηθούν, ενθαρρύνει στο πλαίσιο αυτό τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά μας. Γι' αυτό κάθε νέος ξέρει όχι μόνο ότι σίγουρα θα δουλέψει, αλλά και πού. Κι αυτό πριν αποφοιτήσει από το σχολείο, τις επαγγελματικές σχολές ή το πανεπιστήμιο. Αυτό μπορεί να το κάνει μόνο μια κοινωνία που τα μέσα παραγωγής τής ανήκουν».
«Αυτόν τον κόσμο με τη δύναμη της γνώσης μπορούμε να τον εξηγήσουμε! Με την οργάνωση του αγώνα μπορούμε να τον αλλάξουμε»! Με αυτό το σύνθημα - κάλεσμα «κλείνει» η έκδοση της ΚΝΕ για το σχολείο των σύγχρονων λαϊκών αναγκών. Πρόκειται για μια έκδοση που θα γίνει πολύτιμο εργαλείο για κάθε μαθητή, αλλά και για εκπαιδευτικούς, φοιτητές, γονείς κ.ο.κ.
Η έκδοση θα διατίθεται σε όλα τα Μαθητικά Φεστιβάλ της ΚΝΕ και θα διακινείται από τις Οργανώσεις της σε όλη τη χώρα.