Μέσα σε αυτό το γενικό πνεύμα εντάσσεται και η πρόταση της Επιτροπής Διαλόγου για το Λύκειο, την πρόσβαση στην Ανώτατη Εκπαίδευση και την κινητικότητα των φοιτητών, μια πρόταση που η ίδια η Επιτροπή την ξεχωρίζει, την ονομάζει «το τρίπτυχο της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης» και την παρουσίασε ξεχωριστά χτες σε συνέντευξη Τύπου.

Eurokinissi

Για πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι φοιτητές με την παρακολούθηση και την ολοκλήρωση των σπουδών τους, ο πρόεδρος της Επιτροπής, Α. Λιάκος, στην εισαγωγή του πορίσματος εκτιμά ως μοναδική αιτία ότι «οι φοιτητές δε σπουδάζουν αυτό που τους ταιριάζει». Βέβαια, ο Α. Λιάκος φαίνεται απλώς να προσπερνά το γεγονός ότι μεγάλο ποσοστό των φοιτητών αναγκάζεται να δουλεύει παράλληλα με τις σπουδές, ότι οι δωρεάν υποδομές για την εξασφάλιση στέγασης, σίτισης, μετακινήσεων είναι σχεδόν ανύπαρκτες, προσπερνά ακόμα και το γεγονός ότι η επιλογή σχολής και σπουδών από τους υποψήφιους των εξετάσεων γίνεται πλέον και με κριτήριο το κόστος των σπουδών. Ακόμα κι αν αφήσουμε στην άκρη όμως όλους αυτούς τους παράγοντες που οδηγούν στην καθυστέρηση ή την εγκατάλειψη των σπουδών, και πάλι τίθεται το ερώτημα: Πώς προετοιμάζει το σχολείο τους μαθητές για να ανακαλύψουν τι τους ταιριάζει; Αυτός ο προβληματισμός όμως δεν υπάρχει ουσιαστικά στο πόρισμα της Επιτροπής. Σύμφωνα με τον Α. Λιάκο, οι φοιτητές καταλήγουν να σπουδάζουν «αυτό που τους επιτάσσει ένα ανώνυμο σύστημα, μια γραφειοκρατία χωρίς πρόσωπο», κι έτσι οι πανελλαδικές εξετάσεις δημιουργούν κάθε χρόνο ένα ντόμινο και μια «στρατιά των αποτυχημένων». Αυτό που προτείνεται ως αντικατάσταση όμως από την Επιτροπή είναι ένα νέο «ανώνυμο σύστημα», μια νέα «γραφειοκρατία», που θα είναι μάλιστα πιο σκληρή για τα παιδιά των λαϊκών στρωμάτων. Ο υποψήφιος, και με το νέο σύστημα που προτείνεται, θα επιλέγει σχολή με κριτήριο πέρα από το «τι πραγματικά θέλω» και με το «ποια σχολή μπορώ να πιάσω», που πάλι οδηγεί στο ίδιο αποτέλεσμα με σήμερα.

Στην πραγματικότητα, όσο λιγότερες επιλογές σχολών έχουν οι υποψήφιοι, αντικειμενικά, τόσο το σύστημα γίνεται πιο ανταγωνιστικό. Δηλαδή, τόσο εντονότερος γίνεται ο φόβος της αποτυχίας, τόσο αυξάνονται τα ψυχοφθόρα χαρακτηριστικά του συστήματος, τόσο ενισχύεται ο παράγοντας τύχη. Εξάλλου, οι υποψήφιοι των λαϊκών στρωμάτων έχουν ήδη από «σήμερα» μειώσει τις επιλογές σχολών (π.χ. αυτοί που γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν οικονομικά να σπουδάσουν σε μια άλλη πόλη, απλώς δεν τη δηλώνουν), αλλά αυτό δεν έχει αλλάξει το χαρακτήρα του συστήματος.

Από την άλλη, η πριμοδότηση του περιορισμού των επιλογών δεν αλλάζει το χαρακτήρα των σχολών «υψηλής ζήτησης» και «χαμηλής ζήτησης», ο οποίος καθορίζεται κατά βάση από την επαγγελματική προοπτική των αποφοίτων και από άλλους κοινωνικούς παράγοντες και σε τελική ανάλυση από την ίδια την παραγωγή που βρίσκεται στα χέρια των καπιταλιστών και τις κάθε φορά ανάγκες της.

Η πριμοδότηση ουσιαστικά θα ευνοεί όχι γενικά και αόριστα τους μαθητές να ακολουθήσουν αυτό που θέλουν αλλά εκείνους που έχουν την «άνεση» αν δεν πετύχουν στη σχολή που επιθυμούν να ακολουθήσουν το δρόμο του εξωτερικού.

Εξάλλου, παρότι η Επιτροπή χύνει πολύ μελάνι για να μας πείσει ότι με αυτόν τον συντελεστή για τις επιλογές των υποψηφίων όλοι θα εισέρχονται στις σχολές που επιθυμούν και παράλληλα δεν θα υπάρχουν τμήματα χωρίς φοιτητές, στο τρίτο μέρος του «τρίπτυχου μεταρρύθμισης» που αφορά την κινητικότητα φοιτητών, προτείνει μεταξύ άλλων: «Να δημιουργηθεί ηλεκτρονική πλατφόρμα μεταγραφών στο υπουργείο Παιδείας. Κάθε φοιτητής να μπορεί να υποβάλλει αίτηση μεταφοράς των πιστωτικών του μονάδων από ένα Τμήμα σε ένα άλλο, του ιδίου ή άλλου ΑΕΙ κάθε Σεπτέμβριο. Μπορεί να κάνει έως 5 αιτήσεις. Η κινητικότητα δεν ισχύει από την περιφέρεια προς την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη». Αφού όμως ο καθένας θα σπουδάζει αυτό που επιθυμεί γιατί χρειάζεται αυτή η πρόβλεψη; Αφού δεν θα υπάρχουν τμήματα χαμηλής ζήτησης χωρίς φοιτητές, γιατί μπαίνει ο περιορισμός μετεγγραφών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη;

Η δεύτερη πλευρά του «τρίπτυχου μεταρρύθμισης» είναι το ίδιο το Λύκειο. Η πρόταση της Επιτροπής αναφέρεται στην «αναδιοργάνωση της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε 4 χρόνια Γυμνάσιο και 2 χρόνια Λύκειο, και ιδιαίτερα στην αναμόρφωση του Προγράμματος Σπουδών του Λυκείου».

Σε αυτό το Λύκειο ο κάθε μαθητής θα διδάσκεται έξι μαθήματα, τα δύο υποχρεωτικά (Νεοελληνική Γλώσσα και Αγγλικά) και τα υπόλοιπα 4 επιλογής (προφανώς ανάλογα με το τι έχει αποφασίσει να ακολουθήσει για σπουδές), ενώ θα κάνει και τρεις ώρες γυμναστικής τη βδομάδα, για την οποία όμως δε θα βαθμολογείται και ουσιαστικά δε θεωρείται καν μάθημα. Στο πόρισμα σημειώνεται ότι «όλα τα μαθήματα θα προσφέρονται σε δύο επίπεδα: το βασικό και το υψηλό. Για να πάρει κανείς Εθνικό Απολυτήριο, θα πρέπει να επιλέξει τουλάχιστον τρία από τα έξι μαθήματα σε υψηλό επίπεδο». Δηλαδή, μιλάμε για ένα Λύκειο όπου εντός του θα είναι πλήρως διαφοροποιημένοι οι «καλοί» από τους πιο αδύναμους μαθητές, ώστε οι «καλοί» να γίνονται καλύτεροι και οι αδύναμοι απλώς να επιβιώνουν...

Νέα στοιχεία σε αυτό το Λύκειο είναι επίσης η θέσπιση του «καθηγητή συμβούλου» και η εκπόνηση από τους μαθητές ενός εκτεταμένου δοκιμίου.

Στο τέλος της Β' Λυκείου οι μαθητές θα εξετάζονται για να λάβουν το Εθνικό Απολυτήριο, που θα αποτελεί το κατώφλι για την πρόσβαση στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Στις εξετάσεις αυτές αφήνεται ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπάρχει και τράπεζα θεμάτων: «Τα θέματα ορίζονται είτε με ενιαία διαδικασία (λ.χ. από τον οργανισμό εξετάσεων ώστε να έχουν σταθμισμένη δυσκολία), είτε είναι διαφορετικά για κάθε λύκειο, αλλά θα προέρχονται από μία κοινή βάση θεμάτων, θα επιλέγονται τυχαία με χρήση αλγορίθμων και θα έχουν επίσης σταθμισμένη δυσκολία, ώστε να αποφεύγονται διακυμάνσεις», σημειώνεται στο πόρισμα. Στο βαθμό του Εθνικού Απολυτηρίου, πέρα από τις εξετάσεις, θα μετράνε ο βαθμός του εκτεταμένου δοκιμίου, οι βαθμοί όλων των εργασιών που θα κάνει ο μαθητής στη Β' Λυκείου, αλλά και οι προφορικοί βαθμοί που θα λαμβάνουν οι μαθητές στο Λύκειο. «Για να αποκτήσει ο μαθητής Εθνικό Απολυτήριο θα πρέπει να ανταποκριθεί θετικά σε όλα τα μαθήματα που έχει παρακολουθήσει κατά τις δύο τελευταίες τάξεις», λέγεται χαρακτηριστικά στο πόρισμα.

Πρακτικά, προτείνεται ένα Λύκειο που θα είναι πλήρως υποταγμένο στις εξετάσεις και τα πάντα θα μετρούν γι' αυτές. Ολο το Λύκειο υποτάσσεται στη διαδικασία πρόσβασης, μετατρέπεται ουσιαστικά σε ένα διετές φροντιστήριο. Και είναι πραγματικά αστείο το ότι η επιχειρηματολογία της Επιτροπής για την προώθηση αυτού του μοντέλου μιλάει για «αποσύνδεση από τις εισαγωγικές εξετάσεις στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση»! Οσο για τα έξι όλα κι όλα μαθήματα που θα διδάσκεται ο κάθε μαθητής, ο Α. Λιάκος επιχειρηματολογεί λέγοντας: «Η ελαχιστοποίηση των γνωστικών αντικειμένων μάς γλιτώνει από τη δύσκολη διαχείριση των δεκάδων ειδικοτήτων (άλλωστε δεν είναι δυνατόν να συνεχίσουμε να έχουμε σχολείο με 150 ειδικότητες)». Κοινώς, κλείνει το μάτι προς την κυβέρνηση ότι έτσι θα κάνει και περισσότερη οικονομία σε εκπαιδευτικούς! «Ως προς την παραπαιδεία, το καινούργιο Λύκειο δεν θα την καταργήσει, αλλά θα την μειώσει δραστικά», λέει επίσης ο Α. Λιάκος, θεωρώντας προφανώς ότι η μετατροπή του ίδιου του Λυκείου σε φροντιστήριο θα μειώσει εν μέρει την πελατεία των φροντιστηρίων.

Και το αποκορύφωμα της επιχειρηματολογίας της Επιτροπής είναι πως κάνει κριτική στο σημερινό Λύκειο λέγοντας ότι «κυριαρχεί η θεωρία της "χρήσιμης γνώσης" (συγκεκριμένα, μαθαίνω μόνο ό,τι θα χρειαστώ για τις πανελλαδικές) ενώ στη Β' και τη Γ' Λυκείου, περισσότερο από το μισό πρόγραμμα, το οποίο αναφέρεται στα μαθήματα γενικής Παιδείας, στην ουσία δεν υλοποιείται». Προφανώς γι' αυτό το λόγο η Επιτροπή πετάει εκτός Λυκείου την έννοια της «γενικής Παιδείας» και κρατάει στο νέο μοντέλο Λυκείου που προτείνει μόνο τη «χρήσιμη γνώση», την υποταγμένη στο Εθνικό Απολυτήριο και στην πρόσβαση.

Στην πραγματικότητα, η οποιαδήποτε αλλαγή στο σύστημα πρόσβασης μέσα σε ένα σύστημα ταξικής εκπαίδευσης, σε μια ταξική κοινωνία δεν μπορεί να απαλλάξει από τις παθογένειες που εντοπίζονται στις πανελλήνιες και γενικότερα στα συστήματα πρόσβασης που έχουμε γνωρίσει στον καπιταλισμό. Στην πρόταση του ΚΚΕ για το Ενιαίο Δωδεκάχρονο Σχολείο σημειώνουμε σχετικά: «Οταν η επιλογή πανεπιστημιακής εκπαίδευσης αποσυνδεθεί από τη χρηματική, εισοδηματική διαφοροποίηση, τότε, σε μεγάλο βαθμό, θα αποσυμφορηθεί η μεγάλη συγκέντρωση σε κάποια πανεπιστημιακά αντικείμενα. Βέβαια, ο προσανατολισμός θα υποβοηθάται και από τον Κεντρικό Σχεδιασμό, από την εξειδίκευση μέσω του επαγγελματικού προσανατολισμού, από σύστημα ουσιαστικής αξιολόγησης, κ.λπ.

Από την άποψη των υλικών προϋποθέσεων, ο αριθμός των αποφοίτων του δωδεκάχρονου σχολείου που θα ακολουθήσουν την Ανώτατη Εκπαίδευση συνδέεται με το επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων και το πώς αυτό επιδρά στη διαμόρφωση επαγγελμάτων που απαιτούν πλήρη επιστημονική ειδίκευση για την άσκησή τους».

Και παρακάτω επίσης τονίζεται:

«Στο σημερινό επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων η διαδικασία πρόσβασης στην Ανώτατη Εκπαίδευση πρέπει να πληροί τα παρακάτω βασικά κριτήρια:

α) Να είναι εντελώς ανεξάρτητη από τη λειτουργία του σχολείου και να ακολουθεί χρονικά και ουσιαστικά την ολοκλήρωση του μορφωτικού του έργου.

β) Να σχεδιάζει θετικές διακρίσεις υπέρ των νέων από τα εργατικά - λαϊκά νοικοκυριά και να διασφαλίζει τη δυνατότητα φοίτησης στην Ανώτατη Εκπαίδευση σε εργαζόμενους που δεν είχαν τη δυνατότητα να συνεχίσουν σε αυτό το επίπεδο τις σπουδές τους.

Με βάση αυτά, η διαδικασία πρόσβασης οπωσδήποτε εξασφαλίζει:

α) Την απεριόριστη δυνατότητα πολλαπλών επιλογών προτίμησης.

β) Το δικαίωμα επανάληψης της διαδικασίας όσες φορές επιθυμούν οι υποψήφιοι για την πρόκρισή τους.

γ) Την ιδιαίτερη μέριμνα και αντισταθμιστικά μέτρα για τους εργαζόμενους και τα παιδιά ειδικών κατηγοριών (μειονότητες, νυχτερινοί μαθητές, ΑμεΑ, κ.τ.λ.).

Σε κάθε περίπτωση, η αξία του συστήματος αξιολόγησης - πρόκρισης είναι σχετική και γι' αυτό θα υπόκειται σε διαρκή έλεγχο και κρίση ανάλογα με την εξέλιξη της κοινωνικής και εκπαιδευτικής πραγματικότητας στην κατεύθυνση της σταδιακής κατάργησης των υπολειμμάτων του κληρονομημένου κοινωνικού καταμερισμού εργασίας, της επίλυσης της αντίθεσης ανάμεσα στην επιτελική και την εκτελεστική εργασία, την επέκταση και εμβάθυνση των νέων κομμουνιστικών κοινωνικών σχέσεων».

Στο σημερινό 4σέλιδο «Νεολαία» μπορούμε να βρούμε:

-- Με ένα 16σέλιδο ένθετο αφιέρωμα στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας, με αφορμή τα 70 χρόνια από την ίδρυσή του, κυκλοφορεί το Σάββατο ο «Οδηγητής».

-- Ρεπορτάζ από την πεζοπορία που διοργάνωσαν το ΚΣ της ΚΝΕ και το Τμήμα Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού της ΚΕ του ΚΚΕ στα αντάρτικα μονοπάτια του Παρνασσού.

-- Για το σύστημα πρόσβασης στην Ανώτατη Εκπαίδευση, σύμφωνα με το πόρισμα του κυβερνητικού «διαλόγου» για την Παιδεία.

Με αφορμή τα 70 χρόνια από την ίδρυση του ΔΣΕ, ο «Οδηγητής» του Ιούνη, που κυκλοφορεί το Σάββατο από τις Οργανώσεις της ΚΝΕ, φιλοξενεί ένα καλοφτιαγμένο ένθετο 16σέλιδο αφιέρωμα στην τρίχρονη εποποιία του λαϊκού αυτού στρατού, με ψυχή και καθοδηγητή του το ΚΚΕ. Γιατί, όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται στο αφιέρωμα: «Για πολλούς νέους και νέες, ακόμα και τ' αρχικά ΔΣΕ (Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας) μπορεί να αποτελούν ένα άγνωστο αρκτικόλεξο. Γι' άλλους μια ιστορία του παππού ή της γιαγιάς. Σε κάθε περίπτωση, η Ιστορία του ΔΣΕ δεν είναι ευρύτερα γνωστή στη νεολαία ή έχει συκοφαντηθεί».

Ο «Οδηγητής» αναδεικνύει και τις αιτίες για τις οποίες καλλιεργείται η διαστρέβλωση της Ιστορίας και ο αντικομμουνισμός: «Ο στόχος της συκοφάντησης και της διαστρέβλωσης του αγώνα του ΔΣΕ, αλλά και των συμπερασμάτων που προκύπτουν από την αστική τάξη και τους συνοδοιπόρους της είναι ένας: ξαναγράφουν την Ιστορία κατά το δοκούν, από τη σκοπιά της υπεράσπισης της σημερινής βαρβαρότητας. Γι' αυτό συκοφαντούν το ΚΚΕ, το ρόλο και την προσφορά του. Επιδιώκουν σήμερα την υποταγή του λαού και της νεολαίας στο σάπιο εκμεταλλευτικό σύστημα. Για να μη συνειδητοποιήσει ο λαός και η νεολαία την αναγκαιότητα της οργάνωσης και του αγώνα για μια νέα κοινωνία». Κι ακόμα τονίζει: «Ξέρουν καλά πως ο αγώνας του ΔΣΕ συνεχίζει να "ζει" μέσα από το ΚΚΕ και την ΚΝΕ, μέσα από τα πολύτιμα διδάγματά του που παραμένουν επίκαιρα σήμερα στους αγώνες για την επαναστατική ανατροπή του σάπιου καπιταλιστικού συστήματος».

«Μέσα από τις σελίδες του ενθέτου του "Οδηγητή" κάνουμε μια προσπάθεια να δώσουμε ορισμένες πλευρές του δίκαιου αγώνα του ΔΣΕ, που βεβαίως ο καθένας και η καθεμιά μπορούν να τις ψάξουν περισσότερο. Εχει ιδιαίτερη σημασία για τη σύγχρονη πάλη μας η μελέτη συνολικά της Ιστορίας, πιο ειδικά της Ιστορίας του ΔΣΕ, χωρίς μηδενισμούς και ωραιοποιήσεις, με γνώμονα την εξαγωγή πολύτιμων συμπερασμάτων που δυναμώνουν τη σύγχρονη πάλη για την ανατροπή της καπιταλιστικής βαρβαρότητας».

«Τις νύχτες αφουγκραζόμαστε τα βήματά σας./ Ακούμε τα βήματά σας./ Ερχονται, πλησιάζουν... Αν τίποτε άλλο δεν κερδίσουμε/ Μάθαμε τουλάχιστο/ πως αύριο θα συναντηθούμε»... Μ' αυτούς τους στίχους του Γ. Ρίτσου στο εξώφυλλο και τον όρκο του μαχητή του ΔΣΕ στο οπισθόφυλλο, το καλαίσθητο ένθετο αφιέρωμα του «Οδηγητή», εμπλουτίζεται από φωτογραφίες και άλλα ντοκουμέντα της εποχής από το Αρχείο του ΚΚΕ, από χάρτες που δείχνουν την ανάπτυξη του ΔΣΕ και απεικονίζουν μεγάλες μάχες του, αλλά και από εικόνες από σύγχρονα μνημεία που έχει στήσει το ΚΚΕ ανά την Ελλάδα, τιμώντας τους χιλιάδες αγωνιστές μαχητές και μαχήτριές του που έδωσαν τα πάντα σ' αυτή την ταξική αναμέτρηση.

Ετσι, όπως τονίζεται: «Το ΚΚΕ και το εργατικό - λαϊκό κίνημα βρέθηκε μπροστά στο αμείλικτο δίλημμα: υποταγή ή ένας νέος ξεσηκωμός. Επέλεξε, έστω με καθυστερήσεις, να βαδίσει το δρόμο της σύγκρουσης και όχι αυτόν της υποταγής και της ταπείνωσης. Σημαντικό βήμα αποτέλεσε η 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ στις 12 - 15 Φλεβάρη του 1946, που άρχισε ακριβώς ένα χρόνο μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας και η οποία - έστω και με αντιφάσεις - πήρε απόφαση για τη διεξαγωγή του ένοπλου αγώνα. Η ίδρυση του Γενικού Αρχηγείου Ανταρτών στις 28 Οκτώβρη του 1946 είναι και η ουσιαστική ημερομηνία ίδρυσης του ΔΣΕ».

Το αφιέρωμα αναφέρεται αναλυτικά στο χαρακτήρα του ΔΣΕ ως οργανωμένου λαϊκού στρατού, στρατού εθελοντών ομοϊδεατών και παραθέτει αποσπάσματα από την πρώτη ανακοίνωση του Γενικού Αρχηγείου και από μπροσούρα που εκδόθηκε το 1948 για τα δύο χρόνια από την ίδρυση του ΔΣΕ. Μιλάει για τη στρατιωτική εκπαίδευση στον ΔΣΕ, τη διοίκηση των στρατιωτικών τμημάτων του, τις δημοκρατικές συνελεύσεις, την ιδεολογικοπολιτική δουλειά που γίνονταν στις γραμμές του, την υγειονομική του υπηρεσία κ.ά., ενώ παραθέτει και βιβλιογραφία για παραπέρα μελέτη.

Μια ακόμη ξεχωριστή ενότητα αφιερώνεται στις γυναίκες του ΔΣΕ: «Με διαταγή που εξέδωσε το 3ο Γραφείο του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ στις 25 Δεκέμβρη 1946 δημιουργήθηκαν οι πρώτες γυναικείες ομάδες μαχητριών. Στις τότε συνθήκες, κυριαρχούσε η αντιδραστική αντίληψη για την κατωτερότητα του γυναικείου φύλου και η ανισοτιμία της γυναίκας ήταν θεσμικά κατοχυρωμένη. Ο ΔΣΕ εξύψωσε την εργάτρια και την κοπέλα του χωριού σε πρωταγωνίστρια των πολιτικών εξελίξεων, που άνοιγε το δρόμο για μια καλύτερη ζωή». Ετσι, ο «Οδηγητής» παρουσιάζει τη μαχητικότητα των γυναικών του ΔΣΕ που προκαλούσε δέος στους αντιπάλους και υμνήθηκε ιδιαίτερα και από τον Γάλλο ποιητή Πωλ Ελυάρ, μιλά για την πολύπλευρη δράση των γυναικών στις γραμμές του λαϊκού στρατού πέρα από τις μάχες, για τη δημιουργία και τη δράση της Πανελλαδικής Δημοκρατικής Ενωσης Γυναικών (ΠΔΕΓ), παραθέτοντας και σχετικά αποσπάσματα από Αποφάσεις της 4ης και της 5ης Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ.

Ξεχωριστή αναφορά γίνεται στη δράση του ΔΣΕ στις περιοχές που είχε απελευθερώσει: «Ο ΔΣΕ κατάφερε με την πολεμική του δράση μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 1947 να απελευθερώσει μεγάλες περιοχές σε όλη την Ελλάδα από τον κυβερνητικό στρατό. Ετσι προέκυψε το καθήκον της οργάνωσης της ζωής και της καθημερινότητας στις περιοχές όπου κυριαρχούσε». Στην ενότητα αυτή, ο αναγνώστης μπορεί να βρει στοιχεία για τους λαογέννητους θεσμούς διοίκησης και οργάνωσης της ζωής, για την ίδρυση της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης, τις τεράστιες προσπάθειες που έγιναν για την εκπαίδευση των παιδιών στις ελεύθερες περιοχές, παραθέτοντας αποσπάσματα εντύπων της εποχής και φωτογραφίες σχετικών ντοκουμέντων.

Από τις μεγάλες μάχες του ΔΣΕ, το αφιέρωμα του «Οδηγητή» κάνει ιδιαίτερη αναφορά στον επιθετικό ελιγμό τον Αύγουστο του 1948, με τον οποίο ο ΔΣΕ πέρασε αλώβητος από το Γράμμο στο Βίτσι μέσα από τον κλοιό του αστικού στρατού. Μιλάει ακόμα για τη νικηφόρα σημαντική μάχη στο Μάλι - Μάδι το Σεπτέμβρη του 1948, αλλά και για την τελική φάση της αναμέτρησης τον Αύγουστο του 1949 και την τακτική υποχώρηση του ΔΣΕ, που κατάφερε να αποφύγει την περικύκλωση και να περάσει από το Γράμμο στην Αλβανία.

Στην κατάληξή του, το αφιέρωμα του «Οδηγητή» μιλάει για τα στοιχεία που έπαιξαν ρόλο στη διαμόρφωση του αρνητικού συσχετισμού για τον ΔΣΕ και κάνει μικρή αναφορά για το δρόμο της πολιτικής προσφυγιάς που ακολούθησαν οι μαχητές του και την παραμονή τους στις σοσιαλιστικές χώρες. Κυρίως όμως συμπυκνώνει μια σειρά συμπεράσματα και διδάγματα που πρέπει να κρατήσουμε για το σήμερα. Γιατί: «Ο ΔΣΕ δεν ανήκει στο μουσείο της Ιστορίας. Εχουμε χρέος να μάθουμε την γεμάτη θυσίες Ιστορία του ΚΚΕ και των αγώνων του λαού μας. Εμπνεόμαστε, αντλούμε πείρα και διδάγματα από τον τρίχρονο αγώνα του ΔΣΕ. Εχουμε χρέος να ανταποκριθούμε στις ηρωικές, αγωνιστικές παραδόσεις του ΚΚΕ, που βαδίζει με αισιοδοξία στη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής, δράσης και προσφοράς "με το λαό, για το Σοσιαλισμό". Στον σημερινό μας αγώνα για να πάρει η εργατική τάξη την εξουσία, τιμάμε τους συντρόφους και συντρόφισσες μαχητές και μαχήτριες του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας με έναν όρκο: συνεχίζουμε»!

Την ατζέντα των αναδιαρθρώσεων που προωθούνται σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης συμπληρώνει το τελευταίο διάστημα το ζήτημα της «πρόληψης και αντιμετώπισης της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης των νέων». Το θέμα απασχόλησε την προχτεσινή Σύνοδο υπουργών Παιδείας που υιοθέτησε κείμενο συμπερασμάτων, με το οποίο καλεί τα κράτη - μέλη να αναλάβουν δράση.

Συγκεκριμένα, ζητείται να προσεγγιστεί το θέμα «συνεκτικά» και με συνεργασίες αφενός σε τοπικό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, αφετέρου μεταξύ του χώρου της εκπαίδευσης, των νέων και της «κοινωνίας των πολιτών». «Ολοι έχουν ένα ρόλο να παίξουν: οι ίδιοι οι νέοι, οι οργανώσεις νεολαίας, όσοι εργάζονται με νέους, τα σχολεία, αθλητικές οργανώσεις, καλλιτέχνες και αρχές», σημείωνε ο Επίτροπος για την Εκπαίδευση τον Πολιτισμό, τη Νεολαία και τον Αθλητισμό Tibor Navracsics, σε πρόσφατο άρθρο του, ενώ και στη Σύνοδο υπογραμμίστηκε ιδιαίτερα ο ρόλος που μπορούν να παίξουν οι οργανώσεις νεολαίας και ο εθελοντισμός.

Οι προχτεσινές αποφάσεις, οι κατευθύνσεις που δίνονται αλλά και οι συζητήσεις που προηγήθηκαν σε διάφορα επίπεδα της ΕΕ γύρω από το θέμα, δείχνουν πως πρόκειται για μία παρέμβαση που συστηματοποιείται από πλευράς της Ενωσης, με πρόσχημα τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο έδαφός της. Ωστόσο, ενώ η ίδια η ΕΕ ανοίγει το ζήτημα, αποφεύγει σκόπιμα να οριοθετήσει την έννοια της «βίαιης ριζοσπαστικοποίησης». Αντίθετα, διακρίνεται η προσπάθεια να δοθεί μια διασταλτική ερμηνεία που μπορεί να χωρέσει ακόμα και τη δράση λαϊκών κινημάτων και πολύ περισσότερο του ταξικού επαναστατικού κινήματος και όποιου αμφισβητεί το καπιταλιστικό σύστημα και την εξουσία του. Οπως σημειώνεται χαρακτηριστικά στο προχτεσινό κείμενο συμπερασμάτων, «η βίαιη ριζοσπαστικοποίηση είναι ένα περίπλοκο ζήτημα που δεν έχει οριστεί ομοιόμορφα. Σε αυτό το πλαίσιο, η βίαιη ριζοσπαστικοποίηση αναφέρεται σε μία διαδικασία κατά την οποία ένα άτομο αποδέχεται τη χρήση βίας προκειμένου να επιτύχει πολιτικούς, ιδεολογικούς ή θρησκευτικούς στόχους, συμπεριλαμβανομένου και του βίαιου εξτρεμισμού και της τρομοκρατίας», με τη σημείωση ότι «η ριζοσπαστικοποίηση δεν οδηγεί απαραίτητα σε βίαιο εξτρεμισμό ή τρομοκρατία και οι ριζοσπαστικές εκφράσεις δεν είναι απαραίτητο να είναι προβληματικές αυτές καθαυτές».

Οπως επισημαίνεται από την ολλανδική Προεδρία, τα συμπεράσματα του Συμβουλίου αποτελούν συνέχεια της Διακήρυξης του Παρισιού (Μάρτης 2015), στην οποία τονίζεται ο ρόλος της εκπαίδευσης «στην προώθηση της ιδιότητας του πολίτη» και των «θεμελιωδών αξιών της ΕΕ», δηλαδή τις «αξίες» των μονοπωλίων και την προσπάθεια ενσωμάτωσης της νεολαίας.

Το ζήτημα της «ριζοσπαστικοποίησης» δεν ξεκινά βέβαια ούτε τελειώνει με παρεμβάσεις στη νεολαία και στην εκπαίδευση. Αναδύεται ως νέο αντιδραστικό ιδεολόγημα, με πρωτοβουλίες σε όλα τα επίπεδα της ΕΕ, πίσω από το οποίο κρύβεται, μεταξύ άλλων, η προσπάθεια εξίσωσης της λαϊκής δράσης για την ανατροπή του εκμεταλλευτικού συστήματος με τους μηχανισμούς, τη δράση και τα βρώμικα παιχνίδια ομάδων που γεννά και θρέφει το ίδιο το σύστημα.

Πριν ακόμα αρχίσει η πορεία στο βουνό, στο Ζεμενό έγινε μια σύντομη ομιλία από τον Αρη Ευαγγελίδη, μέλος του Γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ, ο οποίος ανάμεσα σε άλλα σημείωσε:

«Η σημερινή μας πεζοπορία εδώ στον ορεινό όγκο του Παρνασσού αποτελεί ένα ζωντανό μάθημα ιστορίας. Συνδυάζει την αναψυχή, τη φυσική άσκηση, καλλιεργεί το ενδιαφέρον για τα θέματα του βουνού. Μας δίνει τη δυνατότητα να γνωρίσουμε καλύτερα αυτήν την πανέμορφη γωνιά της πατρίδας μας, αλλά κυρίως συνδυάζει τα παραπάνω με τη σπουδαία ευκαιρία να γνωρίσουμε από κοντά έναν ιστορικό τόπο και τη δράση του Κόμματός μας στις κορυφαίες στιγμές της ταξικής πάλης.

Ακολουθώντας τα χνάρια των μαχητών του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ, εδώ στα βουνά της ανταρτομάνας Ρούμελης, μπορούμε να φωτίσουμε καλύτερα το μεγαλείο του αγώνα που πρωτοστάτησε το Κόμμα μας ολόκληρη τη δεκαετία του '40. Μπορούμε να αντιληφθούμε το ψυχικό σθένος, το θάρρος και την αποφασιστικότητα στην πίστη, στο σκοπό του αγώνα, ακόμα και με τις ανυπέρβλητες δυσκολίες που έπρεπε να αντιμετωπίσουν οι μαχητές του ΔΣΕ και του ΕΛΑΣ. Δυσκολίες μπροστά στις οποίες δεν λύγισαν. Εκαναν το καθήκον τους μέχρι τέλους, πολλοί έδωσαν και τη ζωή τους.

Πρωτοβουλία σαν τη σημερινή αποτελεί έμπρακτη απόδειξη πως το Κόμμα και η ΚΝΕ όχι μόνο δεν ξεχνούν την Ιστορία μας, αλλά αντίθετα καλλιεργούμε τη μαχητική στάση για τη γνώση της. Γιατί ο αγώνας του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ και ιδιαίτερα της τρίχρονης εποποιίας του ΔΣΕ δεν ανήκουν στο μουσείο της Ιστορίας. Τα συμπεράσματα από την πάλη ενάντια στους φασίστες κατακτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους και στη συνέχεια από την ένοπλη σύγκρουση με την αστική εξουσία της περιόδου 1946 - 1949, έχουν θέση στη σύγχρονη ταξική πάλη. Τα διδάγματα αυτών των τιτάνιων αγώνων του λαού μας, στους οποίους πρωτοστάτησε το Κόμμα μας, ως εμπνευστής, καθοδηγητής και κύριος αιμοδότης, παίρνουν σάρκα και οστά μέσα από τις επεξεργασίες του Κόμματός μας, το Πρόγραμμά του, μέσα από την καθημερινή μας δράση για τη συσπείρωση της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων, της νεολαίας. Στον αγώνα για την ανατροπή του σάπιου και ιστορικά ξεπερασμένου καπιταλιστικού συστήματος.

(...) Η επίσκεψή μας σήμερα σε αυτά τα ηρωικά μέρη ας μείνει στη μνήμη μας όχι ως μια απλή εκδρομή, αλλά ως μια στιγμή στην αγωνιστική μας ζωή και δράση, που θα μας υπενθυμίζει αδιάκοπα ότι έχουμε χρέος να βαδίζουμε το δρόμο του αγώνα χωρίς αναστολές. Σταθερά μπροστά. Να θυμόμαστε πάντα σε κάθε δύσκολη στιγμή την παλικαριά των μαχητών και μαχητριών του ΔΣΕ, που πήγαζε από το ότι ήταν λαϊκός στρατός, συνειδητά πειθαρχημένων μαχητών, με πίστη και αφοσίωση στο σκοπό τους».

Μετά την κατανομή σε ομάδες άρχισε η ανάβαση

Η πραγματοποίηση αυτής της πορείας στο βουνό συνέπεσε με την έναρξη του δεκαήμερου των εκδηλώσεων που γίνονται κάθε χρόνο στην περιοχή για να τιμηθούν οι νεκροί του μαρτυρικού Διστόμου, ενώ το πρωί αυτής της μέρας γίνονταν παράλληλα στην ευρύτερη περιοχή οι εκδηλώσεις για την πρώτη συνεδρίαση της «κυβέρνησης του βουνού», του Εθνικού Συμβουλίου που πραγματοποιήθηκε το Μάη του 1944, στις Κορυσχάδες και για τη μάχη στον Καρακόλιθο.

Με τη σημαία του ΚΚΕ στα βήματα των μαχητών του ΔΣΕ

Η συγκέντρωση το πρωί στο Ζεμενό, όπου έγινε και ομιλία από το ΚΣ της ΚΝΕ

Ανάπαυλα κάτω από τα έλατα

Στο μονοπάτι για το κατέβασμα στο Δίστομο

Εξω από το Μουσείο Θυμάτων του Ναζισμού στο Δίστομο