Εδώ και μερικούς μήνες, οι εργαζόμενοι στο εργοτάξιο ανακαίνισης του «Αστέρα» Βουλιαγμένης βρίσκονται σε απεργιακές και άλλες κινητοποιήσεις, για την υπογραφή εργοταξιακής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, έχοντας στο πλευρό τους το Συνδικάτο Οικοδόμων Αθήνας. Τα αιτήματά τους, εκτός από αυξήσεις στους μισθούς, περιλαμβάνουν βελτίωση των όρων εργασίας, μέτρα για την υγεία και την ασφάλεια κ.ά.

Τα έργα ανακαίνισης του ξενοδοχειακού συγκροτήματος ξεκίνησαν το Γενάρη του 2017, αρχικά με λιγότερους εργαζόμενους, που σήμερα έχουν φτάσει τους 500. Το έργο έχει αναλάβει η κατασκευαστική «Ακτωρ», στο εργοτάξιο όμως δραστηριοποιούνται περισσότεροι από 30 υπεργολάβοι και πολλοί μικρότεροι.

Η σχεδιασμένη και συστηματική παρέμβαση του Συνδικάτου έχει αναδείξει το εργοτάξιο σε σημαντική αγωνιστική εστία στον κλάδο και γενικότερα, προσφέροντας πλούσια πείρα. Για όλα αυτά, ο «Ριζοσπάστης» συζήτησε με τον Σταύρο Λίτσα, πρόεδρο του Συνδικάτου Οικοδόμων Αθήνας.

Οπως μας λέει ο συνδικαλιστής, η διοίκηση της Ομοσπονδίας και του Συνδικάτου μελέτησαν και συζήτησαν έγκαιρα βασικές πλευρές του κυβερνητικού σχεδίου για την «ανάπτυξη» και τις επιπτώσεις του στον κλάδο των κατασκευών. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσαν στον λεγόμενο «χωροταξικό σχεδιασμό» για την περιοχή της Αττικής, όπου ξεχωρίζει το παραλιακό μέτωπο, όπως και ο κλάδος του τουρισμού, με την ανακαίνιση ξενοδοχειακών μονάδων. Μία από αυτές ήταν και ο «Αστέρας».

Ανάλογα σχεδιάστηκε η δουλειά του Συνδικάτου. Ενα από τα πρώτα μέτρα που πάρθηκαν από τη διοίκηση, ήταν να ενισχυθούν τα παραρτήματα στη νοτιοανατολική Αττική και στον Πειραιά, για να παίξουν ρόλο επιτελείου στην παρέμβαση του Συνδικάτου σ' αυτές τις περιοχές. Επομένως, όταν τα έργα ξεκίνησαν στον «Αστέρα», υπήρχε ήδη μια προετοιμασία και υποδομή.

Το παράρτημα οργάνωσε πρόγραμμα εξορμήσεων, με σταθερή παρουσία έξω από το εργοτάξιο μια φορά τη βδομάδα. Στο προσωπικό που απασχολήθηκε αρχικά στο έργο, υπήρχαν ελάχιστα παλιά μέλη του Συνδικάτου. Κάποιοι απ' τους εργαζόμενους είχαν κρατήσει μια κάποια χαλαρή σχέση με τη συνδικαλιστική τους οργάνωση στη διάρκεια της ανεργίας, κυρίως μέσα από δράσεις αλληλεγγύης. Στην πραγματικότητα, όμως, το Συνδικάτο και το παράρτημά του έπρεπε να οργανώσουν τη δουλειά και ταυτόχρονα να διαμορφώσουν στηρίγματα μέσα στο εργοτάξιο. Κι αυτό έκανε πιο απαιτητικό το σχεδιασμό.

Τον πρώτο καιρό των εξορμήσεων, οι εργαζόμενοι εκδήλωναν δυσπιστία απέναντι στο Συνδικάτο και πολλοί απ' αυτούς αδιαφορία ή παραίτηση. Μετά από πολύ καιρό στην ανεργία, έλεγαν πως δεν θέλουν μπλεξίματα, τώρα που βρήκαν ένα μεροκάματο. Πολλοί από τους εργαζόμενους ήταν μετανάστες και το χαμένο ένσημο σήμαινε ακόμα και αδυναμία να ανανεώσουν την άδεια παραμονής. Κυρίαρχη ήταν η αντίληψη πως «οι αγώνες δεν φέρνουν αποτέλεσμα». Στην πλειοψηφία τους έπαιρναν σκυφτοί την ανακοίνωση και περνούσαν την πύλη του εργοταξίου.

Το Συνδικάτο και το παράρτημα δεν εγκατέλειψαν την προσπάθεια. Με επιμονή προσπαθούσαν να ανοίξουν συζήτηση, να απαντήσουν στους προβληματισμούς και τις αναστολές των εργατών και συνέχισαν σταθερά την προσπάθεια να πιάσουν επαφή. Εργαζόμενοι και οι ίδιοι, τα μέλη της διοίκησης του παραρτήματος δεν λυπήθηκαν ακόμα και χαμένα μεροκάματα, προκειμένου να «ανοίξει» η δουλειά του Συνδικάτου στο εργοτάξιο.

Παρόλο που χρειάστηκαν περισσότεροι από δύο μήνες για να «σπάσει ο πάγος», το κλίμα άρχισε σιγά σιγά να αλλάζει. Στην αρχή λίγοι και ύστερα περισσότεροι εργαζόμενοι, κοντοστέκονταν στην πύλη και συζητούσαν με τους οικοδόμους συνδικαλιστές, κυρίως για ζητήματα και προβλήματα που αντιμετώπιζαν στο εργοτάξιο.

Από εκεί προέκυψαν ορισμένες νέες εγγραφές στο Συνδικάτο, που διευκόλυναν στο να ανοίξει η δουλειά και «από τα μέσα». Λίγο πριν από το Πάσχα του 2017, το ζήτημα της απληρωσιάς (δύο μήνες χωρίς μισθό) ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Το Συνδικάτο οργάνωσε περιοδεία μέσα στο εργοτάξιο, μίλησε στους εργαζόμενους την ώρα του διαλείμματος, τους κάλεσε να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα συλλογικά, μαζί με το Σωματείο τους. Να μην επιτρέψουν άλλο στην εργοδοσία να τους δείχνει την πύλη, κάθε φορά που ο καθένας μόνος του ζητούσε τα δεδουλευμένα.

Στη συνέλευση της επόμενης μέρας, το Συνδικάτο πρότεινε να γίνει επίσχεση εργασίας. Η πρόταση έγινε καθολικά δεκτή και σ' αυτό βοήθησε ιδιαίτερα η στάση παλιότερων εργαζομένων, που πήραν το λόγο και μετέφεραν θετική πείρα από τους αγώνες του Συνδικάτου σε εργοτάξια που δούλευαν παλιότερα και οι ίδιοι. Η απόφαση της Γενικής Συνέλευσης ανακοινώθηκε στην εργοδοσία και την επόμενη μέρα, χωρίς καν να γίνει η κινητοποίηση, πληρώθηκαν όλοι οι εργαζόμενοι.

Η εξέλιξη αυτή βοήθησε στο να ανέβει το κύρος του Συνδικάτου. Πέντε μέρες μετά, η διοίκηση κήρυξε στάση εργασίας στο εργοτάξιο και κάλεσε σε Γενική Συνέλευση για να συζητηθεί η πείρα αυτής της πρώτης μάχης. Το κλίμα ήταν μαχητικό. Συζητήθηκαν και άλλα προβλήματα, πέρα απ' αυτό της απληρωσιάς, κυρίως ελλείψεις σε τρεχούμενο νερό, μέτρα για την προστασία από τη σκόνη που ήταν ανυπόφορη, εμβολιασμοί για όλα τα συνεργεία, αποδυτήρια.

Σ' αυτήν τη Γενική Συνέλευση, έγινε ένα βήμα καθοριστικό για τη συνέχεια: Οι εργαζόμενοι εξέλεξαν σωματειακή επιτροπή, διαλέγοντας οι ίδιοι τους εκπροσώπους τους, ανάμεσα στους πιο μαχητικούς συναδέλφους τους. Η σωματειακή επιτροπή γρήγορα αναδείχτηκε στα μάτια και στα αυτιά του Συνδικάτου στο εργοτάξιο, «πήρε πάνω της» την ενημέρωση και των οικοδόμων, την οργάνωση της δουλειάς. Με ευθύνη της, το σύνολο των εργαζομένων έγιναν μέλη του Συνδικάτου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έλειψαν οι δυσκολίες, οι αναστολές, η λογική της ανάθεσης, παρά τα σημαντικά βήματα.

Παράλληλα, το παράρτημα συνέχιζε κανονικά τις εξορμήσεις έξω από το εργοτάξιο, άνοιγε συζήτηση με τους οικοδόμους, μακριά από το βλέμμα και το αυτί των εργολάβων και των εργοδηγών. Η κουβέντα δεν περιοριζόταν στα τρέχοντα και καθημερινά. Οι ίδιοι οι οικοδόμοι περιέγραφαν την αντίφαση ανάμεσα στη χλιδή του ξενοδοχείου και το δικό τους μεροκάματο, που, όπως έλεγαν, «δεν έφτανε ούτε για να πιεις έναν καφέ στο μπαρ». Κουβέντες όπως αυτή, γίνονταν «πάτημα» για να ανοίξουν θέματα όπως «ανάπτυξη για ποιον», ενίσχυαν την επιχειρηματολογία για την ανάγκη να βρεθούν στο προσκήνιο της πάλης τα σύγχρονα δικαιώματα και οι ανάγκες των εργαζομένων, ενάντια στην εκμετάλλευση, στα αφεντικά, στα κόμματα και τις κυβερνήσεις τους.

Στην εκδήλωση για την 1η Μάη, που γιορτάστηκε με στάση εργασίας στο εργοτάξιο, άνοιξε το θέμα του ιμπεριαλιστικού πολέμου. Μετανάστες εργάτες που πήραν το λόγο και μετέφεραν εικόνες από τις ρημαγμένες πατρίδες τους, καταχειροκροτήθηκαν.

Η εργοδοσία δεν έμεινε με σταυρωμένα χέρια, για τον επιπλέον λόγο ότι δεσμεύεται από σφικτές προθεσμίες για την παράδοση του έργου, την άνοιξη του 2018. Κορύφωση της επίθεσης στο Συνδικάτο και στην οργάνωση των εργαζομένων ήταν η άθλια προσπάθεια να ενοχοποιήσει δύο μέλη της σωματειακής επιτροπής για κλοπές στα ανακαινιζόμενα δωμάτια και να μεθοδεύσει την απόλυσή τους.

Το Συνδικάτο κάλεσε άμεσα Γενική Συνέλευση στο εργοτάξιο και πάρθηκε ομόφωνα απόφαση για απεργία. Οι εργαζόμενοι έδειξαν αποφασισμένοι να υπερασπιστούν οι ίδιοι τους συναδέλφους τους και έτσι ναυάγησαν τα σχέδια της εργοδοσίας να τους απολύσει.

Στο μεταξύ, νέα συνεργεία έμπαιναν στο έργο και πρώτο μέλημα της σωματειακής επιτροπής ήταν να εγγραφούν στο Συνδικάτο όσοι δεν ήταν μέλη. Οι Γενικές Συνελεύσεις συνέχισαν να αποτελούν βασικό τρόπο δουλειάς του Συνδικάτου και λήψης αποφάσεων, με ευθύνη των ίδιων των εργαζομένων. Με αίτημα την υπογραφή εργοταξιακής Σύμβασης, έγιναν κινητοποιήσεις (απεργία και στάση εργασίας) ακόμα και μέσα στο καλοκαίρι, με καθολική συμμετοχή, αυξάνοντας την πίεση στην εργοδοσία.

Το τέλος των εργασιών αποψίλωσης και η έναρξη των κατασκευών στα τέλη Αυγούστου δημιούργησαν νέα δεδομένα και δυσκολίες, που απαιτούσαν επανασχεδιασμό της παρέμβασης από το Συνδικάτο και το παράρτημα, νέα διάταξη δυνάμεων. Οι υπεργολάβοι όπου δούλευαν τα μέλη της σωματειακής επιτροπής, έφυγαν από το έργο και ταυτόχρονα μπήκαν μαζικά εργαζόμενοι με πιο καλή επαφή και πιο πρόσφατη πείρα από τους αγώνες του Συνδικάτου. Δύο από τα μέλη της σωματειακής επιτροπής εκλέχτηκαν στη συνέχεια στις διοικήσεις των παρατημάτων τους, συνεχίζοντας από άλλο πόστο τη μάχη της οργάνωσης στον κλάδο, αποκαθιστώντας σταθερότερη σχέση με τη συνδικαλιστική τους οργάνωση.

Το ρόλο της σωματειακής επιτροπής στο εργοτάξιο συνέχισαν να τον παίζουν οι πιο πρωτοπόροι εργάτες. Συνεχίστηκε με επιτυχία η προσπάθεια να γραφτούν μέλη του Συνδικάτου όσοι οικοδόμοι δεν ήταν. Με την είσοδο στο έργο και νέων ειδικοτήτων, σχεδιάστηκε η συνεργασία και με άλλα σωματεία, όπως αυτό των ηλεκτρολόγων, που βοήθησε συνολικά την παρέμβαση στο χώρο. Στις περιοδείες, τα κλιμάκια της διοίκησης και του παραρτήματος ενισχύθηκαν με μετανάστες συνδικαλιστές, που αναλάμβαναν να μιλήσουν στους ομοεθνείς τους. Ορισμένοι από τους εργαζόμενους άρχισαν σιγά σιγά να συμμετέχουν σε άλλες δραστηριότητες του Συνδικάτου (εκδηλώσεις, γλέντια κ.τ.λ.), ενισχύοντας τους δεσμούς, χωρίς ωστόσο αυτό να συμβαίνει μαζικά.

Η καθολική συμμετοχή των εργαζομένων στις εκλογές του Συνδικάτου Οικοδόμων, με κάλπη μέσα στο εργοτάξιο, ήταν δείκτης της δουλειάς, όπως και η καθολική συμμετοχή στις απεργιακές και άλλες κινητοποιήσεις για τη Σύμβαση, που συνεχίζονται, πάντα με αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης.

Δύο παραδείγματα ξεχωρίζουν: Μετά την απεργία των Ομοσπονδιών και των Εργατικών Κέντρων στις 12 Γενάρη για το πολυνομοσχέδιο της 3ης «αξιολόγησης», οι εργαζόμενοι προχώρησαν και σε νέα 48ωρη (24 - 25 Γενάρη), επίσης με καθολική συμμετοχή. Ενώ στις 5 Δεκέμβρη, όταν η κυβέρνηση προσπάθησε εν κρυπτώ να περάσει με τροπολογία την αντιαπεργιακή διάταξη, οι εργαζόμενοι τηλεφωνούσαν αποβραδίς στο Συνδικάτο αν την άλλη μέρα έχει απεργία, όπως είχαν αποφασίσει σε προηγούμενη Γενική τους Συνέλευση, σε περίπτωση που το αντιαπεργιακό νομοσχέδιο ερχόταν αιφνιδιαστικά.

Η προσπάθεια του Σωματείου για την οργάνωση των οικοδόμων στον «Αστέρα» έγινε γρήγορα αντικείμενο συζήτησης ανάμεσα στους εργαζόμενους και σε άλλα μεγάλα εργοτάξια, καθώς οι ίδιοι πάνω - κάτω εργολάβοι δραστηριοποιούνται σε όλη την Αττική. Αυτό επέδρασε θετικά στη δουλειά του Συνδικάτου και των παραρτημάτων του, που συμμετέχουν στο σχεδιασμό με συγκεκριμένο καταμερισμό: Παραρτήματα που δεν έχουν στην περιοχή τους μεγάλα εργοτάξια, απέκτησαν επαφή με εργάτες σε μεγάλα έργα, που κατοικούν στην περιοχή ευθύνης τους, ενώ βοηθούν και στην παρέμβαση σε περιοχές με μεγαλύτερα έργα.

Οι προσπάθειες επικεντρώνονται τώρα στην υπογραφή εργοταξιακής Σύμβασης, με το πλαίσιο που έχουν καθορίσει οι εργαζόμενοι, σε αντιπαράθεση με την εργοδοσία, που εντείνει τους ελιγμούς και συνεχίζει την προσπάθεια να συκοφαντήσει με βρωμιές το Συνδικάτο. Η ευόδωση αυτής της προσπάθειας είναι βέβαιο ότι θα βοηθήσει συνολικά τη δουλειά σε όλα τα εργοτάξια της Αττικής, την προσπάθεια για την υπογραφή και άλλων εργοταξιακών Συμβάσεων, τοπικής Σύμβασης, με κύριο στόχο την κλαδική. Σ' αυτήν την προσπάθεια, η δουλειά που έχει γίνει μέχρι σήμερα είναι παρακαταθήκη.