Κυριακή 12 Γενάρη 2003
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
Η ΑΛΛΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ
Οι «διαλογείς» της Τέχνης

«

Το έργο σας δεν εμπίπτει στον προγραμματισμό μας»! Στην καλύτερη περίπτωση, ο καλλιτέχνης, σκηνοθέτης, συγγραφέας, εικαστικός, μουσικός... παίρνει από τους «αρμόδιους» αυτή τη γελοία - και καταδικαστική απάντηση. Μια απάντηση καρμπόν για δεκάδες αγωνίες. Για δεκάδες ερωτήματα που ποτέ δε θα τεθούν. Για δεκάδες προτάσεις που κανένας δε θα μάθει την ύπαρξή τους. Κανένας δε θα τις πλησιάσει και κανέναν δε θα πλησιάσουν. Θα είναι σα να μην έχουν γίνει ποτέ! Θα τις καταπιεί η μαύρη τρύπα της μαύρης πραγματικότητας που διατάζει ότι ο «προγραμματισμός» είναι «συγκεκριμένος». Συγκεκριμένος σε ποσότητα και σε ποιότητα. Ολα συγκεκριμένα. Ολα με απόλυτη ακρίβεια προκαθορισμένα.

Μέσα, λοιπόν, σε ένα προκαθορισμένο περιβάλλον, προκαθορισμένο - κυρίως - από τους νόμους της αγοράς, αλλά και από τους νόμους διακίνησης των ιδεών (σκληρός και αδυσώπητος και αυτός ο νόμος), ο καλλιτέχνης καλείται να δηλώσει παρουσία! Να συνεισφέρει το δικό του λόγο, να προσθέσει πολιτική, κοινωνική, αισθητική ανησυχία. Πράξη που μοιάζει αυτοκτονία, αφού ο «προκαθορισμός» έχει λάβει τα μέτρα του. Είναι απόλυτος και ανελέητος!

Στο όνομα, λοιπόν, του «προγραμματισμού», που λειτουργεί σκόπιμα, βέβαια, χωρίς κανόνες, συμβαίνουν του κόσμου οι αυθαιρεσίες. Επιβάλλονται οι επιβαλλόμενοι αποκλεισμοί. Αποκλεισμοί που έχουν να κάνουν με την ιδεολογία, κυρίως, αλλά και με την αισθητική. Ο Προκρούστης, χωρίς κανέναν έλεγχο, ελεύθερος και αιμοδιψής παίρνει κεφάλια. Επιβάλλει καλλιτεχνική σιωπή ή υποταγή.

... Και πέρα από την εκτέλεση του καλλιτέχνη, παράλληλα με αυτή, εκτελείται και ο αποδέκτης. Γιατί και αυτός «στριμώχνεται» μέσα στον ασφυκτικό - και άρτια μελετημένο - προγραμματισμό των «αρμοδίων». Γιατί και αυτός γίνεται θύμα της ίδιας μαύρης τρύπας που αλέθει ιδέες, ανθρώπους, προτάσεις. Το καλλιτεχνικό έργο που θα φτάσει σε εκείνον θα είναι το αποτέλεσμα του «συγκεκριμένου προγραμματισμού». Του προγραμματισμού που δεν αφήνει όλα τα λουλούδια να ανθίσουν.

... Και η χώρα μας - και όχι μόνον αυτή - παρουσιάζει το φαινόμενο οι καλλιτέχνες, εκτός από ελάχιστες - τυχερές - εξαιρέσεις, να είναι παροπλισμένοι, όπως τα δεμένα καράβια στον κόλπο της Σαλαμίνας. Ακίνητοι και βουβοί. Δεκάδες, εκατοντάδες έργα - θησαυροί να μουχλιάζουν μαζί με το πάθος των δημιουργών. Στην επιφάνεια, εκτός πάντα από τυχερές εξαιρέσεις, βγαίνουν πρόσωπα και έργα που τα γεννάει η ανάγκη της αγοράς και ο αποπροσανατολισμός και όχι η επιθυμία να ερμηνευτεί ο κόσμος σωστότερα (και) «μέσα από καλλιτεχνικές εικόνες».

Η γελοία - και καταδικαστική - απάντηση των πάσης λογής «αρμοδίων», «το έργο σας δεν εμπίπτει στον προγραμματισμός μας», δεν προσβάλλει μόνον τους καλλιτέχνες. Χτυπάει το ίδιο και το λαό που έχει ανάγκη την καλλιτεχνική πρόταση και πληροφορία. Ο «συγκεκριμένος προγραμματισμός» είναι «πολύ συγκεκριμένος» και «πολύ προγραμματισμένος». Ανάμεσα στον καλλιτέχνη και τον αποδέκτη πρέπει να μπει η διαλογή και οι διαλογείς. Το καλλιτεχνικό έργο - και οι καλλιτέχνες - πρέπει να είναι ελεγχόμενοι. Να «εμπίπτουν» στον «προγραμματισμό».

Οσοι, λοιπόν, καλλιτέχνες και όσα καλλιτεχνικά έργα, δεν «εμπίπτουν» στον «προγραμματισμό» τους τρώει - και τα τρώει - η μαρμάγκα. Προστίθενται, άνθρωποι και έργα, στις άλλες καταστροφές του «περιβάλλοντος». Καίγονται μαζί με τα δάση, δυστυχούν μαζί με την πείνα, κρυώνουν μαζί με τους άστεγους, απελπίζονται μαζί με τους άνεργους. Την ίδια στιγμή, βέβαια - να μην το ξεχνάμε αυτό - τόσο οι καλλιτέχνες όσο και τα έργα τους, δυναμώνουν την αρχή εξαπλώνουν την αγανάκτηση, σφυρηλατούνε τη θέληση. Οσοι, τελικά, καλλιτέχνες δε γονατίσουν, θα δικαιώσουν τις αγωνίες τους. Θα δικαιώσουν την πρώτη ύλη των έργων τους, τον άνθρωπο! Θέλει, βέβαια, αντοχή!


Του Νίκου ΑΝΤΩΝΑΚΟΥ

Οταν η τηλεόραση γίνεται εχθρός των γυναικών

Νέα καμπάνια αρχίζει από αυτόν το μήνα η Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας. Στο στόχαστρό της μπαίνει αυτήν τη φορά η τηλεόραση, σαν μέσο πλύσης εγκεφάλου του λαού και ιδιαίτερα των γυναικών - που, εξαιτίας συγκεκριμένων κοινωνικών συνθηκών, είναι πιο ευάλωτες στην επιρροή της. Μια τηλεόραση, που σκόπιμα «εξορίζει» την υπόθεση της ισοτιμίας, ενώ έντεχνα διαιωνίζει τους παραδοσιακούς ρόλους των γυναικών, με νέο μανδύα. Μακριά από την πραγματική θέση της Ελληνίδας και τα προβλήματα που την ταλανίζουν, φιλοδοξεί να αποκοιμίσει τις τηλεθεάτριες, μεταφέροντάς τις σε κόσμους τεχνητούς, ωθώντας τις να αναζητήσουν κάθε μέρα το «ναρκωτικό με την πρίζα», για να «ξεχνούν» τι συμβαίνει γύρω τους και να μη θεωρούν σαν είδηση παρά μόνον την εξέλιξη των απίθανων ερωτικών ιστοριών που σερβίρουν τα περισσότερα σίριαλ!

Η καμπάνια με κεντρικό σύνθημα «Αντισταθείτε στην τηλεβαρβαρότητα», θα έχει πανελλαδική έκταση, διαφωτίζοντας τις γυναίκες για το ρόλο της τηλεόρασης, ιδιαίτερα των ιδιωτικών καναλιών. Γιατί «ενώ η "ελεύθερη" τηλεόραση ξεκίνησε πριν από 13 χρόνια σαν μέσο απελευθέρωσης από τα δεσμά του κράτους, έφτασε στις μέρες μας να είναι ο ισχυρότερος ιδεολογικός μηχανισμός της κυρίαρχης αντίληψης, όπως αυτή διαμορφώνεται από τη δικτατορία των πολυεθνικών», τονίζει η πρόεδρος της ΟΓΕ, Καλλιόπη Μπουντούρογλου.

Το ναρκωτικό με την πρίζα

- Πού, όμως, βασίζεται αυτή η παντοδυναμία της, που κάνει την επιρροή της ασυναγώνιστη;

- Στην εποχή της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης, στην εποχή της πιο βάρβαρης επίθεσης ενάντια στα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα των εργαζομένων, η τηλεόραση κυριαρχεί των υπολοίπων ΜΜΕ με την εικόνα, μπορεί να προσεγγίσει σχεδόν τους πάντες, ξεπερνώντας τα εμπόδια του μορφωτικού επιπέδου ή του αναλφαβητισμού, ενώ, παράλληλα, δημιουργεί μια ψευδή αίσθηση μόνιμης συντροφιάς, συμμετοχής σε μια ευρύτερη ομάδα, κάτι που δεν κατάφερε να πετύχει το ραδιόφωνο. Η ευκολότερη χρήση της τηλεόρασης, κύρια από τους οικονομικά ασθενέστερους - που δεν έχουν άλλες εναλλακτικές προσβάσεις στον ελεύθερο χρόνο τους - αυτόματα τής προσδίδει ολοένα περισσότερους και πολυπλοκότερους ρόλους. Ψυχαγωγεί, συντροφεύει, ενημερώνει, κρατάει απασχολημένα τα παιδιά, εκπαιδεύει. Ολα αυτά χωρίς καμιά επαφή με την κοινωνική πραγματικότητα, αντίθετα, προβάλλει και τελικά επιβάλλει την τηλεοπτική εκδοχή για το κοινωνικό γίγνεσθαι, διαμορφώνει κοινωνική συνείδηση, πρότυπα και στάση ζωής. Επιβάλλει, πέρα από την κρατική κυριαρχία, μια μονοδιάστατη τυποποίηση της σκέψης, που εστιάζεται στη βία, στο σεξ, στον τζόγο, στη διαφήμιση της κατανάλωσης και την «αλήθεια» της δημοσκόπησης.

Εξευτελισμός της γυναίκας

- Γιατί, όμως, η τηλεόραση επηρεάζει τόσο πολύ τις γυναίκες;

- Οι γυναίκες αποτελούσαν πάντα και εξακολουθούν να αποτελούν τη μεγαλύτερη και πιο ευάλωτη κοινωνική ομάδα, που χρησιμεύει στη στήριξη και στη διαιώνιση των εκμεταλλευτικών κοινωνιών, γι' αυτό και αποτελούν έναν από τους κυριότερους στόχους της τηλεοπτικής φασίζουσας χυδαιότητας. Η τηλεόραση αποσιωπά τις διακρίσεις που κυριαρχούν στην πράξη σε βάρος των γυναικών σε καιρούς βάρβαρης επέλασης στα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα. Ο πραγματικός σύγχρονος τύπος της γυναίκας, που παράγει, που δρα, που δημιουργεί ιστορία, που σκέπτεται και αμφισβητεί, που αγωνίζεται, επιμελώς αποκρύβεται. Οι μικροί και οι μεγάλοι αγώνες των οργανωμένων γυναικείων δυνάμεων μένουν - όχι τυχαία - έξω από την «αντικειμενική» ειδησεογραφία και τις ποικίλες ζώνες «ενημέρωσης». Ομως, η ηλεκτρονική πορνογραφία ανθεί και αναπτύσσεται... Ο εξευτελισμός της γυναικείας προσωπικότητας, η σκανδαλολογία, η απόκρυψη των λαϊκών, των γυναικείων προβλημάτων και προπαντός των κινητοποιήσεων αποτελούν την τέλεια μεθοδολογία για έναν εικονικό κόσμο που αποθεώνει την ασημαντότητα και περιθωριοποιεί ό,τι σημαντικό για την καθημερινή ζωή και τις ανάγκες των ανθρώπων της εργασίας.

- Ενα μεγάλο μέρος της διαφήμισης απευθύνεται στις γυναίκες...

- Ναι, και καταρρακώνει τη γυναικεία υπόσταση, διαιωνίζει τον παραδοσιακό της ρόλο και ταυτόχρονα μεταθέτει το ιδανικό της ισότητας, της χειραφέτησης και της απελευθέρωσης της γυναίκας μέσα από τα καταναλωτικά προϊόντα.

- Ωστόσο, το κράτος μένει αδιάφορο ή σχεδόν αδιάφορο μπροστά σ' αυτήν τη βιομηχανία «ανακύκλωσης σκουπιδιών»...

- Ναι - και αυτό δεν είναι τυχαίο: Διεθνής κώδικας δεοντολογίας, διατάξεις του Συντάγματος που αφορούν στα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα, στην ισότητα των φύλων, στην ποιοτική στάθμη των τηλεοπτικών προγραμμάτων και σε άλλα ηχηρά, καθημερινά παραβιάζονται. Και δεν είναι μόνον αυτό. Τι κάνει το ΕΣΡ, ο πανεπιστημιακός υπουργός Πολιτισμού, οι ακαδημαϊκοί, οι πνευματικοί άνθρωποι του τόπου;

Ξυπνήστε!

- Πώς σχεδιάζει να αντιδράσει η ΟΓΕ απέναντι σ' αυτήν την κατάσταση;

- Η κατάσταση αυτή μπορεί και πρέπει να ανατραπεί. Οι γυναίκες της ΟΓΕ έχουμε χρέος να αντιδράσουμε δυναμικά και να ξεσηκώσουμε οργανωμένη και συντονισμένη αντίσταση ενάντια σ' αυτήν την απαράδεκτη κατάσταση που επικρατεί στα τηλεοπτικά πράγματα. Μέσα στα πλαίσια της τρίμηνης καμπάνιας - που θα κορυφωθεί την 8η του Μάρτη - θα κυκλοφορήσει φυλλάδιο με την άποψη της ΟΓΕ για όλες τις ζώνες της TV που έχουν σχέση με το αντικείμενο της καμπάνιας, π.χ., ειδήσεις, διαφήμιση, πρωινές ζώνες, σίριαλ, πορνεία, ταρό - αστρολογία, πολιτισμός, αισθητική, παιδεία, γλώσσα. Με βάση αυτό το φυλλάδιο, που τώρα συντάσσεται, οι σύλλογοί μας θα εμπλουτίζουν τα επιχειρήματά τους.

Ενα δεύτερο, μικρότερο φυλλάδιο θα κυκλοφορήσει ευρύτερα, κατά χιλιάδες, θα μοιραστεί από τα μέλη της ΟΓΕ στις γυναίκες. Θα διοργανώσουμε περιοδείες στους χώρους δουλιάς και θα συζητήσουμε με τις εργαζόμενες για τον ελεύθερο χρόνο που καταναλώνουν μπροστά στις οθόνες και τις επιπτώσεις στη ζωή τους και στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών.

Ενας άλλος στόχος είναι να βρούμε τους ντόπιους δημιουργούς, τους ανθρώπους της τέχνης και του πολιτισμού, τους ανθρώπους που εργάζονται στα τοπικά ΜΜΕ, να κουβεντιάσουμε μαζί τους και να τους κάνουμε συμμέτοχους σ' αυτήν την καμπάνια μας, της αποκάλυψης του ρόλου της τηλεόρασης με σκοπό τη δημιουργία κοινωνικού μετώπου αντίστασης σ' αυτήν την απαράδεκτη κατάσταση. Ακόμα:

  • Θα συνδιοργανώσουμε εκδηλώσεις με άλλους φορείς του λαϊκού και εργατικού κινήματος σε κάθε περιοχή.
  • Θα προκαλέσουμε συζητήσεις στα τοπικά ΜΜΕ μ' αυτό το θέμα.
  • Θα είμαστε έτοιμες να σηκώσουμε συντονισμένη και δυνατή διαμαρτυρία για κάθε εκπομπή που κρίνουμε ότι βλάπτει τα δικαιώματά μας στην αντικειμενική ενημέρωση, στην ψυχαγωγία, στο σεβασμό, στην πραγματικότητα.
  • Οι έγγραφες διαμαρτυρίες και παρατηρήσεις μας θα έχουν ως αποδέκτες και το νομάρχη και τους δημάρχους της κάθε περιοχής.
  • Στις πόλεις όπου υπάρχουν πανεπιστήμια θα γίνει ειδική δουλιά στις φοιτήτριες, με στόχο να πλησιάσουν, να γνωρίσουν και να βοηθήσουν τον αγώνα μας.
  • Στόχος, η αφίσα της καμπάνιας να προβληθεί σ' όλα τα πολυσύχναστα σημεία της κάθε πόλης.

Η καμπάνια, η επίσημη έναρξη της οποίας ορίστηκε η 26η Γενάρη, ημέρα που η ΟΓΕ κόβει την πρωτοχρονιάτικη πίττα σε εκδήλωση με τιμώμενο πρόσωπο τη Δανάη Στρατηγοπούλου, για την αγωνιστική της προσφορά και το καλλιτεχνικό της έργο, θα κορυφωθεί με ημερίδα στις 8 του Μάρτη. Μια μαχόμενη ημερίδα, στην οποία θα καταθέσουν τις απόψεις και τις γνώσεις τους ειδικοί που γνωρίζουν το αντικείμενο και αντιμάχονται αυτήν την τηλεοπτική αθλιότητα...


Αλίκη ΞΕΝΟΥ - ΒΕΝΑΡΔΟΥ



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ