INTIME NEWS |
Σε ό,τι αφορά την Ευρωζώνη, η ΕΚΤ επισημαίνει πως «οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προοπτικές για την ανάπτυξη στη Ζώνη του ευρώ παραμένουν, κυρίως λόγω της παρατεταμένης αβεβαιότητας που σχετίζεται με γεωπολιτικούς παράγοντες, με την αυξανόμενη απειλή του προστατευτισμού και με ευπάθειες σε αναδυόμενες αγορές».
Σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις της ΕΚΤ (Σεπτέμβρης 2019) οι ρυθμοί μεγέθυνσης του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη αναμένονται μόλις στο 1,1% το 2019, 1,2% το 2020 και 1,4% το 2021.
Σε αυτό το φόντο, η ΕΚΤ δίνει ειδική έμφαση στην πτώση της βιομηχανικής παραγωγής που καταγράφεται το τελευταίο διάστημα σε επίπεδο Ευρωζώνης.
Οπως αναφέρεται, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της βιομηχανικής παραγωγής (εκτός κατασκευών) στη Ζώνη του ευρώ, αφού σημείωσε έντονη υποχώρηση το 2018 υπό συνθήκες επιβράδυνσης του παγκόσμιου εμπορίου, ανέκαμψε οριακά το 2019, αλλά παρέμεινε αρνητικός. Την περίοδο Γενάρης 2018 - Ιούνης 2019 καταγράφηκε συνολική πτώση 6,3 ποσοστιαίων μονάδων, συγκεκριμένα από 3,9% σε -2,4%, σε σχέση με την περίοδο Γενάρης 2017 - Ιούνης 2018.
Μεταξύ άλλων, διαπιστώνουν ότι «πρόκειται για την κατά πολύ μεγαλύτερη πτώση που καταγράφηκε μεταξύ των σημαντικότερων οικονομιών αυτήν την περίοδο».
Η εντονότερη πτώση σημειώθηκε στη Γερμανία (10,9 ποσοστιαίες μονάδες), στην Ολλανδία (5,7 ποσοστιαίες μονάδες) και στην Ιταλία (5,5 ποσοστιαίες μονάδες). Στη Γαλλία και την Ισπανία, η βιομηχανική παραγωγή σημείωσε πτώση το 2018 «συμβαδίζοντας με τις εξελίξεις σε όλες τις υπόλοιπες χώρες της Ζώνης του ευρώ, αλλά η αρνητική τάση αντιστράφηκε το 2019», ενώ η γενική εικόνα «παραμένει πολύ ευμετάβλητη».
Επιχειρώντας να ερμηνεύσει το «φαινόμενο» σε έναν συνδυασμό παραγόντων τόσο από το εξωτερικό περιβάλλον όσο και από «δυσμενείς διαταραχές» στο εσωτερικό της Ευρωζώνης η έκθεση διαπιστώνει, μεταξύ άλλων: «Κατά την υπό εξέταση περίοδο οι νέες παραγγελίες εξαγωγών υπέστησαν καθίζηση παγκοσμίως, η οποία ήταν ακόμη εντονότερη στη Ζώνη του ευρώ».
Σε ό,τι αφορά τις «εγχώριες διαταραχές στη Ζώνη του ευρώ», σημειώνεται ότι αυτές «ενδέχεται να αντανακλούν αρνητικές εξελίξεις στη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία», που «συνέβαλε κατά μεγάλο μέρος στην πτώση της βιομηχανικής παραγωγής στη Ζώνη του ευρώ το δεύτερο εξάμηνο του 2018».
Σύμφωνα με την έκθεση της ΕΚΤ «συνολικά, στην επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης της βιομηχανικής παραγωγής της Ζώνης του ευρώ το τελευταίο έτος φαίνεται ότι συνέβαλαν τόσο η όξυνση των εντάσεων στο παγκόσμιο εμπόριο όσο και εγχώριες εξελίξεις».
Καταλήγοντας, το «ερμηνευτικό υπόδειγμα» των μελετητών της ΕΚΤ αποδίδει την επιβράδυνση της βιομηχανικής παραγωγής στην Ευρωζώνη στο τελευταίο έτος:
-- Κατά 37% στον παράγοντα του παγκόσμιου εμπορίου σε συνδυασμό με τους παράγοντες που σχετίζονται με τις εξελίξεις στην Κίνα, στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ.
-- Κατά 63% σε εγχώριους παράγοντες (της Ευρωζώνης) αν και όπως λένε το ποσοστό αυτό μπορεί να αντανακλά και πρόσκαιρους παράγοντες που σχετίζονται με τις εξελίξεις στην αυτοκινητοβιομηχανία το δεύτερο εξάμηνο του 2018.
Την ίδια ώρα, τα πρόσφατα στοιχεία της Γιούροστατ και για το β' τρίμηνο του 2019 επιβεβαιώνουν τις τάσεις επιβράδυνσης. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ρυθμός ενίσχυσης του ΑΕΠ στη Γερμανία περιορίστηκε στο 0,4% σε ετήσια βάση, στη Γαλλία στο 1,4%, ενώ στην Ιταλία καταγράφεται οριακή υποχώρηση 0,1% για δεύτερο στη σειρά τρίμηνο. Συνολικά στην Ευρωζώνη, ο ρυθμός μεγέθυνσης εμφανίζεται στο 1,2% (από 1,3% στο α' τρίμηνο) και στην ΕΕ στο 1,4% (από 1,5%).
Στο «διά ταύτα», με φόντο τους ρυθμούς κόπωσης και επιβράδυνσης του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη, η ΕΚΤ ανακοίνωσε την έναρξη και νέου κύκλου χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής, ως ένα ακόμα «γιατροσόφι» απέναντι στην επερχόμενη καπιταλιστική ύφεση και κρίση και τις συνέπειές της για το κεφάλαιο.
Ειδικότερα, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ στη συνεδρίαση του Σεπτέμβρη αποφάσισε την επανέναρξη του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης με καθαρές αγορές ομολόγων 20 δισ. ευρώ το μήνα, που θα ξεκινήσουν από την 1η Νοέμβρη, που «θα διενεργούνται για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο, προκειμένου να ενισχυθεί η διευκολυντική επίδραση των επιτοκίων της ΕΚΤ».
Τα ποσά αυτά διοχετεύονται στις τράπεζες της Ευρωζώνης που με τη σειρά τους βέβαια τα χορηγούν με τη μορφή δανείων σε επιχειρηματικούς ομίλους της Ευρωζώνης. Μάλιστα, η ΕΚΤ επισημαίνει ότι το πρόγραμμα θα «διαρκέσει όσο διάστημα χρειαστεί», ενώ τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα παραμείνουν στο σημερινό ή κατώτερο επίπεδο μέχρι να φανεί ότι οι προοπτικές για τον πληθωρισμό συγκλίνουν σταθερά σε επίπεδο αρκετά κοντά, αλλά κάτω από το 2%.
Επίσης, αποφασίστηκε και νέα μείωση του ήδη αρνητικού επιτοκίου αποδοχής καταθέσεων και συγκεκριμένα από -0,40% σε -0,50%, ως μέτρο - αντικίνητρο προς τις τράπεζες που «παρκάρουν» υπερσυσσωρευμένα κεφάλαια στους καταθετικούς λογαριασμούς της κεντρικής τράπεζας της Ευρωζώνης. Η ΕΚΤ ανακοίνωσε, ταυτόχρονα, ότι προκειμένου να υποστηρίξει τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής μέσω των τραπεζών, θα παρουσιάσει ένα σύστημα δύο επιπέδων για τα αποθεματικά των τραπεζών, στο πλαίσιο του οποίου ένα μέρος της πλεονάζουσας ρευστότητας των τραπεζικών ιδρυμάτων θα εξαιρείται από το αρνητικό επιτόκιο της διευκόλυνσης.
Στις σχετικές δηλώσεις του, ο (απερχόμενος) διοικητής της ΕΚΤ, Μ. Ντράγκι, υπογράμμισε ότι η νομισματική πολιτική εξαντλεί τα όριά της, καλώντας τις κυβερνήσεις να ενισχύσουν τις προσπάθειές τους για την επίτευξη μιας πιο φιλικής προς την ανάπτυξη πολιτικής. Σύμφωνα με τον ίδιο, «ενόψει της αποδυνάμωσης των ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης και του συνεχιζόμενου κινδύνου περαιτέρω μείωσής της, οι κυβερνήσεις με δημοσιονομικό χώρο πρέπει να ενεργούν με αποτελεσματικό και έγκαιρο τρόπο».
Δουλεύουν μέχρι τα βαθιά γεράματα, μαγειρεύουν ακόμη και από τα σκουπίδια των σούπερ μάρκετ
Η λεγόμενη «φτώχεια στα γηρατειά» οξύνθηκε στην ισχυρή ευρωπαϊκή καπιταλιστική χώρα τις τελευταίες δεκαετίες εξαιτίας των αντιασφαλιστικών μεταρρυθμίσεων, της νομοθετικής προώθησης της μερικής και ελαστικής εργασίας και των μαζικών περικοπών σε κοινωνικά και προνοιακά επιδόματα (διαβόητη «Ατζέντα 2010» του Γκ. Σρέντερ και μέτρα «Χαρτζ 4»). Αυτά τα μέτρα μετέτρεψαν την καπιταλιστική οικονομία της Γερμανίας από «ασθενή» σε «ατμομηχανή» της Ευρώπης, οι συνέπειές τους όμως για τους εργαζόμενους και τους συνταξιούχους είναι και θα συνεχίσουν να είναι συντριπτικές. Καθόλου τυχαία, οι όροι «φτωχοί εργαζόμενοι» και «φτωχοί συνταξιούχοι» κατακλύζουν τα τελευταία χρόνια έρευνες, αναλύσεις και ρεπορτάζ στη Γερμανία.
Πρόσφατα, η γερμανική εφημερίδα «Die Zeit» διεξήγαγε μια μεγάλη έρευνα για τη λεγόμενη «φτώχεια στα γηρατειά», εστιάζοντας στις γυναίκες συνταξιούχους, που βρίσκονται σε πιο δεινή θέση επειδή αμείβονται με ακόμη λιγότερα και συνήθως ημιαπασχολούνται. Μετά από εκτεταμένες συζητήσεις με 50 γυναίκες ηλικίας 65 - 80 χρονών που ζουν σε μεγάλα αστικά κέντρα της Γερμανίας, οι εικόνες που μεταφέρονται σοκάρουν: Μια 70χρονη γυναίκα δουλεύει σε τηλεφωνικό κέντρο, αφού μετά από 40 χρόνια δουλειάς σε ασφαλιστική εταιρεία, τα 1.000 ευρώ σύνταξη - λίγο πάνω από το επίσημο όριο της φτώχειας - δεν αρκούν για να ζήσει. Μια 80χρονη διηγείται πως τα χειμωνιάτικα παπούτσια της είναι χαλασμένα και δεν έχει χρήματα να τα επιδιορθώσει. Μια 69χρονη χαρακτηρίζει ως «πολυτέλεια» ακόμη και να συναντηθεί με τις φίλες της. Λέει ότι περιμένει απλά το χρόνο να κυλήσει μέχρι να φύγει από τη ζωή...
Οι περισσότερες επιβιώνουν μόνο με πολύ αυστηρή λιτότητα: Ζεσταίνουν μόνο ένα δωμάτιο του σπιτιού, σταμάτησαν να αγοράζουν εφημερίδα ή να συμμετέχουν σε ένα σύλλογο, δεν χρησιμοποιούν πλέον τις δημόσιες συγκοινωνίες. Ολη μέρα αναζητούν πολύ φτηνά τρόφιμα, μαγειρεύουν ακόμη και φύλλα καλαμποκιού, που βρίσκουν στα σκουπίδια των σούπερ μάρκετ, υπομένουν τον πονόδοντο γιατί δεν μπορούν να πληρώσουν για οδοντίατρο και θεραπεία.
«Η ανασφάλεια κυριαρχεί στη μεσαία τάξη. Το κόστος ζωής - ιδιαίτερα στις πόλεις - είναι πολύ υψηλό. Οι συνταξιούχοι που δουλεύουν γεμίζοντας τα ράφια των σούπερ μάρκετ ή συλλέγουν μπουκάλια θεωρούνται οι νέες κοινωνικές φιγούρες της φτώχειας», υπογραμμίζεται στο ρεπορτάζ.
Η φτώχεια των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω αυξήθηκε από το 2005 έως το 2016 περισσότερο από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη ηλικιακή ομάδα, μια τάση που συνεχίζεται. Σχεδόν 1 στους 6 σε ηλικία συνταξιοδότησης ζει σε σχετική εισοδηματική φτώχεια, η οποία ορίζεται στο 60% του μέσου εισοδήματος όλων των νοικοκυριών της χώρας και σήμερα είναι περίπου στα 950 ευρώ. Σύμφωνα με στοιχεία της Ασφάλισης Συντάξεων Γερμανίας, οι μακροχρόνια ασφαλισμένοι στα δυτικά γερμανικά κρατίδια έλαβαν κατά μέσο όρο 1.200 ευρώ σύνταξη το 2016 και 1.100 ευρώ στα ανατολικά κρατίδια.
Η μέση σύνταξη για μακροχρόνια ασφαλισμένες γυναίκες στα δυτικά κρατίδια ήταν στα 700 ευρώ. Στα ανατολικά κρατίδια ήταν περίπου 100 ευρώ υψηλότερα, επειδή οι γυναίκες στη σοσιαλιστική κοινωνία της Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας δεν διέκοπταν τον εργασιακό τους βίο για την ανατροφή των παιδιών, είχαν εκτεταμένα εργασιακά δικαιώματα και ένα ολοκληρωμένο, δημόσιο και δωρεάν δίκτυο βρεφονηπιακών σταθμών για όλα τα παιδιά. Αντίθετα, τόσο στην άλλοτε Δυτική Γερμανία όσο και στη σημερινή, ενιαία πλέον, Γερμανία, είναι πολύ συχνό το φαινόμενο οι γυναίκες να εγκαταλείπουν τη δουλειά τους, να τη σταματούν για πολλά χρόνια, ενώ όσες εργάζονται είναι κατά κύριο λόγο με μερική απασχόληση.
«Οι γυναίκες είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στη φτώχεια στα γηρατειά, καθώς κερδίζουν λιγότερο από τους άνδρες σε όλη τη διάρκεια της επαγγελματικής τους ζωής. Ηταν πάντα και εξακολουθούν να είναι αυτές που κάνουν θυσίες για την ανατροφή των παιδιών και για τη φροντίδα των ηλικιωμένων. Ενδεικτικά, σε εύπορα κρατίδια, όπως η Βαυαρία, πάνω από το 80% των γυναικών με παιδιά εργάζονται με μερική απασχόληση, καθώς οι βρεφονηπιακοί σταθμοί δεν επαρκούν», αναφέρει το ρεπορτάζ της «Die Zeit».
Αυτήν τη στιγμή, το 4,6% των ηλικιωμένων στη Γερμανία συνταξιοδοτούνται από την υπηρεσία Κοινωνικής Πρόνοιας, επειδή η σύνταξή τους είναι κάτω από το επίπεδο διαβίωσης. Το ποσοστό των νέων συνταξιούχων που λαμβάνουν αυτήν τη λεγόμενη «προνοιακή σύνταξη» (Grundsicherung) έχει σχεδόν διπλασιαστεί από το 2005 (που άρχισε η εφαρμογή της «Ατζέντας Σρέντερ») και όλες οι εκθέσεις φτώχειας συμφωνούν: Ο αριθμός των άπορων συνταξιούχων είναι στην πραγματικότητα πολύ μεγαλύτερος, καθώς πολλοί δεν κάνουν καν αίτηση για την προνοιακή σύνταξη εξαιτίας της γραφειοκρατίας και του ασφυκτικού, εξευτελιστικού κρατικού ελέγχου ή και από ντροπή.
Στη Γερμανία ισχύουν οι τρεις πυλώνες στο σύστημα συνταξιοδότησης (κρατική - επαγγελματική - ιδιωτική), που προωθείται και στην Ελλάδα. Το γεγονός ότι ειδικά οι νεότεροι συνταξιούχοι στη Γερμανία πλήττονται από τη φτώχεια, οφείλεται και στο ολοένα και χαμηλότερο επίπεδο της σύνταξης που χορηγείται από το κράτος. Το 1990 ήταν 55,1% του μέσου ετήσιου εισοδήματος (προ φόρων) και το 2016 (μέχρι και σήμερα) έχει κατέβει στο 48%, και μάλιστα τη στιγμή που μειώνεται και το μέσο ετήσιο εισόδημα της χώρας.
Το ζήτημα της «φτώχειας στα γηρατειά» και οι συντάξεις έχουν πάρει τέτοιες διαστάσεις, ώστε τα κόμματα αναγκάστηκαν να τα εντάξουν ως από τα κυρίαρχα στην προεκλογική περίοδο του 2017. Στην κυβερνητική συμφωνία του «μεγάλου συνασπισμού» Χριστιανοδημοκρατών/Χριστιανοκοινωνιστών (CDU/CSU) και Σοσιαλδημοκρατών (SPD) περιλαμβάνονται ορισμένα μέτρα για τους «φτωχούς συνταξιούχους», σκέτη κοροϊδία: Οι συντάξεις θα πρέπει να διατηρηθούν στο επίπεδο του 48% του μέσου εισοδήματος, ενώ το SPD εισηγείται τη θέσπιση της «βασικής σύνταξης» (Grundrente). Δηλαδή «άνθρωποι που εργάστηκαν (ασφαλισμένοι) για δεκαετίες, ανέθρεψαν παιδιά, φρόντισαν συγγενείς», θα δικαιούνται «10% πάνω από την προνοιακή σύνταξη (Grundsicherung) μετά από 35 χρόνια εισφορών».
Εν ολίγοις δεσμεύονται για τα σημερινά εξευτελιστικά επίπεδα των κρατικών συντάξεων και ακόμη για συντάξεις στο όριο της φτώχειας μετά από 35 χρόνια δουλειάς. Κατά μέσο όρο το επίπεδο της προνοιακής σύνταξης το 2015 ήταν στα 785 ευρώ, αλλά σε καμία περίπτωση δεν αρκεί για να εξασφαλίσει στους συνταξιούχους μια αξιοπρεπή ζωή στη Γερμανία, αναλογικά με το κόστος ζωής. Μια άλλη κυβερνητική «πρόταση» είναι η ατομική πρόβλεψη για τα γηρατειά, η ενίσχυση του πυλώνα της ιδιωτικής ασφάλισης. Στην πράξη, ούτε καν όλοι οι πλήρως εργαζόμενοι δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά μια ιδιωτική ασφάλιση, πόσο μάλλον οι εκατομμύρια ημιαπασχολούμενοι, οι «mini jobbers», οι εργαζόμενοι με «μπλοκάκι», οι χαμηλόμισθοι.
Η καθημερινότητα των χαμηλοσυνταξιούχων περιλαμβάνει φόβους και αγωνίες που δεν θα επιλυθούν με 10% αύξηση των προνοιακών συντάξεων, αν κι αυτό εφαρμοστεί τελικά. Μια από τις βασικότερες απειλές είναι να τους πετάξουν έξω από το σπίτι τους εξαιτίας μιας αύξησης στο ενοίκιο ή στα «κοινόχρηστα» (Ενέργεια, φόρος για σκουπίδια κ.ά.). Εξάλλου, αν αυξηθεί το ενοίκιο, η υπηρεσία Πρόνοιας αρνείται να καταβάλει το επίδομα ενοικίου και ζητούν από ηλικιωμένους ανθρώπους να μετακομίσουν σε φτηνότερο σπίτι, ακόμη και σε άλλη πόλη μακριά από οικογένεια και φίλους. Επιπλέον, τα φτηνά, επιδοτούμενα από την Πρόνοια διαμερίσματα είναι δυσεύρετα, ενώ δημιουργούνται γκέτο σε συγκροτήματα παλιών και φτηνών πολυκατοικιών, όπου μένουν αποκλειστικά οικογένειες εργαζομένων ή συνταξιούχων που λαμβάνουν προνοιακά επιδόματα.
Μια συνταξιούχος, πρώην νοσηλεύτρια σε κλινική φροντίδας ηλικιωμένων, αναζητά ένα επιδοτούμενο διαμέρισμα, λέει στη «Die Zeit». Εδώ και δυο χρόνια κοιμάται «προσωρινά» σε ένα ράντζο στο διάδρομο του διαμερίσματος της κόρης της: «Για πάνω από 40 χρόνια δούλευα φροντίζοντας ηλικιωμένους και στα γηρατειά μου δεν μπορώ ούτε να νοικιάσω ένα σπίτι...».
Εκτός από τα υψηλά ενοίκια, το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης είναι δυσβάσταχτο, αφού δεν δικαιολογούνται όλα τα φάρμακα και τα ιατρικά βοηθήματα από τα Ταμεία.
Τέλος, και για τη «βασική σύνταξη» προβλέπονται οι ίδιες και χειρότερες απάνθρωπες, εξευτελιστικές γραφειοκρατικές «δοκιμασίες», με αναγκαστική παρουσία των συνταξιούχων στις υπηρεσίες, ταπεινωτικοί έλεγχοι από τους υπαλλήλους και ταλαιπωρία. Ηδη σήμερα, οι άποροι, οι συνταξιούχοι και οι εργαζόμενοι που λαμβάνουν τα επιδόματα «Χαρτζ 4» ελέγχονται ξανά και ξανά, για να αποδείξουν τη φτώχεια τους και δίνουν λογαριασμό για κάθε πτυχή της ζωής τους. Οπως μια συνταξιούχος που έπρεπε να δικαιολογήσει στην υπηρεσία Πρόνοιας γιατί ξόδεψε χρήματα για να επισκεφτεί την αδερφή της σε άλλη πόλη «σπαταλώντας» κρατικό χρήμα, όπως δήλωσε στην «Die Zeit».
Copyright 2019 The Associated |
Η εμφάνιση του Τούρκου Προέδρου στην περιοχή γίνεται με φόντο τους σφοδρούς ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς (π.χ. μεταξύ Δύσης, Ρωσίας, Κίνας κ.ά.) που ξεδιπλώνονται τις τελευταίες δεκαετίες στην περιοχή των Βαλκανίων για αύξηση της γεωπολιτικής επιρροής ξένων ισχυρών δυνάμεων και το ξαναμοίρασμα πηγών, οδών και αγορών μεταξύ πανίσχυρων μονοπωλίων. Σε αυτό το πεδίο έντονου ανταγωνισμού, ο Ρ. Τ. Ερντογάν φαίνεται πως έχει ανοίξει σημαντικούς διαύλους για το τουρκικό μεγάλο κεφάλαιο, όπως π.χ. έχει κάνει με δύο μεγάλους «πολιορκητικούς κριούς»: Την τουρκική κατασκευαστική εταιρεία «Tasyapi» (βρίσκεται πίσω και από την ανέγερση του Πύργου Τραμπ στην Κωνσταντινούπολη, φραγμάτων, σχολείων, αεροδρομίων και μεγάλων οικιστικών έργων) που ανέλαβε τη δημιουργία του οδικού άξονα ταχείας κυκλοφορίας Βελιγραδίου - Σαράγεβο, τα εγκαίνια του οποίου έκανε τη Δευτέρα μαζί με τον Σέρβο Πρόεδρο Αλεξάνταρ Βούτσιτς, και την Τουρκική Υπηρεσία Συνεργασίας και Συντονισμού, την περιβόητη ΤΙΚΑ, που είναι πανταχού παρούσα σε εκατοντάδες έργα «πολιτιστικού» περιεχομένου σε Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Αφρική, που προωθούν συμφέροντα των τουρκικών μονοπωλίων.
Ο Τούρκος ηγέτης εξήρε το «άριστο επίπεδο των διμερών σχέσεων» με τη Σερβία και υπέγραψε μεταξύ άλλων σύμφωνο αμυντικής συνεργασίας, με τον Σέρβο ομόλογό του, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, και συμμετείχε στα εγκαίνια έναρξης σημαντικών κατασκευαστικών έργων, μεταξύ των οποίων ο νέος οδικός άξονας που θα συνδέει το Βελιγράδι με το Σαράγεβο, έξι νέα εργοστάσια Τούρκων βιομηχάνων στη Σερβία και έργα αναστήλωσης παλιών οθωμανικών μνημείων, ενώ ανήγγειλε το άνοιγμα τουρκικού προξενείου στη σερβική πόλη Νόβι Παζάρ με φόντο την κατασκευή οδικού άξονα μήκους 22,5 χλμ. που θα τη συνδέσει με την πόλη Τούτιν.
Συνολικά, στο πλαίσιο της διήμερης επίσκεψης του Τούρκου Προέδρου συνεδρίασε το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Τουρκίας - Σερβίας και υπογράφηκαν εννιά νέες συμφωνίες και μνημόνια κατανόησης, παρουσία του Σέρβου ομολόγου του: Συμφωνία Συνεργασίας σε θέματα Ασφάλειας, Μνημόνια Κατανόησης στους τομείς της Κοινωνικής Προστασίας και Οικογένειας, της Συνεργασίας σε Βιομηχανία και Τεχνολογία, της ανάπτυξης Ταχυδρομικών Υπηρεσιών, στην έναρξη κοινών αστυνομικών περιπολιών (!), αλλά και μνημόνιο ανάμεσα στον Τουρκικό Οργανισμό για την Ανάπτυξη μικρών και μεσαίων βιομηχανιών (KOSGEB) και τη Σερβική Υπηρεσία Ανάπτυξης (RAS). Επίσης υπογράφηκε διμερές σύμφωνο Στρατιωτικής Συμφωνίας, Μνημόνιο για την αναστήλωση της γέφυρας Κάσαπιτς και Πρωτόκολλο Συνεργασίας σε Επιστήμες και Τεχνολογία.
Μιλώντας στη σερβική εφημερίδα «Πολίτικα», με αφορμή την επίσκεψή του και τα 140 χρόνια από τη σύναψη διμερών διπλωματικών σχέσεων, ο Τούρκος Πρόεδρος επισήμανε ότι η Σερβία έχει κεντρική και στρατηγική θέση στα Βαλκάνια, προσθέτοντας: «Εχουμε βαθιά ριζωμένες ιστορικές και πολιτιστικές σχέσεις και τη βλέπουμε σαν γειτονική χώρα, μολονότι δεν έχουμε κοινά σύνορα». Διαβεβαίωσε ότι η Τουρκία επιθυμεί να συμβάλει σε δραστηριότητες με στόχο την «ευημερία και την ανάπτυξη» της ευρύτερης περιφέρειας, υποστηρίζοντας τις προσπάθειες του Βελιγραδίου για ένταξη στην ΕΕ αλλά και την ανάγκη διαλόγου με το Κοσσυφοπέδιο, ώστε να υπάρξει «σταθερότητα». Εξήρε τη σημαντική ανάπτυξη των διμερών εμπορικών σχέσεων, επισημαίνοντας πως ο όγκος των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ Σερβίας - Τουρκίας αυξήθηκε στο 1,2 δισ. δολάρια με στόχο να ξεπεράσει σύντομα τα 2 δισ. δολάρια, ώστε να φτάσει μεσοπρόθεσμα στα 5 δισ. Πρόσθεσε επίσης ότι οι τουρκικές επενδύσεις από 1 εκατ. δολάρια, που ήταν το 2011, ξεπέρασαν τα 200.000.000 δολάρια το 2018. «Οι τουρκικές επιχειρήσεις δίνουν εργασία σε περίπου 8.000 άτομα στη Σερβία», τόνισε, προσθέτοντας ότι οι τουρκικές επιχειρήσεις που είχαν επενδύσεις στη Σερβία ήταν 130 το 2015 και πέρσι ξεπέρασαν τις 800, αναπτύσσοντας δραστηριότητες στους τομείς της μεταποίησης, υφαντουργίας και ένδυσης, παραγωγής ανταλλακτικών αυτοκινήτων, μηχανημάτων, των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, του τουρισμού και των κατασκευών υποδομών.
Τα εγκαίνια τουρκικών έργων στη Σερβία ήταν τόσα που ο Ερντογάν δεν προλάβαινε να παραβρεθεί σε όλα, μετατοπίζοντας μέρος της ευθύνης και στην σύζυγό του, Εμινέ Ερντογάν, η οποία παρέστη στα εγκαίνια τριών έργων αναστήλωσης της ΤΙΚΑ στη Σερβία: Στην αναστήλωση του οθωμανικού κάστρου Ραμ, του τεμένους του Σουλτάνου Βαλιντέ στη Στζένιτσα και ενός παλιού δικαστικού μεγάρου στο Νόβι Παζάρ, στα εγκαίνια της Κρήνης Σινσούλ Μεχμέτ Πασά και στις Μικρές Σκάλες στο Φρούριο του Βελιγραδίου. Αξίζει να σημειωθεί εδώ πως η ΤΙΚΑ ξεκίνησε την έντονη δραστηριότητά της στη Σερβία το 2005 αναστηλώνοντας κυρίως παλιά οθωμανικά μνημεία, έχοντας αναλάβει μέσα στα πρώτα έξι χρόνια της δραστηριοποίησής της στη χώρα 15 έργα.
Τη δεύτερη μέρα της επίσκεψης του Τούρκου Προέδρου την «παράσταση» έκλεψε η Σύνοδος Κορυφής Σερβίας, Τουρκίας και Βοσνίας - Ερζεγοβίνης στο Βελιγράδι, με τη συμμετοχή αντίστοιχα των Προέδρων Αλεξάνταρ Βούτσιτς, Ρ. Τ. Ερντογάν και της τριμερούς προεδρίας που απαρτίζεται από τους Ζέλικο Κόμσιτς, Σεφί Τζαφέροβιτς και Μίλοραντ Ντόντικ. Ο Τούρκος Πρόεδρος υποστήριξε ότι η τριμερής σύνοδος (που πραγματοποιήθηκε παράλληλα με την τριμερή Σύνοδο Ελλάδας - Κύπρου - Αιγύπτου στο Κάιρο...) «θα συμβάλει στις παραγωγικές εξελίξεις για να έρθουν κοντά οι λαοί» της περιοχής. Στη συνέχεια, επιχειρώντας να παίξει ρόλο στις εξελίξεις, εξέφρασε ενδιαφέρον για την ανάγκη να ξεπεραστεί το αδιέξοδο που παρατηρείται μετά τις περσινές βουλευτικές εκλογές στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, ώστε να συγκροτηθεί ομοσπονδιακή κυβέρνηση (γνωστή ως «Συμβούλιο Υπουργών»). Αναφέρθηκε σε σημαντικά έργα ανάπτυξης υποδομών, φέρνοντας ως παράδειγμα την έναρξη κατασκευής του νέου οδικού άξονα ταχείας κυκλοφορίας Βελιγραδίου - Σαράγεβο, με την επισήμανση ότι μπορεί να «βοηθήσει στην παρεμπόδιση» των μεταναστευτικών ροών...
Ο Σέρβος Πρόεδρος επέλεξε να αναφερθεί επίσης στον νέο οδικό άξονα Βελιγραδίου - Σαράγεβο ως «ευκαιρία για την οικοδόμηση σχέσεων επικοινωνίας» μεταξύ των δύο χωρών, μην παραλείποντας να ευχαριστήσει τον Τούρκο ομόλογό του για τον «σταθεροποιητικό ρόλο» που παίζει στα Βαλκάνια.
Ο εκπρόσωπος των Βόσνιων Μουσουλμάνων στην τριμερή προεδρία της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, Σεφίκ Τζαφέροβιτς, διαπίστωσε πως παραμένουν «πολλά» τα ανεπίλυτα προβλήματα στις σχέσεις με τη Σερβία, προτείνοντας να επιλυθούν «το συντομότερο μέσω εντατικού διμερούς διαλόγου».
Μετά το τέλος της συνόδου ανακοινώθηκε ότι η επόμενη συνάντηση των τριών ηγετών θα γίνει τον Μάη στην Αγκυρα.
Αξίζει να επισημανθεί πάντως η χρονική συγκυρία της εμφάνισης του Τούρκου ηγέτη στη Σερβία: Επισκέφθηκε το Βελιγράδι ένα 24ωρο μετά τις βουλευτικές εκλογές στο Κοσσυφοπέδιο, που φάνηκαν να ανοίγουν το δρόμο για το σχηματισμό κυβέρνησης από δυνάμεις της έως πρότινος αντιπολίτευσης, και λίγες μέρες πριν από την πρακτική αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος ΗΠΑ και ΕΕ για την επανάληψη του «διαλόγου» μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου με υποτιθέμενο στόχο την «ομαλοποίηση» των διμερών σχέσεων. Είναι πιθανό η εμφάνισή του στο Βελιγράδι σε αυτήν τη χρονική συγκυρία να προμηνύει το ζωηρό ενδιαφέρον της Αγκυρας για συμμετοχή στις επικείμενες εξελίξεις στα Βαλκάνια όχι μόνο σε οικονομικό πεδίο, όπως είναι κυρίως σήμερα, αλλά και στο διπλωματικό, επιδιώκοντας μερίδιο από το ανακάτεμα της γεωπολιτικής «τράπουλας», που επιχειρούν εδώ και χρόνια ισχυρές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ, οι μεγαλύτερες χώρες της ΕΕ και η Ρωσία.