Στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού μοιράζουν συσσίτιο σε κατοίκους του Βερολίνου

Πρόσφατα στο περιοδικό «Oil», το οποίο εκδίδεται από τον Ομιλο Βαρδινογιάννη («Motor Oil», «Varnima», SEKA, AVIN), φιλοξενήθηκε εκτενές αφιέρωμα στα «60 χρόνια» από τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.¹ Το γεγονός αυτό από μόνο του ανακινεί το ενδιαφέρον, αφού ξεφεύγει κατά πολύ από τη συνήθη θεματολογία τού εν λόγω περιοδικού, που αφορά κυρίως σε ζητήματα γύρω από τη διεθνή αγορά του πετρελαίου. Η παρέμβαση όμως αυτή των επιχειρήσεων σε ιστορικά, καθώς και γενικότερα ιδεολογικοπολιτικά ζητήματα, δεν αποτελεί μεμονωμένη περίπτωση. Τουναντίον, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας ολοένα αυξανόμενης, άμεσης και επιθετικής ανάμειξής τους στην επιστημονική έρευνα και ευρύτερη εκπαιδευτική διαδικασία. Εντάσσεται, όπως εύστοχα αναφέρεται στην Απόφαση της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης του ΚΚΕ για τη Νεολαία, στους «εκατοντάδες μηχανισμούς είτε αμιγώς εργοδοτικούς είτε κυβερνητικούς - κρατικούς, ευρωενωσιακούς», οι οποίοι «αυτοτελώς ή σε συνεργασία και αλληλεξάρτηση δρουν και με στόχο τη χειραγώγηση της εργαζόμενης νεολαίας».

Σοβιετικοί στρατιώτες σε μάχες στους δρόμους του Στάλινγκραντ

Το αφιέρωμα της «Motor Oil» («Μότορ Οϊλ») εισάγει τον αναγνώστη στο θέμα με μια τυπική αναπαραγωγή του κλασικού αντιδραστικού μοτίβου περί των «δύο ολοκληρωτισμών», που εξισώνει τον κομμουνισμό με το φασισμό. Πρόκειται για μια θεωρία ιδιαίτερα δημοφιλή στην πλουτοκρατία και στους κάθε απόχρωσης εκφραστές της αστικής προπαγάνδας, που αξιοποιείται με σκοπό, αφενός την κατά το δυνατόν συκοφάντηση της ΕΣΣΔ - της κύριας δύναμης συντριβής του ναζιστικού / φασιστικού ιμπεριαλισμού - και αφετέρου τη συγκάλυψη του διεθνούς καπιταλισμού αναφορικά με το ρόλο που έπαιξε στην άνοδο, στη στήριξη και τη χρησιμοποίηση των φασιστικών καθεστώτων.

Ετσι, στο τεύχος της «Motor Oil» γίνεται λόγος για την «Ευρώπη των Δικτατόρων» Στάλιν, Μουσολίνι και Χίτλερ, ανθρώπων υποχθόνιων και τυχοδιωκτών, οι οποίοι βρέθηκαν στο τιμόνι των χωρών τους «παίζοντάς τα όλα για όλα», βασιζόμενοι σε ένα μηχανισμό βίας και εξαπάτησης. Για τον Στάλιν ειδικότερα (τον «Κόκκινο Τσάρο») μαθαίνουμε πως παρέμεινε στη θέση του Γενικού Γραμματέα του ΚΚ Μπολσεβίκων, παρά τις «επιθανάτιες επιθυμίες του ιδρυτή του σοβιετικού κράτους» και πως μέσα από μια διαδρομή ίντριγκας και δολοφονιών πέτυχε να εξουδετερώσει τους αντιπάλους του, εγκαθιδρύοντας ένα καθεστώς τρόμου στη χώρα του. Ο ίδιος τυχοδιωκτικός μακιαβελισμός που τον χαρακτήριζε στην αρχή, συμμαχώντας πρόσκαιρα με τους μελλοντικούς του αντιπάλους, προκειμένου να τους εξουδετερώσει έναν - έναν με την πάροδο του χρόνου, ήταν αυτός που στη συνέχεια τον οδήγησε να «εγκαταλείψει την αντιναζιστική του στάση» και να συμμαχήσει με τον ιδεολογικό του εχθρό, το φασισμό (βλέπε Σύμφωνο Ρίμπεντροπ - Μολότοφ). Τέλος, για να ενισχυθεί και περαιτέρω ο συσχετισμός των «δικτατόρων» πληροφορούμαστε και το γελοίο πως «όπως ο Χίτλερ έτσι και ο Στάλιν είχε ιδιαίτερη αδυναμία στο γυναικείο φύλο»!

Το αντιδραστικό μοτίβο περί των «δύο ολοκληρωτισμών», που εξισώνει τον κομμουνισμό με το φασισμό. Πρόκειται για μια θεωρία ιδιαίτερα δημοφιλή στην πλουτοκρατία και στους εκφραστές της αστικής προπαγάνδας, που αξιοποιείται με σκοπό, αφενός τη συκοφάντηση της ΕΣΣΔ - της κύριας δύναμης συντριβής του ναζιστικού / φασιστικού ιμπεριαλισμού - και αφετέρου τη συγκάλυψη του διεθνούς καπιταλισμού για το ρόλο που έπαιξε στην άνοδο, στη στήριξη και τη χρησιμοποίηση των φασιστικών καθεστώτων

Ασφαλώς και ενοχλεί την ολιγαρχία ότι η Σοβιετική Ενωση προσπάθησε με το παραπάνω Σύμφωνο να κερδίσει χρόνο, αφού θεωρούσε βέβαιη τη γερμανική επίθεση εναντίον της, όπως επιδίωκαν να γίνει και τα δήθεν δημοκρατικά καπιταλιστικά κράτη.

Ταυτόχρονα, η αναφορά σε στοιχεία ψυχοπαθολογικού χαρακτήρα, όσο και αν είναι φαιδρή, δεν είναι τυχαία. Στη συνέχεια, όπου το αφιέρωμα καταπιάνεται με τους παράγοντες που οδήγησαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, γίνεται ειδική αναφορά στον Φρόιντ: «Η διδασκαλία του Φρόιντ δεν ήταν η μόνη δύναμις της διανοήσεως που συνέτεινε εις την απώλεια της βεβαιότητος και της αισθήσεως ότι τα ανθρώπινα όντα ελάχιστο σταθερό έδαφος είχαν κάτω από τα πόδια τους... Από την πάλη με τις ενοράσεις τις οποίες εκείνος είχε φέρει, ή από το χάος των τεχνών ή από την αδυναμία κατανοήσεως ενός κόσμου της επιστήμης, ο οποίος έδειχνε ξαφνικά ότι είχε εγκαταλείψει τον Λαπλάς και τον Νεύτωνα, άνδρες και γυναίκες, πλήρεις ανησυχίας, ρίχτηκαν εις την αναζήτηση νέων μυθολογιών και προτύπων που θα τους κατηύθυναν στην περαιτέρω πορεία τους. Πολιτικώς, αυτό οδήγησε εις τον φασισμό και το Μαρξισμό και στην πιο παράλογη από τις παλαιές βεβαιότητες, τον ακραίο εθνικισμό, για παράδειγμα. Ο κόσμος δεν αισθανόταν ότι ενεπνέετο ή συνεκινείτο από την ανεκτικότητα, τη δημοκρατία και τις παλαιές επί μέρους ελευθερίες».²

Χίτλερ, Μουσολίνι, Στάλιν.

Είναι έκδηλη η προσπάθεια, που γίνεται στο τεύχος της «Motor Oil», αφενός να εξηγηθούν τα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα έξω και μακριά από τη γενεσιουργό τους αιτία, που δεν είναι άλλη από την ταξική πάλη, και αφετέρου να παρουσιαστεί το μαύρο άσπρο, όσον αφορά στην πολιτική των μεγάλων καπιταλιστικών κρατών, που ενίσχυσαν τον Χίτλερ (όπως π.χ. οι ΗΠΑ και ευρωπαϊκές δυνάμεις).

Δεν ήταν πολιτισμένη χώρα η ΕΣΣΔ! Κι ας είχε εξαλείψει τον αναλφαβητισμό! Κι ας άνθιζαν η πολιτιστική δημιουργία και οι επιστήμες! Κι ας έγινε σε λίγα χρόνια μεγάλη δύναμη, ικανή να συντρίψει τον πιο ισχυρό στρατό της Ευρώπης!

Η πορεία του κόσμου προς τον πόλεμο παρουσιάζεται στο τεύχος ως σχεδόν προδιαγεγραμμένη, ιδιαίτερα μετά τον Ισπανικό Εμφύλιο, όπου «θα έρχονταν σε ανοιχτή αντιπαράθεση οι ιδεολογίες που διαιρούσαν την Ευρώπη - ο φασισμός και ο κομμουνισμός». Ο κομμουνισμός, με άλλα λόγια, επωμίζεται και μερίδιο ευθύνης για τον πόλεμο! Αλλά στη συνέχεια το πράγμα ξεκαθαρίζει ακόμα περισσότερο: «Οι Ισπανοί συντηρητικοί ασφαλώς και την εφοβούντο (σημ: την κομμουνιστική επιτυχία) και ίσως είχαν δίκαιο να φοβούνται επίσης και τη στάση ολισθήσεως προς την κατεύθυνση μιας σοσιαλιστικής επαναστάσεως η οποία ήταν αισθητή κάτω από τη δημοκρατία η οποία είχε ανακηρυχτεί το 1931». Δηλαδή, κακό μεν πράγμα ο φασισμός, αλλά μπροστά στον κομμουνισμό τι να κάνουν και αυτοί οι δύσμοιροι οι συντηρητικοί; (συντηρητικούς τους λέμε τώρα... μετά ο λαός θα τους φώναζε με το πραγματικό τους όνομα: δοσίλογους και συνεργάτες των φασιστών).

Πίσω όμως από αυτή τη «διαπίστωση» διαφαίνεται μια θέση, η οποία βέβαια σερβίρεται σε αυτό το στάδιο έμμεσα και όχι άμεσα: Και για το φασισμό έφταιγαν οι κομμουνιστές! Γιατί ο φασισμός δεν ήταν τίποτε άλλο από μια φυσιολογική κίνηση «άμυνας» μιας μερίδας του κόσμου απέναντι στην κομμουνιστική απειλή!

Μάλλον, όμως, δεν είναι ακόμα αρκετά ώριμες οι συνθήκες, για να παρουσιαστεί τόσο ντόμπρα μια τέτοια θέση στην Ελλάδα, όπου το λαϊκό κίνημα έχει γερές βάσεις, αγωνιστικό παρελθόν και παρόν, ενώ διαθέτει και καλή μνήμη. Ας μην παραξενευτεί κανείς, ωστόσο, αν στο άμεσο μέλλον τέτοιες τοποθετήσεις αρχίσουν να κάνουν την εμφάνισή τους ακόμα και στα σχολικά βιβλία, αν δεν την έχουν κάνει ήδη...

Μήπως δεν ήταν οι οικονομικοί κολοσσοί των ΗΠΑ («Φορντ», «Στάνταρ Οϊλ», κλπ.) που συντέλεσαν ουσιαστικά στην οικονομική και στρατιωτική ανόρθωση της Γερμανίας; Μήπως δεν ήταν το διεθνές κεφάλαιο που έκανε τεράστιες επενδύσεις και ενίσχυσε υλικά το εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα, όπως έπραξαν και τα ντόπια γερμανικά μονοπώλια και τράπεζες («Κρουπ», «Τίσεν», «Φλικ», κλπ.); Μήπως δεν έγινε το ίδιο και στην Ιταλία; Μήπως δε συνέχισαν τις μπίζνες και κατά τη διάρκεια του πολέμου, αποκομίζοντας τεράστια κέρδη; Μήπως δεν έπαιξαν ρόλο στήριξης και η Καθολική Εκκλησία, καθώς και τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα;

Ενας Αμερικανός ιστορικός αναρωτήθηκε: «Τι θα συνέβαινε άραγε αν τα εκατομμύρια των Αμερικανών και Βρετανών πολιτών, οι οποίοι έπρεπε να ζουν με κουπόνια και στοιβαγμένοι στις ουρές έξω από τα βενζινάδικα, μάθαιναν ότι το 1942 η "Standard Oil" διοχέτευε στον εχθρό καύσιμα μέσω της "ουδέτερης" Ελβετίας; Και αν υποθέταμε ότι ο λαός ανακάλυπτε ότι η Τράπεζα "Chase" στο κατεχόμενο Παρίσι ακόμα και μετά το Περλ Χάρμπορ έκλεινε δουλιές αξίας εκατομμυρίων δολαρίων με τον εχθρό; Ή ότι φορτηγά της "Ford" κατασκευάζονταν για τις γερμανικές κατοχικές δυνάμεις;»³

Φροντίζουν όμως τα μονοπώλια να μην το μάθουν ποτέ οι λαοί, παραχαράσσοντας την Ιστορία, αποκρύπτοντας τα πραγματικά αίτια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και το γεγονός ότι «γεννήθηκε στους κόλπους του καπιταλιστικού συστήματος, ως συνέπεια της μεγάλης όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων για το ξαναμοίρασμα του κόσμου».⁴

Οι «Δυτικές δημοκρατίες» δεν έμειναν άπραγες κατά την εισβολή των Ναζί στην Πολωνία (λεγόμενος «παράξενος πόλεμος») από αδυναμία. Αλλωστε, στη σοβιετο - φινλανδική σύρραξη υπήρξαν ιδιαίτερα πρόθυμοι να συνδράμουν τη Φινλανδία υλικά, όλοι από κοινού, οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Αγγλία και η φασιστική Ιταλία! Συμφωνούσαν όμως - γι' αυτό και την ενίσχυαν - στην αντισοβιετική κατεύθυνση της φασιστικής πολεμικής μηχανής. Κοινός τους εχθρός ήταν ο κομμουνισμός. Αλλωστε, ας μην ξεχνάμε ότι στις παραμονές του πολέμου, οι «φιλελεύθερες δημοκρατίες» ανάλωναν τις δυνάμεις τους κυνηγώντας, φυλακίζοντας και θέτοντας εκτός νόμου τους κομμουνιστές που αγωνίζονταν για τη σύμπηξη αντιφασιστικού μετώπου.

Και δεν είναι το μόνο που σκοπίμως παραλείπεται. Σε όλο το κείμενο των 127 σελίδων δεν υπάρχει ούτε μισή φράση για τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα που αναπτύχθηκαν στην κατεχόμενη Ευρώπη. Τι και αν συνέδραμαν ουσιαστικά στην έκβαση του πολέμου, καθηλώνοντας δεκάδες μεραρχίες και προξενώντας σημαντικές φθορές - υλικές και ηθικές - στον εχθρό; Η ύπαρξή τους διαγράφτηκε από την Ιστορία, και μαζί τους αποσιωπήθηκε και το στοιχείο της μαζικότητας και της λαϊκής βάσης του αντιφασιστικού πολέμου!...

Ταυτόχρονα, επειδή η απόλυτη απόκρυψη του ρόλου της ΕΣΣΔ θα ήταν αδύνατον να επιτευχθεί - ακριβώς λόγω του μεγέθους και της σημασίας του - όποτε αυτός αναφέρεται, υποβαθμίζεται ή διαστρεβλώνεται. Ακόμα και στην αναφορά που γίνεται στη μάχη του Στάλινγκραντ, ο αναγνώστης κινδυνεύει να μπερδευτεί ως προς το ποιος ήταν ο αμυνόμενος και ποιος ο επιτιθέμενος. Διαβάζει για τον «Γερμανό υπερασπιστή του Στάλινγκραντ στρατηγό Πάουλους», για τις «γενναίες προσπάθειες των αεροπόρων της Λουφτβάφε» να ανακουφίσει τους περικυκλωμένους πια Γερμανούς στην πόλη, καθώς και για τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν οι τελευταίοι, αφού «μόνο ως ζώα θα μπορούσαν να επιζήσουν» στα ερείπια που οι ίδιοι είχαν δημιουργήσει...

Για τον άμαχο πληθυσμό που χάθηκε από την ισοπέδωση της πόλης του και για τους εκατοντάδες χιλιάδες Σοβιετικούς στρατιώτες που έδωσαν τη ζωή τους στο Στάλινγκραντ, πολεμώντας για κάθε σπιθαμή εδάφους και αλλάζοντας την πορεία του πολέμου, ούτε μισή λέξη μνείας ή κάποιας συμπάθειας. Θάφτηκαν και αυτοί πίσω από τις πολυτελείς σελίδες και τις δεκάδες έγχρωμες φωτογραφίες του περιοδικού.

1. Πρόκειται για το τεύχος 153 (Μάιος -Αύγουστος 2005)

2. «Oil», τεύχος Μαΐου - Αυγούστου 2005, σελ. 39

3. Higham Ch (1983) «Trading with the Enemy», σελ. 15

4. ΚΚΕ (2005) «60 χρόνια από τη μεγάλη Αντιφασιστική Νίκη των Λαών» (Αθήνα: «Σύγχρονη Εποχή») σελ. 16

5. Βλέπε Παπαγεωργάκη Νίκου «Πλευρές του αντικομμουνισμού στην ιστοριογραφία και την πολιτική», (ΚΟΜΕΠ, τεύχος 2, 2005)