Κυριακή 10 Μάη 2009
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
Προλαβαίνοντας την επόμενη πανδημία

Η διαδικασία εξέλιξης ενός παθογόνου των ζώων σε παθογόνο αποκλειστικά στους ανθρώπους, εκδηλώνεται σε πέντε στάδια. Τα παθογόνα μπορεί να «κολλήσουν» σε οποιοδήποτε στάδιο. Εκείνα που είναι σε πρώιμα στάδια εμφανίζουν υψηλό ποσοστό θνησιμότητας, αλλά μικρό αριθμό συνολικών θυμάτων, καθώς δεν μπορούν να μεταδοθούν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Οι ιοί που μεταδίδονται με μεγαλύτερη επιτυχία μεταξύ ανθρώπων, είναι πιθανές αιτίες πανδημίας
Η διαδικασία εξέλιξης ενός παθογόνου των ζώων σε παθογόνο αποκλειστικά στους ανθρώπους, εκδηλώνεται σε πέντε στάδια. Τα παθογόνα μπορεί να «κολλήσουν» σε οποιοδήποτε στάδιο. Εκείνα που είναι σε πρώιμα στάδια εμφανίζουν υψηλό ποσοστό θνησιμότητας, αλλά μικρό αριθμό συνολικών θυμάτων, καθώς δεν μπορούν να μεταδοθούν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Οι ιοί που μεταδίδονται με μεγαλύτερη επιτυχία μεταξύ ανθρώπων, είναι πιθανές αιτίες πανδημίας
Περισσότερες από τις μισές μολυσματικές νόσους, του παρελθόντος και του παρόντος, προέρχονται από τα ζώα, περιλαμβανόμενης της γρίπης, του SARS, του δάγγειου πυρετού, του Εμπολα και του Εϊτζ. Σήμερα, η πολυπλόκαμη αλληλοσύνδεση και επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπινων πληθυσμών ολόκληρου του πλανήτη, οδική, ακτοπλοϊκή και αεροπορική, επιτρέπει στις νέες ασθένειες, για τις οποίες δεν υπάρχει ανοσία, να γίνουν πανδημίες πολύ πιο γρήγορα. Κι αυτό είτε προέρχονται άμεσα από τα ζώα, όπως το Εϊτζ, είτε έμμεσα, περνώντας από τα άγρια ζώα στα οικόσιτα και μετά σε μας, όπως στην περίπτωση του ιαπωνικού ιού της εγκεφαλίτιδας και μερικών τύπων γρίπης.

Αναζητώντας τρόπο αντιμετώπισης αυτών των απειλών, ορισμένοι επιστήμονες προτείνουν τη δημιουργία ενός συστήματος παρακολούθησης των πληθυσμών άγριων ζώων και των ανθρώπων που έρχονται σε συχνή επαφή μαζί τους, για σημάδια νέων μικροοργανισμών ή αλλαγών στη συμπεριφορά γνωστών παθογόνων. Ενός συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης, ώστε πολλές από τις πανδημίες να σταματούν πριν καν αρχίσουν.

Το ενδιαφέρον των επιστημόνων συγκέντρωσαν αρχικά περιοχές της κεντρικής Αφρικής όπου πολλοί άνθρωποι κυνηγούν άγρια ζώα. Ο κυνηγός φοράει συνήθως μόνο ένα βαμβακερό κοντό παντελόνι, καθώς βαδίζει ξυπόλυτος μέσα στο τροπικό μονοπάτι, μεταφέροντας στην πλάτη του ένα μπαμπουίνο 25 κιλών που μόλις σκότωσε. Περπατάει χιλιόμετρα μέσα στη ζούγκλα μέχρι να φτάσει στο χωριό του και καθώς ταξιδεύει, το αίμα από το κυνήγι αναμειγνύεται με τον ιδρώτα του και στάζει ως τα πόδια του, ρέοντας μέσα από αμυχές και πληγές. Οποιοδήποτε παθογόνο υπήρχε στο αίμα του μπαμπουίνου αποκτά τώρα πρόσβαση στο κυκλοφορικό σύστημα και στους ιστούς του κυνηγού.

Αν ο Κεντροαφρικανός κυνηγός είχε επιλογή, εκείνος και οι συγχωριανοί του θα προτιμούσαν το κατσίκι, το αρνί, το χοιρινό ή το μοσχαρίσιο κρέας αντί για το κρέας του πιθήκου. Αλλά αυτές οι μορφές ζωικής πρωτεΐνης είναι σπάνιες στην περιοχή του. Ετσι κάνει κι αυτός εκείνο που έκαναν άνθρωποι σε όλο τον κόσμο επί δεκάδες χιλιάδες χρόνια: κυνηγάει την τοπική πανίδα, όπως κάνουν και οι κυνηγοί με τις καραμπίνες στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, με τη διαφορά ότι αυτοί δεν εξαρτώνται από το κυνήγι για την επιβίωσή τους. Μια άλλη διαφορά, είναι ότι το πρωτεύον θηλαστικό που κυνηγάει ο Αφρικανός, επειδή είναι πολύ πιο συγγενικό με τον άνθρωπο από το πουλί, το ζαρκάδι και τον αγριόχοιρο, είναι πολύ πιθανότερο να του μεταδώσει ιούς και άλλους μικροοργανισμούς.

Από τις αναλύσεις αίματος κυνηγών και θηραμάτων που έκαναν οι επιστήμονες, εντόπισαν πολλούς ιούς των ζώων που δεν είχαν εντοπιστεί ως τώρα σε ανθρώπους. Ανάμεσά τους και τον SFV, ένα ρετροϊό, της ίδιας οικογένειας με τον ιό HIV του Εϊτζ. Ο SFV συναντάται μόνο στα πρωτεύοντα θηλαστικά και μεταξύ αυτών σε ένα είδος μαϊμούδων, στους μανδρίλους και στους γορίλες. Κάθε πρωτεύον έχει τη δική του γενετικά διαφορετική παραλλαγή του μικροβίου. Διαπιστώθηκε ότι και οι τρεις παραλλαγές SFV είχαν μπει στο αίμα των κυνηγών. Στους ίδιους κεντροαφρικανικούς πληθυσμούς οι ερευνητές βρήκαν ακόμα Τ λεμφοτροπικούς ιούς (HTLV), που έχουν την τάση να μολύνουν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που ονομάζονται Τ λεμφοκύτταρα. Δύο απ' αυτούς, ο HTLV-1 και ο HTLV-2, ήταν ήδη γνωστοί καθώς έχουν εντοπιστεί σε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, αλλά δύο άλλοι, οι HTLV-3 και HTLV-4 ήταν ως τότε άγνωστοι στην επιστήμη.

Σύμφωνα με τους ερευνητές υπάρχουν πέντε στάδια στο μετασχηματισμό ενός παθογόνου των ζώων σε παθογόνο που ειδικεύεται στους ανθρώπους. Στο πρώτο στάδιο το παθογόνο ζει μόνο στα ζώα. Στο δεύτερο στάδιο, μπορεί να μεταδοθεί σε άνθρωπο μόνο από ζώο. Στο τρίτο στάδιο μεταδίδεται κυρίως από τα ζώα, αλλά μπορεί να μεταδοθεί και μεταξύ ανθρώπων για μικρό διάστημα μέχρι να σβήσει. Οταν το παθογόνο φτάσει στο τέταρτο στάδιο, μπορεί να προκαλεί μακρόχρονες επιδημίες μεταξύ των ανθρώπων. Κι όταν πια φτάσει στο πέμπτο στάδιο, έχει γίνει ένα αποκλειστικά ανθρώπινο παθογόνο, που δεν χρησιμοποιεί πια κάποιο ζώο ως ξενιστή. Τα παθογόνα του τέταρτου και του πέμπτου σταδίου είναι εκείνα που μπορούν να προκαλέσουν τα περισσότερα ανθρώπινα θύματα.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»

Τα συμφέροντα πάνω από τη δημόσια υγεία

Οι πορτοκαλεώνες στη Φλόριδα και την Καλιφόρνια καταστρέφονται με γρήγορο ρυθμό τα τελευταία χρόνια από αρρώστιες για τις οποίες δεν υπάρχει θεραπεία. Οι μπανάνες τύπου Κάβεντις - δηλαδή του πιο διαδεδομένου είδους - έχουν επίσης πάρει το δρόμο προς την εξαφάνιση λόγω μιας μεταδοτικής ασθένειας. Οι μέλισσες που γονιμοποιούν μεγάλο μέρος της φυτικής παραγωγής πεθαίνουν μαζικά. Αλλά τα φυτά και τα ζώα δεν είναι τα μόνα που αρρωσταίνουν εξαιτίας των πρακτικών αγροτικής καλλιέργειας που χρησιμοποιούνται στον ανεπτυγμένο καπιταλιστικό κόσμο. Δεν αργεί να 'ρθεί η σειρά των ανθρώπων.

Το MRSA είναι ένα στέλεχος σταφυλόκοκκου ανθεκτικού στα αντιβιοτικά. Μόνο το 2005 στις ΗΠΑ παρουσιάστηκαν 95.000 μολύνσεις ανθρώπων από το βακτήριο αυτό, οδηγώντας σε 19.000 θανάτους. Η ασθένεια εμφανίστηκε αρχικά στα νοσοκομεία, κάτω από τη μεγάλη εξελικτική πίεση που ασκεί η χρήση των αντιβιοτικών που γίνεται εκεί. Τώρα όμως, το ανθεκτικό μικρόβιο συναντάται παντού.

Το γεγονός αυτό δεν πρέπει να προκαλεί εντύπωση. Οι σύγχρονες κτηνοτροφικές αγροτικές βιομηχανίες εκτρέφουν τα ζώα σε τέτοια κατάσταση συνωστισμού και βρωμιάς, που αν δεν τους έδιναν αντιβιοτικά θα είχαν σοβαρές απώλειες, εξαιτίας των ανθυγιεινών συνθηκών. Επιπλέον, τα υγιέστερα ζώα κερδίζουν βάρος πιο γρήγορα ή παράγουν περισσότερο γάλα. Γι' αυτό οι καπιταλιστές που δραστηριοποιούνται στην αγροτική παραγωγή έχουν κάθε λόγο να τα ταΐζουν αντιβιοτικά, ακόμα κι όταν είναι υγιή. Τώρα, τα ανθεκτικά βακτήρια που εμφανίζονται από τη χρήση των αντιβιοτικών στην κτηνοτροφία έχουν πια μπει στη διατροφική αλυσίδα του ανθρώπου.

Η πρώτη επιστημονική μελέτη που έγινε μετά από δεκαετίες (...) από την έναρξη αυτών των πρακτικών, έδειξε ότι 49% των χοίρων και 45% των εργαζόμενων στα χοιροστάσια των ΗΠΑ είναι φορείς τέτοιων μικροβίων. Σύμφωνα με άλλη μελέτη, βακτήρια MRSA προερχόμενα από ζώα θεωρούνται υπεύθυνα για το 20% όλων των περιπτώσεων μολύνσεων ανθρώπων από το μικρόβιο στην Ολλανδία.

Τα καπιταλιστικά συμφέροντα στην αγροτική παραγωγή, οτιδήποτε βοηθάει την ανταγωνιστικότητα του κεφαλαίου σε εθνικό επίπεδο, ή σε επίπεδο ομάδας κρατών, μπαίνει πάνω από τη δημόσια υγεία. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να είναι πάνω από τα κέρδη, όσο η παραγωγή εδράζεται στο κυνήγι του κέρδους. Ο μονοπωλιακός καπιταλισμός, ο ιμπεριαλισμός, δεν μπορεί και δε θέλει να αποφύγει τις πρακτικές αυτές ούτε στην παραγωγή τροφίμων, ούτε πουθενά αλλού. Οι μεμονωμένες φωνές επιστημόνων και ανησυχούντων καταναλωτών δεν μπορούν να αντιστρέψουν την πορεία. Μόνη λύση είναι η ανατροπή του συστήματος που για να παρατείνει λίγο τη ζωή του είναι ικανό και πρόθυμο να αφαιρέσει τη δική μας.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ