Σάββατο 1 Αυγούστου 2015
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΕΚΘΕΣΗ ΔΝΤ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ
Οξύνεται η ανισομετρία, εντείνεται η αβεβαιότητα για το μέλλον της

Δυσοίωνες είναι οι προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για την πορεία της Ευρωζώνης, έτσι όπως αποτυπώνονται στην έκθεση που έδωσε στη δημοσιότητα την περασμένη Δευτέρα, καθώς διαπιστώνει ιδιαίτερα ασθενική ανάπτυξη του ΑΕΠ μόλις 1% και καλεί σε αποφυγή της σκληρής νομισματικής πολιτικής, συνέχιση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, προώθηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων σε βασικούς τομείς της οικονομίας, βελτίωση των ισολογισμών των τραπεζών με έμφαση στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αλλά και ενίσχυση της οικονομικής διακυβέρνησης της Ευρωζώνης.

Η έκθεση του ΔΝΤ ουσιαστικά φωτίζοντας την όξυνση της ανισομετρίας στο εσωτερικό της Ευρωζώνης δείχνει την οικονομική βάση πάνω στην οποία εκδηλώνεται διαπάλη για το μέλλον και την προοπτική της.

Η διαπίστωση που κάνει το ΔΝΤ πως «η ανάκαμψη της οικονομίας ενισχύεται», δεν γνωρίζουμε πόση αξία μπορεί να έχει με δεδομένο ότι τουλάχιστον τα τελευταία 5 χρόνια σχεδόν σε κάθε του εξαμηνιαία και ετήσια έκθεση κάνει ακριβώς την ίδια διαπίστωση και περισσότερο ευχολόγιο θυμίζει παρά πρόβλεψη που πατά σε βέβαια δεδομένα. Πολύ περισσότερο που την ίδια στιγμή τονίζει ότι οι προβλέψεις του για το μέσο διάστημα παραμένουν «ασθενείς», εξαιτίας της ανεπαρκούς ζήτησης, υστέρησης της παραγωγικότητας και αδύναμων τραπεζικών και εταιρικών ισολογισμών.

Ειδικά για την ενίσχυση της εσωτερικής ζήτησης στην οικονομία της Ευρωζώνης, το ΔΝΤ υποστηρίζει στην έκθεσή του ότι το πρόγραμμα «ποσοτικής χαλάρωσης» της ΕΚΤ έχει βελτιώσει τη συνολικότερη εικόνα και χαρακτηρίζει θετική την πρόθεσή της να συνεχίσει το πρόγραμμα, ώσπου ο πληθωρισμός να κινηθεί στους στόχους που έχουν τεθεί. Με σαφήνεια καλεί τα κράτη - μέλη να παραμείνουν προσηλωμένα στους στόχους του «Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης» της ΕΕ - πειθαρχία στους δημοσιονομικούς στόχους και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις - ωστόσο εκείνα τα κράτη που διαθέτουν το «περιθώριο» το ΔΝΤ με σαφήνεια τα καλεί να ενισχύουν τις επενδύσεις στο εσωτερικό τους.

Σχετικά με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια «ορισμένων τραπεζών» διαπιστώνεται ότι βρίσκονται πλέον σε τέτοιο ύψος που εμποδίζουν την επέκταση νέων πιστώσεων με αντίστοιχες αρνητικές συνέπειες στις οικονομίες των χωρών - μελών. Πρόκειται για κοινό μυστικό πλέον, για την κατάσταση του τραπεζικού συστήματος της Ευρωζώνης που αργά ή γρήγορα θα βγει στο προσκήνιο με εκρηκτικό τρόπο και πριν γίνει αυτό με απρόβλεπτες συνέπειες το ΔΝΤ συστήνει τη λήψη μέτρων εποπτείας της φερεγγυότητας των τραπεζών, αλλά και την απαλλαγή των τραπεζών από ένα μέρος τουλάχιστον αυτών των δανείων μέσω της μεταβίβασής τους σε εταιρείες διαχείρισης τέτοιου είδους περιουσιακών στοιχείων (Asset Μanagement Companies) με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για ιδιώτες και επιχειρήσεις που τα δάνειά τους χαρακτηρίζονται «μη εξυπηρετούμενα»...

Διορθώστε τις «ανισορροπίες» πάρτε παράδειγμα τις ΗΠΑ

Η έκθεση εξετάζει επίσης τις «εσωτερικές ανισορροπίες» στην οικονομία της Ευρωζώνης, καθώς μπορεί τα υπερχρεωμένα κράτη - που έχουν αρνητική θέση εξωτερικού χρέους - να βελτίωσαν τα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών τους, ωστόσο οι χώρες όπως η Γερμανία και η Ολλανδία συνεχίζουν να ενισχύουν ακόμη περισσότερο τα πλεονάσματά τους. Οπως σημειώνει, τα υπερχρεωμένα κράτη ενισχύουν τις εξαγωγές τους εξαιτίας και του φθηνότερου ευρώ, αλλά και της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας που πέτυχαν μέσω της μείωσης του κόστους εργασίας, την ίδια όμως στιγμή το ασθενέστερο ευρώ ενισχύει και πάλι τις χώρες με πλεονάσματα, τείνοντας να εκτινάξει τις «ανισορροπίες».

Πάντως, για την επόμενη πενταετία το ΔΝΤ αναμένει ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης στην Ευρωζώνη της τάξης του 1,5%, την ίδια ώρα που η ανεργία θα βρίσκεται το 2020 στο 9% από 11,1% που είναι σήμερα και πληθωρισμό περίπου στο 1,7%, κάτω δηλαδή από το στόχο του 2% που έχει θέσει η ΕΚΤ. Οπως υπογραμμίζει η συνολική εικόνα της οικονομίας στη Ζώνη του Ευρώ γίνεται ακόμη πιο απογοητευτική εάν συγκριθεί με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στις ΗΠΑ όπου σήμερα το χάσμα βρίσκεται στο μεγαλύτερο σημείο από την έναρξη της ΟΝΕ και αναμένεται να διευρυνθεί περαιτέρω.

Εάν, όπως λέει, δεν υπάρξει πιο αποφασιστική δράση στο σύνολο των χωρών - μελών, η Ευρωζώνη είναι ευάλωτη σε ενδεχόμενους «κλυδωνισμούς» που μπορεί να προκύψουν και ταυτόχρονα κινδυνεύει με παρατεταμένη στασιμότητα. Ενα ενδεχόμενο «υφεσιακό σοκ», όπως υποστηρίζεται, που θα οδηγούσε σε περαιτέρω μείωση των επενδύσεων και της ζήτησης θα είχε πολύ σοβαρό αντίκτυπο στο σύνολο των οικονομικών μεγεθών, προκαλώντας φυσικά συνέπειες στην παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία.

Η έκθεση του ΔΝΤ αποτυπώνει την όξυνση της ανισομετρίας ανάμεσα στα κράτη της Ευρωζώνης, επαναλαμβάνοντας για ακόμη μια φορά τις ίδιες συστάσεις που κάνει σχεδόν από την έναρξη της κρίσης. Συστάσεις που, αν υιοθετηθούν, δεν θα έχουν ως αποτέλεσμα την άμβλυνση της ανισομετρίας (κάτι αδύνατο στον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης, στο ιμπεριαλιστικό σύστημα), αλλά την απώλεια θέσεων της ισχυρότερης καπιταλιστικής οικονομίας στην Ευρωζώνη, δηλαδή της γερμανικής. Γι' αυτό, άλλωστε, το λόγο οι συστάσεις αυτές δεν υιοθετούνται στο πλαίσιο της Ευρωζώνης.

Μεγαλύτερη «αισιοδοξία» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Οι προβλέψεις του ΔΝΤ παρουσιάζουν μικρές αλλά εμφανείς διαφορές σε σχέση με τις εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που είχαν δημοσιευθεί τον περασμένο Μάη, όπου καταγράφονταν οι «θετικές» προοπτικές της Ευρωζώνης και η ενίσχυση της ανάπτυξης κυρίως εξαιτίας της αύξησης της κατανάλωσης, των χαμηλών τιμών καυσίμων, του φθηνότερου ευρώ και φυσικά του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ.

Στις προβλέψεις της Επιτροπής γινόταν λόγος για ανάπτυξη της τάξης του 1,5% φέτος και 1,9% το 2016, ενώ κατά κύριο λόγο οι αρνητικοί παράγοντες που θεωρούσε πιθανότερους να πλήξουν την οικονομία, προέρχονταν από γεωπολιτικούς κινδύνους και ειδικότερα την κατάσταση στην Ουκρανία και τη «δοκιμασία» των σχέσεων της ΕΕ με τη Ρωσία, αλλά και την κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Ιδιαίτερο βάρος δινόταν στη μείωση των συναλλαγματικών ισοτιμιών του ευρώ σε σχέση με τα βασικά ανταγωνιστικά του νομίσματα, και στη θετική επίδραση που θα προκαλέσει στις εξαγωγές και κατά συνέπεια στην ενίσχυση της απασχόλησης.


Φ. Κ.

Στο σημερινό 4σέλιδο «Διεθνή και Οικονομία» μπορείτε να διαβάσετε τα εξής:

-- Εκθέσεις ΔΝΤ - Κομισιόν για την Ευρωζώνη: Οι προβλέψεις, οι αντιθέσεις και οι κοινές αντιλαϊκές «συστάσεις».

-- ΗΠΑ: Πώς η υποτιθέμενη ανάκαμψη της οικονομίας στηρίζεται στη διάλυση της σταθερής εργασίας, πώς καμουφλάρεται η πραγματική ανεργία.

-- ΓΕΡΜΑΝΙΑ: Οι εκτιμήσεις για μέτριους ρυθμούς ανάκαμψης και οι παράγοντες που βρίσκονται πίσω από αυτές.

ΗΠΑ
Τι καταγράφει ο «χάρτης» της ανεργίας και της απασχόλησης

Τα επίσημα στοιχεία φανερώνουν ότι προϋπόθεση για την καπιταλιστική ανάκαμψη είναι το τσάκισμα της εργασίας με δικαιώματα

Οι εργάτες στη βιομηχανία πετρελαίου (φωτ.) φορτώθηκαν και τις συνέπειες της μείωσης των διεθνών τιμών πετρελαίου...
Οι εργάτες στη βιομηχανία πετρελαίου (φωτ.) φορτώθηκαν και τις συνέπειες της μείωσης των διεθνών τιμών πετρελαίου...
Τους τελευταίους μήνες η κυβέρνηση Ομπάμα πανηγυρίζει για τη «μεγάλη νίκη» της απέναντι στην ανεργία και τη μείωση του επίσημου ποσοστού στο 5,3% (τον περασμένο Ιούνη), θυμίζοντας εποχές προ της καπιταλιστικής κρίσης του 2008. Υπό αυτές τις συνθήκες οι Αμερικανοί θα έπρεπε επίσης να παιανίζουν τη μεγάλη επιτυχία της κυβέρνησής τους, συνδυάζοντάς την με τον άλλο «μεγάλο αγώνα», που υποτίθεται πως δίνει, για την «αύξηση» του κατώτατου ωρομισθίου στις ΗΠΑ.

Ομως, στην πραγματικότητα και παρά τη (σχετική) ανάκαμψη των κερδών του μεγάλου κεφαλαίου, η πραγματική εικόνα της απασχόλησης στις ΗΠΑ κάθε άλλο παρά αφορμή για πανηγυρισμούς δίνει...

Πίσω από το 5,3% του επίσημου ποσοστού ανεργίας, κρύβεται ένα παιχνίδι αριθμών και αλχημειών που μεταμφιέζει τους απελπισμένους μακροχρόνια ανέργους σε «αποθαρρυμένους που σταμάτησαν να ψάχνουν για δουλειά» (λες και αναζητούσαν μία θέση εργασίας από χόμπι και μετά σταμάτησαν λόγω βαρεμάρας!) και τους οποίους εξοστρακίζει από τα επίσημα ποσοστά της «μέσης» ανεργίας.

Αλλο «μεγάλο τρικ» μείωσης της ανεργίας επιτυγχάνεται, όπως θα δούμε στη συνέχεια, με «μαγειρέματα» που αφορούν τον αριθμό του εργατικού δυναμικού στις ΗΠΑ σε συνδυασμό με τη μείωση που υφίσταται το τελευταίο διάστημα και εξαιτίας της έναρξης της μαζικής συνταξιοδότησης της λεγόμενης γενιάς των «μπέιμπι μπούμερς» που γεννήθηκε μεταξύ του 1946 και του 1964 («Baby boomers»). Αλλωστε, το ποσοστό ανεργίας στις ΗΠΑ (πέρα από τις άλλες αλχημείες...) βγαίνει διαιρώντας τον αριθμό των ανέργων με το εργατικό δυναμικό: Δηλαδή, όλους τους ανθρώπους στις ΗΠΑ άνω των 16 ετών, που είναι σωματικά και ψυχικά ικανοί και εργάζονται ή ψάχνουν για δουλειά.

Ψάχνοντας για μια θέση εργασίας στη Νέα Υόρκη
Ψάχνοντας για μια θέση εργασίας στη Νέα Υόρκη
Αλλες αλχημείες σχετίζονται με τον ορισμό του «εργαζόμενου»: Λέξη - λάστιχο στις στατιστικές υπηρεσίες του αμερικάνικου υπουργείου Εργασίας που δεν αφορά κατά βάση τον μισθωτό πλήρους απασχόλησης αλλά και τον ημι-απασχολούμενο ή π.χ. έναν επαγγελματία μηχανικό που μπορεί να εξασφάλισε δύο ώρες δουλειάς τη βδομάδα και να έβγαλε 20 δολάρια μεροκάματο.

Επισήμως, λοιπόν, «εργαζόμενος» στις ΗΠΑ (σύμφωνα με το ενημερωτικό σημείωμα του υπουργείου Εργασίας στην ηλεκτρονική ιστοσελίδα http://www.bls.gov/cps/cps_htgm.htm#employed) είναι όχι μόνον όποιος έχει δουλειά μερικές ώρες τη βδομάδα, αλλά και ένας π.χ. 16χρονος που βοηθά τους γονείς του στην οικογενειακή επιχείρηση 20 ώρες εβδομαδιαίως δίχως να πληρώνεται, ή μία γυναίκα που βοηθά το σύζυγό της στην επιχείρησή του κάθε Σαββατοκύριακο και επίσης δεν αμείβεται! Αυτοί οι δύο ανήκουν στους λεγόμενους «εργαζόμενους της οικογένειας δίχως αμοιβή» και όχι στους ανέργους...

Είναι μάλλον ενδεικτικό το γεγονός πως η ανεργία στις ΗΠΑ χωρίζεται σε έξι μεγάλες κατηγορίες εκ των οποίων η τελευταία (U-6, όπου U είναι το αρχικό της λέξης ανεργία στα αγγλικά, Unemployment) έχει ως επίσημο ποσοστό 10,5%, δηλαδή διπλάσιο από εκείνο το ποσοστό της ανεργίας του λεγόμενου «μέσου όρου».

Ανεργία έξι «αστέρων»...

Αν, λοιπόν, κανείς αναζητήσει τα τελευταία στοιχεία του λεγόμενου «Γραφείου Στατιστικών της Εργασίας» του ομοσπονδιακού αρμόδιου υπουργείου θα διακρίνει «μοίρασμα» της ανεργίας σε έξι βασικές κατηγορίες:

  • Η πρώτη κατηγορία της ανεργίας (U-1) περιλαμβάνει άτομα που είναι δίχως (ούτε μίας ώρας δουλειά) τουλάχιστον 15 βδομάδες ή και περισσότερο, ως ποσοστό του εργατικού δυναμικού και το οποίο τον Ιούνη του 2015 έφθανε το 2,2%.
  • Η δεύτερη κατηγορία της ανεργίας (U-2) περιλαμβάνει ανέργους και συμβασιούχους των οποίων οι συμβάσεις τερματίστηκαν επί του συνολικού πολιτικού εργατικού δυναμικού (μη στρατιωτικού ή ανθρώπων που δουλεύουν στις δυνάμεις Ασφαλείας). Αυτή η κατηγορία τον περασμένο Ιούνη είχε δείκτη 2,6%.
  • Η τρίτη κατηγορία (U-3) περιλαμβάνει το συνολικό αριθμό των ανέργων ως ποσοστό επί του πολιτικού εργατικού δυναμικού και από αυτήν την κατηγορία προκύπτει ο λεγόμενος μέσος όρος της επίσημης ανεργίας, που όπως προαναφέραμε, τον Ιούνη έφθασε στο 5,3%.
  • Η τέταρτη κατηγορία (U-4) είναι ο συνολικός αριθμός των ανέργων μαζί με τον αριθμό των λεγόμενων «αποθαρρυμένων εργαζομένων», δηλαδή των μακροχρόνια ανέργων που σταμάτησαν (λόγω απελπισίας) να αναζητούν δουλειά. Αυτό το ποσοστό τον Ιούνη κυμάνθηκε στο 5,7%.
  • H πέμπτη κατηγορία ανέργων είναι το συνολικό ποσοστό των ανέργων, συν το ποσοστό των λεγόμενων «αποθαρρυμένων εργαζομένων», συν όλα τα άλλα άτομα που είναι στο περιθώριο της αγοράς εργασίας ως ποσοστό του πολιτικού εργατικού δυναμικού (U-5) (π.χ. ηλικιωμένοι με πενιχρές ή καθόλου συντάξεις). Αυτή η κατηγορία έφθανε τον Ιούνη επισήμως το 6,4%.
  • Η τελευταία κατηγορία ανέργων (U-6) αφορά το συνολικό αριθμό των ανέργων, των ατόμων που είναι στο περιθώριο του εργατικού δυναμικού, των ημιαπασχολούμενων από ανάγκη και όχι από επιλογή (U-6) και το οποίο τον Ιούνη έφθασε στο 10,5% (από 12,4% που ήταν το αντίστοιχο περσινό διάστημα).
Υψηλό ποσοστό μακροχρόνια ανέργων

Ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν και τα στοιχεία που σχετίζονται με τις τάσεις που αφορούν στη μακροχρόνια ανεργία στις ΗΠΑ, καθώς φαίνεται ότι μολονότι το ποσοστό της επίσημης ανεργίας μέσου όρου έχει μειωθεί τους τελευταίους μήνες, εντούτοις παραμένει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, αφού φέτος έχουμε το μεγαλύτερο ποσοστό μακροχρόνια ανέργων σε σχέση με το 1994.

Τα τελευταία τρία συναπτά έτη το ποσοστό των ανθρώπων που αναζητούν εργασία πάνω από 27 βδομάδες (πάνω από εξάμηνο) έφθασε στο ποσοστό ρεκόρ του 45,1% των ανέργων το δεύτερο τρίμηνο του 2010. Το ποσοστό αυτό μειώθηκε στο 31,6% το τέταρτο τρίμηνο του 2014.

Το ποσοστό των ανέργων που ήταν χωρίς δουλειά πάνω από 52 βδομάδες (πάνω από χρόνο) έφθασαν το δεύτερο τρίμηνο του 2011 στο ποσοστό ρεκόρ του 31,9%. Το ποσοστό των ανέργων χωρίς δουλειά πάνω από 99 βδομάδες (πάνω από δύο χρόνια) «χτύπησε» σε επίπεδα ρεκόρ του 15,1% το τέταρτο τρίμηνο του 2011.

Αλλη πλευρά της ανεργίας αναδεικνύει και φυλετικές ανισότητες που μαστίζουν κυρίως την αφροαμερικανική κοινότητα. Μεταξύ των ανέργων, οι πιο πολυάριθμοι είναι οι Αφροαμερικανοί και οι Ασιάτες. Από την ανάλυση δεδομένων προκύπτει ότι οι το 39,6% των ανέργων ήταν Αφροαμερικανοί. Το 37,7% Ασιάτες. Το 31,5% λευκοί και το 29,9% Ισπανόφωνοι.

Ακόμη χειρότερη είναι η εικόνα των ανέργων πάνω από δύο χρόνια με τους Αμερικανούς ασιατικής καταγωγής να αποτελούν το 24,8%, ακολουθούν οι Αφροαμερικανοί με 13%, έπονται οι λευκοί με 11,4% και τέλος οι Ισπανόφωνοι με 10%.

Η ανεργία άνω των έξι μηνών χτυπά πιο πολύ το εργατικό δυναμικό ηλικίας άνω των 55 ετών και λιγότερο τους Αμερικανούς από 16 έως 24 ετών. Π.χ. το 2014 το 22,1% των ανέργων έως 25 ετών έψαχνε πάνω από έξι μήνες για δουλειά, σε σύγκριση με το 44,6% άνω των 55 ετών.

Εντούτοις διαπιστώνει κανείς πως η ανεργία δεν κάνει... «μορφωτικές» διακρίσεις αφού, ιδιαίτερα στους Αμερικανούς από 25 ετών και άνω χτυπά περίπου το ίδιο και τους απόφοιτους γυμνασίου (38%), και τους απόφοιτους λυκείου (38,2%), τους απόφοιτους ΙΕΚ ή κολεγίων (37,8%) και τους απόφοιτους ΑΕΙ (37,7%). Το πλέον αξιοσημείωτο ωστόσο είναι ότι χωρίς δουλειά, κατά μέσο όρο, είναι περίπου 4 στους 10 νεαρούς Αμερικανούς, ποσοστό - βόμβα για τα θεμέλια της κοινωνίας μακροπρόθεσμα! Και εκεί βέβαια υπάρχουν φυλετικές διακρίσεις σε βάρος, «εννοείται», των νεαρών Αφροαμερικανών: Μεταξύ Απρίλη 2014 και Μάρτη 2015, οι άνεργοι Αμερικανοί ηλικίας 17 έως 30 ετών ήταν το 33,8% των λευκών, το 36,2% των ισπανόφωνων και το 51,3% των Αφροαμερικανών!

Πού «χτυπά» η ανεργία...

Ποιους κλάδους όμως πλήττει περισσότερο η ανεργία σήμερα στις ΗΠΑ; Τα γραφείο στατιστικών μελετών του υπουργείου Εργασίας στην τελευταία έκθεσή του (http://www.bls.gov/spotlight/2015/long-term-unemployment/pdf/long-term-unemployment.pdf) διαπιστώνει ότι το 2014 οι περισσότεροι άνεργοι ήταν υπάλληλοι γραφείου και από το χώρο των πωλήσεων (ποσοστό 35%), κατά 34% από το χώρο των μικρομεσαίων επαγγελματιών αυτοαπασχολούμενων, κατά 33,5% από το χώρο της παραγωγής και της μεταφοράς εμπορευμάτων και κατά 28% από το χώρο των φυσικών πόρων, της οικοδομής και της ανακαίνισης - συντήρησης.

Σε γενικές γραμμές, προκύπτει ότι οι περισσότεροι άνεργοι χάνουν θέσεις μισθωτού εργαζομένου και μετατρέπονται συχνά σε ημι-απασχολούμενους από ανάγκη. Ετσι, αρκετές από τις «νέες θέσεις» εργασίας που δημιουργούνται εξασφαλίζουν πενιχρές αποδοχές και λιγοστά ασφαλιστικά δικαιώματα... Οι πλέον χαμηλόμισθες θέσεις εργασίας ανήκουν στους εργαζόμενους στο χώρο της ετοιμασίας ή επεξεργασίας τροφίμων και εστίασης (π.χ. φαστφουντάδικα με αποδοχές 19.000 δολάρια το χρόνο), οι μεσαία αμειβόμενοι ήταν κυρίως οι νοσοκόμες (με καθαρό ετήσιο τα 69.700 δολάρια), ακολουθούν οι γραμματείς και διοικητικοί υπάλληλοι (με 34.500 δολάρια ετησίως) και οι πλέον υψηλόβαθμοι είναι οι γιατροί (και δη οι οδοντίατροι, αναισθησιολόγοι), οι μηχανικοί της βιομηχανίας πετρελαίου και οι διευθυντές μεγάλων επιχειρήσεων με ετήσιες αποδοχές που ξεπερνούν τις 110.000 δολάρια.

Διαφορές παρουσιάζουν τα ποσοστά ανεργίας στις ΗΠΑ και κατά γεωγραφική περιοχή. Το χαμηλότερο ποσοστό ανέργων χωρίς δουλειά άνω του εξαμήνου το είχε πέρσι η Βόρεια Ντακότα με 13,1% και το υψηλότερο η Περιοχή της Κολούμπια (ευρύτερη περιοχή της Ουάσιγκτον) με 49,2%.

Στοιχεία που αφορούν το Μάη του 2015 και τη «γεωγραφική» εικόνα της ανεργίας άνω εξαμήνου στις ΗΠΑ δείχνουν περιοχές του Λίνκολν, της Νεμπράσκα και της Αϊόβα να έχουν το χαμηλότερο δείκτη ανεργίας σε όλη τη χώρα με ποσοστά που κυμαίνονταν μεταξύ 2,2% και 2,3%. Αντίθετα, τα υψηλότερα ποσοστά τα είχε η Γιούμα της Αριζόνα (23,1%) και το Ελ Σέντρο της Καλιφόρνια (με 21,31%).

Από τα παραπάνω στοιχεία, τα πιο ανησυχητικά δεδομένα αφορούν κυρίως τους νέους εργαζόμενους στις ΗΠΑ καθώς εκατομμύρια νεαροί ξεκινούν την ενήλικη ζωή τους δίχως την παραμικρή ελπίδα για μία θέση στην παραγωγική διαδικασία, με αποτέλεσμα κάποιοι από αυτούς να στρέφονται στην παραοικονομία, σε παραβατικές συμπεριφορές ή και στο οργανωμένο έγκλημα. Ομως, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, η εργατική τάξη στις ΗΠΑ και δη οι νέοι, συνθλίβονται από τις «μυλόπετρες» της εκμετάλλευσης του καπιταλισμού: είτε είναι άνεργοι δίχως στον ήλιο μοίρα είτε εργαζόμενοι με πενιχρές αποδοχές και δικαιώματα σε σχέση με τους γονείς και τους παππούδες τους, σε βάρος των οποίων οι καπιταλιστές αυγατίζουν τα κέρδη τους. Αυτό όσο το ανέχονται και δεν συνειδητοποιούν τη δύναμη που έχει η ταξική πάλη.


Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ

Η Γερμανία καταγράφει μέτριους ρυθμούς ανάπτυξης

Associated Press

Στην τελευταία έκθεση του ΔΝΤ για την καπιταλιστική οικονομία της Γερμανίας προβλέπεται ότι θα αναπτυχθεί με ρυθμούς 1,6% το 2015, δηλαδή λίγο χαμηλότερα από το 1,8% που εκτιμά η γερμανική κυβέρνηση, ενώ για το 2016 προβλέπει ρυθμούς 1,7%. Αυτή την ανάπτυξη την αποδίδει στην υποτίμηση του ευρώ και στην πτώση των τιμών του πετρελαίου. Επίσης, συμβάλλουν η υγιής δημοσιονομική θέση της και η σταθερότητα των προϋπολογισμών και των νοικοκυριών.

Παρ' όλ' αυτά το ΔΝΤ κάνει λόγο για κινδύνους για την οικονομία της Γερμανίας. Σύμφωνα με την έκθεση, οι κίνδυνοι προκύπτουν επειδή η ανάπτυξή της στηρίζεται υπερβολικά στις εξαγωγές, ενώ δεν ενισχύει τη ζήτηση στο εσωτερικό της. Γράφει συγκεκριμένα η έκθεση:

«Για τη Γερμανία ο βραχυπρόθεσμος κίνδυνος είναι ότι η αναταραχή θα επεκταθεί και θα πλήξει την εμπιστοσύνη. Αυτό πιθανότατα θα οδηγήσει σε εξασθένιση της ιδιωτικής κατανάλωσης και σε καθυστέρηση της αναμενόμενης αύξησης των ιδιωτικών επενδύσεων». Και εκτιμά ότι η Γερμανία θα συνεχίσει να καταγράφει μέτριους ρυθμούς ανάπτυξης.

Η έκθεση του ΔΝΤ συνδέει αυτή την πραγματικότητα με την Ελλάδα. Εκτιμά, για παράδειγμα, ότι η αβεβαιότητα που έχει δημιουργηθεί με το νέο πρόγραμμα για την Ελλάδα, μπορεί να χτυπήσει τη Γερμανία, να χτυπήσει την εμπιστοσύνη στην οικονομία της και έτσι δε θα γίνουν επενδύσεις.

Επιδρά η κατάσταση στην Ελλάδα;

Δεν είναι πρώτη φορά που διεθνείς διακρατικοί οργανισμοί, όπως το ΔΝΤ ή ο ΟΟΣΑ, συνδέουν εκτιμήσεις και προβλέψεις τους για την οικονομία της Ευρωζώνης, ή όπως τώρα της Γερμανίας, με την κατάσταση της οικονομίας της Ελλάδας. Δεν αντιλέγει κανείς ότι μπορεί πράγματι να επιδρά, αλλά εύλογα μπορεί να αναρωτηθεί κανείς: «Τόσο πολύ ώστε το 2% της οικονομίας της Ευρωζώνης να επιδρά αρνητικά στη "μέτρια ανάπτυξη" της Γερμανίας;». Μάλλον αλλού πρέπει να αναζητηθούν οι κίνδυνοι για τη γερμανική οικονομία.

Βεβαίως, αμέσως μετά τη συμφωνία με την Ελλάδα, όπου κατέληξε η Σύνοδος Κορυφής της Ευρωζώνης στις 12/7/2015, είδαν το φως της δημοσιότητας πλήθος εκτιμήσεων ότι η συμφωνία δεν είναι βιώσιμη επειδή το χρέος δεν είναι βιώσιμο.

Μάλιστα, η ίδια η Κομισιόν εξέφρασε ανησυχίες για τη βιωσιμότητα του χρέους, κινδύνους σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, κρίση από 2% έως και 4% για το 2015 και από 0,5% έως 1,7% για το 2016. Αυτά, με βάση την έκθεση των υπηρεσιών της Κομισιόν για το ελληνικό αίτημα νέου δανείου από τον ESM.

Η έκθεση ανέφερε ότι η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους έχει επιδεινωθεί σημαντικά σε σχέση με την έκθεση του Απρίλη του 2014, όταν υπήρχε εκτίμηση ότι θα ανέλθει στο 125% του ΑΕΠ το 2020 και 112% μέχρι το 2022. Μιλά επίσης για κινδύνους σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Με βάση τις εκτιμήσεις της Επιτροπής, ο λόγος χρέους προς το ΑΕΠ αναμένεται να ανέλθει στο 165% το 2020, στο 150% το 2022 και στο 111% το 2030 σύμφωνα με το κυρίαρχο αισιόδοξο σενάριο. Στο απαισιόδοξο σενάριο, οι προβλέψεις κάνουν λόγο για 187% το 2020, 176% το 2022 και 142% το 2030. Το ΔΝΤ προέβλεπε το χρέος στα επίπεδα του 200% του ΑΕΠ, το 2017, και του 170% του ΑΕΠ, το 2022. Είναι γνωστή άλλωστε η κόντρα μεταξύ ΕΕ και ΔΝΤ για την αναδιάρθρωση του χρέους ώστε να γίνει βιώσιμο.

Πώς όμως όλ' αυτά επιδρούν αρνητικά στην οικονομία της Γερμανίας; Οταν μάλιστα όλο το προηγούμενο διάστημα υπήρξαν διαβεβαιώσεις ότι ακόμη και από το Grexit ήταν θωρακισμένη και η Ευρωζώνη και η Γερμανία; Αλλωστε, η πρόταση για Grexit ήταν της Γερμανίας. Αυτό δε θα κλόνιζε την εμπιστοσύνη;

Αρνητικοί παράγοντες στην οικονομία

Αλλού λοιπόν πρέπει να ανιχνεύσουμε τους παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά την οικονομία της Γερμανίας. Το ΔΝΤ κάνει λόγο για υπερβολική στήριξη της ανάπτυξης της οικονομίας της Γερμανίας στις εξαγωγές. Και έτσι είναι. Μάλιστα, η μεγάλη της αγορά είναι η ίδια η Ευρωζώνη, αλλά και οι ΗΠΑ και βεβαίως μετά η Κίνα. Αλλά η στήριξη μιας καπιταλιστικής οικονομίας μόνο στις εξαγωγές έχει το κίνδυνο ότι εξαρτάται από την πορεία των οικονομιών στις οποίες εξάγει. Αρα, αν μειώνονται για διάφορους λόγους οι εισαγωγές αυτών των κρατών, τότε μειώνονται και οι εξαγωγές της Γερμανίας. Αυτό το ζήτημα έχει άμεση σχέση με την πορεία των άλλων καπιταλιστικών οικονομιών. Και έχουμε στη μεν Ευρωζώνη στασιμότητα, στις δε ΗΠΑ - Κίνα επιβράδυνση. Επομένως, δεν μπορεί σ' αυτές τις συνθήκες να προκύψουν μεγάλοι ρυθμοί καπιταλιστικής ανάπτυξης στη Γερμανία μόνο από τις εξαγωγές.

Υπάρχει ένας δεύτερος διπλός παράγοντας, ο οποίος μάλιστα εκτιμάται ως θετικός για την ανάπτυξη, το υποτιμημένο ευρώ και το φτηνό πετρέλαιο. Αλλά ούτε σ' αυτόν μπορεί να στηριχτεί μια οικονομία για μεγάλους ρυθμούς ανάπτυξης. Γιατί το φτηνό ευρώ ευνοεί μεν τις εξαγωγές αλλά όμως δυσκολεύει τις εισαγωγές από χώρες της Ευρωζώνης στις οποίες κατευθύνεται ένα μεγάλο κομμάτι των γερμανικών εξαγωγών. Ευνοεί επίσης την εσωτερική ζήτηση, την εσωτερική κατανάλωση στην ίδια τη Γερμανία, αλλά εκτιμάται ότι αυτή δεν αυξάνεται. Πράγματι, μπορεί το φτηνό (υποτιμημένο) ευρώ να συμβάλλει στη μείωση των τιμών των γερμανικών εμπορευμάτων στο εσωτερικό της Γερμανίας, αλλά ταυτόχρονα μειώνει και την αγοραστική αξία των μισθών. Επίσης, αυτό δυσκολεύει την εισαγωγή εμπορευμάτων που δεν είναι μόνο προϊόντα λαϊκής κατανάλωσης αλλά και πρώτες ύλες, με αποτέλεσμα να προκαλούνται προβλήματα στην παραγωγή.

Οσο για το φτηνό πετρέλαιο, μπορεί να επιδρά επίσης στη μείωση των τιμών των παραγόμενων εμπορευμάτων αλλά ως παράγοντας ανάπτυξης είναι ασταθής γιατί οι τιμές κυμαίνονται, δηλαδή μπορεί και να αυξάνονται. Επίσης, δεν είναι σίγουρο ότι οι επιχειρηματικοί όμιλοι τη μείωση των τιμών πετρελαίου την «περνάνε» στη μείωση τιμών των εμπορευμάτων, αφού είναι ένας παράγοντας (αν δε μειώσουν την τιμή που πουλάνε τα εμπορεύματα) να αυξάνουν τα κέρδη τους.

Υπάρχει ένας τρίτος παράγοντας τον οποίο επισημαίνουν, η εσωτερική ιδιωτική κατανάλωση. Για τα λαϊκά νοικοκυριά, αυτό σημαίνει δυνατότητα να ικανοποιούν τις ανάγκες τους, αλλά το εργατικό εισόδημα, γενικότερα το λαϊκό εισόδημα δεν το επιτρέπει. Αλλωστε, οι αντεργατικές αναδιαρθρώσεις που ξεκίνησαν από το 2004, αλλά και η μείωση μισθών με τις επιχειρησιακές συμβάσεις που εξαπλώθηκαν την περίοδο της κρίσης, όπως και η γιγάντωση των ευέλικτων εργασιακών σχέσεων, αυξάνουν το ποσοστό κέρδους των επιχειρηματικών ομίλων αλλά μειώνουν την κατανάλωση. Αξεπέραστη αντίφαση του καπιταλισμού. Οπου κάθε καπιταλιστής θέλει φτηνούς εργάτες για τη δική του επιχείρηση ώστε να μεγαλώνουν τα κέρδη του και μεγάλους μισθούς στις άλλες για να μπορεί να πουλά και να αυξάνει τους τζίρους του. Ολοι αυτό θέλουν αλλά στο τέλος επικρατούν λόγω ανταγωνισμού οι μικροί μισθοί και μειώνεται η εσωτερική ζήτηση και κατανάλωση. Είναι συνέπεια της αναρχίας της καπιταλιστικής παραγωγής.

Τέλος, επισημαίνεται η δυσκολία στις επενδύσεις στο εσωτερικό της Γερμανίας. Πράγματι, το πέρασμα στη φάση της ανάκαμψης απαιτεί αύξηση των επενδύσεων. Βεβαίως, για να γίνουν χρειάζονται δύο βασικοί παράγοντες: Αγορές για να πουλιούνται εμπορεύματα και κρατικές επενδύσεις είτε σε υποδομές για το κεφάλαιο είτε και άμεσης ενίσχυσης στους επιχειρηματικούς ομίλους. Η Γερμανία έχει πλεόνασμα, άρα έχει μπόλικο κρατικό χρήμα, παρ' όλ' αυτά δεν διαθέτει για επενδύσεις. Αυτό φρενάρει και τις ιδιωτικές καπιταλιστικές επενδύσεις. Δεν ενισχύει επίσης την εσωτερική ζήτηση, ενώ οι εξαγωγές όχι μόνο δεν αυξάνονται αλλά κινδυνεύουν με μείωση.

Απ' όλα τα προηγούμενα γίνεται κατανοητό ότι οι απειλές στις προοπτικές της γερμανικής καπιταλιστικής οικονομίας, οι αιτίες των μεσαίων και όχι μεγάλων ρυθμών ανάπτυξης προκύπτουν μέσα από την αντιφατική επίδραση που ασκούν μέτρα δημοσιονομικής και διαχειριστικής πολιτικής που προσπαθώντας να λύσουν μια πλευρά των εγγενών αντιφάσεων του συστήματος ενισχύουν μια άλλη.

Οι λαοί πληρώνουν τη νύφη

Αυτή η πραγματικότητα που περιγράφουμε έως τώρα είναι που γεννά τους παράγοντες για τη «μέτρια ανάπτυξη» στη Γερμανία. Που συμβάλλει, με δεδομένη τη στασιμότητα σε Γαλλία - Ιταλία και τα τεράστια χρέη τους, σε δυσκολίες στην ανάκαμψη της Ευρωζώνης. Ισως η κατάσταση της οικονομίας της Γερμανίας να είναι ένας από τους λόγους της οξύτατης αντιπαράθεσης με τη Γαλλία.

Βεβαίως, όπως και να εξελιχθεί η κατάσταση στην οικονομία της Γερμανίας και της Ευρωζώνης, με στασιμότητα, κρίση ή ανάκαμψη, η εργατική τάξη, οι λαοί θα ζουν σε φτώχεια με μισθούς που δε θα μπορούν να ικανοποιούν στοιχειώδεις ανάγκες τους, σε ανεργία και εξαθλίωση.


Ι.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ