Διαβάστε σήμερα στο 4σέλιδο «Διεθνή και Οικονομία»:
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Επίτροπος Οικονομικών της ΕΕ, Π. Μοσκοβισί, παρουσιάζοντας την έκθεση της Κομισιόν με τις «Φθινοπωρινές Προβλέψεις 2016», σημείωσε χαρακτηριστικά: «Σε αυτούς τους ασταθείς και αβέβαιους καιρούς, πρέπει να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια για να διαφυλαχθεί και να ενισχυθεί η ανάκαμψη».
Ταυτόχρονα, ο Π. Μοσκοβισί, αναφερόμενος στην ελληνική οικονομία, υπογράμμισε ότι στόχος είναι τώρα «να πετύχει το μνημόνιο, να εφαρμοστούν σωστά οι μεταρρυθμίσεις, να επιστρέψει η ανάπτυξη, να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη και η απασχόληση», επιβεβαιώνοντας δηλαδή ότι τα μόνιμα αντιλαϊκά μέτρα είναι η προϋπόθεση της όποιας καπιταλιστικής ανάκαμψης. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι ελληνικές αρχές «έχουν πλέον αναλάβει σε γενικές γραμμές τις ευθύνες τους». Ταυτόχρονα, επανέλαβε τη θέση της Κομισιόν για «συνολική συμφωνία» μέχρι το τέλος του 2016, στην οποία θα περιλαμβάνεται και η συμμετοχή του ΔΝΤ.
«Η πολιτική αβεβαιότητα, η βραδεία ανάπτυξη εκτός ΕΕ και τα χαμηλά επίπεδα των παγκόσμιων εμπορικών συναλλαγών επηρεάζουν αρνητικά τις προοπτικές ανάπτυξης. Εξακολουθεί επίσης να ελλοχεύει ο κίνδυνος οι χαμηλές επιδόσεις της οικονομίας κατά τα τελευταία έτη να επιβραδύνουν την ανάπτυξη, ενώ η εμμένουσα υποτονικότητα της οικονομικής δραστηριότητας αποτελεί ένδειξη ότι υπάρχει δυνατότητα ταχύτερης ανάπτυξης χωρίς αδικαιολόγητες πληθωριστικές πιέσεις».
Τα παραπάνω επισημαίνει η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις «Φθινοπωρινές Προβλέψεις 2016», ενώ όπως χαρακτηριστικά τονίζεται, «κατά τα προσεχή έτη, η ευρωπαϊκή οικονομία δεν θα είναι πλέον σε θέση να υπολογίζει στην έκτακτη στήριξη την οποία είχε από εξωτερικούς παράγοντες, όπως η πτώση των τιμών του πετρελαίου και η νομισματική υποτίμηση». Σε αυτό το φόντο και παρά το γεγονός ότι οι αναμενόμενοι ρυθμοί ανάκαμψης του ΑΕΠ, τόσο στην Ευρωζώνη όσο και συνολικά στην ΕΕ, διακυμαίνονται περίπου στα ίδια επίπεδα με αυτά των «Εαρινών Προβλέψεων 2016», διαπιστώνεται πλέον ότι «οι κίνδυνοι αυξήθηκαν τους τελευταίους μήνες και καταδεικνύουν σαφώς δυσμενή εξέλιξη». Μεταξύ άλλων, αναφέρεται η επικείμενη έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, «γεγονός που έχει προκαλέσει αβεβαιότητα και μπορεί να θεωρηθεί ως ένδειξη αυξημένων κινδύνων σχετικά με τις επιδιωκόμενες πολιτικές υπό το σημερινό μεταβαλλόμενο πολιτικό περιβάλλον». Ταυτόχρονα, κίνδυνοι για τις οικονομίες της ΕΕ εντοπίζονται και από το εξωτερικό περιβάλλον, με έμφαση στις «αβέβαιες οικονομικές τάσεις στην Κίνα», καθώς και από τον «κίνδυνο επιδείνωσης των γεωπολιτικών συγκρούσεων, που έχουν αυξηθεί».
Μεταξύ άλλων, η έκθεση της Κομισιόν εστιάζει και στα παρακάτω:
-- Η αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ μειώθηκε περαιτέρω κατά τους τελευταίους μήνες και αναμένεται στο 3% για το 2016, το οποίο αποτελεί το χαμηλότερο επίπεδο από το 2009.
-- Η «υποτονικότητα» στο διεθνές εμπόριο, εκτός ΕΕ, επηρεάζει τις εξαγωγές της Ευρωζώνης, παρά την «ανθεκτικότητα» των εμπορικών συναλλαγών στο εσωτερικό της Ευρωζώνης.
-- Το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Ευρωζώνης (δοσοληψίες με άλλες αγορές) αναμένεται να μειωθεί στο πλαίσιο του χρονικού ορίζοντα των προβλέψεων.
Από την πλευρά του, το μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, Μπ. Κερέ, αναφερόμενος στους ενδοαστικούς ανταγωνισμούς και τις επιδράσεις που θα έχει στην παγκόσμια οικονομία η εκλογή του Ντ. Τραμπ στη θέση του Προέδρου των ΗΠΑ, τόνισε: «Δεν είναι θέμα της ΕΚΤ να αξιολογήσει τις πολιτικές συνέπειες. Υπάρχει, όμως, ένα δίδαγμα για την Ευρώπη: Σε έναν κόσμο όπου τα σοκ αυξάνονται, η Ευρώπη πρέπει να κρατήσει τον έλεγχο της μοίρας της. Για να είναι ισχυρή η Ευρώπη σε όρους άμυνας και ασφάλειας, θα πρέπει να έχει ισχυρή οικονομία. Και για να είναι ισχυρή η οικονομία,χρειάζονται μεταρρυθμίσεις σε όλες τις χώρες και η Ευρωζώνη πρέπει να λειτουργεί καλύτερα».
Την ίδια ώρα, όλες οι πρόσφατες εκθέσεις των ιμπεριαλιστικών Οργανισμών (ΔΝΤ, ΟΟΣΑ κ.ά.) διαβλέπουν πρόσθετους κινδύνους στην παγκόσμια οικονομία, με καθοριστικές παραμέτρους μεταξύ άλλων την περαιτέρω επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης, την επιβράδυνση των ρυθμών στο παγκόσμιο εμπόριο, τις ανταγωνιστικές υποτιμήσεις νομισμάτων στις αναδυόμενες οικονομίες, τη χαμηλή παραγωγικότητα, ενώ σημαντικός παράγοντας επιβράδυνσης παραμένουν «οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι στη Μέση Ανατολή», σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του ΔΝΤ.
Ειδικό βάρος έχει η οικονομική δραστηριότητα στην Κίνα, που αν και προβλέπεται ανάπτυξη στο 6,6% του ΑΕΠ, είναι πολύ κάτω από τα διψήφια ποσοστά που είχε πριν μερικά χρόνια και αυτό επηρεάζει αρνητικά τις εξαγωγές των κρατών - μελών των Ευρωζώνης - ΕΕ. Σύμφωνα με σχετικά πρόσφατα στοιχεία, το μερίδιο της Κίνας στο παγκόσμιο ΑΕΠ φτάνει στο 16,6%, έναντι μεριδίων 15,9% των ΗΠΑ και 12,2% της Ευρωζώνης. Μάλιστα, οι ταξινομούμενες ως «αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες» (σε αυτές περιλαμβάνεται και η Κίνα) έχουν μερίδιο 57,1% στο παγκόσμιο ΑΕΠ. Να σημειωθεί ότι η κινεζική οικονομία το 2015 εμφάνισε ρυθμό ανάπτυξης 6,9%, το χαμηλότερο των τελευταίων 25 ετών.
Με βάση και τα παραπάνω ερμηνεύονται οι αβεβαιότητες του κεφαλαίου, λόγω επιβράδυνσης στις «αναδυόμενες οικονομίες», με εξαίρεση την Ινδία, που παρουσιάζει ρυθμούς ανάπτυξης πάνω από 7%. Το διεθνές εμπόριο επηρεάστηκε από την αναιμική ζήτηση εισαγωγών από τις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες, κυρίως από την Κίνα.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, σε επίπεδο Ευρωζώνης αναμένεται ισχνός ρυθμός ανάκαμψης: 1,7% για το 2016 (από 1,6% στις προηγούμενες εκτιμήσεις) και για το 2017 1,5%, με σημαντική μείωση σε σχέση με το 1,8% στις εαρινές εκτιμήσεις.
Συνολικά στην ΕΕ αναμένονται ρυθμοί ανάκαμψης 1,8% (αμετάβλητο) το 2016 και 1,6% (από 1,9%) το 2017.
Ειδικότερα, προβλέπονται οι εξής ρυθμοί ανάκαμψης:
-- Γερμανία: 2016: 1,9%, 2017: 1,5%
-- Γαλλία: 2016: 1,3%, 2017: 1,4%.
-- Ιταλία: 2016: 0,7%, 2017: 0,9%.
-- Βρετανία: 2016: 1,9%, 2017: 1%.
Για τις ΗΠΑ καταγράφεται σημαντική υποβάθμιση των προβλέψεων. Συγκεκριμένα, ο ρυθμός ανάπτυξης εκτιμάται στο 1,6% (από 2,3%) για το 2016 και στο 2,1% (από 2,2%) για το 2017.
Αμετάβλητες σε σχέση με τις «Εαρινές Προβλέψεις» παραμένουν οι εκτιμήσεις σχετικά με το ελληνικό ΑΕΠ. Ειδικότερα, προβλέπεται πτώση 0,3% το 2016 και ανάκαμψη 2,7% το 2017, ρυθμός που έχει ενσωματωθεί και στο προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού, ενώ η αναμενόμενη ανάκαμψη για το 2018 προβλέπεται σε 3,1%.
Το κρατικό χρέος αναμένεται στο 181,6% του ΑΕΠ για το 2016 (από 177,4% το 2015), στο 179,1% το 2017 και στο 172,4% το 2018.
Τα ποσοστά της «επίσημης ανεργίας» εκτιμώνται το 2016 σε 23,5%, το 2017 σε 22,2% και το 2018 σε 20,3%.
Σύμφωνα με την έκθεση, τα «οφέλη» που σημειώθηκαν στο δημοσιονομικό επίπεδο το 2016, «αντισταθμίστηκαν εν μέρει από τις αποκλίσεις στις δαπάνες, κυρίως στο μισθολογικό κόστος και τον τομέα της Υγείας». Σημειώνεται, επίσης, πως οι μεταρρυθμίσεις σε φορολογία και συνταξιοδοτικό έχουν «μεγάλα ρίσκα εφαρμογής».
Πιο συγκεκριμένα, από τη σύγκριση των βασικών οικονομικών μεγεθών των 500 εταιρειών σε σχέση με τα αντίστοιχα μεγέθη των ίδιων εταιρειών το 2014, προκύπτει μια εικόνα με κυριότερα χαρακτηριστικά:
-- Αύξηση των συνολικών κερδών EBITDA κατά 30,7% ανερχόμενα σε 10,8 δισ. από 8,257 δισ., ενώ τα συνολικά προ φόρου κέρδη τους σχεδόν διπλασιάστηκαν, φτάνοντας τα 5,418 δισ. από 2,733 δισ. και σε ποσοστό 98,2%.
-- Με βάση τα κέρδη προ φόρου (2015), από τις 500 εταιρείες της κατάταξης η μεγάλη πλειοψηφία, το 88,8%, ήταν κερδοφόρες, ποσοστό μεγαλύτερο σε σχέση με πέρσι.
-- Ο συνολικός κύκλος εργασιών των 500 επιχειρήσεων εμφάνισε το 2015 μικρή μόνο μείωση (-2,4%), αφού έφτασε στα 82,557 δισ. ευρώ από 84,545 δισ. ευρώ και τέλος.
-- Σε επίπεδο των ιδίων κεφαλαίων τους, οι 500 εταιρείες της κατάταξης εμφάνισαν τεράστια αύξηση το 2015, αφού από τα 2,3 εκατ. ευρώ εκτοξεύθηκαν στα 57,985 εκατ. ευρώ.
Τα στοιχεία της έρευνας προκύπτουν από τις 500 πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις στην Ελλάδα, καθώς και τους 200 πιο κερδοφόρους ομίλους εταιρειών, βάσει δημοσιευμένων ισολογισμών για τη χρήση του 2015, με κριτήριο τα κέρδη EBITDA, δηλαδή τα κέρδη της επιχείρησης πριν πληρώσουν φόρους, τόκους σε δάνειά τους, καθώς και τις αποσβέσεις επί των παγίων στοιχείων.
Παρά την υποχώρηση του συνολικού τζίρου, στην έρευνα καταγράφεται θεαματική βελτίωση της κερδοφορίας, ενώ ειδικότερα οι 500 πιο κερδοφόρες εταιρείες κάλυψαν με τον κύκλο εργασιών τους σχεδόν το 65% του συνολικού κύκλου εργασιών όλων των εταιρειών. Επίσης, η έρευνα δείχνει ότι τα συνολικά κέρδη προ φόρου έφτασαν τα 5,4 δισ., ενώ το τελικό καθαρό αποτέλεσμα του συνόλου των εταιρειών ήταν ζημιογόνο. Και αποδίδει τα αρνητικά αποτελέσματα αποκλειστικά στον τραπεζικό τομέα.
Αναφορικά με τη σύνθεση της ομάδας των 500 πιο κερδοφόρων ελληνικών εταιρειών, οι 136 εταιρείες της περσινής κατάταξης δεν περιλαμβάνονται στη νέα κατάταξη και αντικαθιστώνται από άλλες επιχειρήσεις, δείγμα των μεγάλων ανακατατάξεων που συντελούνται το τελευταίο διάστημα στο εγχώριο κεφάλαιο. Σημαντικό είναι, επίσης, το στοιχείο που καταγράφεται, ότι από τις 500 πιο κερδοφόρες εταιρείες, μόνο 67 εταιρείες είναι εισηγμένες στο ΧΑ, ενώ επισημαίνεται ότι 112 από τις εταιρείες της φετινής έρευνας παραμένουν στη λίστα των 500 πιο κερδοφόρων ανελλιπώς από το 2007 έως και το 2015, γεγονός που οδηγεί τους συντάκτες της έρευνας να τις χαρακτηρίζουν ως το «σκληρό πυρήνα» των πλέον κερδοφόρων εγχώριων επιχειρήσεων.
Αυτά τα ευρήματα επιβεβαιώνουν την επισήμανση για κατάκτηση μεγαλύτερων μεριδίων αγοράς από τις επιχειρήσεις με υψηλά κέρδη, άρα και αύξηση της ανταγωνιστικότητας.
Η κυβέρνηση, με αυτά τα αποτελέσματα, καλλιεργεί κλίμα ότι έρχεται ανάκαμψη. Πανηγυρίζει ότι η πολιτική της πιάνει τόπο και πράγματι αυτό αποδεικνύει η έρευνα. Μόνο που πιάνει τόπο για τις καπιταλιστικές επιχειρήσεις. Γιατί δεν μπορεί να εξηγηθεί διαφορετικά η μεγάλη κερδοφορία με πτώση του συνολικού τζίρου, αν δεν συνδυαστεί με πτώση της τιμής της εργατικής δύναμης, των μισθών δηλαδή (π.χ. επιχειρησιακές, ατομικές συμβάσεις), άλλων αντεργατικών αναδιαρθρώσεων όπως ελαστικές εργασιακές σχέσεις, μείωση εργατικού δυναμικού, ενοικιαζόμενους εργαζόμενους και βεβαίως εντατικοποίηση της δουλειάς. Στον κλάδο π.χ. του τουρισμού ή στον τομέα των «λοιπών υπηρεσιών», με βάση την κατάταξη της έρευνας, όλα αυτά είναι καθεστώς και συνθέτουν συνθήκες γαλέρας για τους εργαζόμενους.
Από άποψη πλήθους εταιρειών, οι βιομηχανικές επιχειρήσεις και οι επιχειρήσεις του τομέα «λοιπών υπηρεσιών» κυριαρχούν στη λίστα, με μερίδια 34% και 33% των εταιρειών της κατάταξης. Η συμμετοχή του τομέα «λοιπών υπηρεσιών» στην κερδοφορία είναι εντυπωσιακή, με μερίδιο 47,6% στα κέρδη EBITDA και μερίδιο 29,9% στα προ φόρου κέρδη, ενώ ήταν κορυφαίος και βάσει του κύκλου εργασιών (μερίδιο 35,6%).
Βεβαίως, στον τομέα «λοιπών υπηρεσιών» κατατάσσουν τις: ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΟΠΑΠ, COSMOTE και Διεθνή Αερολιμένα Αθήνας, αλλά με εξαίρεση των ΟΠΑΠ όλες οι άλλες εταιρείες ανήκουν στη Βιομηχανία.
Ο τομέας της Βιομηχανίας κατατάσσεται δεύτερος τόσο βάσει κερδοφορίας, καλύπτοντας μερίδια 22,8% στα κέρδη EBITDA και 24,6% στα προ φόρου κέρδη, όσο και βάσει κύκλου εργασιών (μερίδιο 32,4%).
Ο τομέας του Εμπορίου διατηρεί την τρίτη θέση βάσει κύκλου εργασιών, με μερίδιο 25,1%, ενώ τα μερίδιά του επί των κερδών είναι ελαφρά μειωμένα σε σχέση με την περσινή έκδοση.
Από τον τομέα των Τραπεζών - εταιρειών Factoring (Εταιρείες Πρακτορείας Επιχειρηματικών Απαιτήσεων), η μόνη συμμετοχή στην κατάταξη προέρχεται από την Τράπεζα της Ελλάδος, της οποίας η κερδοφορία ήταν δραστικά αυξημένη το 2015, με συνέπεια το μερίδιο του τομέα στα προ φόρου κέρδη να διαμορφωθεί σε 22,5%.
Στην έρευνα παρουσιάζεται και η συμμετοχή των 20 πρώτων εταιρειών της κατάταξης στα συνολικά μεγέθη, καθώς αυτές κάλυψαν τη χρονιά που εξετάζουμε το 50,2% των συνολικών κερδών EBITDA και το 39,2% του συνολικού τζίρου των 500 πιο κερδοφόρων εταιρειών. Στην κατάταξη αυτή, ως η πιο κερδοφόρα εταιρεία για το 2015 καταγράφεται η Τράπεζα Ελλάδος ΑΕ, η οποία παρουσιάζει μεγάλη αύξηση των κερδών EBITDA (+76%), καλύπτοντας επίσης το 95% των συνολικών τραπεζικών κερδών.
Στη 2η θέση βρίσκεται η ΔΕΗ ΑΕ, αλλά με μεγάλη υποχώρηση (-24,5%) των κερδών της, ενώ στην τρίτη θέση παραμένει ο ΟΤΕ ΑΕ. Την πρώτη πεντάδα συμπληρώνουν οι εταιρείες ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ (ΕΛΛΑΣ), Διυλιστήρια Κορίνθου ΑΕ και η COSMOTE ΑΕ.
Ως οι πλέον κερδοφόροι βιομηχανικοί κλάδοι καταγράφονται οι κλάδοι πετρελαίου και άνθρακα, διατροφής, φαρμάκου - καλλυντικών - απορρυπαντικών και μεταλλικών προϊόντων και προϊόντα κατασκευών.
Εκτός όσων σχολιάσαμε πιο πάνω για το πώς η πολιτική της κυβέρνησης ενισχύει τα κέρδη, ένα επίσης συμπέρασμα που βγαίνει από την έρευνα είναι οι τάσεις ενίσχυσης της συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης στην εγχώρια οικονομία και που θα ενισχυθούν περαιτέρω. Είναι αντικειμενική εξέλιξη, που επιταχύνεται σε συνθήκες καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης, αφού οι μικρότερες σε μέγεθος κεφαλαίου επιχειρήσεις δεν μπορούν να λειτουργήσουν σε συνθήκες κρίσης και δραστικής μείωσης τζίρου και κερδών, δεν αντέχουν στον ανταγωνισμό που γίνεται σκληρότερος, γίνονται ζημιογόνες και είτε εξαγοράζονται από μεγαλύτερες, είτε καταστρέφονται και τα μερίδιά τους στην αγορά τα κατακτούν οι μεγαλύτερες. Βεβαίως, η συγκέντρωση και συγκεντροποίηση συνοδεύεται συνήθως από αναδιάρθρωση της οργάνωσης της παραγωγής, που επιφέρει μείωση εργατικού δυναμικού, μείωση μισθών, ελαστικές εργασιακές σχέσεις κ.λπ.
Επίσης, απόλυτα ασφαλές είναι το συμπέρασμα ότι στις σημερινές συνθήκες, που οι εργαζόμενοι, οι συνταξιούχοι, η συντριπτική πλειοψηφία του λαού και της νεολαίας βιώνουν χρόνο με το χρόνο την επιδείνωση στους όρους διαβίωσης, μια χούφτα μονοπωλιακοί όμιλοι αποκομίζουν αμύθητα κέρδη, με προοπτικές να τα ενισχύσουν ακόμη περισσότερο τα χρόνια που έρχονται.
Ας πάρουμε τα ιστορικά δεδομένα: Σχεδόν 2 μήνες από την άνευ όρων συνθηκολόγηση της Γερμανίας (9 Μάη 1945), από τις 17 Ιούλη έως τις 2 Αυγούστου πραγματοποιείται στο Πότσνταμ, 26 χλμ. νοτιοδυτικά του Βερολίνου, η γνωστή Διάσκεψη του Πότσνταμ, στην οποία πήραν μέρος οι ηγέτες της ΕΣΣΔ Ιωσήφ Στάλιν, της Αγγλίας Ουίνστον Τσόρτσιλ (ο οποίος στη συνέχεια έχασε τις εκλογές και αντικαταστάθηκε στις 28 Ιούλη στη Συνδιάσκεψη από το νέο πρωθυπουργό Κλέμεντ Ατλι) και των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν.
Οι αποφάσεις της Διάσκεψης του Πότσνταμ, που πάρθηκαν από τις δυνάμεις του αντιχιτλερικού συνασπισμού (ΕΣΣΔ, ΗΠΑ, Αγγλία, Γαλλία), προέβλεπαν την κατοχή της ηττημένης Γερμανίας, με σκοπό τη δημιουργία ενός ενιαίου γερμανικού κράτους, αποστρατιωτικοποιημένου, αποναζιστικοποιημένου, δημοκρατικά οργανωμένου.
Το κείμενο της Συμφωνίας προέβλεπε χαρακτηριστικά:
«Α. Πολιτικές αρχές
1. Με βάση τη Συμφωνία για το μηχανισμό ελέγχου της Γερμανίας, η ανωτάτη εξουσία θα ασκείται στη Γερμανία από τους ανώτερους διοικητές των Ενόπλων Δυνάμεων της Ενωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλικής Δημοκρατίας, από τον καθένα στη ζώνη της κατοχής του, με βάση τις οδηγίες των αντίστοιχων κυβερνήσεων, καθώς και από κοινού για τα ζητήματα που αφορούν τη Γερμανία γενικά. Η ανωτάτη εξουσία θα ασκείται από τα μέλη του Συμβουλίου Ελέγχου.
2. Εφόσον τούτο είναι πρακτικά εφαρμόσιμο, πρέπει να υπάρχει η ίδια μεταχείριση του γερμανικού πληθυσμού σ' ολόκληρη τη Γερμανία.
3. Οι σκοποί κατοχής της Γερμανίας, τους οποίους πρέπει να έχει σαν οδηγό το Συμβούλιο Ελέγχου, ιδιαίτερα είναι:
-- Πλήρης αφοπλισμός και αποστρατικοποίηση της Γερμανίας και διάλυση όλης της γερμανικής βιομηχανίας, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πολεμική παραγωγή, ή έλεγχος σ' αυτήν.
-- Διάλυση του Εθνικοσοσιαλιστικού (ναζιστικού) Κόμματος, των παραρτημάτων του και εξαρτημένων από αυτό οργανώσεων, διάλυση όλων των ναζιστικών ιδρυμάτων, εγγύηση ώστε να μην αναγεννηθούν με καμιά μορφή και αποτροπή κάθε ναζιστικής και μιλιταριστικής δράσης ή προπαγάνδας.
-- Προετοιμασία για τελική αναδιοργάνωση της γερμανικής πολιτικής ζωής σε δημοκρατική βάση και για την ενδεχόμενη ειρηνική συνεργασία της Γερμανίας στη διεθνή ζωή.
-- Οι εγκληματίες πολέμου και όσοι συμμετείχαν στο σχεδιασμό ή στην εφαρμογή ναζιστικών μέτρων, που αφορούν ή είχαν σαν αποτέλεσμα θηριωδίες ή εγκλήματα πολέμου, πρέπει να συλληφθούν και να προσαχθούν σε δίκη. Οι ναζιστές ηγέτες, οι διακεκριμένοι οπαδοί των ναζιστών και ο καθοδηγητικός μηχανισμός των ναζιστικών ιδρυμάτων και οργανώσεων, καθώς και οποιαδήποτε άλλα πρόσωπα επικίνδυνα στην κατοχή της Γερμανίας και τους σκοπούς της κατοχής, πρέπει να συλληφθούν και να φυλακιστούν.
-- Ολα τα μέλη του ναζιστικού κόμματος, τα οποία είχαν δράση περισσότερο από ονομαστικά μέλη, και όλα τα άλλα πρόσωπα, εχθρικά προς τους συμμαχικούς σκοπούς, πρέπει να απομακρυνθούν από τις κοινωνικές ή ημικοινωνικές θέσεις σοβαρών ιδιωτικών επιχειρήσεων. Τα πρόσωπα αυτά πρέπει να αντικατασταθούν με άλλα, τα οποία από άποψη πολιτικών και ηθικών αρετών θεωρούνται ικανά να βοηθήσουν στην ανάπτυξη αληθινά δημοκρατικών θεσμών στη Γερμανία.
-- Η παιδεία στη Γερμανία πρέπει να ελέγχεται έτσι, ώστε να εξαλειφθούν οριστικά οι ναζιστικές και μιλιταριστικές θεωρίες και να γίνει δυνατή η επιτυχής ανάπτυξη των δημοκρατικών ιδεών.
Β. Οικονομικές αρχές
Για τη διάλυση του γερμανικού πολεμικού δυναμικού, η παραγωγή εξοπλισμών, πολεμοφοδίων και πολεμικών όπλων, καθώς και η παραγωγή όλων των τύπων αεροπλάνων και θαλάσσιων σκαφών πρέπει να απαγορευτεί και να αποτραπεί. Η παραγωγή μετάλλων, χημικών προϊόντων, η μηχανουργία και παραγωγή άλλων ειδών, άμεσα απαραίτητων για την πολεμική οικονομία, πρέπει να ελέγχεται αυστηρά και να περιορίζεται σύμφωνα με το επιτρεπτό επίπεδο των μεταπολεμικών ειρηνικών αναγκών της Γερμανίας...
Σε συντομότατο πρακτικά χρονικό διάστημα, η γερμανική οικονομία πρέπει να αποκεντρωθεί, με σκοπό να καταργηθεί η υπάρχουσα υπερβολική συγκέντρωση της οικονομικής ισχύος, που αντιπροσωπεύεται ιδιαίτερα με τη μορφή καρτέλ, κοντσέρν, τραστ και άλλων μονοπωλιακών ενώσεων.
Στην περίοδο της κατοχής, η Γερμανία πρέπει να εξετάζεται σαν ενιαίο οικονομικό σύνολο. Για το σκοπό αυτό, πρέπει να καθοριστεί κοινή πολιτική σ' ό,τι αφορά:
α) Την παραγωγή και κατανομή των προϊόντων της εξορυκτικής βιομηχανίας και της βιομηχανίας επεξεργασίας.
β) Την αγροτική οικονομία, δασοκομία και αλιεία.
γ) Τους μισθούς, τις τιμές και κανόνες διανομής των προϊόντων στον πληθυσμό.
δ) Το πρόγραμμα των συνολικών εισαγωγών και εξαγωγών της Γερμανίας.
ε) Το χρηματικό και τραπεζιτικό σύστημα, με τους συγκεντρωτικούς φόρους και δασμούς.
στ) Τις επανορθώσεις και την εξάλειψη του πολεμικού βιομηχανικού δυναμικού.
η) Τις μεταφορές και συγκοινωνίες.
Κατά την εφαρμογή της πολιτικής αυτής, πρέπει, στο βαθμό που χρειάζεται, να παίρνονται υπόψη οι διάφορες τοπικές συνθήκες».
Αυτό που ακολούθησε ήταν η συστηματική παραβίαση της Συμφωνίας του Πότσνταμ από ΗΠΑ, Αγγλία, Γαλλία, που οδήγησε στη δημιουργία γερμανικού καπιταλιστικού κράτους, της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, στην ένταση της επιθετικότητας ενάντια στη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία, που δημιουργήθηκε ως απάντηση και το 1961 πήρε μέτρα προστασίας με το κλείσιμο των συνόρων της και το τείχος στο Βερολίνο.
Με αφορμή τα 27 χρόνια από τη διάλυση του προστατευτικού τείχους στο Βερολίνο (9/11/89), φουντώνει και πάλι ο αντικομμουνισμός και η παραχάραξη των ιστορικών γεγονότων, επιχειρώντας οι παραχαράκτες να παρουσιάσουν τη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία (ΓΛΔ) ως μια στυγνή δικτατορία, ένα κολαστήριο για το λαό της.
Την Δευτέρα, 7 Νοέμβρη, το βράδυ προβλήθηκε στην κρατική ΕΡΤ 1 ένα γαλλικό «ντοκιμαντέρ» παραγωγής 2013, με τίτλο «Το Βερολίνο στη σκιά του τείχους», που με τη μέθοδο των προσωπικών αφηγήσεων επιχειρείται να παρουσιαστεί, εμφανέστατα αποσπασματικά, η εποχή πριν την αντεπανάσταση σε αυτήν τη χώρα. Ειδικά για τις νέες γενιές, τις συνειδήσεις των οποίων θέλει να δηλητηριάσει το συγκεκριμένο κατασκεύασμα, ο στόχος είναι να υποβληθούν σε ένα μπαράζ αρνητικών συναισθημάτων και με το θυμικό να βγάλουν συμπεράσματα για τόσο σύνθετες ιστορικές εποχές.
Γίνεται λόγος, προλογίζοντας το αφήγημα, για: «Το προσωπικό ταξίδι πέντε συνηθισμένων Γερμανών πολιτών, που για χρόνια ήταν αιχμάλωτοι από τη Στάζι - τη διαβόητη μυστική αστυνομία της Ανατολικής Γερμανίας. Ως κρατούμενοι συνείδησης, έπεσαν θύματα πολιτικής δίωξης μολονότι, όπως και πολλοί άλλοι κρατούμενοι, δεν είχαν διαπράξει κάποιο έγκλημα».
Το όλο αφήγημα, βεβαίως, ξεκόβεται από την πραγματικότητα, που καθορίστηκε μετά την ήττα του ναζισμού στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, την πραγματικότητα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην ΓΛΔ, που, από την πρώτη στιγμή, είχε να αντιμετωπίσει έναν νέο πόλεμο από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις (ΗΠΑ, Βρετανία και Γαλλία), που είχαν καταλάβει το δυτικό τμήμα της Γερμανίας και υπονόμευαν ό,τι προσπάθεια έκαναν οι λαϊκές δυνάμεις στο ανατολικό τμήμα με τη βοήθεια και της Σοβιετικής Ενωσης που απελευθέρωσε αυτές τις περιοχές. Το ζήτημα του Βερολίνου, της πρωτεύουσας της ηττημένης ναζιστικής Γερμανίας, όπως θα δείξουμε παρακάτω, αποτελούσε μια ιδιαίτερη πτυχή της διαπάλης, που συνεχίστηκε ανάμεσα στον καπιταλισμό (του οποίου γέννημα ήταν ο φασισμός), και της νέας κοινωνίας της απελευθέρωσης από την καπιταλιστική εκμετάλλευση, που εγκαινίασε η Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση.
Αντίστοιχες εκδηλώσεις παραχάραξης της Ιστορίας γίνονται κάθε χρόνο αυτήν την περίοδο στη Γερμανία που γιορτάζεται η «πτώση του τείχους». Τις προηγούμενες «στρογγυλές» επετείους είχαν γίνει μεγάλες φιέστες για το υποτιθέμενο «άνοιγμα των λεωφόρων της ελευθερίας» που έφερε η ανατροπή του σοσιαλισμού στην Ανατολική Ευρώπη, με τη συμμετοχή όλων των «πρωτομαστόρων» της καπιταλιστικής παλινόρθωσης, όπως του Χ. Κολ ή του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ ή παλιότερα του πολύ Λεχ Βαλέσα. Φέτος, στο Βερολίνο η λεγόμενη «δεξαμενή σκέψης» «Falling walls» («ρίχνοντας τείχη»), με το επικάλυμμα της ανταλλαγής εμπειριών μεταξύ επιστημόνων, κινείται ακριβώς στην ίδια λογική της δήθεν ελευθερίας που έφερε ο καπιταλισμός.
«Αρωμα ενότητας της Ευρώπης», που «απελευθερώθηκε από τον κομμουνισμό», έχει και η φωτογραφική έκθεση που φιλοξενείται στο Μουσείο Μπενάκη αυτές τις μέρες.
Με το σημερινό δημοσίευμα, αντλώντας στοιχεία από παλιότερα δημοσιεύματα της εφημερίδας μας, αλλά και το αφιέρωμα στην ΓΛΔ, που φιλοξενήθηκε στο Τεύχος 1ο της «Κομμουνιστικής Επιθεώρησης» του 2010, τα οποία φωτίζουν τα πραγματικά ιστορικά στοιχεία, θα επιχειρήσουμε να κωδικοποιήσουμε τις αλήθειες που κρύβουν οι διάφοροι δήθεν ευαίσθητοι στα ανθρώπινα δικαιώματα υπερασπιστές του σάπιου εκμεταλλευτικού συστήματος, που έχτισε απείρως περισσότερα ταξικά και πραγματικά τείχη σε όλο τον κόσμο, όπου κυριαρχεί το κεφάλαιο.
Σε αυτές τις κινήσεις υπήρξε λαϊκή αντίδραση στις δυτικές ζώνες. Χαρακτηριστικά, σε ένα δημοψήφισμα στα τέλη του 1946 στο κρατίδιο της Εσσης, το 72% των ψηφοφόρων ψήφισαν το πέρασμα των βιομηχανιών - κλειδιών στην κοινή ιδιοκτησία. Ομως, η αμερικανική στρατιωτική διοίκηση απαγόρευσε την έκδοση αντίστοιχων νόμων, το ίδιο έκαναν και η αγγλική και η γαλλική στρατιωτική διοίκηση. Επί της ουσίας, η εξουσία του γερμανικού μονοπωλιακού κεφαλαίου, που έφερε τον Χίτλερ στην εξουσία, δε θίχτηκε στις δυτικές ζώνες. Οι ΗΠΑ, η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία μαζί με χριστιανοδημοκράτες και σοσιαλδημοκράτες Γερμανούς πολιτικούς πέρασαν στην κρατική ένωση των δυτικών ζωνών. Το 1947 ενώθηκαν η αμερικανική και η βρετανική ζώνη κατοχής στη διζωνία. Δημιουργήθηκε γι' αυτήν ένα οικονομικό συμβούλιο, όπου τον τόνο τον έδιναν πολιτικοί της Χριστιανοδημοκρατικής Ενωσης και που έπαιρνε όλο και περισσότερο κρατικές αρμοδιότητες.
Το Μάρτη 1948, συνεδρίασε για τελευταία φορά το Συμμαχικό Συμβούλιο Ελέγχου, που ήταν το αρμόδιο όργανο εξουσίας στη Γερμανία έως την πλήρη εφαρμογή της Συμφωνίας του Πότσνταμ και τη δημιουργία του νέου γερμανικού κράτους. Τον Ιούνη, οι στρατιωτικοί διοικητές (από τις ΗΠΑ, Αγγλία, Γαλλία) των δυτικών ζωνών ανήγγειλαν μια χωριστή νομισματική μεταρρύθμιση, την εισαγωγή του προσανατολισμένου στο δολάριο γερμανικού μάρκου. Τον ίδιο μήνα, οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις με τις «Συστάσεις του Λονδίνου» ανήγγειλαν το σχηματισμό ενός δυτικογερμανικού κράτους και έδωσαν ανάλογες οδηγίες σε πολιτικούς των δυτικών ζωνών. Σ' αντίθεση με τις υπάρχουσες συμφωνίες, οι στρατιωτικοί διοικητές των δυτικών δυνάμεων εισήγαγαν το νόμισμα και στους δυτικούς τομείς του Βερολίνου. Ετσι, δημιούργησαν την κρίση του Βερολίνου, που προκάλεσε τον κίνδυνο μιας στρατιωτικής σύγκρουσης και οδήγησε στη διάσπαση της πόλης. Χριστιανοδημοκράτες και σοσιαλδημοκράτες πολιτικοί εγκατέλειψαν το Δημαρχείο του Βερολίνου και εγκαταστάθηκαν στη συνοικία της πόλης Σιένεμπεργκ σαν εξουσία του Δυτικού Βερολίνου. Μετά απ' αυτό, σχηματίστηκε το Νοέμβρη του 1948 στο σοβιετικό τομέα ένα νέο δημοκρατικό δημοτικό συμβούλιο, με τον Φρίντριχ Εμπερτ ως πρώτο δήμαρχο.
Το Σεπτέμβρη του 1948 συγκροτήθηκε σε Σώμα στη Βόννη, από απεσταλμένους αντιπροσώπους των Κοινοβουλίων των κρατιδίων των δυτικών ζωνών κατοχής, ένα ονομαζόμενο Κοινοβουλευτικό Συμβούλιο. Αυτό ψήφισε το Μάη του 1949 ένα Σύνταγμα, το βασικό νόμο για την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας. Με τη συνεδρίαση της Μπούντεσταγκ στη Βόννη και το σχηματισμό κυβέρνησης με τον χριστιανοδημοκράτη Κόνραντ Αντενάουερ ως καγκελάριο, το Σεπτέμβρη του 1949, είχε συντελεστεί η διάσπαση της Γερμανίας.
Σε άμεση απάντηση, στις 7 Οκτώβρη του 1949, στον τομέα του Βερολίνου που έλεγχε η ΕΣΣΔ σύμφωνα με τη Διάσκεψη του Πότσνταμ, συνεδρίασαν οι εκπρόσωποι των κομμάτων και των οργανώσεων του ανατολικού τομέα της Γερμανίας, που ανακήρυξαν την ίδρυση του «πρώτου κράτους εργατών και αγροτών επί γερμανικού εδάφους». Ετσι δημιουργήθηκε η ΓΛΔ, με το λαό να αρχίζει να οργανώνεται με την καθοδήγηση του ΚΚ Γερμανίας, να παίρνει τις επιχειρήσεις στα χέρια του και να καθαρίζει τον κρατικό μηχανισμό από τους φασίστες, ανοίγοντας την προοπτική της οικοδόμησης ενός σοσιαλιστικού κράτους. Πρώτος Πρόεδρος εκλέγεται ο Βίλχελμ Πικ, σύντροφος της Ρόζας Λούξεμπουργκ και του Καρλ Λίμπκνεχτ από την «Ενωση Σπάρτακος» και κατόπιν μέλος της ΚΕ του ΚΚ Γερμανίας από τη στιγμή της ίδρυσής του. Αμέσως άρχισε ο ανοιχτός πόλεμος από την πλευρά της Δυτικής Γερμανίας, αυτό που ονομάστηκε «ψυχρός πόλεμος», που ανά πάσα στιγμή μπορούσε να εξελιχτεί σε θερμό.
Αυτός προετοιμαζόταν στο έδαφος της Δυτικής Γερμανίας, η οποία, σε σχέση με τη ΓΛΔ, κατείχε το 70% του γερμανικού εδάφους, το 72% του πληθυσμού του 1936, το 70% του παραγόμενου εθνικού εισοδήματος και γιγάντια αναπτυγμένη βιομηχανία, με ισχυρές βιομηχανικές βάσεις, όπως του Ρουρ, κ.ά. Σ' αυτήν την περιοχή επιταχυνόταν ο στρατιωτικός εξοπλισμός, για να μετατραπεί σε βάση εξόρμησης ενάντια στις χώρες του σοσιαλισμού, με προτεραιότητα βέβαια τη ΓΛΔ και για το λόγο ότι αποτελούσε σύνορο με τη Δύση. Εκτός αυτού, τα κρατικά σύνορα με την ΟΔΓ διατηρούνταν ανοιχτά. Κάτι, δηλαδή, που δε συνέβαινε μ' άλλες σοσιαλιστικές χώρες.
Αξίζει εδώ να τονίσουμε ότι ήδη 13 καπιταλιστικά κράτη (ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία και άλλα κράτη της Δυτικής Ευρώπης) από τις 4 Απρίλη 1949 είχαν συγκροτήσει τη Βορειοατλαντική Συμμαχία, το γνωστό ΝΑΤΟ, που γινόταν ο στρατιωτικός βραχίονας του κεφαλαίου ενάντια στα σοσιαλιστικά κράτη και τη ΓΛΔ.
Με τη στήριξη των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ άρχισε η διαδικασία επαναστρατιωτικοποίησης της ΟΔΓ, μιλούσαν δε ανοιχτά για την «απελευθέρωση των αδελφών που στέναζαν κάτω από το σοβιετικό ζυγό».
Στο χτύπημα της ΓΛΔ χρησιμοποιήθηκαν κατάλοιπα του ναζισμού που παρέμειναν στη χώρα και πρώην αστοί και μικροαστοί, ενώ διεξαγόταν διαπάλη με τη νέα εργατική εξουσία. Χωρίς να εξετάζουμε στο παρόν σημείωμα τις αδυναμίες της επαναστατικής πρωτοπορίας του συνενωμένου ΚΚ Γερμανίας με σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις σε Ενιαίο Σοσιαλιστικό Κόμμα Γερμανίας και του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος, το σχέδιο της ανατροπής του σοσιαλισμού τέθηκε από τους ιμπεριαλιστές σε πρώτο πλάνο. Ηδη από τον Ιούνη του 1953 γίνονται οι πρώτες αντεπαναστατικές ενέργειες μέσα στο έδαφος της ΓΛΔ, με αιχμή του δόρατος τους δυτικούς τομείς του Βερολίνου, όπου δρούσαν χιλιάδες πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών των καπιταλιστικών χωρών που επεκτείνονται και σε άλλες πόλεις. Τα γεγονότα αυτά είναι το πρώτο καμπανάκι, οι αντεπαναστατικές κινήσεις αντιμετωπίστηκαν αλλά τα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών και στο Βερολίνο εξακολουθούσαν να είναι ανοιχτά.
Το Μάη του 1955, η ΟΔΓ γίνεται μέλος του ΝΑΤΟ. Ετσι ενισχύεται η υπονομευτική επιθετική δράση ενάντια στη ΓΛΔ. Τον Απρίλη του 1958, οι υπουργοί Αμυνας του NATO αποφάσισαν την επιτάχυνση της εγκατάστασης 30 μεραρχιών στην Κεντρική Ευρώπη και τον εξοπλισμό τους με πυρηνικά όπλα. Μ' αυτήν την απόφαση, άρχιζε ανοιχτά ο εξοπλισμός της ΟΔΓ με πυρηνικά όπλα, επιταχύνονταν οι προετοιμασίες της ως δύναμης κρούσης ενάντια στις χώρες του σοσιαλισμού στην Ευρώπη και πρώτα απ' όλα ενάντια στη ΓΛΔ. Στα τέλη του 1959, ο στρατός της ΟΔΓ αριθμούσε 240.000 άνδρες και είχε μετατραπεί στην κυριότερη στρατιωτική δύναμη ξηράς του ΝΑΤΟ στην Κεντρική Ευρώπη, στελεχωμένη μάλιστα από πρώην αξιωματικούς των ναζί.
Εως τότε στο Βερολίνο που ήταν μέσα στη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία (και το δυτικό του τμήμα που έλεγχαν οι ΗΠΑ, Αγγλία, Γαλλία και δεν είχε σύνορα με τη Δυτική Γερμανία, όπως σκόπιμα συγχέεται από την αστική προπαγάνδα), τα σύνορα ήταν απολύτως ανοιχτά και χωρίς ουσιαστικό έλεγχο. Περνούσαν νοητά μέσα από δρόμους, συγκροτήματα σπιτιών, κήπους και υδάτινους δρόμους. Μισό εκατομμύριο άνθρωποι τα διάβαιναν καθημερινά. Στο Βερολίνο κυκλοφορούσαν πάνω από 10.000 Δυτικογερμανοί πράκτορες, συν χιλιάδες Αμερικανοί της CIA, Αγγλοι της Μ16 και όλες οι μυστικές υπηρεσίες του κόσμου και φυσικά και οι σοβιετικές μυστικές υπηρεσίες.
Στις 10 Ιούλη 1961, ο δυτικογερμανικός Τύπος απαιτούσε κατά της ΓΛΔ «να χρησιμοποιηθούν όλα τα μέσα του ψυχρού πολέμου, του πολέμου των νεύρων και του πολέμου των πυροβολισμών... Γι' αυτό, δεν χρειάζονται μόνο συμβατικές στρατιωτικές δυνάμεις και εξοπλισμοί, αλλά και η υπονόμευση, η θέρμανση της εσωτερικής αντίστασης, η δουλειά στην παρανομία, η αποσύνθεση της εξουσίας, το σαμποτάζ, η διατάραξη των συγκοινωνιών και της οικονομίας, η ανυπακοή, η ανταρσία...». Λίγες μέρες αργότερα, ο Δυτικογερμανός υπουργός Ερνστ Λέμερ έσπευσε στο Δυτικό Βερολίνο για να κατευθύνει τη διεξαγωγή του ψυχολογικού πολέμου. Ταυτόχρονα, σαμποτέρ έβαλαν φωτιές σε εγκαταστάσεις του Ανατ. Βερολίνου, στο σταθμό του ηλεκτρικού της πόλης, στη λεωφόρο Λένιν και στο Πανεπιστήμιο Χούμπολτ.
Την ίδια εποχή, το ΝΑΤΟ στην Κεντρική Ευρώπη τέθηκε σε κατάσταση συναγερμού και τα τανκς του μπήκαν στο έδαφος της ΓΛΔ. Ηταν την ίδια περίοδο που ο τότε υπουργός Αμυνας της Δυτικής Γερμανίας, Φραντς Γιόζεφ Στράους, δήλωνε ότι πρέπει να είναι κανείς προετοιμασμένος για ένα είδος εμφυλίου πολέμου στη Γερμανία!
Στις 11 Αυγούστου 1961, η Βουλή της Λαϊκής Γερμανίας έδωσε εντολή στην κυβέρνηση να πάρει όλα τα απαραίτητα μέτρα για τη διασφάλιση της ειρήνης και της ασφάλειας του σοσιαλισμού. Και στις 13 Αυγούστου άρχισε να οικοδομείται το προστατευτικό τείχος.
Ο σοσιαλισμός του 20ού αιώνα, στη Σοβιετική Ενωση και στις άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, δεν ήταν μια κοινωνία χωρίς αδυναμίες και ελλείψεις. Επιπλέον, λαθεμένες στρατηγικές επιλογές, ιδιαίτερα στην οικονομία, όταν επιχειρήθηκε να αντιμετωπιστούν υπαρκτά προβλήματα στη σοσιαλιστική οικοδόμηση με μέσα του καπιταλισμού, της «οικονομίας της αγοράς», οδήγησαν σταδιακά στην καταστροφή της εργατικής εξουσίας.
Το ΚΚΕ μελέτησε στο 18ο Συνέδριό του τα λάθη που έγιναν και άσκησε κριτική, έβγαλε συμπεράσματα. Δεν «πέταξε το παιδί μαζί με τα νερά», όπως κάνουν οι οπορτουνιστές και όσοι θέλουν να κρύψουν ότι υπηρετούν το σύστημα της εκμετάλλευσης. Τα διδάγματα που αντλούν οι κομμουνιστές χρησιμεύουν ώστε να διεξαχθεί από καλύτερες θέσεις η εργατική και λαϊκή πάλη σήμερα, να προετοιμαστούν οι προϋποθέσεις για την αυριανή νέα επαναστατική έφοδο.